Αναζητώντας τη θέση της πίστης σήμερα

    Τέτοιες θέσεις ποὺ ἰσοπεδώνουν τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη προωθεῖ ἡ «Ἀκαδημία Θεολογικῶν Σπουδῶν Βόλου»! Πὼς  τάχα, ἀποτελεῖ “Ψευδαίσθηση” ἡ πίστη ὅτι ἐπαρκεῖ ὁ Χριστιανισμὸς ἀπὸ μόνος του νὰ πραγματοποιήσει ὅ,τι θὰ κατορθώσει ἡ παγκοσμιοποίηση!

Αναζητώντας τη θέση της πίστης σήμερα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ

Ο Τσαρλς Τέιλορ μίλησε στην εκδήλωση που συνδιοργανώθηκε από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου και το Πρόγραμμα «Επιστήμες και Ορθοδοξία ανά τον κόσμο» (SOW) του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.

ΕΤΙΚΕΤΕΣ:

    Τη θέση του χριστιανισμού στην «απομαγεμένη» νεωτερικότητα επιχείρησε να ανιχνεύσει χθες το βράδυ, στην πρώτη αθηναϊκή ομιλία της μακράς του καριέρας, ο Τσαρλς Τέιλορ. Ο κορυφαίος Καναδός φιλόσοφος, ομότιμος καθηγητής του πανεπιστημίου McGill στο Μόντρεαλ του Καναδά, μιλώντας στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, ανέδειξε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η δυτική χριστιανική παράδοση στη σύγχρονη εποχή.

Όπως ανέφερε, στο έργο έχει ασχοληθεί με την ιστορική εξέλιξη του λατινικού χριστιανισμού – του καθολικισμού και του προτεσταντισμού. Ήλθε λοιπόν στην Αθήνα, όπως είπε ο ίδιος, κατ’ αρχάς για να δει αν η θεωρία του για την εκκοσμίκευση στέκει όταν εξετάζονται άλλες χριστιανικές παραδόσεις, αλλά και για να εμπνευστεί από αυτές. Μιλούσε και άκουγε, με άλλα λόγια, όχι μόνο ως διανοητής, αλλά και ως καθολικός, που αναζητεί τρόπους αναθέρμανσης της πίστης του.

Ο Τέιλορ μίλησε για δύο επίπεδα «απομάγευσης» (με την έννοια του Μαξ Βέμπερ): στο επίπεδο της εμπειρίας των απλών ανθρώπων, ο κόσμος πλέον δεν κατοικείται από καλά και κακά πνεύματα, που επηρεάζουν τη ροή των πραγμάτων· στο επίπεδο της διανοητικής σύλληψης της πραγματικότητας, το σύμπαν δεν διέπεται πλέον από μία ηθικά διαμορφωμένη τάξη πραγμάτων, που καθορίζει την κοινωνική και την πολιτική ζωή. «Πλέον θεωρούμε όλες τις κοινωνίες τεχνητές», σημείωσε. Οι αλλαγές αυτές, εξήγησε ο Τέιλορ, οδήγησαν στην έκρηξη του πνευματικού πλουραλισμού στη Δύση. Δημιούργησαν μία κατάσταση όπου «μεγάλος αριθμός ανθρώπων, κυρίως νέοι, αναζητούν το νόημα της ζωής – κάποιοι στη θρησκεία, κάποιοι όχι». Δημιούργησαν επίσης μία αντίδραση – «για πολλούς, κυρίως μεγαλύτερους σε ηλικία, υπάρχει κάτι πολύ στραβό» στον πλουραλισμό της σύγχρονης κοινωνίας. Δεν αρέσει σε αυτούς τους νοσταλγούς της ομοιογένειας του παρελθόντος, με τον χριστιανισμό στο επίκεντρο, «το γεγονός ότι ο γείτονάς του δεν ανήκει στην ίδια Εκκλησία, δεν έχει την ίδια εθνοτική προέλευση ή  πολιτισμική ιστορία».

