Το χρέος των
πνευματικών ποιμένων.
''Eίμαι αχόρταγος, δεν θέλω λίγοι να
σωθούν, αλλά όλοι''.
Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης.
«Με
αυτούς τους τέσσερες τρόπους , που είπαμε, έχουν χρέος όλοι γενικά οι
Χριστιανοί να βοηθούν στην σωτηρία του αδελφού τους, όπως τους παραγγέλλει ο
θείος Απόστολος λέγοντας: "Γι’ αυτό να ενισχύετε και να βοηθήτε ο ένας τον
άλλο, όπως άλλωστε και κάνετε"·
Εξαιρετικά όμως και εντελώς ιδιαίτερα οφείλουν
με τους τέσσερες αυτούς τρόπους να βοηθούν στη διόρθωση των αμαρτωλών οι
πνευματικοί ποιμένες και ηγούμενοι του λαού, οι οποίοι είναι οι άγιοι
Πατριάρχες και Αρχιερείς και Ιερείς και Πνευματικοί Πατέρες και Διδάσκαλοι του
θείου Ευαγγελίου και Καθηγούμενοι των ιερών μοναστηριών. Διότι σε αυτούς δόθηκε
από τον Κύριο η εξουσία και η επιμέλεια το να οικοδομούν και να καταφυτεύουν
τις ψυχές του ποιμνίου, που τους έχουν εμπιστευτεί, όπως είναι γραμμένο στον
Ιερεμία: "Πρόσεξε· από σήμερα θα έχεις την εξουσία στα έθνη και στα βασίλεια
να ξεριζώνεις και να γκρεμίζεις, να καταστρέφεις και να ερημώνεις, να κτίζεις
και να φυτεύεις". Και αυτοί κυρίως πρέπει να αγρυπνούν για τη σωτηρία του
λαού, διότι θα δώσουν λόγο γι’ αυτό την ημέρα της Κρίσεως, όπως λέει ο Παύλος: "Να ακολουθείτε πιστά και να υπακούετε στους εκκλησιαστικούς σας ηγέτες. Διότι
αυτοί αγρυπνούν για την σωτηρία σας, επειδή θα δώσουν λόγο στον Θεό".
Γι’ αυτό λοιπόν αυτοί κυρίως και
ιδιαίτερα έχουν χρέος να περπατούν οι ίδιοι, κατά μίμηση του Κυρίου, στις
πόλεις και τα χωριά της επαρχίας τους ή στις ενορίες τους ή στα μοναστήρια
τους, για να διδάσκουν πάντοτε και να διορθώνουν τους αμαρτωλούς. Διότι αυτοί
είναι οι φύλακες εκείνοι, που στέκονται ημέρα και νύχτα στα τείχη της νοητής
Ιερουσαλήμ, δηλαδή της Αγίας Εκκλησίας, κηρύττοντας τον λόγο του Κυρίου χωρίς
να σιωπούν, για τους οποίους σχετικά γράφει ο Ησαίας: "Πάνω στα τείχη σου
έβαλα φρουρούς, Ιερουσαλήμ· ολημερίς και ολονυχτίς δεν πρέπει να σωπάζουν. Εσείς
φρουροί, που όλα τα υπενθυμίζετε στον Κύριο, μην ησυχάζετε καθόλου".
Και αυτοί είναι οι προφυλακτικοί εκείνοι
σκοποί και παρατηρητές, οι οποίοι έχουν δοθεί από τον Κύριο στον νέο Ισραήλ,
στους Χριστιανούς δηλαδή, όπως λέγει ο Ιεζεκιήλ, για να φανερώνουν το θέλημα
του Κυρίου σ’ αυτούς, και να τους επιστρέφουν από την πλάνη και την αμαρτία.
