Τραγικότητες! Ένας χαρισματικός άνθρωπος που μαγνήτιζε, κατήντησε ως Αρχιεπίσκοπος ένας ντίλερ που ανακατεύει σαν τραπουλόχαρτο την Ορθοδοξία ανάμεσα στις θρησκείες!

Θρησκευτικός πλουραλισμός και ειρηνική συνύπαρξη

(Ορισμένες επισημάνσεις)

Αναστάσιος Αρχιεπίσκοπος Tιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας

    Η ενσυνείδητη αποδοχή του θρησκευτικού πλουραλισμού και η ειρηνική συνύπαρξη των διαφόρων κοινοτήτων μπορούν να προέλθουν από δυο αντίθετες αφετηρίες. Είτε από την αδιαφορία για τη θρησκευτική πίστη είτε από τη συνειδητή βίωση της ουσίας της θρησκείας. [σ.σ.: Κατὰ τὸν κ. Ἀναστάσιο, δὲν χρειάζεται ἡ μετάνοια τῶν καθοδηγούμενων ὑπὸ ἑτέρου “πνεύματος” –ἄκρως ἀντιθέτου καὶ πολεμοῦντος τὸν Χριστιανισμόν–  ὀπαδῶν τῶν Θρησκειῶν. Ἂν ὁ ὀπαδὸς κάθε θρησκείας βιώνει συνειδητὰ τὴν πίστη του, φτάνει στὸ ἴδιο ἀποτέλεσμα (κατὰ τὰ λεγόμενα καὶ ὑπονοούμενα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου) ποὺ φτάνει ὁ Ὀρθόδοξος πιστός, διὰ τῆς πίστεως εἰς τὸν Ἰησοῦν Χριστὸν καὶ τὴν καθοδήγησίν του ὑπὸ τοῦ Πνεύματος τῆς ἀληθείας! Καὶ δύναται νὰ συνυπάρχει εἰρηνικὰ μὲ τοὺς Χριστιανούς!!!]. Αντιστρόφως, η θρησκευτική μισαλλοδοξία ανάμεσα σε συνυπάρχουσες θρησκευτικές κοινότητες και πολιτιστικές παραδόσεις είναι δυνατόν να αναπτυχθεί: Πρώτον, από σπέρματα θρησκευτικού τύπου, π.χ. από έναν ακραίο φανατισμό. Δεύτερον, από μη θρησκευτικές ρίζες π.χ. παράγοντες πολιτικούς, εθνικιστικούς, που χρησιμοποιούν τη θρησκεία για άλλες επιδιώξεις. Όλες αυτές οι ρίζες εξακολουθούν να είναι ανθεκτικές σε πολλές περιοχές της υφηλίου.
Ο ανθρώπινος, εντούτοις, πόθος για παγκόσμια ειρήνη παραμένει εναγώνιος. Αξίζει λοιπόν να μελετούμε προσεκτικά το πολυσύνθετο αυτό πρόβλημα για την ορθή αντιμετώπισή του. Στην αποψινή σύντομη ομιλία θα περιοριστώ να διατυπώσω ορισμένες μόνο επισημάνσεις σχετικά με το κρίσιμο αυτό θέμα.

1. Προσωπικά πιστεύω ότι η καλλιέργεια μιας υγιούς θρησκευτικής συνειδήσεως αποτελεί το σταθερότερο θεμέλιο της ειρηνικής συνυπάρξεως. Και όχι η θρησκευτική αδιαφορία. [σ.σ.: Εἶναι δυνατὸν κατὰ τὸν κ. Ἀναστάσιο νὰ καλλιεργηθεῖ καὶ ἀπὸ τὸ δαιμονικὸ Κοράνιο ὑγιὴς θρησκευτικὴ συνείδηση!].
Στις μονοθεϊστικές θρησκείες που επηρεάζουν τη σημερινή οικουμένη διαπιστώνονται:

