«Ἐάν ἔβλεπαν τήν Δύση πνευματικά, μέ τό φῶς τῆς Ἀνατολῆς, μέ τό φῶς τοῦ Χριστοῦ, τότε θά ἔβλεπαν τό πνευματικό ἡλιοβασίλεμα τῆς Δύσης, πού χάνει σιγά-σιγά τό φῶς τοῦ νοητοῦ Ἡλίου, τοῦ Χριστοῦ, καί προχωρεῖ γιά τό βαθύ σκοτάδι» (Όσιος Παΐσιος Αγιορείτης)
_____________________________________
Το θέμα είναι ότι οι έχοντες πολύ σύνεση άφησαν έναν στερημένο του Φωτός πατριάρχη να σέρνει στην αίρεση όλη την Εκκλησία. Αλλά τι να πει κανείς, εζήλωσαν να έχουν κλήρο μαζί με τον Άννα και τον Καϊάφα.
_____________________________________
Η Ορθόδοξος Εκκλησία ως η μία, αγία, καθολική και αποστολική
Εκκλησία έχει την αποκλειστικότητα της ορθής δογματικής συνείδησης διότι
ως η ταμιούχος της Θείας Χάριτος οδηγείται από τον Παράκλητο “εἰς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν”. Ο Κύριος μας, ο Θεάνθρωπος, Ιησούς Χριστός σαφώς το εδήλωσε: «ὅταν δὲ ἔλθῃ ἐκεῖνος, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁδηγήσει ὑμᾶς εἰς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν· οὐ γὰρ λαλήσει ἀφ' ἑαυτοῦ, ἀλλ' ὅσα ἂν ἀκούσῃ λαλήσει…» (Iωάν. ιστ' 13).
Η Εκκλησία στην εν Πνεύματι Αγίω ζωή της, την ιερά Παράδοσή της, κρατά
αυτή την αλήθεια χωρίς να έχει το παραμικρό έλλειμμα εκφράζοντάς την
διαχρονικά με την ομολογία της πίστεως που γίνεται όχι μόνο με το
Σύμβολο της «Πιστεύω…» αλλά και με την ομολογία των αγίων της!
Τι θα πει ορθοδοξία με την ειδική έννοια; Ορθή γνώμη
περί την πίστη! Και πού βρίσκει κανείς την ορθή γνώμη -θέση- περί την
πίστη;
Εν πρώτοις, από την εξ ακοής πίστη που μας παρέδωσε η Εκκλησία με
την θεοφώτιστη διδασκαλία της όπως μας λέγει ο Απόστολος Παύλος: «ἄρα ἡ πίστις ἐξ ἀκοῆς, ἡ δὲ ἀκοὴ διὰ ῥήματος Θεοῦ» (Ρωμ.10, 17),
όπως, βέβαια, είναι υπομνηματισμένη στην Αγία Γραφή και διατυπωμένη
στις αγίες Συνόδους και καθώς είναι ερμηνευμένη από τους αγίους Πατέρες
που οριοθέτησαν τα παραδεδομένα και μας τα εμπιστεύθηκαν ως υψίστη
παρακαταθήκη ζωής αιωνίου.
Μαθαίνει όμως κανείς εξ ακοής την ορθόδοξο
πίστη εφ’ όσον και έχει αγαθή προαίρεση, για να λειτουργεί σωστά ο
έμφυτος λόγος της ψυχής, ως το ακριβές κριτήριο, γνωστό κατά μία έννοια
και ως συνείδηση, προκειμένου να διακρίνει -να βλέπει- ορθά. Την ορθή
όμως δόξα (γνώμη) περί την πίστη την αποκτά κυρίως κανείς εν Πνεύματι
Αγίῳ από την εμπειρία της θεοπτίας. Σ’ αυτή την περίπτωση περνά ο
ελαμπόμενος από την εξ ακοής πίστη στην ενυπόστατη πίστη· «Ἔστι δὲ πίστις ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων» (Εβρ,11,1).
