Για να μαθαίνουν κάποιοι: Γιά ποιόν λόγο δημιουργήθηκε η ΡΟΕΔ;

Ὁ Μητροπ. Ἀντώνιος μέχρι τόν θάνατό του (1936), ἦταν σέ κοινωνία μέ ὅλα τά Πατριαρχεῖα καί τῆς τοπικές Ἐκκλησίες, ἐκτός τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας. Εἶναι χαρακτηριστικό, ὅτι ὁ δεύτερος στήν ἱεραρχία τῆς ΡΟΕΔ Ἀρχιεπίσκοπος Κίσενεφ Ἀναστάσιος, ἔπειτα Μητροπολίτης, συμμετεῖχε στό Πανορθόδοξο Συνέδριο τοῦ 1923 ὑπό τόν Μελέτιο Μεταξάκη καί τό 1934 χειροτόνησε τόν Πατριάρχη Ἱεροσολύμων Τιμόθεο.

Αντωνίου Μάρκου, Θεολόγου

(Ὅπως πληροφορηθήκαμε ὁ καθηγητὴς Ἀντ. Μάρκου εἶναι

πρώην Ματθαιϊκὸς καὶ νῦν μέλος τῶν Γ.Ο.Χ. Καλλινίκου!)

Η ΡΟΕΔ εἶναι ἕνα δημιούργημα πολιτικῆς σκοπιμότητος. Προέκυψε ἐπειδή ὁ ἱδρυτής της, φιλομοναρχικός Μητροπ. Κιέβου Ἀντώνιος (Κραποβίτσκυ, + 1936), ἀπέτυχε νά ἐκλεγεῖ Πατριάρχης Μόσχας τό 1917 (ἐνῶ εἶχε ἐξασφαλίσει τίς ψήφους τῶν περισσοτέρων μελῶν τῆς Πανρωσικῆς Συνόδου, διότι ἡ ἐκλογή ἔγινε μέ κλήρο) καί ὑποχρεώθηκε νά διαφύγει στή Δύση, ὅπου ὀργάνωσε τήν ΡΟΕΔ καί ἐργάσθηκε γιά τήν παλινόρθωση τῆς Δυναστείας τῶν Ρωμανώφ στή Ρωσία.

