Σχόλιο στο κείμενο του π. Πέτρου Χίρς περί «φανατισμού και σεκταρισμού»

Τοῦ Ἀδαμάντιου Τσακίρογλου

Μακαριστός π. Σεραφείμ Ρόουζ:

«Οι Ορθόδοξοι πρέπει ν’ αποφύγουν τον φανατισμό και σεκταρισμό και να παραμείνουν ενωμένοι εν όψει της "Συνόδου"»(ἐδῶ)

    

    Μένουμε δυστυχῶς ἄφωνοι μὲ αὐτὰ ποὺ γράφει ὁ κατὰ τὰ ἄλλα σεβαστὸς καὶ λόγιος π. Πέτρος ἀναφερόμενος στὸν μακαριστὸ π. Σεραφεὶμ Ρόουζ. Λέει ο π. Πέτρος στὸ ἄρθρο του, χρησιμοποιώντας ὡς ἀπόδειξη τὸν π. Σεραφείμ, ἀνάμεσα σὲ ἄλλα, τὰ ἑξῆς:

«Ακούμε συχνά ότι, πρέπει κανείς να ταχθεί είτε υπέρ της “Συνόδου” είτε είναι εναντίον της ενότητας της Εκκλησίας. Ή ότι είτε είσαι με τους “οικουμενιστές”, είτε είσαι “φανατικός και ζηλωτής, ου κατ’ επίγνωσιν”. Ωστόσο όλες αυτές είναι ψευδο-διχοτομήσεις. Όσοι μιλούν κατ’ αυτόν τον τρόπο υποθέτουν ότι υπάρχουν δύο μόνο πιθανές τοποθετήσεις, αμφότερες ακραίες. Το ερώτημα τίθεται έτσι ώστε να αναγκαστούν οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί –που είναι φυσικά πολέμιοι του συγκρητιστικού οικουμενισμού– να λάβουν μία από τις δύο ακραίες αυτές θέσεις, ενώ, ουσιαστικά, καμία δεν είναι η βασιλική οδός των Πατέρων. Η απλή και ορθή απάντηση είναι η εξής: ακολουθούμε τους αγίους Πατέρες, είμαστε μέσα στην Εκκλησία και δεν είμαστε μεταρρυθμιστές, ούτε θα ενδώσουμε στον εξτρεμισμό του φονταμενταλιστικού οικουμενισμού ούτε θα πέσουμε στην παγίδα του αδιάκριτου ζηλωτισμού –διότι και τα δύο αυτά άκρα συμβάλλουν στη διάβρωση της ενότητας της Εκκλησίας».

     «Ἀδιάκριτοι ζηλωτὲς και ἀκραίοι φανατικοί» λοιπόν, ὅσοι ἀκολουθοῦν τοὺς ἱεροὺς Κανόνες καὶ τοὺς Ἁγίους Πατέρες; Καὶ χρησιμοποιεῖ ὁ π. Πέτρος τὸν Σεραφεὶμ Ρόουζ ὡς ἀπόδειξη τῶν ἰσχυρισμῶν του; Στὸν καιρὸ ὅμως τοῦ π. Σεραφεὶμ δὲν εἶχαν γίνει τὰ αἴσχη, ποὺ γίνονται τώρα· δὲν ὑπῆρχαν ἀποτειχισμένοι πιστοί, ἀκολουθοῦντες πιστά τὴν περὶ διακοπῆς μνημοσύνου διδασκαλία τῶν Ἁγίων μας, παρὰ μόνο οἱ ἀντίπαλες παρατάξεις τῶν Παλαιοημερολογιτῶν καὶ οἱ διάφορες «Ἐκκλησίες» τους, καὶ γιὰ αὐτὸ εἶχε κάθε λόγο ὁ μακαριστὸς π. Σεραφείμ, ἔχοντας ὑπ’ ὄψιν καὶ τὴν ἐκκλησιαστικὴ Οἰκονομία καὶ ὄντας κατ’ ἐξοχὴν διακριτικὸς ἄνθρωπος νὰ διατυπώσει μιὰ τέτοια θέση. Τὸ νόημα τῶν λόγων του ὅμως δὲν ἀποδίδεται σωστὰ ἀπὸ τὸν π. Πέτρο. Ὁ π. Σεραφεὶμ δὲν συλλειτουργοῦσε μὲ φανεροὺς οἰκουμενιστές, ἰδίως τῆς ἑλληνικῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀμερικῆς, καὶ καυτηρίαζε αὐτά, ποὺ ἔκαναν, ἀκολουθώντας τοὺς πνευματικούς του πατέρες. Ἕνας ἀπὸ αὐτούς, ὁ Αρχιεπίσκοπος Ἀβέρκιος, τὸν ὁποῖον ὁ π. Σεραφεὶμ ὀνόμαζε ἕναν ἀπὸ τοὺς τελευταίους μεγάλους πατέρες, ἔλεγε:

