Ἁγ. Θεοδώρου Στουδίτου, Λόγοι
Κατηχήσεις 14
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:
Σᾶς παρακαλῶ λοιπόν, παιδιά μου, καί τώρα νά μένετε σταθεροί καί ἀμετακίνητοι ἀπό τήν ἐλπίδα στόν Θεό, καί διασπώντας τίς πολύπλοκες μεθοδεῖες τοῦ διαβόλου (Ἐφ. 6,11), νά φαίνεσθε ἀνώτεροι ἀπό τά πάθη, καταπατώντας τίς ἡδονές καί τίς ἐπιθυμίες τῆς σάρκας, καί περιφρουρώντας τήν παρθενία καί τήν ἁγνότητά σας καί στήν ψυχή καί στό σῶμα. Βλέπετε ὅτι ὁ καιρός εἶναι ἀνοιξιάτιμος, καί ὅλη ἡ ἔμψυχη φύση κινεῖται πρός τήν ἀναπαραγωγή. Νά εἶναι λοιπόν μέτριες οἱ ὧρες τοῦ ὕπνου σας, ὅπως σᾶς θύμισα καί πρίν ἀπό τό Πάσχα, καί σύμφωνα μέ τόν κανόνα ἡ τροφή σας. Γιατί λέγει ὁ ἀπόστολος «εἶναι καλό νά μήν τρῶς κρέας, οὔτε νά πίνεις κρασί, οὔτε νά κάνεις κάτι πού θά σκανδαλίσει τόν ἀδελφό σου (Ρωμ. 14,21)». Σᾶς λέγω κι’ ἐγώ, ἀδελφοί μου, συμβουλευτικά ὄχι προστακτικά, γιά τίς τίμιες ψυχές σας, καί ὄχι γιά τούς ἀρρώστους ἀλλά γιά τούς ὑγιεῖς, εἶναι καλό νά μή πίνετε κρασί, καί μάλιστα ἐσεῖς οἱ νεώτεροι, γιατί μέ αὐτό ἀνάβουν τά πάθη. Ἔχουμε ἄλλωστε μέσα μας τή φουρτούνα τῶν φυσικῶν ἡδονῶν, γιατί νά προσθέτουμε καί τίς τρικυμίες τοῦ κρασιοῦ; Γευθεῖτε λοιπόν καί διαπιστῶστε, ὅτι εἶναι καλό πρᾶγμα ἡ ἐγκράτεια ὡς πρός αὐτό. Γιατί μέ τήν ἀποχή ἀπό τό κρασί θά δεῖς τόν ἑαυτό σου νά ὁδηγεῖται μέ τό λογισμό πρός τά ἐπάνω, νά μή κυριεύεται ἡ ψυχή ἀπό πυρετό καί νά παραμένει ἐπάγρυπνος γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἕτοιμος γιά πολλά ἀνώτερα πού στόχο τους ἔχουν τή σωτηρία. Αὐτός πού ἀπέχει ἀπό τό κρασί, εἶναι γεμᾶτος ἀπό τό ἅγιο Πνεῦμα, αὐτός πού πίνει νερό, πίνει τά νάματα τῆς κατάνυξης. Ὡστόσο, ὅσο μπορεῖτε, νά διατηρεῖτε τήν ὑγεία τοῦ σώματος, ὅπως κάνατε καί μέ τήν κόπωση. Γιατί δέν σᾶς δίνω διαταγή γιά τό πρᾶγμα αὐτό, ἀλλά συμβουλή. Καί σχετικά μέ τίς τροφές, τέκνα μου, σᾶς συμβουλεύω τό ἴδιο, νά ἀποφεύγετε τίς παράλογες ἀπληστίες καί τόν ὑπέρμετρο χορτασμό, ἀπό τόν ὁποῖο προέρχονται οἱ ἀσωτίες καί τά ὁμοφυλοφιλικά σπέρματα. Ἀντίθετα νά τρῶτε καί νά πίνετε μαζί μέ ὅλους τούς ἄλλους, ὥστε νά ἐξουσιάζετε καί ὄχι νά ἐξουσιάζεστε ἀπό τίς ἡδονές, καί νά εἴστε κύριοι καί ὄχι νά κυριεύεστε ἀπό τή σάρκα. Καί αὐτός εἶναι ὁ ἄριστος κανόνας τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος, τό νά μή καταδυναστεύεται δηλαδή τό ἀνώτερο ἀπό τό κατώτερο. Νά προφυλάγεστε ἀπό τίς ἐξόδους σας καί τίς κοσμικές σας συναναστροφές, χωρίς νά προκαλεῖτε ταραχές στήν ἀδελφότητα. Καί σεῖς πού εἶστε τοποθετημένοι στά πλοιάρια, μπαίνοντας καί βγαίνοντας καί μεταφέροντας τά ἀναγκαῖα, νά μή συνδέεστε μέ κοσμικούς, οὔτε νά μιλᾶτε καί νά κραυγάζετε ὅπως ἐκεῖνοι, ἀλλ’ ὁ διάπλους σας νά γίνεται μέ σεμνοπρέπεια, γιά νά δοξάζεται ὁ Θεός καί μέ αὐτό.
