Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, Εις την Περιτομήν του Κυρίου

Η Περιτομή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού

 

Εις την Α΄ (Ιανουαρίου), εορτάζομεν την κατά σάρκα Περιτομήν του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού

Χριστού περιτμηθέντος, ετμήθη νόμος.

Και του νόμου τμηθέντος, εισήχθη χάρις.

Tην κατά σάρκα Περιτομήν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, την οποίαν κατεδέχθη να λάβη φιλανθρώπως κατά την προσταγήν του παλαιού νόμου, ίνα αντί της χειροποιήτου και σαρκικής περιτομής, αντεισάξη εις ημάς την αχειροποίητον και πνευματικήν περιτομήν, ήτοι το Άγιον Βάπτισμα. Ταύτην λέγω την του Κυρίου Περιτομήν, παρελάβομεν ημείς οι Χριστιανοί υπό των Aγίων Πατέρων, να πανηγυρίζωμεν κατ’ έτος: καθώς και την πανηγυρίζομεν, λογιζόμενοι ταύτην, μίαν από τας Δεσποτικάς εορτάς διά τον ημάς τιμήσαντα Κύριον, διά μέσου αυτής. Καθώς γαρ ο Κύριος κατεδέχθη διά λόγου μας την ένσαρκον αυτού Γέννησιν, και όλα τα άλλα ιδιώματα της ανθρωπίνης φύσεως έλαβεν, όσα ήτον παντελώς αδιάβλητα και ακατηγόρητα, τοιουτοτρόπως δεν επαισχύνθη ο Πανάγαθος να λάβη και την περιτομήν, διά δύω αίτια. Πρώτον μεν, διατί ηθέλησε να εμφράξη τα στόματα των αιρετικών, οίτινες ετόλμησαν να ειπούν, ότι δεν ανέλαβεν ο Κύριος σάρκα αληθινήν, αλλά κατά φαντασίαν. Οποίοι ήτον ο θεομάχος Μάνης, και οι τούτου οπαδοί Μανιχαίοι. Διότι πώς ήθελε περιτμηθή, ανίσως δεν έλαβε σάρκα αληθινήν; Και δεύτερον δε, διά να επιστομίση τους Ιουδαίους, οίτινες εκατηγόρουν τον Κύριον, πως δεν φυλάττει το Σάββατον. Και πως παραβαίνει τον νόμον, ψευδώς συκοφαντούντες αυτόν. Αυτός γαρ εφύλαττε τον νόμον έως και εις αυτήν την περιτομήν[1].

Διά τούτο λοιπόν ύστερα από οκτώ ημέρας της εκ Παρθένου γεννήσεώς του, ευδόκησεν ο Κύριος να φερθή από την Μητέρα του και από τον Ιωσήφ, εις τον διωρισμένον τόπον εκείνον, όπου ήτον συνήθεια να περιτέμνωνται τα βρέφη, και εκεί επεριτμήθη, και έλαβε το γλυκύτατον όνομα Ιησούς. Το οποίον εκάλεσεν ο Aρχάγγελος Γαβριήλ, όταν ευηγγέλισε την Θεοτόκον, προ του να συλληφθή ο Κύριος εν τη κοιλία της Παρθένου, ως γράφει ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Μετά δε την περιτομήν, ήτον μαζί με τους γονείς του ο Κύριος, και έζη ανθρωπίνως, προκόπτων και αυξάνων, τόσον κατά την ηλικίαν του σώματος, όσον και κατά την σοφίαν και χάριν, εις σωτηρίαν ημών. «Ιησούς γαρ, φησί, προέκοπτε σοφία και ηλικία και χάριτι παρά Θεώ και ανθρώποις» (Λουκ. β΄, 52).