   Τό σχίσμα στή Ρωσική Ἐκκλησία κυοφορήθηκε ἤδη ἀπό τό 1917, ἔτος συγκλήσεως τῆς τοπικῆς Πανρωσικῆς Συνόδου. Ἡ Σύνοδος συγκλήθηκε τήν 15η Αὐγούστου 1917 στή Μόσχα, στόν Καθεδρικό Ναό Κοιμ. Θεοτόκου Κρεμλίνου, ὑπό τήν προεδρία τοῦ
ἔχοντος τά πρεσβεία Μητροπ. Κιέβου Βλαδιμήρου (Ἱερομάρτυρος, + 1918). Ἀσχολήθηκε μεταξύ ἄλλων καί μέ τό θέμα τῆς ἀνασυστάσεως ἤ μή τοῦ Πατριαρχείου, τό ὁποῖο εἶχε καταργηθεῖ ἀπό τόν Μεγάλο Πέτρο (1721).
Τίς μακρές συζητήσεις ἐπίσπευσαν οἱ ραδγαῖες πολιτικές ἐξελίξεις, ἡ Ὀκτωβριανή – δηλαδή - Ἐπανάσταση τῶν Μπολσεβίκων καί ἡ ἐπικράτηση τοῦ Λένιν. Κατά τήν κρίσιμη ψηφοφορία τῆς 30ης Ὀκτωβρίου 1917, ἐπί 317 παρόντων μελῶν, ψήφισαν 265, ἀπό τούς ὁποίους 141 ὑπέρ καί 112 κατά τῆς ἐπανιδρύσεως τοῦ Πατριαρχείου. Στή συνέχεια ἡ Σύνοδος προχώρησε σέ ἐκλογή Πατριάρχου, μέ πρόταση τοῦ Καθηγητοῦ Σοκόλωφ. Κατά τήν ψηφοφορία ἔλαβαν ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Χαρκόβου Ἀντώνιος 101 ψήφους, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Νόβγκοροντ Ἀρσένιος 27 καί ὁ Μητροπολίτης Κρουτίτσης Τύχων 25.
Ἡ τελική ἐκλογή ἔγινε μέ κλῆρο, ἐνώπιον τῆς Εἰκόνος τῆς Παναγίας τοῦ Βλαδιμήρ. Ἐκλεκτός τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ δέν ἦταν ὁ ἐκλεκτός τοῦ σώματος τῆς Συνόδου Ἀρχιεπίσκοπος Ἀντώνιος, ἀλλά ὁ Μητροπολίτης Τύχων. Ὅπως γράφτηκε χαρακτηριστικά, "δέν ἐξελέγη ὁ "ἐξυπνότερος" Ἀρχιεπίσκοπος Ἀντώνιος, οὔτε ὁ "αὐστηρότερος" Ἀρχιεπίσκοπος Ἀρσένιος, ἀλλά ὁ "μετριοπαθής" καί "εὐγενής" Μητροπολίτης Τύχων" (ἀπό τόν Βίο τοῦ Ἱερομάρτυρος Βίκτωρος Ἐπισκόπου Βιάτκας, + 1934). Ἀναδείχθηκε Πατριάρχης Μόσχας καί πάσης Ρωσίας μέ κλῆρο πού τράβηξε ὁ γηραιός Ἱερομόναχος Ἀλέξιος καί παρέδωσε στόν προεδρεύοντα Μητροπ. Κιέβου Βλαδίμηρο.
Ὁ Τύχων ἐνθρονίσθηκε στή Μητρόπολη τῆς Ρωσικῆς Ὀρθοδοξίας, τόν Καθεδρικό Ναό Κοιμ. Θεοτόκου Κρεμλίνου, τήν 29η Νοεμβρίου 1917.


Ἡ ἐκλογή τοῦ Τύχωνος δυσαρέστησε τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀντώνιο (τόν ὁποῖο πάντως ὁ Πατριάρχης Τύχων προήγαγε σέ Μητροπολίτη Κιέβου).
Ὁ Τύχων ἤθελε τήν Ρωσική Ἐκκλησία ἀπολύτως ἀνεξάρτητη ἀπό τήν Σοβιετική Πολιτεία καί γι' αὐτό δέν ταυτίσθηκε ὁ ἴδιος σάν πρόσωπο καί σάν ἡγέτης τῆς Ἐκκλησίας μέ τόν Τσαρισμό, ἀλλά τήρησε ἀποστάσεις ἀπό τήν φιλομοναρχική πλευρά τῆς ὁποίας ἡγεῖτο ὁ Μητροπ. Ἀντώνιος.
Στή συνέχεια ὁ Μητροπ. Ἀντώνιος διέφυγε στή Δύση. Τό 1921 μέ τήν ἄδεια τῆς Γιουγκοσλαβικῆς Κυβερνήσεως καί τήν ὑποστήριξη τοῦ Πατριαρχείου Σερβίας, συγκάλεσε στό Κάρλοβιτς τῆς Σερβίας Σύνοδο τῶν Ρώσων Ἐπισκόπων πού εἶχαν διαφύγει στό ἐξωτερικό (περίπου 20). Ἡ Σύνοδος αὐτή εἶναι ἡ ἱδρυτική τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας τῆς Διασπορᾶς, ὑπάρχει ὅμως καί μία ἀπόφασή της πού ἀποδεικνύει τόν πραγματικό λόγο τῆς δημιουργίας της ΡΟΕΔ. Ἡ Σύνοδος τοῦ Κάρλοβιτς ἀποφάσισε τήν παλινόρθωση τῆς Δυναστείας τῶν Ρωμανώφ. Αὐτό δέν ἦταν ἐκκλησιαστική, ἀλλά πολιτική ἀπόφαση.
Μέ τήν ταύτισή της ἡ ΡΟΕΔ μέ τόν Τσαρισμό, προκάλεσε σταδικά δύο σχίσματα στό σῶμα της. Ἀρχικά ὁ Μητροπ. Παρισίων Εὐλόγιος ἀνεξαρτητοποιήθηκε καί τελικά ὑπήχθηκε στό Πατριαρχεῖο ΚΠόλεως (σήμερα Ρωσική Ἀρχιεπισκοπή Δυτ. Εὐρώπης, ὑπαγομένη στό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο διά τῆς Μητροπόλεως Γαλλίας). Στή συνέχεια ὁ Μητροπ. Ἀμερικῆς Πλάτων ἑνώθηκε μέ τό Σοβιετοποιημένο (πλέον) Πατριαρχεῖο Μόσχας (ὑπό τόν Μητροπολίτη καί ἔπειτα Πατριάρχη Σέργιο) καί ἔτσι δημιουργήθηκε ἡ «Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Ἀμερικῆς» (σήμερα ὑπό τόν Μητροπ. Ἰωνᾶ), τῆς ὁποίας τό αὐτοκέφαλο δέν ἀναγνωρίζεται μέν ἀπό τά Πατριαρχεῖα καί τίς τοπικές Ἐκκλησίες, πλήν τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας, ἀλλά ὑπάρχει ἐκκλησιαστική κοινωνία μεταξύ τους.