α) μια αναζήτηση εσωτερικής ειρήνης ̇

 β) η χαλιναγώγηση της επιθετικότητος ̇

γ) αρχές ειρηνικής συμβιώσεως ̇ 

δ) επιδίωξη ειρηνικών σχέσεων με τον Θεό ̇ 

ε) παροτρύνσεις για τη διατήρηση της ειρήνης στην ανθρωπότητα. Οι χριστιανοί, ιδιαίτερα, προσβλέπουμε σε «Θεό Ειρήνης» και εκζητούμε συνεχώς την επέμβασή Του.  [σ.σ.: Ὅλα αὐτὰ ποὺ διαπιστώνει ὁ κ. Ἀναστάσιος ὅτι ἀναζητοῦν οἱ μονοθεϊστικὲς θρησκεῖες, εἶναι οὐτοπίες. Χωρὶς τὴ Χάρη καὶ ἐπίκληση τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, καμία ἀναζήτηση καὶ καμία ἐπιδίωξη δὲν ἐπιγχάνεται· τίποτα δὲν κατορθώνεται. Ἀκόμα καὶ οἱ Χριστιανοὶ, ἂν δὲν ἐφαρμόζουν τὶς Ἐντολὲς δὲν λαμβάνουν τὴν Χάρη νὰ ἀποκτήσουν τὴν πραγματικὴ εἰρήνη ποὺ παρέχει τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, πόσο μᾶλλον οἱ ἀνήκοντες στὶς ἄλλες θρησκεῖες].
Ύψιστο και άμεσο χρέος όλων των θρησκευτικών ηγετών είναι η επίμονη και συστηματική καλλιέργεια μιας υγιούς πνευματικότητος. Μέσα στα ιερά κείμενα υπάρχουν φωτεινές ακτίνες που συμβάλλουν στην ειρηνική συμβίωση και διευκρινίζουν τον χαρακτήρα της γνήσιας θρησκευτικότητος,
στην οποία ευαρεστείται ο Θεός. [σ.σ.: Δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει “ὑγιὴς πνευματικότητα” στὶς ἄλλες θρησκεῖες. Καὶ ναὶ μὲν ὑπάρχουν “φωτεινὲς ἀκτίνες” καὶ στὶς ἄλλες θρησκεῖες, -ποὺ ἀπορρέουν ἀπὸ τὴν μία καὶ ἀληθινὴ θρησκεία-ἀποκάλυψη, τὸν Χριστιανισμό- ἀλλὰ δὲν ὑπάρχει “γνήσια θρησκευτικότητα στὴν ὁποία εὐαρεστεῖται ὁ Θεός” κ. Ἀναστάσιε].
Καταρχήν, επιβάλλεται να καλλιεργείται συνεχώς από όλους τους
θρησκευτικούς φορείς μια ειρηνική θεολογία και ανθρωπολογία, αντλώντας από τον πλούτο των θρησκευτικών αρχών και από τις καλύτερες σελίδες των παραδόσεών μας. Ιδιαίτερα καλούμεθα να στηλιτεύσουμε κάθε μορφή βίας. Υπογραμμίζοντας το χρέος παντός ανθρώπου να σέβεται τη θρησκευτική ελευθερία των συνανθρώπων του. Τις τελευταίες δεκαετίες δεν παύω να τονίζω – με μορφή συνθημάτων– σε διάφορες ευκαιρίες ότι: Η βία εν ονόματι της θρησκείας βιάζει την ουσία της θρησκείας. Και κάθε έγκλημα στο όνομα της θρησκείας είναι έγκλημα κατά της ίδιας της θρησκείας. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το λάδι της θρησκείας, για να δυναμώνει τη φωτιά των συγκρούσεων. Η θρησκεία είναι θείο δώρο, δοσμένο για να γαληνεύει τις καρδιές, να θεραπεύει τις πληγές και να φέρνει πλησιέστερα άτομα και λαούς. [σ.σ.: Πράγματι, δὲν παύεις, κ. Ἀναστάσιε, νὰ τὸ τονίζεις, ἀλλ’ αὐτὸ ποὺ τονίζεις εἶναι φαντασιοκόπημα ἀνεφάρμοστο. Ἡ “θρησκεία εἶναι θεῖο δώρο”, ἀλλ' ὡςὈρθοδοξία, κι ὄχι ὡς ἡ διαστροφὴ τῆς θρησκείας, γιατὶ αὐτὸ ἔχει καταντήσει νὰ εἶναι κάθε θρησκεία, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Χριστιανισμό, ἐφ’ ὅσον -π.χ. κατὰ τὸν Μ. Ἀθανάσιο- οἱ αἱρετικοὶ δὲν πρέπει νὰ λέγονται Χριστιανοί· Χριστιανοὶ εἶναι μόνο οἱ Ὀρθόδοξοι, οἱ δὲ ἄλλες θρησκεῖες "δαιμόνια εἰσί"].