________________________________________

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Ο δε σοφός Ευθύμιος ο Ζυγαδηνός, προσθέττει και τρίτον αίτιον, διά το οποίον επεριτμήθη ο Κύριος. Ήγουν διατί, αν δεν επεριτέμνετο, ουκ αν όλως παρεδέχθη διδάσκων, αλλ’ απεπέμφθη αν ως αλλόφυλος. Ουδ’ αν επίστευσέ τις, ότι αυτός εστιν ο προσδοκώμενος Χριστός εκ σπέρματος Αβραάμ. Οι γαρ εξ Αβραάμ άπαντες, σφραγίδα και σημείον την περιτομήν είχον, διαστέλλουσαν αυτούς από των άλλων εθνών (ερμηνεία εις το δ΄ κεφάλ. του κατά Λουκάν). Έπαυσε δε ο Κύριος την περιτομήν, και πάνυ ευλόγως, κατά τον αυτόν Ευθύμιον. Η γαρ περιτομή των Εβραίων, το Βάπτισμα των Χριστιανών ετύπου και προεσήμαινεν. Ώσπερ γαρ εκείνη τους εξ Αβραάμ εσφράγιζε, και διέστελλεν από παντός έθνους, ούτω και τούτο (το Βάπτισμα δηλαδή) τους Χριστιανούς. Και καθάπερ εκείνη περιττόν αποτέμνει του σώματος μέρος, ούτω και το Βάπτισμα την αμαρτίαν αποτέμνει περιττήν υπάρχουσαν. Έδει δε παυθήναι τον τύπον, ελθόντος του πρωτοτύπου. Και σιγήσαι το μηνύον, επιστάντος του μηνυομένου. Το γαρ εαυτού πεπλήρωκε, και περιττόν εστι του λοιπού (αυτόθι). Σημείωσαι, ότι λόγος ευρίσκεται εν τη Μονή του Διονυσίου εις την περιτομήν, ου η αρχή· «Σκιάν μεν των μελλόντων αγαθών». Ο αυτός ευρίσκεται και εν τη του Βατοπαιδίου.
http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=1&search=3

Ἀπὸ "Θρησκευτικά"

Πρόσεχε σεαυτὸν, ὦ ἱερεῦ, Μ. Βασιλείου

Πρόσεχε σεαυτὸν, ὦ ἱερεῦ, καὶ βλέπε τὴν διακονίαν, ἣν παρέλαβες, ἵνα ἀναπληρώσῃς αὐτὴν μετὰ φόβου Θεοῦ. Βλέπε λοιπόν· οὐ γὰρ ἐπίγειον διακονίαν ἐνεχειρίσθης ἀλλὰ οὐράνιον, οὐκ ἀνθρωπίνην ἀλλ' ἀγγελικήν· σπούδασον σεαυτὸν παραστῆσαι ἐργάτην ἀνεπαίσχυντον, ὀρθοτομοῦντα τὸν λόγον τῆς ἀληθείας· πρόσεχε, μὴ στῇς εἰς σύναξιν ἔχων ἔχθραν μετά τινος, ἵνα μὴ φυγαδεύσῃς τὸν Παράκλητον.

Ἡμέρᾳ συνάξεως μὴ δικάζου, μηδὲ φιλονείκει τὸ καθόλου· ἀλλὰ κρυπτόμενος εὔχου, ἀναγινώσκων μέχρι ταύτης τῆς ὥρας· καὶ οὕτω παράστα ἐν κατανύξει τῷ ἁγίῳ θυσιαστηρίῳ· μηδὲ περιβλεπόμενος ὧδε κἀκεῖσε· μὴ ἐν σπουδῇ τὰς εὐχὰς συντέμνοις· ἀλλὰ παρακαλῶν, μὴ λάμβανε πρόσωπόν τινος, ἀλλ' ὅρα τὸν προκείμενον βασιλέα, καὶ τὰς παρεστώσας δυνάμεις κύκλωθεν· καὶ μὴ ὑποκρίνου, μηδὲ μεταδίδῳς τὸ θεῖον σῶμα ὅπου οὐ χρή. Σεαυτὸν ἄξιον ποίησον τῶν ἱερῶν κανόνων, καὶ συλλειτούργει ὡς οἱ κανόνες ἀπόθενται.