Η πίστη πλέον ως εμπειρία αποτελεί την δογματική συνείδηση που εκφράζει
αλλά και εκφράζεται από τον κανόνα της αληθείας στην Εκκλησία. Η πίστη
αυτή κατοπτεύεται μέσα στο άκτιστο Φως και τότε γνωρίζει κανείς αληθινά
εκείνα που αποκάλυψε ο Θεός και έτσι ο άνθρωπος θεολογεί και δύναται να
ονομάζεται θεολόγος.
«Γι’ αὐτό – έγραφε ο άγιος Παΐσιος ο αγιορείτης- ἡ
θεολογία δέν ἔχει καμμιά δουλειά μέ τό στεῖρο ἐπιστημονικό πνεῦμα. Τό
Ἅγιο Πνεῦμα κατεβαίνει μόνο Του, ὅταν βρῆ τίς πνευματικές προϋποθέσεις
στόν ἄνθρωπο. Πνευματική προϋπόθεση εἶναι νά ξεσκουριάση ὁ ἄνθρωπος τά
πνευματικά του καλώδια, νά γίνη καλός ἀγωγός, γιά νά δεχθῆ τό πνευματικό
ρεῦμα τοῦ θείου φωτισμοῦ, καί ἔτσι γίνεται πνευματικός ἐπιστήμων,
θεολόγος. Ὅταν λέω «θεολόγος», ἐννοῶ αὐτούς τούς θεολόγους πού ἔχουν
ἀντίκρυσμα θεολογικό καί τό πτυχίο τους ἔχει ἀξία, καί ὄχι αὐτούς πού
ἔχουν μόνο χαρτί χωρίς ἀντίκρυσμα καί τό πτυχίο τους εἶναι ὅμοιο μέ τά
χρήματα τῆς Κατοχῆς».
Η εν Χριστώ ζωή δεν είναι η ακαδημαϊκή ενασχόληση με τον λόγο του
θεού και την πατερική γραμματεία ούτε φιλοσοφικές φλυαρίες που
διατυπώνονται σε ατέρμονες συζητήσεις. «Η μεγάλη και παντοτινή πληγή για
την Εκκλησία -όπως έγραφε ο αείμνηστος λόγιος μοναχός Θεόκλητος
Διονυσιάτης- είναι ο λανθάνων ορθολογισμός, οι αυθαίρετες φαντασίες και
οι ψυχικοί συλλογισμοί, που δεν προήλθαν από “νόμιμη άθληση”, δηλαδή από
την “πράξη” που αποτελεί την προϋπόθεση της επιβάσεως στην “θεωρία.
Επειδή χάνουμε τα βιώματα προσπαθούμε διανοητικά να συλλάβουμε τα
πνευματικά και, επειδή αυτό δεν είναι δυνατόν, η ζωή μας μένει στεγνή,
γυμνή και άκαρπη από την παρουσία του Αγίου Πνεύματος.
Για κάποιους,
βέβαια, η πνευματική ζωή είναι ανάγνωση πνευματικών βιβλίων και ακρόαση
ομιλιών. Για κάποιους άλλους Ορθοδοξία είναι μία διαρκής ενασχόληση με
συνέδρια, ημερίδες, στοχασμός, τραπέζια και σχεδόν καθόλου προσευχή. Για
μια μεγάλη μερίδα πιστών η Ορθοδοξία είναι τυπικά, τελετές και
πανηγύρεις. Σε άλλους πάλι βρίσκεις ξερό δόγμα και κανόνες χωρίς
εμπειρία Χάριτος. Σε κάποιους άλλους βρίσκεις κάτι περισσότερο το οποίο
όμως γίνεται τυπικά μέσα στην καθημερινότητα και δεν έχει την
αγιοπνευματική δυναμική, γι αυτό και δεν υπάρχει το πνευματικό νεύρο της
ψυχής να αντιδράσουν μπροστά στην ασέβεια και την αίρεση, νερόβραστοι
ποιμένες που οδηγούν στην απώλεια ψυχές. Δύσκολα βρίσκεις το αυθεντικό,
την χρυσή τομή.
Λόγω του ότι παρουσιάζονται διάφορα πρότυπα “πνευματικής ζωής,”
μοντέλα που δεν είναι αυθεντικά και ορθόδοξα, τα οποία