2. Η ειρήνη συνδέεται άμεσα με τη δικαιοσύνη. Ένας άδικος κόσμος δεν μπορεί να είναι ειρηνικός. Σαφής κανόνας στην Αγία Γραφή είναι: «ποιεῖν δίκαια καὶ ἀληθεύειν ἀρεστὰ παρὰ Θεῷ μᾶλλον ἢ θυσιῶν αἷμα» (Παρ. 21,3). Οι διάφορες εξωτερικές εκφράσεις θρησκευτικότητος δεν επαρκούν. Η
αλήθεια και η δικαιοσύνη εξασφαλίζουν την ουσιαστική σχέση μας με τον Θεό καθώς και τους συνανθρώπους μας. [σ.σ.: Τί σχέση ἔχει ἡ ἐκτὸς χριστιανισμοῦ εἰρήνη καὶ δικαιοσύνη, οἱ ὁποῖες δὲν ἀναφέρονται στὸν Τριαδικὸ Θεό, μὲ τὴν ἐν Χριστῷ εἰρήνη καὶ δικαιοσύνη; Ἂν μποροῦν αὐτὲς νὰ μᾶς σώσουν καὶ νὰ μᾶς ἑνώσουν μὲ τοὺς συνανθρώπους μας καὶ τὸ Θεό, ἄρα ματαίως ἦρθε ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο καὶ θυσιάστηκε].
Στον αιώνα μας, η ειρήνη και η δικαιοσύνη έχουν προσλάβει ένα ακόμα συνώνυμο: «την ανάπτυξη». Η φτώχεια παραμένει ο χειρότερος τύπος βίας. Όπως τόνισε ο Αριστοτέλης: «Ἄνευ τῶν ἀναγκαίων ἀδύνατον καί ζῆν καί εὖ ζῆν». Όταν οι άνθρωποι στερούνται των στοιχειωδών μέσων για την επιβίωσή τους, δεν είναι παράξενο να στρέφονται προς άλλες κατευθύνσεις και να υιοθετούν ακραίες θρησκευτικές αντιλήψεις για την επίτευξη μιας δίκαιης κοινωνίας.  [σ.σ.: Βέβαια, ἐφ’ ὅσον δὲν εἶναι ΣΩΣΤΟΙ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί].

Πριν από αρκετά χρόνια είχα διατυπώσει την άποψη ότι σε διάφορα μουσουλμανικά περιβάλλοντα σιγόκαιγε η αγανάκτηση για την αδικία και την υποτίμηση της αξιοπρέπειάς τους, με τις οποίες τούς αντιμετώπιζαν οι πλούσιες χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής. Ήταν επόμενο, κάποια στιγμή να αντιδράσουν δυναμικά. Αρχικά οι φτωχότερες θρησκευόμενες ομάδες, αργότερα οι πλουσιότεροι και πλέον μορφωμένοι ανέλαβαν ρόλους καθοδηγητικούς. Στον προηγούμενο αιώνα πολλοί που ένιωθαν καταφρονημένοι επαναστάτησαν χρησιμοποιώντας συνθήματα από αθεϊστικές ιδεολογίες, όπως του διαλεκτικού υλισμού. Υπογράμμιζα τότε ότι θα ήταν τραγικό να έχουμε στον 21ο αιώνα εξεγέρσεις σε διεθνές επίπεδο, τροφοδοτούμενες από θρησκευτικό φανατισμό ̇ κάτι το οποίο σήμερα είναι
μία οδυνηρή πραγματικότητα. Θα είναι τραγικό πολιτικό λάθος, λόγω αμελείας ή υπεροψίας, να αφήνουμε να εξελιχθεί ένα νέο πολύμορφο «προλεταριάτο», το οποίο θα καταχρασθεί την πνευματική «ατομική ενέργεια» μιας θρησκευτικής παραδόσεως.
Προφανώς, υπάρχει μια γενικότερη ευθύνη των μεγάλων δυνάμεων σε διάφορες περιοχές του πλανήτη και ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή. Αποφάσεις για βίαιες αλλαγές ηγεσιών και καθεστώτων, προμήθεια οπλισμού, αδιαφορία για τις παράπλευρες απώλειες, με θύματα εκατομμύρια αθώους και τεράστια κύματα προσφύγων, μόλυνση του περιβάλλοντος και καταστροφή μοναδικών μνημείων πολιτισμού. Καιρός πλέον όλοι οι υπεύθυνοι να αποτινάξουν τον λήθαργο και να δράσουν αποτελεσματικά για την κατάπαυση της τρομερής αιματοχυσίας.
Η ουσιαστικότερη θεραπεία είναι να αναζητηθεί συνειδητά περισσότερη δικαιοσύνη για όλους τους λαούς, ανεξαρτήτως πολιτιστικής ή θρησκευτικής παραδόσεως και να καλλιεργηθεί ο ειλικρινής αλληλοσεβασμός.