Επειδή, εάν σιωπήσουν, το αίμα εκείνων θα ζητηθεί από τα χέρια τους: "Εσένα,
άνθρωπε, σε βάζω φρουρό των Ισραηλιτών· θα ακούς τον λόγο μου και θα τους
μεταφέρεις τα μηνύματά μου. Αν αποφασίσω, ότι ένας ασεβής το δίχως άλλο θα
πεθάνει και εσύ δεν τον ειδοποιήσεις και δεν πεις τίποτα, για να τον αποτρέψεις
από τον κακό του δρόμο, για να ζήσει, αυτός θα πεθάνει εξ αιτίας της ανομίας
του· εγώ όμως θα ζητήσω ευθύνη από σένα για το θάνατό του".
Γι’ αυτό λοιπόν σχετικά με αυτά είπε ο
μέγας Βασίλειος: "Σε ότι αποστάλθηκε κάποιος, εάν δεν εκπλήρωσε το κήρυγμα με
έργο και λόγο, είναι ένοχος του αίματος εκείνων που δεν άκουσαν· και δεν μπορεί
να πει τα ίδια λόγια με τον Απόστολο, που διαμαρτύρονταν στους πρεσβυτέρους των
Εφεσίων, ότι εγώ είμαι καθαρός από το αίμα όλων σας, διότι δεν δίστασα να σας
αναγγείλω ολόκληρο το θέλημα του Θεού".
Και αυτών, τέλος πάντων, είναι γνώρισμα
το να καίγεται η καρδιά τους από την αγάπη της σωτηρίας των λογικών τους
προβάτων και να φωνάζουν από μέσα τους μαζί με τον Απόστολο Παύλο, πότε μεν: "Ποιος ασθενεί και δεν ασθενώ και γω; Ποιος υποκύπτει στον πειρασμό και δεν
υποφέρω και γω;". Πότε δε: "Εγώ μάλιστα με ευχαρίστηση θα τα δώσω όλα, ακόμη
και τον ίδιο μου τον εαυτό για χάρη σας".
Και άλλοτε μεν να οικειοποιούνται το
αμάρτημα του αμαρτωλού και να λένε έτσι, όπως υπαγορεύουν οι Διατάξεις των
αγίων Αποστόλων: "Ας κάνει ο Επίσκοπος δικό του το πλημμέλημα και ας λέει στον
αμαρτωλό, εσύ μόνο επίστρεψε, και εγώ θα καταδεχτώ τον δικό σου θάνατο, όπως ο
Κύριος καταδέχτηκε τον θάνατο για μένα και για όλους· διότι ο ποιμένας ο καλός
θυσιάζει την ψυχή του για χάρη των προβάτων".
Άλλοτε πάλι να μιμούνται τον θείο
Χρυσόστομο, ο οποίος από το ζήλο που είχε για την σωτηρία των προβάτων του
έλεγε: "Πάλι θα πω και πάλι θα μιλήσω· και αν ακόμη δεν ακούσουν όλοι, οι
μισοί θα ακούσουν· και αν δεν ακούσουν οι μισοί, θα ακούσει το ένα τρίτο από το
μέρος· και αν όχι το ένα τρίτο, το ένα τέταρτο· και αν όχι αυτό, οι δέκα· και
αν όχι δέκα, οι πέντε· και αν όχι οι πέντε τουλάχιστον ένας· και αν ακόμη ούτε
ένας, εγώ τον μισθό μου τον έχω ολόκληρο".
Και πάλι· "εγώ είμαι αχόρταγος, δεν
θέλω λίγοι να σωθούν, αλλά όλοι· και αν ένας μείνει που πρόκειται να χαθεί, εγώ
χάνομαι και νομίζω, ότι μιμούμαι τον Ποιμένα εκείνον που είχε ενενήντα εννέα
πρόβατα και έτρεξε σ’ εκείνο που χάθηκε"».
(Απόσπασμα από τον 11ο λόγο,
''Χρηστοήθεια Χριστιανών'', σελ. 348- 350).
Η ΕΞΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΠΟΙΜΕΝΩΝ: Ἱ. Χρυσοστόμου:
