«Γρηγορεῖτε, στήκετε ἐν τῇ πίστει, ἀνδρίζεσθε,
κραταιοῦσθε» (Α΄ Κορ. 16,13)
Ἀδαμάντιος Τσακίρογλου
Ὁλόκληρος
ὁ ἀρχαῖος ἑλληνικὸς κόσμος θαύμαζε τὴν ἀνδρεία ὡς μοναδικὴ ἀρετή, ποὺ
δὲν ἔχει μέτρο καὶ βαθμίδες, δηλαδὴ δὲν ὑπάρχει λίγη ἢ πολὺ ἀνδρεία. Ὁ
θαυμασμὸς αὐτὸς προερχόταν ἀπὸ τὴν αὐτόβουλη δράση της καὶ τὴν πηγὴ τῆς
ἀνδρείας, τὴν ἐλευθερία καὶ τὸ ἐπακόλουθο της τὴν αὐταπάρνηση γιὰ τὸ
κοινὸ καλό, γιὰ τὴν πόλη. Κατὰ τὸν Ἀριστοτέλη ἡ ἀνδρεία βρίσκεται μεταξὺ
τῆς θρασύτητας καὶ τῆς δειλίας καὶ ἐπειδὴ ἡ ἀνδρεία ὡς ψυχικὴ ἀρετὴ
εἶναι ἐπακόλουθο τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀνθρώπου, ὀφείλει ὁ ἀνδρεῖος νὰ
πράττει ἐνσυνείδητα, ἑκούσια,
καὶ ἀμετάβλητα, ἀσυμβίβαστα (Ἠθικὰ Νικομάχεια A 1105 a 32 – b 1, B
111). Ὁ δάσκαλός του ὁ Πλάτων γράφει στὴν «Πολιτεία» του (429a8-430c6) μεταξὺ ἀλλων: «Ἡ ἀνδρεία λοιπὸν εἶναι ἡ διαφύλαξη τῶν πεποιθήσεων ποὺ
ἔχουν διαμορφωθεῖ μέσω τῆς παιδείας σχετικὰ μὲ τὸ τί εἶναι σεβαστὸ καὶ
πρέπον (ἰδεῶδες). Καὶ λέγοντας διαφύλαξη αὐτῶν τῶν πεποιθήσεων, ἐννοῶ
τὸ νὰ
τὶς προστατεύει κανεὶς καὶ νὰ τὶς κρατᾶ ἀκέραιες καὶ στὶς λύπες καὶ
στὶς χαρὲς καὶ στοὺς κινδύνους καὶ νὰ μὴν τὶς βγάζει ἀπὸ τὴν ψυχή του».
Ἐὰν
αὐτὴ ἡ διαφύλαξη τῶν πεποιθήσεων γιὰ τοὺς ἀρχαίους ἴσχυε ὡς προϋπόθεση
γιὰ τὴν διαφύλαξη τῆς πολιτείας καὶ τῶν κοινῶν ἀγαθῶν, ἂς ἀναλογιστοῦμε
πόσο ἰσχύει αὐτὸ γιὰ τοὺς Χριστιανοὺς γιὰ τὴν διαφύλαξη τῆς πίστεως καὶ
τῆς προσωπικῆς σωτηρίας. Χριστιανὸς καὶ δειλὸς δὲν νοεῖται. Διότι ὁ
δειλὸς δὲν ὁμολογεῖ οὔτε ὑπερασπίζεται τὴν πίστη του. Οἱ Ἅγιοι τοῦ Θεοῦ συνέχεια πρότρεπαν τοὺς πιστοὺς νὰ εἶναι ἀνδρεῖοι καὶ ἰσχυροί: «Κανεὶς
καὶ τίποτα νὰ μὴ σὲ φοβίζει. Κι ἂν ἀκόμη εἶναι ἀναρίθμητοι οἱ ἐχθροί,
δαίμονες καὶ ἀσεβεῖς ἄνθρωποι, ὁ δικός μας ὑπερασπιστὴς εἶναι
ἰσχυρότερος», κήρυττε ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. «Τὸ
λοιπόν, ἀδελφοί μου, ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ καὶ ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος
αὐτοῦ. ἐνδύσασθε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸ δύνασθαι ὑμᾶς στῆναι
πρὸς τὰς μεθοδείας τοῦ διαβόλου· ὅτι οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα καὶ
σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας
τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοῖς
ἐπουρανίοις» γράφει ὁ Παῦλος (Ἐφεσ. 6, 10-12).
Ἡ Ἁγία Γραφὴ εἶναι γεμάτη ἀπὸ πρότυπα ἀνδρείας, ἀπὸ πρότυπα πρὸς μίμηση. Ἕνα