3. Πολλές προσπάθειες έχουν γίνει ιδιαίτερα μετά την 11η Σεπτεμβρίου του 2001 για την ανάπτυξη του διαθρησκειακού διαλόγου. Ο νηφάλιος διάλογος, με τον τονισμό των ειρηνικών αρχών κάθε θρησκείας, συμβάλλει σημαντικά στην καλλιέργεια της αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Δυστυχώς, οι φανατικές ερμηνείες των θρησκευτικών κειμένων ενθουσιάζουν ευκολότερα τα πλήθη και υπονομεύουν τη δυνατότητα οποιουδήποτε διαθρησκειακού διαλόγου. Παρά ταύτα πρέπει να ενισχυθούν οι προσπάθειες για ειρηνική αξιοποίηση του θρησκευτικού βιώματος.
Στο Μήνυμα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που συνήλθε στην Κρήτη το 2016, επισημαίνεται: «Οι εκρήξεις φονταμενταλισμού, που παρατηρούνται στους κόλπους διαφόρων Θρησκειών, αποτελούν έκφραση νοσηρής θρησκευτικότητος. Ο νηφάλιος θρησκευτικός διάλογος συμβάλλει σημαντικά στην προώθηση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης, της ειρήνης και της καταλλαγής.... Η Ορθόδοξος Εκκλησία καταδικάζει απεριφράστως την επέκταση της πολεμικής βίας, τους διωγμούς, την εκδίωξη και δολοφονία μελών θρησκευτικών κοινοτήτων, τον εξαναγκασμό για την αλλαγή θρησκευτικής πίστεως, την εμπορία προσφύγων, τις απαγωγές, τα βασανιστήρια, τις ειδεχθείς εκτελέσεις». [σ.σ.: Ὁ διαθρησκειακὸς διάλογος εἶναι ἀποτυχημένος, γιατὶ δὲν γίνεται μὲ βάσει τὶς ὀρθόδοξες προοπτικές, ποὺ εἶναι ἡ κλήση πρὸς μετάνοια καὶ σωτηρία διὰ τῆς πίστεως εἰς τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Καὶ τὸν ὑπονομεύουν τὸν "διάλογο" κυρίως οἱ “ὀρθόδοξοι” ἐκπρόσωποι, ποὺ τὸν διεξάγουν σύμφωνα μὲ τὰ κακόδοξα οἰκουμενιστικὰ πρότυπα. Δὲν εἶναι ἡ ἴδια “νοσηρὴ θρησκευτικότητα” στὸν χριστιανικὸ κόσμο καὶ στὶς ἄλλες θρησκεῖες. Στὸν χριστιανικὸ κόσμο ἡ “νοσηρὴ θρησκευτικότητα” εἶναι ἡ κακὴ ἐφαρμογὴ τῶν Ἐντολῶν, ἡ ἀδιαφορία, ἡ ἐκκοσμίκευση. Ἡ “νοσηρὴ θρησκευτικότητα” στὶς ἄλλες θρησκεῖες εἶναι ἐξ ὑπαρχῆς νοσηρή, ἡ νοσηρότητα εἶναι συστατικὸ στοιχεῖο κάθε αἱρέσεως ἢ κάθε θρησκείας, ἐκτὸς τῆς Ὀρθόδοξης Θρησκείας, ὅπως πιστεύει –πρέπει νὰ πιστεύει– κάθε χριστιανὸς καὶ μάλιστα Ἀρχιεπίσκοπος].