     «Διανύουμε μία τρομερὴ περίοδο. Ἀλλὰ δὲν εἶναι μόνο ἐπειδὴ οἱ δυνάμεις τοῦ παγκόσμιου κακοῦ κερδίζουν ὅλο καὶ μεγαλύτερο ἔδαφος στὸν κόσμο, ἀλλὰ ἀκόμα περισσότερο, ἐπειδή –τρομερό να το λέει κανείς!– πολλοὶ ὑψηλόβαθμοι ἱεράρχες τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ διεξάγουν μία πραγματικὴ προδοσία τῆς ἱερῆς μας Πίστεως καὶ τῆς Ἐκκλησίας. Μία ἐντελῶς νέα ἐποχή στὸν Χριστιανισμὸ διακηρύσσεται. Σκέφτονται νὰ δημιουργήσουν νέα ἐκκλησία στὴν ὁποία ὄχι μόνο ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι πρέπει νὰ μετέχουν, ἀλλὰ καὶ οἱ ἑτερόδοξοι, καὶ ἀκόμη καὶ οἱ Μουσουλμάνοι, οἱ Ἑβραῖοι καὶ οἱ εἰδωλολάτρες. Μιλᾶνε ἐπίσης καὶ γιὰ κάποιου εἴδους «διάλογο» μὲ τοὺς ἄθεους! Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο, ἀντὶ τῆς ἀληθινῆς Πίστεως καὶ τῆς ἀληθινῆς Ἐκκλησίας, μία ψεύτικη πίστη ἤ, κατὰ τὴν ἔκφραση τοῦ μεγάλου μας πνευματοφόρου λύχνου, Ἐπισκόπου Θεοφάνους τοῦ Ἐγκλείστου, μία δαιμονικὴ πίστη καὶ μία ψεύτικη ἐκκλησία, ἑτοιμάζεται νὰ ἀνατείλει. Καὶ εἶναι σὲ αὐτὲς τὶς φοβερὲς στιγμές, ποὺ θέλουμε νὰ δοῦμε στὸ πρόσωπό σας τὸν σταθερὸ καὶ ἀκλόνητο πνευματικὸ ἡγέτη μας, ποὺ θὰ μᾶς ἐμπνέει ὅλους στὸν ἱερὸ Ἀγῶνα –τὴν ἱερὴ μάχη– γιὰ τὴν ἀληθινὴ Πίστη καὶ τὴν ἀληθινὴ Ἐκκλησία ἐναντίον αὐτῆς τῆς ψεύτικης πίστεως καὶ ψεύτικης ἐκκλησίας. Αὐτὸ εἶναι ὅ,τι θέλουμε! …Καὶ μόνο αὐτό!» (Ἀπὸ τὸν Χαιρετιστήριο Λόγο τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Συρακουσῶν καὶ Ἁγίας Τριάδος Ἀβερκίου πρὸς τὸν Ἅγιο Φιλάρετο Πρωθιεράρχη τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας ἐν Διασπορᾷ – 1/14-12-1967).

      Καί:

