Τι λέγουν οι Άγιοι Πατέρες (σε αντίθεση με κάποιους σύγχρονους πατέρες) για την Αποτείχιση

( Απόσπασμα από βιβλίο του π. Ευθυμίου Τρικαμηνά)

    2. Η ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΟΝΕΥΣΕΩΣ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ

    Στό δεύτερο κεφάλαιο τό ὁποῖο παρουσιάζεται ὡς συνέχεια τοῦ πρώτου γίνεται ἀναφορά διά τήν διακοπή τῆς μνημονεύσεως τοῦ Ἐπισκόπου ἐκ μέρους τοῦ Ὁσίου λόγῳ τῆς εἰκονομαχικῆς αἱρέσεως. Δίδονται κατ’ ἀρχάς μερικά ἱστορικά στοιχεῖα, τά ὁποῖα τοποθετοῦν χρονικά καί ἱστορικά τό γεγονός. Ἀναφέρεται κατόπιν ἡ ἀλλαγή τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς μέ εἰκονομάχο Πατριάρχη τῇ βοηθείᾳ τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας καί ὁμάδος Ἐπισκόπων, οἱ ὁποῖοι ἐκ τοῦ φόβου εἶχαν ὑποκύψει στήν αἵρεσι. Ἀκολουθεῖ ἡ ἐξορία τῶν ὁμολογητῶν Ὀρθοδόξων μετά ἀπό μία Σύνοδο εἰκονομαχική, ἡ ὁποία μάλιστα ἀκύρωσε καί τήν Ζ’ Οἰκουμενική καί ἐπεκύρωσε τήν προηγουμένη εἰκονομαχική Σύνοδο τῆς Ἱερείας καί ἐν τέλει, στά ἱστορικά στοιχεῖα, προστίθεται ὅτι ὁ Ὅσιος παρέμεινε στήν διακοπή αὐτή τῆς μνημονεύσεως καί τήν ἀποτείχισι μέχρι τό τέλος τῆς ἐπιγείου ζωῆς του, δεδομένου ὅτι καί ὁ ἑπόμενος Πατριάρχης ἦτο εἰκονομάχος.

    Στή συνέχεια στό κεφάλαιο αὐτό γίνεται γενική ἀναφορά τῆς στάσεως τῶν ὁμολογητῶν Πατέρων κατά τόν καιρό τῆς ἀποτειχίσεως καί τά ὅρια ἐντός τῶν ὁποίων ἐκινοῦντο, μέ βασικό στόχο νά τοποθετηθοῦν στούς θρόνους ὀρθόδοξοι Ἐπίσκοποι, ὥστε νά ὑπάρξη ἡ δυνατότης Συνοδικῆς καταδίκης τῆς αἱρέσεως. Κατόπιν γίνεται ἀξιολόγησις ἑκάστης αἱρέσεως βάσει τῆς

διδασκαλίας τοῦ ὁσίου καί ἀποδεικνύεται ὅτι ἡ αἵρεσις ἡ ὁποία καταργεῖ μία βασική εὐαγγελική ἐντολή, διά τήν ὁποία ὡμίλησε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, εἶναι δεινοτέρα ἀπό αὐτή ἡ ὁποία καταργεῖ μία ἱερά Παράδοσι μέ δογματικές διαστάσεις καί ὡς ἐκ τούτου ἡ μοιχειανική αἵρεσις εἶναι δεινοτέρα τῆς εἰκονομαχικῆς. Στό πέρας τοῦ κεφαλαίου γίνεται ἀντιπαραβολή μέ τήν σημερινή αἵρεσι τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, ἡ ὁποία καταργεῖ καί τό Εὐαγγέλιο καί τούς ἱερούς Κανόνες καί τήν ἱερά Παράδοσι.