Ὅρα οὖν πῶς παρίστασαι τῇ ἁγίᾳ τραπέζῃ, καὶ πῶς ἱερουργεῖς, καὶ τίνος μεταδίδως, καὶ πῶς καταστέλλεις· ὅρα οὖν, μὴ ἐπιλάθῃ τὰς δεσποτικὰς ἐντολὰς καὶ τῶν ἁγίων αὐτοῦ μαθητῶν τὰς παραδόσεις· φησὶ γάρ· «Μὴ δότε τὰ ἅγια τοῖς κυσί, μηδὲ ῥίπτετε τοὺς μαργαρίτας μου ἔμπροσθεν τῶν χοίρων». Ὅρα οὖν καὶ σύ, μὴ φόβῳ ὑπαχθῇς ἀνθρωπίνῳ, καὶ παραδώσῃς τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ εἰς χεῖρας ἀναξίων· ἀλλὰ μὴ ἐντραπῇς τινα τῶν ἐνδόξων τῆς γῆς, ἀλλὰ μηδὲ αὐτῶν τῶν τὸ διάδημα φορούντων πτοηθῇς ἐν τῇ ὥρᾳ ἐκείνῃ ὅτε ἱερουργήσαις. Βλέπε τοὺς βουλομένους τὰ δῶρα μεταλαμβάνειν ἐν τοῖς οἴκοις· σὺ ὄψει, ὅτι καὶ ὑπὸ γυναικῶν χαρίζονται, ἀλλὰ καὶ ἀναξίων.

Ὅρα οὖν, ὡς οἱ θεῖοι κανόνες καὶ αἱ σύνοδοι τῶν ἁγίων Πατέρων ἐπεκύρωσαν· οὕτω πράττε, καὶ μὴ μεταδίδῳς ἀναξίοις ἢ λαϊκοῖς, παρὰ ἐπιστρέψαι αὐτοὺς τῇ ὀρθοδόξῳ πίστει. Οὐαὶ δὲ τοῖς μεταδιδοῦσιν αὐτοῖς! Ὅρα οὖν μὴ μυῖαι ἐμπέσωσι εἰς τὸ ἅγιον ποτήριον, ἢ ἐξ ἀμελείας σου νοτισθῇ, ἢ μοχλιάσῃ, ἢ κονοπισθῇ, ἢ ἐγχειρισθῇ ὑπὸ αἱρετικῶν· ἀλλὰ βλέπε πῶς καταστέλλεις μετὰ τὴν συμπλήρωσιν τῆς θείας λειτουργίας, μὴ σπεύδων μαργαρίτης ἀποπέσῃ, ἢ ἀπομείνῃ ἐν τῷ ποτηρίῳ· ἢ ἔχον νᾶμα τὸ ἅγιον ποτήριον, καὶ κονοπισθῇ· ἀλλὰ ἀμφότερα καταστείλας, πορεύου ἐν εἰρήνῃ. Ταύτην τὴν παράδοσιν ἐὰν φυλάξῃς, ὦ ἱερεῦ, σώσεις σεαυτόν, καὶ οὓς μέλλεις διδάσκειν· εὐχόμενος καὶ ὑπὲρ ἐμοῦ τοῦ τάλανος πρὸς Κύριον, ᾧ πρέπει δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.

Αυγουστίνος Καντιώτης και Διακοπή Μνημοσύνου πατρ. Βαρθολομαίου, του Νικ. Πανταζή

Ἕνας καλόπιστος διάλογος πάντα εἶναι καλοδεχούμενος, ἔστω κι ἂν δὲν λύνει ὅλες τὶς ἀπορίες.

Ὁ κ. Πανταζῆς ἀπαντᾶ σὲ ἐρώτηση ποὺ τοῦ ἔγινε μὲ σχόλιο στὸ ἱστολόγιο «Ἀποτείχιση» καὶ μᾶς τὴν ἔστειλε πρὸς δημοσίευση.

