Η τελετή του Νιπτήρος και το σύμπλεγμα του ασπασμού της παπικής παντόφλας

  Η τελετή του Νιπτήρος γίνεται στις κατά τόπους εκκλησίες ή στις μοναστικές κοινότητες. Το σημαντικό σε αυτήν την τελετή δεν είναι ο αριθμός των συμμετοχόντων, αλλά η μεταξύ τους σχέση.

   Ο ανώτερος στην ιεραρχία πλένει τα πόδια των υπολοίπων, όμως έχουν μεταξύ τους μία σχέση αγάπης και μαθητείας, υπάρχει πνευματική ενότητα. Δεν είναι ένα συνηθισμένο πλύσιμο αλλά ένα συμβολικό, γι’αυτό ο Χριστός τους λέει: «ο λελουμένος οὐ χρείαν ἔχει ἢ τους πόδας νίψασθαι, ἀλλ’ ἔστι καθαρός ὅλος· καί ὑμεῖς καθαροί ἐστε, ἀλλ’ οὐχὶ πάντες, εννοώντας τον Ιούδα που Τον πρόδωσε.

   Το πλύσιμο των ποδιών στους Εβραίους δεν ήταν μία παράσταση ταπεινοφροσύνης, αλλά μία απολύτως συνηθισμένη πράξη φιλοξενίας. Μετά από ένα μεγάλο δρόμο, ο φιλοξενούμενος, που

φορούσε σανδάλια, είχε τα πόδια του σκονισμένα. Το να δώσεις νερό για το πλύσιμο των ποδιών είναι ίδιο με το πλύσιμο των χεριών σήμερα.

   Το να πλένεις ο ίδιος τα πόδια του φιλοξενούμενου, ήταν δείγμα σεβασμού. Ο Χριστός λοιπόν πλένει τα πόδια των μαθητών ως δείγμα σεβασμού ακολουθώντας μία ιουδαϊκή παράδοση απολύτως συνηθισμένη και διαδεδομένη σε κάθε σπίτι.Ο Χριστός με αυτόν τον τρόπο ήθελε να δείξει ότι ο πιο μεγάλος πρέπει να υπηρετεί τον πιο μικρό, χωρίς να χωράει ντροπή σε αυτό.

   Το πλύσιμο των ποδιών από τον πάπα και ο ασπασμός αυτών έχει έναν ολότελα διαφορετικό χαρακτήρα, είναι μία πολιτική σκηνοθεσία, σαν την οποιαδήποτε τελετή ολοκληρωτικού τύπου εξυμνήσεως του ηγέτη.

    Πρόκειται για μία χριστιανική φόρμα των βορειοκορεάτικων και των σταλινικών σκηνών: ο ηγέτης αγκαλιάζει με την αγάπη του τους πρόσφυγες, τις μειονότητες και τον θρησκευτικό πλουραλισμό. Τι δουλειά έχουν όλα αυτά με την μεγάλη Πέμπτη και το πλύσιμο των ποδιών από τον Χριστό, δεν ξέρουμε. Ούτε ξέρουμε ποιά είναι η σχέση του πάπα με αυτούς που τους πλένει τα πόδια και γιατί τα πλένει.

    Ο ασπασμός των ποδιών είναι εντελώς κάτι διαφορετικό -μία πράξη δυσάρεστη και ταπεινωτική- για το απλό γεγονός ότι δεν έχει κάποιο νόημα. Δεν βλέπουμε τον Χριστό να φιλάει τα πόδια κάποιου. Η ταπεινοφροσύνη που μας φέρνει ο Χριστός δεν γίνεται με την ταπείνωση (εξευτελισμό) του προσώπου, αλλά με την αγάπη προς τον πλησίον όπως προς τον εαυτό σου.

   Ίσως ο πάπας κατά βάθος να ξαναζεί το σύμπλεγμα της παπικής τελετής του ασπασμού της παπικής παντόφλας, και να κάνει μία αντίστροφη κίνηση, φιλώντας εκείνος το πόδι σε μία τελετή ταπείνωσης υπερβολική. Όμως αυτό το τελετουργικό έχει αντίθετο αποτέλεσμα: αντί να δείξει ταπείνωση ο πάπας, γίνεται αντικείμενο εγκωμίων, αφού όλη μιλάνε για την μεγάλη του ταπεινότητα. Κανείς δεν μιλάει για τον Χριστό όταν παρουσιάζεται η είδηση του ασπασμού των ποδιών από τον πάπα, πράγμα που πρέπει να μας βάλει σε σκέψεις.

    Τι καταλαβαίνουμε σήμερα από την ταπεινότητα του Χριστού; Η ταπεινότητα που προκαλεί τον θαυμασμό του κόσμου είναι μία ψεύτικη ταπείνωση. Επειδή η αληθινή Ταπείνωση σταυρώθηκε με μίσος…

     Ένα πράγμα είναι βέβαιο: εάν ο Χριστός αντί να πλύνει τα πόδια των μαθητών Του, θα φιλούσε τα πόδια όλων των κοινωνικών κατηγοριών, χωρίς ένα ξεκάθαρο μήνυμα επιστροφής στον Θεό, δεν θα είχαμε Πάσχα, επειδή δεν θα είχαμε σταύρωση.

    Ένας τέτοιες Χριστός θα έφτανε στην ηλικία του πάπα Φραγκίσκου, και θα πέθανε σε μεγάλη ηλικία σ’ ένα μαρμάρινο παλάτι απ’όπου θα έβγαινε μία φορά το χρόνο για να εκπληρώσει μία τελετή συμφιλίωσης, από την οποία θα προέκυπτε ότι συμφωνεί με την πολιτική της αυτοκρατορίας. Τι θα μπορούσε να είναι πιο ταπεινό και άξιο θαυμασμού από αυτό: Μόνο που ο Χριστός μετά το πλύσιμο των ποδιών σύρθηκε στον σταυρό, τον έφτυσαν και τον χτύπησαν και τελικά τον σταύρωσαν. Την τρίτη ημέρα αναστήθηκε και μας άφησε την καινή διαθήκη Του, απ’ όπου μαθαίνουμε για Εκείνον και για τον σκοπό και την έννοια που είχε το πλύσιμο των ποδιών των μαθητών Του.

Του ιερομ. Σαββάτιου Μπαστοβόι

Πηγή