Ὁ Μητροπ. Ἀντώνιος μέχρι τόν θάνατό του (1936), ἦταν σέ κοινωνία μέ ὅλα τά Πατριαρχεῖα καί τῆς τοπικές Ἐκκλησίες, ἐκτός τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας. Εἶναι χαρακτηριστικό, ὅτι ὁ δεύτερος στήν ἱεραρχία τῆς ΡΟΕΔ Ἀρχιεπίσκοπος Κίσενεφ Ἀναστάσιος, ἔπειτα Μητροπολίτης, συμμετεῖχε στό Πανορθόδοξο Συνέδριο τοῦ 1923 ὑπό τόν Μελέτιο Μεταξάκη καί τό 1934 χειροτόνησε τόν Πατριάρχη Ἱεροσολύμων Τιμόθεο.

Μετά τόν θάνατο τοῦ Μητροπ. Ἀντωνίου (1936), ὁ διάδοχός του Μητροπ. Ἀναστάσιος, συνέχισε μέχρι τόν θάνατό του (1965) τήν ἐκκλησιαστική κοινωνία ὅπως προηγουμένως. Ἡ κατάσταση ἄλλαξε τό 1965, ἐπί Μητροπ. Φιλαρέτου, ὅταν τό Πατριαρχεῖο ΚΠόλεως, πιεζόμενο ἀπό τό Σοβιετοποιημένο Πατριαρχεῖο Μόσχας, διέκοψε κοινωνία μέ τήν ΡΟΕΔ, ἀναγκάζοντας καί τά λοιπά Πατριαρχεῖα καί τίς τοπικές Ἐκκλησίες νά κάνουν τό ἴδιο. Μέ τήν ἀπόφαση αὐτή δέν συμμορφώθηκαν τά Πατριαρχεῖα Ἱεροσολύμων καί Σερβίας, τά ὁποῖα συνέχισαν νά ἔχουν κοινωνία μέ τήν ΡΟΕΔ, μέχρι καί τῶν ἡμερῶν τοῦ Μητροπ. Λαύρου. (Τό 1981 λ. χ., κατά τήν ἀνακομιδή τῆς Νεομάρτυρος Μεγ. Δουκίσσης Ἐλισάβετ στά Ἱεροσόλυμα, Ἀρχιερεῖς τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων συγχοροστάτησαν μέ Ἀρχιερεῖς τῆς ΡΟΕΔ). 

