ΚΡΑΥΓΗ ΕΚ ΒΑΘΕΩΝ ἤ ΠΑΡΑΦΡΟΝΟΣ ΠΑΡΑΛΗΡΗΜΑ
(τῆς Συνόδου ἀποτελέσματα)
ΨΗΦΙΔΩΤΟ ΜΕ ΤΙΣ ΔΙΑΜΑΝΤΕΝΙΕΣ ΨΗΦΙΔΕΣ ΤΟΥ
ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ
Γεώργιος Τζανάκης
«Νὰ μὴ μιμώμεθα πότε τοὺς Παπικοὺς καὶ πότε
τοὺς Προτεστάντας. Νὰ μὴ χάσκωμεν πρὸς τὰ ξένα. Νὰ στέργωμεν καὶ νὰ τιμῶμεν τὰ
πάτρια» (Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης).
Ἔβλεπε ὁ κυρ
Ἀλέξανδρος, στὸν καιρό του, τὴν περιφρόνησι πρὸς τὰ οὐσιώδη συστατικὰ τοῦ βίου
τοῦ ὀρθοδόξου λαοῦ καὶ συνεχῶς, μὲ τὸν τρόπο του ἀπὸ τὶς στῆλες τῶν ἐφημερίδων,
ὅπου ἐδημοσιεύοντο τὰ διηγήματά του, σχολίαζε, διαμαρτυρόταν καὶ ἐπρότεινε
τρόπους ἀντιμετωπίσεως.
Ἔβλεπε τὸν
ξενισμό, τὸν πιθηκισμό, τὸ φράγκεμα τοῦ λαοῦ. Ἔβλεπε τὴν ἀνωτέρα τάξι, τοὺς πολιτικούς,
τοὺς λογίους, τοὺς ἐπιστήμονες, τοὺς δημοσιογράφους νὰ περιφρονοῦν «ὅ,τι παλαιόν, ὅ,τι έγχώριον, ὅ,τι ἑλληνικόν».
Ἔβλεπε τοὺς
κληρικοὺς νὰ χάνουν τὴν θερμουργὸ πίστι καὶ «μηχανικῶς, ἀπροσέκτως, ραθύμως, καὶ ὡς ἀγγαρείαν τινὰ ἐκτελοῦντες τὰ
τυπικὰ χρέη των», τοὺς ἐπισκόπους νὰ μετατρέπονται σὲ
«νευρόσπαστα» –δηλαδὴ
μαριονέτες– «τῶν πολιτικῶν»,
νὰ ἀσχολοῦνται μόνον μὲ τὶς τελετουργίες, νὰ ἀπέχουν ἀπὸ τὴν ζωή τοῦ λαοῦ.
Ἔβλεπε
τὴν Σύνοδο «παραγνωρίσασα ὅλως
τὸν ἀληθῆ αὐτῆς προορισμὸν καὶ θεωρήσασα ἑαυτὴν μέχρι τοῦδε ἁπλοῦν
ἐργαστήριον δεσποτάδων καὶ παπάδων, οὓς στρατολογοῦσα συνήθως ἐκ τῆς κοινωνικῆς
ὑποστάθμης, ἄνευ ἐλέγχου παιδείας καὶ ἠθικῆς, ἐξαποστέλλει αὐτοὺς οὐχὶ ὡς
ποιμένας, ἀλλ’ ὡς λύκους βαρεῖς, μὴ φειδομένους τοῦ ποιμνίου τοῦ Κυρίου». Μὲ
ἀποτέλεσμα «τὴν ἀθλίαν κατάστασιν».
Καὶ δὲν δίσταζε
νὰ φωνάξει: «Τίς πταίει; Βεβαίως πρῶτον
οἱ ἐπίσκοποι, εἶτα οἱ ἱερεῖς, καὶ τελευταῖος ὁ λαός».
Αὐτὰ στὸ
τέλος τοῦ 19ου αἰώνα καὶ στὶς ἀρχὲς τοῦ 20ου, τότε ποὺ
ἔζησε ὁ κυρ Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851-1911).
«Καὶ
ὅμως εὑρίσκονται ἀπὸ καιροῦ εἰς καιρὸν ἐκ τῶν ἡμετέρων τινές, τόσον
ἐκφυλισμένοι, ὥστε νὰ θαυμάζωσι τὰ τῆς Παπικῆς Ἐκκλησίας!».
Ὡς
ὀρθόδοξος, πνευματικὸς ἀπόγονος τῶν φιλοκαλικῶν πατέρων (τῶν συκοφαντηθέντων ὡς
«κολυβάδων»), ἔβλεπε τὰ κτυπήματα στὸ οἰκοδόμημα, τὶς πρῶτες ἀλλαγές, τὶς καινοτομίες,
τοὺς πρώτους «ἐκσυγχρονισμοὺς» στὰ πλαίσια τοῦ νεοϊδρυθέντος