   3. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΙΤΙΕΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΟΝΕΥΣΕΩΣ

     Στό τρίτο κεφάλαιο γίνεται λόγος διά τίς προϋποθέσεις τῆς διακοπῆς τῆς μνημονεύσεως. Ἀναφέρεται δέ κατ’ ἀρχάς ὅτι ὅταν προβοῦμε στήν διακοπή τῆς μνημονεύσεως τοῦ Ἐπισκόπου μέ σωστές προϋποθέσεις, δηλαδή οἱ λόγοι τούς ὁποῖους ἐπικαλούμεθα εἶναι ὄντως αὐτοί οἱ ὁποῖοι προβλέπονται ἀπό τούς ἱερούς Κανόνες καί τούς Πατέρες, τότε ἀπομακρυνόμενοι ἀπό τήν ὁρατή μορφή τῆς Ἐκκλησίας, μεταφερόμεθα στήν διαχρονική, χωρίς κατ’ οὐσία νά κάνωμε σχίσμα. Ἀπεναντίας ὅταν οἱ προϋποθέσεις διά τήν διακοπή τῆς μνημονεύσεως δέν εἶναι σωστές, δηλαδή ὅταν προβοῦμε στήν διακοπή ἐμπαθῶς καί ἀδιακρίτως τότε κάνομε σχίσμα, τό ὁποῖο εἶναι θανάσιμο καί ἀσυγχώρητο ἁμάρτημα καί ἀπομακρυνόμεθα ἀπό τήν διαχρονική Ἐκκλησία, δηλαδή εὑρισκόμεθα ἐκτός Ἐκκλησίας.

    Ἐν συνεχείᾳ ἀναφέρεται ὅτι ὁ ὅσιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης διέκοψε τήν μνημόνευσι διά λόγους πίστεως ( εἶναι ὁ μοναδικός λόγος ὁ ὁποῖος μᾶς κατοχυρώνει πλήρως στήν διακοπή τῆς μνημονεύσεως) καί ἐπεξηγεῖται ὅτι λόγος πίστεως διά τήν διακοπή εἶναι καί ἡ δημοσίως καί ἐκκλησιαστικῶς ἀκύρωσις μίας καί μόνης εὐαγγελικῆς ἐντολῆς. Δίδεται ἐπίσης καί ἀνάλογος ἐπεξήγησις διά τό ἀναλλοίωτον τῶν εὐαγγελικῶν ἐντολῶν καθώς καί ὅτι ἡ ἀλλοίωσις καί παραχάραξίς των δηλώνει ἀμέσως ἀλλοίωσι καί τροπή τοῦ ἰδίου τοῦ Θεοῦ. Ἀναφέρονται ἀνάλογα χωρία ἀπό ἐπιστολές τοῦ ὁσίου, στά ὁποῖα παρουσιάζεται ἡ διδασκαλία του ὅτι ἀλλαγή ἔστω καί μίας εὐαγγελικῆς ἐντολῆς δέν ἔχει δικαίωμα νά κάνη οὔτε ὁ ἀπ. Πέτρος ἤ ὁ ἀπ. Παῦλος καί ὅτι ἀλλαγή μίας ἐντολῆς δέν σημαίνει μόνον τήν δημοσίως καί ἐκκλησιαστικῶς  ἀκύρωσί της, ἀλλά καί τήν στήν πρᾶξι δημοσίως καί ἐκκλησιαστικῶς ἀκύρωσί της, ἐνῶ θεωρητικῶς ὑπάρχει στόν εὐαγγελικό νόμο καί τήν ἀποδεχόμεθα. Ἡ πρακτική δηλαδή ἀθέτησις καί ἀκύρωσις μίας ἐντολῆς εἶναι ὁ ὕπουλος τρόπος μέ τόν ὁποῖο εἰσάγει κάποιος τήν παρανομία καί τήν αἵρεσι στήν Ἐκκλησία καί μάλιστα μέ τήν μορφή τῆς οἰκονομίας καί διακρίσεως καί ἔτσι, ἐνῶ κατ’ οὐσίαν ἔχει ἀλλάξει τήν πορεία στό πλοῖο τῆς Ἐκκλησίας, παρουσιάζεται ὡς ὑποστηρικτής καί κῆρυξ τῶν πατρώων θεσμῶν.

     Ἐν τέλει γίνεται ἀναφορά εἰς τό ὅτι ὁ Ὅσιος στήν ἐποχή του ἀντιμετώπισε αἱρέσεις ὄχι τόσο στόν θεωρητικό, ὅσο στόν πρακτικό τομέα∙ τοῦτο συμβαίνει, ὅταν κάποιος ἀλλάζει πρακτικά αὐτά τά ὁποῖα διά τῶν εὐαγγελικῶν ἐντολῶν βιώνουν καί ζοῦν οἱ Χριστιανοί, καί νομιμοποιεῖ τά πάθη του, ἐπενδύοντάς τα μέ τήν ἐκκλησιαστική εὐλογία καί ἀναγνώρισι. Γίνεται δέ καί ἀναφορά στή σημερινή αἵρεσι τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, ὅπου ὑπάρχει ἡ ἴδια ἀκριβῶς κατάστασι, αἵρεσι δηλαδή στόν πρακτικό τομέα καί τήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί συνοψίζεται εἰς  ὅτι στήν πρᾶξι αὐτά τά ὁποῖα διδάσκει ἡ ἁγ. Γραφή καί αὐτά τά ὁποῖα ἡ Ἐκκλησία μᾶς ὁδηγεῖ νά πράττωμε εἶναι ἐκ διαμέτρου ἀντίθετα.