Ἀπό τά προηγούμενα προκύπτει, ὅτι ἡ Ρωσική Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς δημιουργήθηκε ἀπό πολιτική σκοπιμότητα καί ὄχι λόγῳ ὁμολογιακῶν-ἐκκλησιολογικῶν ἤ καί κανονικῶν ἐκκλησιαστικῶν θεμάτων. Γιά τόν λόγο αὐτό, μετά τήν πτώση τοῦ κομμουνιστικοῦ καθεστώτος (1989), ἐπί Μητροπ. Λαύρου, ἑνώθηκε μέ τό Πατριαρχεῖο Μόσχας ὑπό τόν Πατριάρχη Ἀλέξιο Β΄.  

         Σχετικά μέ τό θέμα τοῦ Ἡμερολογίου, ἡ ΡΟΕΔ σεβάσθηκε μέν τήν ἑορτολογική παράδοση τῆς Ὀρθοδοξίας, δηλαδή τό Παλαιό Ἡμερολόγιο, ἀλλά ἀνέχθηκε στούς κόλπους της ἐνορίες –ἀκόμη καί Ἐπισκόπους– πού χρησιμοποιοῦσαν τό Νέο Ἡμερολόγιο (ἕνας ἀπό τούς Ἐπισκόπους αὐτούς ἦταν ὁ Ρουμάνος Θεόφιλος Ἰονέσκου). Ἀνέχθηκε ἐπίσης καί Οἰκουμενιστές Ἐπισκόπους, ὅπως τόν Ἀρχιεπίσκοπο Γενεύης καί Δυτ. Εὐρώπης Ἀντώνιο. 
     Εἶναι ἄξιο σημειώσεως ὅτι τό 1994, ἐπί Μητροπ. Βιταλίου, ἡ ΡΟΕΔ ἑνώθηκε μέ τούς Ἐνισταμένους τοῦ «Μητροπ. Ὠρωποῦ» Κυπριανοῦ, ἀποδεχόμενη τήν ἐκκλησιολογία του (περί ἀκρίτων αἱρετικῶν, τῶν ὁποίων τά Μυστήρια εἶναι ἔγκυρα).
Παρά τήν κατάσταση αὐτή, λόγῳ ἀνεπαρκούς ἐνημερώσεως, Ὀρθόδοξοι τόσο στή Ρωσία, ὅσο καί στήν Ἑλλάδα, θεωροῦσαν τήν ΡΟΕΔ σάν τήν «χρυσή ἐλπίδα τῆς Ὀρθοδοξίας» (κατά τήν ἔκφραση τοῦ Ὁμολογητοῦ Μοναχοῦ καί Θεολόγου τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας τῶν Κατακομβῶν Ἐπιφανίου Τσέρνωφ, + 1994). Εἶναι χαρακτηριστικό, ὅτι τό 1934 οἱ τότε ὑπεύθυνοι τῆς Κοινότητος τῶν Γ.Ο.Χ. ἀπευθύνθηκαν στόν Μητροπ. Ἀντώνιο γιά τήν χειροτονία Ἐπισκόπων, κάτι πού τότε δέν ἐπετεύχθηκε. 
Ἀπό τά προηγούμενα προκύπτει, ὅτι ἡ Ρωσική Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς δέν ὑπῆρξε ποτέ Ὀρθόδοξη, μέ τήν ἔννοια τῆς Ὀρθοδοξίας ὅπως αὐτή ὁρίζεται μετά τό Νεοημερολογιτικό Σχίσμα τοῦ 1924. Ἦταν ἕνα σχισματικό πρός τήν ἐπίσημη Ρωσική Ἐκκλησία σῶμα, σέ πλήρη κοινωνία μέ τίς Οἰκουμενιστικές τοπικές «Ἐκκλησίες», Νεοημερολογιτικές καί Παλαιοημερολογιτικές, καί ὅταν ἤρθησαν οἱ πολιτικές διαφορές της μέ τήν μητέρα «Ἐκκλησία» τῆς Ρωσίας, ἑνώθηκε μαζί της [2007].

Δημοσιεύτηκε 3rd January από τον χρήστη SCRIPTA MANENT