4. Ας μου επιτραπεί να αναφερθώ ειδικότερα σε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα, στην περίπτωση της Αλβανίας. Το αίτημα της ανεξιθρησκείας και της ειρηνικής συνυπάρξεως είχε πρωταρχική σημασία για την πορεία της χώρας μετά την πτώση του αθεϊστικού διωγμού (1991). Στην Αλβανία, ως γνωστό, υπάρχουν πέντε θρησκευτικές κοινότητες: Μουσουλμάνοι, Σουνίτες κατά πλειοψηφία, Μπεκτασί, Ορθόδοξοι, Ρωμαιοκαθολικοί και Προτεστάντες. Επίσης πολλοί παραμένουν εντελώς αδιάφοροι για τη θρησκεία. Τις σχέσεις μεταξύ των Χριστιανών βοήθησε η δημιουργία ενιαίας Βιβλικής Εταιρείας, για τη μετάφραση και τη διάδοση της Αγίας Γραφής. [σ.σ.: Τὴν ἐφαρμογὴ ἔμπρακτου οἰκουμενισμοῦ, μᾶς τὴν παρουσιάζει ὡς  παράδειγμα πρὸς μίμησιν!].
Οι σχέσεις μας με τους μουσουλμάνους στηρίχθηκαν αρχικά στην παραδοχή ότι στην πλουραλιστική κοινωνία της χώρας, όπου η παλαιά αθεϊστική ιντελιγκέντσια διατηρούσε έντονη παρουσία και επιρροή, πρωταρχική συμβολή των πιστών -χριστιανών και μουσουλμάνων- ήταν να επισημάνουμε ότι η θρησκευτική πίστη έχει ζωτική σημασία για μια ελεύθερη δημοκρατική κοινωνία. Ότι η θρησκεία δεν είναι ένα υποπροϊόν της ηθικής, της λογικής ή της συναισθηματικής ζωής μιας κοινωνίας, αλλά ανεξάρτητο και πρωτογενές φαινόμενο, που έχει σχέση με την ειδική κατηγορία του Ιερού και του Αγίου. Συμφωνήσαμε ότι οι ιθύνοντες των θρησκευτικών κοινοτήτων οφείλουμε να καλλιεργήσουμε ηθικές αξίες κοινής αποδοχής. [σ.σ.: Νά, λοιπόν, ποὺ θα …πετύχετε ἕνα θαῦμα ποὺ δὲν κατάφερε νὰ πετύχει ὁ Χριστός! Γιατὶ Αὐτὸς μᾶς ἔδωσε Ἐντολὴ νὰ τινάζουμε καὶ τὴν σκόνη ἀπὸ τὰ ὑποδήματά μας καὶ νὰ φεύγουμε μακριὰ ἀπὸ ἐκείνους ποὺ δὲν μᾶς δέχονται. Ἐσεῖς, μπλέκοντας ἀνίερα τὸ «Ἱερὸ καὶ τὸ Ἅγιο», θὰ τό ...πετύχετε!].
Κυρίως τη βεβαιότητα ότι ο άνθρωπος δεν είναι ανεξάρτητος μέσα στο σύμπαν ̇ και ότι το ατομικό συμφέρον, η λατρεία του χρήματος, της ηδονής και εξουσίας δεν μπορεί να γίνουν τα νέα είδωλα, τα μόνα κριτήρια επιτυχίας για τη σύγχρονη αλβανική κοινωνία. Πιο συγκεκριμένα ο θρησκευτικός διάλογος μεταξύ των θρησκευτικών κοινοτήτων κινήθηκε στις αντιλήψεις περί ανθρώπου και την αποδοχή της θρησκευτικής του ελευθερίας.
Τέλος, συμφωνήσαμε με τις ηγεσίες των άλλων θρησκευτικών κοινοτήτων να μην επιτρέψουμε φονταμενταλιστικές ιδέες και ακραίους κύκλους να επηρεάζουν τα μέλη των κοινοτήτων μας. Επιπλέον δημιουργήσαμε το «Διαθρησκειακό Συμβούλιο της Αλβανίας», το οποίο μετέχει ως μέλος στο Παγκόσμιο Συμβούλιο «World Conference of Religion and Peace», ευρύτερα γνωστό ως «Religion for Peace» με έδρα τη Νέα Υόρκη. [σ.σ.: Νὰ δοῦμε, πόσο θὰ ἐφαρμόσουν, ὄχι μόνο οἱ Ἀλβανοὶ πολίτες, ἀλλὰ καὶ οἱ ἄλλες θρησκευτικὲς κοινότητες τὰ συμφωνηθέντα, ὅταν ξεσπάσουν τὰ γεγονότα στὰ Βαλκάνια].