Ο Καναδός καθηγητής, που σπούδασε και δίδαξε στην Οξφόρδη, δίνοντας μάχες κατά των πυρηνικών όπλων και υπέρ της μετακαντιανής φιλοσοφίας, αναφέρθηκε στα παραστρατήματα της δυτικής χριστιανικής παράδοσης από την εποχή του Λούθηρου και μετά. Εξέφρασε τον προβληματισμό του για την προσήλωση στην ατομική σωτηρία, αλλά και για την τάση ιδιαίτερη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας να δημιουργεί θεσμούς επίγειας ισχύος χωρίς το αναγκαίο πνευματικό υπόβαθρο. Η βαθύτερη εξοικείωση με την ανατολική ορθόδοξη παράδοση, τόνισε, θα μπορούσε να συμβάλει στην «αναζωογόνηση του δυτικού χριστιανισμού».

Απαντώντας σε ερωτήσεις –συχνά μακροσκελείς– από το ακροατήριο, ο Τέιλορ είπε ότι βλέπει πολύ αρνητικά τη μορφή που παίρνει η πίστη όταν συνδέεται με τον εθνικισμό. Εκανε μάλιστα ειδική αναφορά στην Πολωνία, διαχωρίζοντας μεταξύ του «μεταρρυθμιστικού καθολικισμού» του Λεχ Βαλέσα και της εκδοχής που πρεσβεύει η σημερινή, λαϊκιστική δεξιά κυβέρνηση της χώρας. «Εχουμε μία υποτροπή στη χειρότερη μορφή αδαούς [know-nothing] εθνικιστικού καθολικισμού», είπε χαρακτηριστικά.

Αγγίζοντας θέματα με τα οποία έχει καταπιαστεί σε όλη του τη ζωή, και όχι μόνο ως ακαδημαϊκός –κατά τη δεκαετία του ’60 υπήρξε επανειλημμένως κοινοβουλευτικός υποψήφιος του σοσιαλδημοκρατικού New Democratic Party, ενώ ήταν φίλος του Πιερ Τρουντό– ο 86χρονος Τέιλορ επεσήμανε: «Η πρόκληση για οποιαδήποτε σύγχρονη δημοκρατία είναι ότι πρέπει να συμπεριλάβει ανθρώπους πολύ διαφορετικών οπτικών και προελεύσεων. Αλλά δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτήν την πρόκληση, εκτός αν θέλουμε να ζήσουμε σε έναν εντελώς μονοχρωματικό κόσμο». «Παίρνω πολύ σοβαρά τον κατακερματισμό της σύγχρονης κοινωνίας», τόνισε, που ο ατομισμός έχει επισκιάσει την αίσθηση της αλληλεξάρτησης και της αλληλεγγύης. «Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ανακαλέσουμε τους ανθρώπους σε μία βαθύτερη συνείδηση της αμοιβαίας μας εμπλοκής», είπε, απαντώντας σε ερώτηση ιερέα. Αλλά είναι «ψευδαίσθηση» ότι ο μπορεί ο χριστιανισμός, που είναι πλέον «απλώς μία φωνή ανάμεσα σε πολλές», να καταφέρει αυτό το έργο από μόνος του.

Ενα σπουδαίο μυαλό

Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου και το Πρόγραμμα «Επιστήμες και Ορθοδοξία ανά τον κόσμο» (SOW) του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Ο Τέιλορ είναι ο συγγραφέας των εμβληματικών έργων «Πηγές του Εαυτού» (εκδ. Ινδικτος, 2007) και «Μια Κοσμική Εποχή» (εκδ. Ινδικτος, 2015) και πολλών άλλων βιβλίων και μελετών με καθοριστική επίδραση στη σύγχρονη φιλοσοφία. Εχει βραβευθεί, μεταξύ άλλων, με το βραβείο Κιότο (γνωστό ως το ιαπωνικό Νομπέλ) για τις Τέχνες και τη Φιλοσοφία το 2008, το βραβείο John W. Kluge για τα Επιτεύγματα στη Μελέτη της Ανθρωπότητας το 2015 (μαζί με τον Γιούργκεν Χάμπερμας) και με το βραβείο Berggruen (το 2016), αξίας 1 εκατ. δολ., για έργο «ευρείας σημασίας» για την κατανόηση της ανθρώπινης κατάστασης. Δίκαια ο Παντελής Καλαϊντζίδης, διευθυντής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου, τον χαρακτήρισε «έναν από τους πιο σημαντικούς στοχαστές της εποχής μας.

Πηγή