Μαθαίνω ὅτι μερικοί κατεβαίνουν στούς κήπους καί ζητοῦν ἀπό τόν κηπουρό λάχανα γιά νά φᾶνε, καί ἐπειδή δέν τούς δίνει, ἐξαιτίας τοῦ κανόνα, διαπληκτίζονται μέ τόν κηπουρό. Καί αὐτό γενικά εἶναι σατανικό, καί νά μή γίνεται, γιατί αὐτοί πού τό κάνουν θά ὑποβληθοῦν σέ ἐπιτίμια. Δέν εἶναι ἀρκετά αὐτά πού παρατίθενται; Πῶς θά πολεμήσεις τό πάθος σύ πού νικιέσαι ἀπό τό λάχανο; Θά γίνεις πιό ἀδύναμος καί ἀπό τό φτερό, ἄν, ταπεινέ ἀδελφέ μου, δέν σταθεροποιήσεις τόν ἑαυτό σου στόν λογισμό καί στήν ἐγκράτεια. Γενικά οἱ τέλειοι γίνονται ἀπό τούς ἀτελεῖς, καί οἱ πολλοί μεγάλοι ἀπό τούς μικρούς, καί οἱ ὑγιεῖς ἀπό τούς ἀσθενεῖς, καί οἱ ἄνδρες ἀπό τά παιδιά, καί οἱ ἀπαθεῖς ἀπό τούς ἐμπαθεῖς, καί οἱ ἐγκρατεῖς ἀπό τούς ἀκρατεῖς, καί γίνονται ἄνθρωποι καί ἔγιναν, ἀλλά καί ἐμεῖς γίναμε καί ἄς γίνουμε καί ἄς μή ἀδρανήσουμε, οὔτε καί ν’ ἀποφύγουμε νά τό κάνομε ἀπό ὀκνηρία. «Ὁ Κύριος δίνει ἰσχύ καί δύναμη (Ψαλμ. 67,36) ». «Ἁπλώνοντας τά φτερά του, τούς δέχθηκε στή ράχη του (Δευτ. 32,11)». Τόσο πολύ δηλαδή θέλει νά μᾶς σώσει, τόσο πολύ «κοντά βρίσκεται σέ ὅλους ἐκείνους πού τόν ἐπικαλοῦνται (Ψαλμ. 144,18)». Ἔτσι λοιπόν ὁ Κύριος τῆς δόξας θά ἐνθαρρύνει τίς καρδιές σας καί θά ἑδραιώσει σταθερά τίς ψυχές σας καί θά ζώσει δυνατά τή μέση σας παιδιά μου ἀγαπημένα, παρατάσσοντάς σας στόν πόλεμο τοῦ ἀντιπάλου, γιά νά νικήσετε, ν’ ἀπόκρούσετε τούς ἐχθρούς, νά δοξασθεῖτε, νά τόν δοξολογήσετε, καί νά κληρονομήσετε τή βασιλεία τῶν οὐρανῶν, γιατί σ’ αὐτόν ἀνήκει ἡ δόξα μαζί μέ τόν Πατέρα καί τό πανάγιο καί ζωοποιό Πνεῦμα του, τώρα καί πάντοτε καί στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
ΚΕΙΜΕΝΟ:
«Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς, τέκνα μου, καί τανῦν στήκετε ἑδραῖοι καί ἀμετακίνητοι ἀπό τῆς εἰς Θεόν ἐλπίδος καί τάς πολυπλόκους μεθοδείας τοῦ διαβόλου διαρρήσσοντες, ἀνώτεροι τῶν παθῶν φαίνοισθε, τάς ἡδονάς καί τάς ἐπιθυμίας τῆς σαρκός καταπατοῦντες, τήν τε παρθενίαν καί ἁγνείαν ὑμῶν περιφρονοῦντες