από την Δογματική του αείμνηστου Παν. Τρεμπέλα
Ἐπειδὴ συνεχίζεται ἡ συζήτηση περὶ ἀκύρων μυστηρίων, περὶ τῆς ἀκριβείας καὶ περὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς οἰκονομίας καὶ τῆς «κακῆς οἰκονομίας» τῶν Θεσσαλονικέων πατέρων, ἡ σὲ καιρὸ αἱρέσεως χειροτονία ὑπὸ ἑνὸς ἐπισκόπου κ.λπ., παρουσιάζουμε ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸν τρίτο τόμο τῆς Δογματικῆς τοῦ ἀειμνήστου καθηγητοῦ Παναγιώτη Τρεμπέλα, πρὸς προβληματισμὸ τῶν ἐνδιαφερομένων.
«Δὲν ἐπηρεάζει τὸ κῦρος καὶ τὴν
ἰσχὺν τοῦ ὑπ’ αὐτοῦ τελεσιουργουμένου μυστηρίου ἡ ἐκ τοῦ κατ’ ἰδίαν βίου ἢ τῶν ἐσωτερικῶν
του πεποιθήσεων ἀναξιότητος αὐτοῦ,
διότι καὶ κατὰ τὴν διδασκαλία τῶν Πατέρων Χριστός ἐστιν ὁ Κύριος μυσταγωγός,
χρώμενος ὡς ἀπαραιτήτῳ τῆς τελεσιουργίας ὀργάνῳ τῷ λειτουργῷ. Ἀπαιτεῖται ὅμως ὁ
λειτουργὸς νὰ ἐνεργῇ μὲν μετὰ δεδηλωμένης προθέσεως, ὅπως τελεσιουργήσῃ κατὰ τὸ
μυστήριον ὅ,τι καὶ ὅπως ἡ Ἐκκλησία τελεῖ, νὰ διατελῇ δὲ ἐν κοινωνίᾳ πρὸς τὴν Ἐκκλησίαν,
μὴ ἀποστὰς αὐτῆς λόγῳ αἱρέσεως
ἢ σχίσματος.
Μυστήρια τελούμενα ἔξω τῆς Ἐκκλησίας, ἐν κοινότητι αἱρετικῶν ἢ σχισματικῶν, ὑπὸ
αἱρετικῶν δεδηλωμένως ἀποστάντων τῆς μίας ἁγίας Ἐκκλησίας, εἶναι ἄκυρα, οὐχὶ ὅμως καὶ πάντῃ ἀνυπόστατα
κἂν ἔτι τελεσθῶσι κατὰ τὴν καθιερωμένην ὑπὸ τῆς μίας Ἐκκλησίας τάξιν καὶ ὦσι
τυπικῶς ὀρθά. Ταῦτα κατ’ ἀκρίβειαν δὲν νὰ ἐπαναλαμβάνωνται δυνάμενα νὰ ἀναγνωρισθῶσι
μόνον κατ’ οἰκονομίαν, ὑπὸ ὡρισμένους ὅρους καὶ περιορισμοὺς ἀσκουμένην» (Τρεμπέλα
Π., Δογματική, τόμ. Γ΄, σελ. 31).
«Ἐὰν ἡ χάρις, προσθέτει ὁ θεῖος Χρυσόστομος, “πανταχοῦ τὴν ἀξίαν ἐζήτει”
δὲν θὰ ὑπῆρχεν οὔτε “βάπτισμα, οὔτε σῶμα Χριστοῦ”. Τώρα ὅμως “καὶ δι’ ἀναξίων εἴωθεν
ὁ Θεὸς ἐνεργεῖν” καὶ κατ’ οὐδὲν τοῦ βαπτίσματος ἡ χάρις παραβλάπτεται
παρὰ τοῦ βίου τοῦ ἱερέως. “Διὰ πάντως ὁ Θεὸς ἐνεργεῖ, εἰ καὶ αὐτοὶ εἶεν ἀνάξιοι”, τοῦτο
δὲ διότι ἀποβλέπει εἰς τὸ νὰ σωθεῖ ὁ λαός. Ἐὰν δέ, ὅταν ἀπέστειλε τοὺς μαθητές
του εἰς τὸ κήρυγμα, καὶ “διὰ τοῦ Ἰούδα ἐνήργησε”, ἀκόμα δὲ “καὶ διὰ τῶν προφητευόντων
οἷς φησιν Οὐκ οἶδα ἡμᾶς, ἀποχωρεῖτε ἀπ’ ἐμοῦ
οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν, καὶ ἄλλοι δαίμονας ἐξέβαλον”, …“πολλῷ μᾶλλον διὰ τῶν
ἱερέων ἐνεργήσει”» (Τρεμπέλα Παν., Δογματική…, τόμ. Γ΄, σελ. 34-35).
«Εἰ καὶ δι’ ἀναξίων
ὑπηρετοῦνται τὰ μυστήρια καὶ αὐτοὶ οὐδὲν ὠφελοῦνται, μᾶλλον δὲ βλάπτονται, ἀλλ’
οἱ λαμβάνοντες ἁγιάζονται καὶ ὠφελοῦνται”» (ὅπ. παρ.,
σελ. 34).