Σε περιόδους εσωτερικής κρίσεως στη χώρα, ενώσαμε τη φωνή και τις προσπάθειές μας για ενίσχυση και βοήθεια των αδυνάτων. Και γενικότερα διαπιστώσαμε ότι τα συγκεκριμένα ζητήματα για δημιουργικό διάλογο των διαφόρων θρησκευτικών κοινοτήτων σήμερα είναι: η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, η αντιμετώπιση της φτώχειας, η συμφιλίωση μεταξύ ατόμων και εθνών, η ανάπτυξη, η βιοηθική και κυρίως η επιδίωξη της ειρήνης σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Η Ακαδημαϊκή μου θητεία ως Καθηγητού της Ιστορίας των Θρησκευμάτων και η θεολογική παιδεία συνέβαλαν στις επιλογές αυτές. Ως στόχος δεν ετέθη απλώς η θρησκευτική ανοχή, αλλά η αρμονική συνύπαρξη.

5. Τελικά, είμαι βέβαιος ότι το αντίθετο της ειρήνης δεν είναι ο πόλεμος αλλά ο εγωκεντρισμός -ο ατομικός, ο συλλογικός, ο εθνικός, ο φυλετικός. Ο εγωκεντρισμός επιστρατεύει τις ποικίλες μορφές βίας, που φονεύουν με διάφορους τρόπους την ειρηνική συμβίωση. Αυτός είναι ο εμπνευστής και τροφοδότης των μεγάλων ή μικροτέρων συγκρούσεων και αυτός αδιάκοπα ανανεώνει το μίσος.
Το αντίδοτο στον εγωκεντρισμό δεν είναι οι γενικόλογες συμβουλές, ούτε οι ποικίλοι νόμοι και οι κρατικοί μηχανισμοί καταστολής ̇ αλλά η ενδυνάμωση της αγάπης μέσα στις καρδιές των ανθρώπων, μέσα στην κοινωνία ̇ μιας πολυδιάστατης αγάπης, που δεν περιορίζεται από σύνορα, προκαταλήψεις ή άλλες διακρίσεις. Σε αυτό το θέμα καλείται να συμβάλει η υγιής θρησκευτική συνείδηση. [σ.σ.: Πουθένα ὁ Χριστός! Οἱ ἄλλες θρησκεῖες, Μακαριώτατε, δὲν ἔχουν τὴν ἀγάπη, γιατὶ δὲν ἔχουν τὸ Χριστὸ τῆς Ἀγάπης!].

Η αγάπη, ακόμα και σε συνθήκες μακροχρόνιων συγκρούσεων, χαρίζει τη δύναμη της συγχωρητικότητος και της συμφιλιώσεως. Μόνο η εξουσία της αγάπης είναι εκείνη που μπορεί να νικήσει την αγάπη για εξουσία. [σ.σ.: Ὡραιολογίες!].

Αστείρευτη πηγή αγάπης παραμένει η αλήθεια, την οποία, με τον πιο λιτό και συγκλονιστικό τρόπο, διατύπωσε ο Ευαγγελιστής Ιωάννης: «Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί, καὶ ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ» (Ά Ιω. 4: 16).
Σχετικά με την αλήθεια αυτή πολύ εύγλωττες είναι οι ιδέες που αποδίδονται στον Αϊνστάιν: «Όταν πρότεινα», γράφει σε μια επιστολή στην κόρη του Lieserl, «τη θεωρία της σχετικότητας, πολύ λίγοι άνθρωποι με κατανόησαν και αυτό που θα αποκαλύψω τώρα, για να μεταδοθεί στην ανθρωπότητα, θα έρθει επίσης αντιμέτωπο με την παρανόηση και την προκατάληψη του κόσμου.... Υπάρχει μια εξαιρετικά ισχυρή δύναμη, για την οποία η επιστήμη δεν έχει βρει μέχρι τώρα μια επίσημη εξήγηση. Είναι μια δύναμη που συμπεριλαμβάνει και κυβερνά όλους και βρίσκεται ακόμη και πίσω από οποιοδήποτε φαινόμενο που υπάρχει στο σύμπαν.... Αυτή η οικουμενική δύναμη είναι η αγάπη.... Για την Αγάπη ζούμε και πεθαίνουμε. Η αγάπη είναι Θεός και ο Θεός είναι αγάπη». [σ.σ.: Ἀφοῦ μᾶς κουράσατε μὲ τὴν ἀναφορὰ κειμένων …«δεκάδων Ἁγίων Πατέρων», ἔπρεπε νὰ μᾶς ἀναφέρετε καὶ λίγο ἀπὸ τὴν ἑβραϊκὴ σοφία τοῦ μὴ ὀρθόδοξου θεοῦ τοῦ Ἀϊνστάιν!].

