Ἑρμηνεία
τοῦ εἱρμοῦ ἀπὸ τὸ «Ἑορτοδρόμιον» τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου:
Κανένα πρᾶγμα δὲν εἶναι δυνατώτερον ἀπὸ
τὸν τοῦ Θεοῦ πρηστήριον ἔρωτα, οὐδὲ τῆς θείας ἀγάπης εὑρίσκεται ἰσχυρότερόν τε
καὶ δραστικώτερον, κἂν θλίψις εἶναι, κἂν πεῖνα, κἂν διωγμός, κἂν μάχαιρα, κἂν
θάνατος τὸ πάντων ἔσχατον τῶν δεινῶν, ὅλα νικῶνται ἀπὸ τὴν θείαν ἀγάπην, καὶ
κανένα ἐκ τούτων νικῆσαι τὴν ἀγάπην οὐ δύναται· καὶ μαρτυρεῖ Παῦλος λέγων· “τίς
ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ;
θλῖψις ἢ στενοχωρία ἢ διωγμὸς ἢ λιμὸς ἢ γυμνότης ἢ κίνδυνος ἢ μάχαιρα; πέπεισμαι
γὰρ ὅτι οὔτε ζωή, οὔτε Ἄγγελοι, οὔτε Ἀρχαί, οὔτε Δυνάμεις, οὔτε ἐνεστῶτα, οὔτε
μέλλοντα, οὔτε ὕψωμα, οὔτε βάθος, οὔτε τις κτίσις ἑτέρα δυνήσεται ἡμᾶς χωρίσαι ἀπὸ
τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τῆς ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν” (Ρωμ. Η΄ 35). Ταῦτα
λοιπὸν ἠξεύρων ὁ Ἱερὸς οὗτος μελωδός, λέγει· Ὁ ἔνθεος ἔρως, ὅπου ἄναπτε μέσα εἰς
τὴν καρδίαν τῶν τριῶν ἐκείνων Παίδων, αὐτὸς ἐναντιοῦτο εἰς τρία πράγματα, εἰς τὸν
ὁρμητικώτατον καὶ σκληρὸν καὶ ὠμὸν θυμὸν τοῦ Βασιλέως Ναβουχοδονόσορ (τοῦτο γὰρ
δηλοῖ τὸ “Ἰταμῷ”), εἰς τὸ πῦρ τῆς καμίνου, καὶ εἰς τὰ μουσικὰ ὄργανα τὰ
παρακινοῦντα τοὺς λαοὺς νὰ προσκυνήσουν τὴν εἰκόνα τοῦ Ναβουχοδονόσορ.
Ὅθεν
ὑπερνικήσας καὶ τὰ τρία ταῦτα ὁ θεῖος ἔρως, τὸ μὲν πῦρ τὸ ἑπταπλάσιον τῆς καμίνου
ἐδρόσισε· περισσότερον γὰρ ἀνάπτων αὐτὸς ἔσω ἐν τῇ καρδίᾳ τῶν τριῶν Παίδων, ἐνίκα
τὸ ἔξωθεν ἀνάπτον τῆς καμίνου πῦρ· τὸν δὲ θυμὸν τοῦ Βασιλέως κατεγέλα καὶ ἐπεριέπαιζεν.
Αὐτὸς ἀκόμα μὲ τὴν τρίχορδον καὶ θεόπνευστον καὶ λογικὴν λύραν τῶν τριῶν Παίδων
ἀντελάλει καὶ ἀντέλεγεν εἰς τὰ μουσικὰ ὄργανα τοῦ Βασιλέως ἐν τῷ μέσῳ τῆς καμίνου·
ὑμνοῦντες γὰρ αὐτοὶ τὸν Θεὸν ἐν τῇ καμίνῳ, καὶ λέγοντες “Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε ὁ
Θεὸς τῶν Πατέρων ἡμῶν, καὶ ὑπερύμνητος, καὶ ὑπερυψούμενος εἰς τοὺς αἰῶνας”, διὰ
τὴν ὑμνωδίας ταύτης ἀντεφθέγγοντο εἰς τὰ ἔξω βασιλικὰ ὄργανα, καὶ τρόπον τινὰ ἔλεγον
ὅτι ἡ εἰκὼν τοῦ Ναβουχοδονόσορ δὲν πρέπει νὰ προσκυνῆται, διότι δὲν εἶναι Θεός,
ἀλλὰ ὁ λυτρώσας ἡμᾶς ἐκ τῆς καμίνου, αὐτὸς πρέπει νὰ προσκυνῆται καὶ νὰ δοξολογῆται,
διότι εἶναι Θεὸς ἀληθέστατος.