    4. Ο ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΟΝΕΥΣΕΩΣ

     Στό τέταρτο κεφάλαιο ἀναπτύσσεται τό θέμα, σύμφωνα μέ τήν διδασκαλία τοῦ Ὁσίου, τοῦ χρόνου κατά τόν ὁποῖο γίνεται ἡ διακοπή τῆς μνημονεύσεως. Ἀναφέρεται ὅτι, διά τόν χρόνο διακοπῆς τῆς μνημονεύσεως τοῦ αἱρετικοῦ Ἐπισκόπου, χρησιμοποιεῖται ἡ ὁδός τῆς οἰκονομίας. Ὁ χρόνος αὐτός τῆς οἰκονομίας ἐξαντλεῖται, ὅταν, ἐνῶ ἡ παρανομία–αἵρεσις ἔχει δημοσίως καὶ ἐκκλησιαστικῶς ἐπιτελεσθῆ, γίνεται δημοσίως καί συνοδικῶς συγκάλυψις καί νομιμοποίησις τῆς παρανομίας. Κατά τόν χρόνο τῆς οἰκονομίας ἐπιβάλλεται νά γίνεται μία μερική ἀποτείχισις ἀπό τούς πρωταιτίους τῆς αἱρέσεως, διά νά μήν ὑπάρχη συμμετοχή στά ἔργα των καί στήν αἵρεσι. Ἐπίσης, προειδοποιοῦμε δημοσίως καί γραπτῶς διά τήν ἐπικείμενη ἀποτείχισι, ἐφ’ ὅσον δέν ὑπάρξη διόρθωσις τῆς παραβάσεως.

    Μέ τήν διακοπή τῆς μνημονεύσεως δέν μνημονεύομε, ὄχι μόνο τούς δεδηλωμένους αἱρετικούς, ἀλλά καί ὅσους εἶναι ὁμόφρονες μέ αὐτούς καί τούς ἀναγνωρίζουν ὡς Ἐπισκόπους. Ἀναφέρεται ἐπίσης ὅτι καί στό θέμα τῆς διακοπῆς τῆς μνημονεύσεως οἱ πρῶτοι οἱ ὁποῖοι πρέπει νά ἀποτειχισθοῦν εἶναι οἱ μοναχοί, διά νά δώσουν παράδειγμα ὁμολογίας καί στούς λαϊκούς. Ἐν τέλει ἀναφέρεται ὅτι ἡ διακήρυξις τῆς αἱρέσεως γίνεται μέ τήν Συνοδική διακήρυξι καί ἀπόφασι, ἡ ὁποία νομιμοποιεῖ τήν παρανομία καί τήν καθιστᾶ γραμμή τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ ἀποτείχισις καί ἡ διακοπή τῆς μνημονεύσεως  ἐπιφέρει συγχρόνως καί τόν διαχωρισμό μεταξύ Ὀρθοδόξων καί αἱρετικῶν. Οἱ μνημονεύοντες δηλαδή τόν αἱρετικό Ἐπίσκοπο εἶναι καί ἀκόλουθοι τῆς αἱρέσεως, ἔστω καί ἄν ἔχουν ὑγιές καί ὀρθόδοξο φρόνημα, καί οἱ μή μνημονεύοντες εἶναι οἱ ἐνσωματωμένοι στήν διαχρονική Ἐκκλησία, ἔστω καί ἄν εἶναι ἀνεπίσκοποι καί ἀποίμαντοι.

   π. Εὐθυμίου Τρικαμηνᾶ, Ἡ ἀντιμετώπισης τῆς Αἱρέσεως τοῦ Οἰκουμενισμοῦ κατὰ τὸν Ὅσιο Θεόδωρο τὸν Στουδίτη, Ἡ Διακοπὴ τῆς Μνημονεύσεως (σελ. 20-23).