ἀπό ψυχῆς καί σώματος. Βλέπετε ὅτι ὁ καιρός ἐαρινός, ἐν ᾧ πᾶσα φύσις ἔμψυχος πρός ζωογονίαν κινεῖται· συμμέτρως ἔστωσαν οἱ ὕπνοι ὑμῶν, καθώς ὑμᾶς ὑπέμνησα πρό τοῦ Πάσχα· συγκεκανονισμέναι ἔστωσαν αἱ τροφαί. «Καλόν», φησίν ὁ ἀπόστολος, «τό μή φαγεῖν κρέα, μηδέ πιεῖν οἶνον, μηδέ ἐν ᾧ ὁ ἀδελφός σου σκανδαλίζεται». Λέγω κἀγώ, ἀδελφοί μου, συμβουλευτικῶς, οὐχ ὁριστικῶς, διά τάς τιμίας ὑμῶν ψυχάς, καί οὐ τοῖς νοσοῦσιν, ἀλλά τοῖς ὑγιαίνουσι, καλόν τό μή πίνειν τόν οἶνον, μάλιστα ὑμῖς τοῖς νεωτέροις, δι’ οὗ ἀναφλέγονται τά πάθη. Ἔχομεν τοιγαροῦν ἐν ἡμῖν αὐτοῖς τόν κλύδωνα τῶν φυσικῶν ἡδονῶν· τί καί τάς οἰνικάς παρεισάγομεν τρικυμίας; Γεύσασθε τοιγαροῦν καί ἴδετε, ὅτι χρηστόν ἡ περί τούτου ἐγκράτεια. Ὄψει γάρ σαυτόν ἐν τῇ τοῦ οἴνου ἀποχῇ ἀνωφερῆ πως τῷ λογισμῷ καί ἀπύρεκτον κατά ψυχήν καί διυπνισμένον πρός τήν τοῦ Θεοῦ ἀγάπην καί διανεστηκότα πρός πολλά τά κρείτονα καί ἐχόμενα σωτηρίας. Ὁ οἴνου ἀπεχόμενος Πνεύματος ἁγίου ἐστίν ἐμφορούμενος, ὁ ὑδροποτῶν τά τῆς κατανύξεως πέπωκεν νάματα. Πλήν, ὡς δύνασθε, τήν ὑγείαν τοῦ σώματος διατηρεῖν, ἤ καί κατά τόν κάματον οὕτω πράξατε· οὐ γάρ ἐπιταγήν, ἀλλά συμβουλήν δίδωμι ἐν τῷ πράγματι. Καί ἐν τοῖς βρώμασι δέ, τεκνία μου, τό αὐτό συμβουλεύω, φεύγειν τάς ἀλόγους πλησμονάς καί τούς ὑβριστικούς κόρους, ἐξ ὧν αἱ ἀσωτίαι καί τά σοδομιτικά σπέρματα. Ἀλλ’ οὕτως ὑμᾶς εἶναι ἔν τε τῷ ἐσθίειν καί πίνειν σύν τοῖς ἄλλοις ἅπασιν, ὥστε ἄρχειν καί μή ἄρχεσθαι ὑπό τῶν ἡδονῶν, καί κυριεύειν καί μή κυριεύεσθαι ὑπό τῆς σαρκός. Καί οὗτος ἄριστος ὅρος ψυχῆς καί σώματος, μή τό κρεῖττον ὑπό τοῦ χείρονος δυναστεύεσθαι. Πρός τάς προόδους ἀσφαλῶς ἔχετε, πρός τά ὁμιλίας τάς κοσμικάς, μή συνεισφέροντες ταραχάς τῇ ἀδελφότητι. Καί ὑμεῖς οἱ ἐν τοῖς πλοιαρίοις ἀποτεταγμένοι ἐν τῷ εἰσέρχεσθαι καί ἐξέρχεσθαι καί ἐπίκομίζειν τά πρός τήν χρείαν μή συνδυάζετε μετά κοσμικῶν, μηδέ ὅμοια ἐκείνοις ἤ λαλεῖτε ἤ κραυγάζετε, ἀλλά σεμνοπρεπῶς γινέσθω ἡ διάπλευσις ὑμῶν, ἵνα ὁ Θεός δοξάζηται ἐν τούτῳ.