Η  ΕΡΩΤΗΣΗ:

Παρακαλώ τον αδελφό και θεολόγο Νικόλαο Πανταζή, αν έχει την καλωσύνη, να μου λύσει τον εξής προβληματισμό. Και πιστεύω τον ίδιο προβληματισμό έχουν αρκετοί αναγνώστες, καθότι ούτε κανονολόγοι τυγχάνουμε, αλλ' ούτε καν θεολόγοι.

Είναι γνωστόν, ότι ο ηρωικός επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης επεδίωκε να παύσει το μνημόσυνο του λατινόφρονος και αρχιοικουμενιστού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου, αλλά δεν εύρισκε δύο συνεπισκόπους του να τον ακολουθήσουν στην παύση του μνημοσύνου. Συνεπώς ευρίσκετο σε εκκλησιαστική κοινωνία μαζί του. Τα μυστήρια που τελούσε και τα Άχραντα Μυστήρια που μετέδιδε στους πιστούς της επαρχίας του ήταν μολυσμένα;

Σύμφωνα με τη λογική και επιχειρηματολογία των αποτειχισμένων αδελφών μας ήταν μολυσμένα. Σύμφωνα με τον θεολόγο Νικόλαο Σωτηρόπουλο έχουν χάρι και είναι αγιαστικά. Ποιά πλευρά έχει δίκαιο και ποιά πλευρά σφάλλεται;

Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ τοῦ κ. Πανταζῆ

Αγαπητέ μου αδελφέ Δημήτρη,

Η απάντησή μου στην απορία σου είναι η εξής:

Ο Άγιος Γέρων Αυγουστίνος Καντιώτης επεδίωξε να παύσει το μνημόσυνο του Λατινόφρονος και Αρχιοικουμενιστού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου, αλλά έψαχνε άλλους δύο συνεπισκόπους του να τον ακολουθήσουν στην παύση του μνημοσύνου.

Κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται (αλλά και δεν απαγορεύεται) από τους Ιερούς Κανόνες και δη τον 15ο της ΑΒ' Αποστολικής Συνόδου, η οποία μιλά για έναν κληρικό ασχέτως βαθμίδος, χωρίς να αποκλείει τους πολλούς, χωρίς να αποκλείει λαϊκούς, τους οποίους ο κλήρος εκπροσωπεί και ακραιφνώς υπηρετεί τις λειτουργικές-μυστηριακές τους ανάγκες.

Προφανώς ήθελε να κάνει Αποτείχιση εις τύπον της Αγίας Τριάδος. Ίσως να ήταν και μία έμμεση, επικινδυνότερη, φοβερότερη, "σεισμικότερη" από την Αποτείχιση απειλή χωρίς βέβαια κατά βάθος να το εννοεί, ότι οι τρείς Επίσκοποι δύνανται κάλιστα να προβούν σε χειροτονίες...

Όχι πως ενδομύχως επεδίωκε να δημιουργήσει νέες Συνόδους, αλλά μπορούσε μονάχα να το προβάλει σαν ενδεχόμενο, εάν δεν έβλεπε αποτέλεσμα. Η Αποτείχιση όμως, ιδίως όταν είναι σε Μητροπολιτικό/Πανελλαδικό επίπεδο έχει καίρια αποτελέσματα και αυτό ακριβώς προείδαν ως ύστατο καταλυτικό πλήγμα οι Άγιοι Πατέρες που το προβάλουν, για να μην πω επιβάλλουν.

Τελικώς δεν το έκανε και, συνεπώς, ευρίσκετο -όπως βρίσκονται πάντες οι σημερινοί μητροπολίτες- σε ανεπίτρεπτη και αντιπατερική εκκλησιαστική κοινωνία με τον Πατριάρχη. Αυτό δεν είναι κατάκριση, αλλά δημόσιο ιστορικό δεδομένο, και στη Γραφή και στους Πατέρες τεκμηριωμένο.