Ο Αϊνστάιν, όμως, επισημαίνει τη μισή μόνο αλήθεια. Πληρέστερα την έχει διατυπώσει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ̇ ο οποίος δεν μένει μόνο στο «Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί», αλλά συμπληρώνει: «καὶ ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ» (Ά Ιω. 4: 16).
Αξιοπρόσεκτη είναι η συνέχεια της σκέψεως του μεγαλοφυούς επιστήμονος: «Για να κάνω ορατή την αγάπη, έκανα μια μικρή αντικατάσταση στην πιο φημισμένη εξίσωσή μου. Αν, αντί για E=mc2 , αποδεχτούμε ότι η ενέργεια για τη θεραπεία του κόσμου μπορεί να βρεθεί από τον πολλαπλασιασμό της αγάπης επί την ταχύτητα του φωτός στο τετράγωνο, φθάνουμε στο συμπέρασμα ότι η αγάπη είναι η πιο ισχυρή δύναμη που υπάρχει, επειδή δεν έχει όρια....» και καταλήγει: «Καθένας κουβαλά μέσα του μια μικρή αλλά ισχυρή γεννήτρια αγάπης, της οποίας η ενέργεια περιμένει να απελευθερωθεί.... η αγάπη είναι η πεμπτουσία της ζωής».
Ανεξάρτητα από τις επιφυλάξεις που έχουν διατυπωθεί για την αυθεντικότητα του κειμένου αυτού, οι σκέψεις που εκφράζει είναι ασφαλώς ιδιαίτερα σημαντικές. Αποτελούν μακρινή αντήχηση του υπέροχου ύμνου της αγάπης του Απ. Παύλου στην Α ́ προς Κορινθίους επιστολή «ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον. .... νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα· μείζων δὲ τούτων ἡ ἀγάπη» (Α ́ Κορ. 13:1-13). [Νά, λοιπόν, καὶ 2 ἁγιογραφικὰ κείμενα, ἀνάμεσα στὸν Ἀϊνστάιν, τὸ Π.Σ.Ε., τὴν Κολυμπάρια Σύνοδο καὶ τὶς Θρησκεῖες: ἡ τέλεια συνταγὴ τοῦ Οἰκουμενισμοῦ γιὰ τὴν Πανθρησκεία].

Προσωπικά έχω βεβαιωθεί ότι το μυστικό καύσιμο που κινεί την μικρή αλλά ισχυρή «γεννήτρια αγάπης», την οποία αναφέρει ο Αϊνστάιν, είναι η χριστιανική πίστη. Και ακόμη ότι η μια Αγία Καθολική και Αποστολική Εκκλησία αποτελεί διαχρονικά εργαστήριο αγάπης. Και αυτό παραμένει στους αιώνες το βασικότερο έργο και χρέος της.

***

Ασφαλώς οι συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί στον σύγχρονο κόσμο (κατεξοχήν στη Μέση Ανατολή) είναι συγκεχυμένες και ζοφερές. Αυτό το γεγονός δεν πρέπει να οδηγεί σε μελαγχολική απάθεια, αλλά σε αύξηση των προσπαθειών όλων μας (ακαδημαϊκών, πολιτικών, θρησκευτικών λειτουργών, κ.ά.) για την υποστήριξη της αλήθειας, την υπεράσπιση της δικαιοσύνης, την ενδυνάμωση της ελπίδας ότι η παγκόσμια ειρήνη δεν αποτελεί ουτοπία, αλλά άμεση προτεραιότητα όλων όσοι πονούν και αγωνίζονται για έναν καλύτερο κόσμο. «Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί, ὅτι αὐτοὶ υἱοὶ Θεοῦ κληθήσονται» (Ματθ. 5:9), του Θεού της αγάπης (πηγή).

 Πηγή