Τινές μανθάνω ὅτι κατέρχονται εἰς τούς κήπους καί ἐπιζητοῦσι παρά τοῦ κηπουροῦ λάχανα εἰς τό ἐσθίειν, καί μή λαμβάνοντες, διά τόν κανόνα, διαμάχονται τῷ κηπουρῷ. Καί τοῦτο ὅλον σατανικόν ἐστιν καί μηκέτι γένηται, ἐπεί ἐπιτιμίοις ὑποβληθήσεσθε οἱ τοιοῦτοι. Οὐκ ἀρκετόν τά παρατιθέμενα; Πῶς πολεμήσεις πάθος ὁ ὑπό λαχάνου καταβαλλόμενος; Ἀσθενέστερος γενήσῃ καί τοῦ πτεροῦ, εἰ μή στερεώσῃς ἑαυτόν τῷ λογισμῷ ταπεινέ μου ἀδελφέ, διά τῆς ἐγκρατείας. Ὅλως ἐξ ἀτελῶν τέλειοι καί ἐξ ἐμπαθῶν ἀπαθεῖς καί ἐξ ἀκρατῶν ἐγκρατεῖς καί γίνονται ἄνθρωποι καί γεγόνασι, καί γε καί ἡμεῖς καί γεγενήμεθα καί γενηθῶμεν καί μή ῥᾳθυμήσωμεν, μηδέ ἀποκνήσωμεν. «Κύριος δίδωσιν ἰσχύν καί κραταίωσιν». Διείς τάς πτέρυγας αὐτοῦ ἐδέξατο αὐτούς καί ἀνέλαβεν αὐτούς ἐπί τῶν μεταφρένων αὑτοῦ». Οὕτως ἀγαπᾷ τοῦ σῳζεσθαι ἡμᾶς, οὕτως «ἐγγύς ἐστι πᾶσι τοῖς ἐπικαλουμένοις αὐτόν». Οὕτως οὖν ὁ Κύριος τῆς δόξης παρακαλέσει τάς καρδίας ὑμῶν καί ἑδραιῶν ἑδραιώσει τάς ψυχάς ὑμῶν, καί περιζωννύων περιζώσει τάς ὀσφύας ὑμῶν, τέκνα ἠγαπημένα, εἰς παράταξιν, εἰς πόλεμον τοῦ ἀντιπάλου, εἰς νίκην, εἰς ἀποτροπήν τῶν ἐναντίων, εἰς δόξαν, εἰς αἴνεσιν αὐτοῦ, εἰς κληρονομίαν τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ὅτι αὐτῷ πρέπει ἡ δόξα σύν τῷ Πατρί καί τῷ παναγίῳ καί ζωοποιῷ Πνεύματι, νῦν καί ἀεῖ καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν».
(Φιλοκαλία 18, Θεοδώρου Στουδίτου Λόγοι–Κατηχήσεις, σελ. 374).