      «Πρέπει νὰ προβοῦμε σὲ ἀποφασιστικὴ ρήξη μὲ τὸν Οἰκουμενισμό, καὶ δὲν πρέπει νὰ ἔχουμε καμία κοινωνία μὲ τοὺς συνοδοιπόρους του. Ὁ δρόμος μας δὲν εἶναι ὁ δικός τους. Πρέπει νὰ τὸ ποῦμε αὐτὸ μὲ ἀποφασιστικότητα καὶ νὰ τὸ δείξουμε μὲ τὶς πράξεις μας. Μία ἐποχὴ πραγματικῆς ὁμολογίας ἔρχεται γιὰ μᾶς, μία ἐποχή, ποὺ ἴσως παραμείνουμε μόνοι καὶ διωκόμενοι. Στὸ βαθμὸ ποὺ ὅλες οἱ Ὀρθόδοξες Τοπικὲς Ἐκκλησίες ἔχουν πλέον εἰσέλθει στὶς τάξεις τοῦ “Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν” καὶ ἔχουν ὡς ἐκ τούτου προδώσει τὴν Ὀρθοδοξία καὶ προσκυνήσει τὸν Σατανά, ἔχει ἔρθει ἡ ὥρα τῆς πλήρους ἀπομονώσεώς μας. Δὲν μποροῦμε καὶ δὲν πρέπει νὰ ἔχουμε καμία κοινωνία μὲ ἀποστάτες τῆς ἀληθινῆς Ὀρθοδοξίας, καὶ πρέπει νὰ εἴμαστε ἕτοιμοι, ἐάν ἀπαιτηθεῖ, νὰ ἀναχωρήσουμε στὶς “κατακόμβες”. Ἡ θέση μας ὡς μαχητὲς καὶ ὁμολογητὲς τῆς καθαρῆς καὶ ἀμόλυντης ἀλήθειας τοῦ Χριστοῦ, μᾶς θέτει κάτω ὰπὸ μεγάλη ὑποχρέωση, περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλη φορὰ στὸ παρελθόν. Πρέπει νὰ θυμόμαστε πάντα, ὅτι ἕνας ἀληθινὸς ποιμένας τῆς ἀληθινῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ δὲν μπορεῖ ποτὲ καὶ δὲν πρέπει νὰ ἔχει ὁποιαδήποτε ἄλλα συμφέροντα, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν καθαρὸ ζῆλο γιὰ τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν σωτηρία τῶν ψυχῶν τοῦ ποιμνίου του –σὲ αὐτὸ καὶ μόνο πρέπει ὅλες οἱ σκέψεις του, ὅλα τὰ συναισθήματά του καὶ κάθε δραστηριότητα του νὰ κατευθύνεται πάντα» (Ἀπὸ κείμενο τοῦ ἰδίου Ἱεράρχου γραμμένο τὸ 1969).

     Ὁ π. Σεραφείμ γράφει γιὰ τὸν Ἀβέρκιο, ποὺ μιλάει μὲ ἐκφράσεις ὅπως «πρέπει νὰ προβοῦμε σὲ ἀποφασιστικὴ ρήξη μὲ τὸν Οἰκουμενισμό, καὶ δὲν πρέπει νὰ ἔχουμε καμία κοινωνία μὲ τοὺς συνοδοιπόρους του»:

    «Ἴσως κανένας ὀρθόδοξος διδάσκαλος στὶς ἡμέρες μας δὲν μᾶς παρέχει ἕνα τέτοιο ἠχηρὸ καὶ φλογερὸ παράδειγμα ὀρθόδοξης μετριοπάθειας, ὅπως τελευταῖα ὁ ἀρχιεπίσκοπος Ἀβέρκιος τοῦ Τζόρντανβιλ. Τὰ ἀναρίθμητα ἄρθρα καὶ οἱ ὁμιλίες του ἀποπνέουν τὸ ἀναζωογονητικὸ πνεῦμα τοῦ ὀρθόδοξου ζήλου, χωρὶς καμιά ἀπόκλιση οὔτε πρὸς τὰ “δεξιὰ” οὔτε πρὸς τὰ “ἀριστερὰ ” καὶ μὲ ἔμφαση στὴν πνευματικὴ πλευρὰ τῆς ἀληθινῆς ὀρθοδοξίας”» (ο.π. σελ. 54-55).

     Πῶς γίνεται λοιπὸν νὰ μιλάει ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀβέρκιος γιὰ διακοπὴ κοινωνίας μὲ τοὺς οἰκουμενιστές, γιὰ ἀπομόνωση, γιὰ ἀποφασιστικὴ ρήξη μὲ τῆν αἵρεση, γιὰ κατακόμβες καὶ ἔπειτα νὰ χαρακτηρίζεται ἀπὸ τὸν π. Σεραφεὶμ ὡς «ἠχηρὸ καὶ φλογερὸ παράδειγμα ὀρθόδοξης μετριοπάθειας»; Ἐδῶ γίνεται φανερό, ὅτι στό κείμενο, τὸ ὁποῖο ἀνέφερε ὁ π. Πέτρος, ὁ π. Σεραφεὶμ μιλάει γιὰ αὐτούς, ποὺ χάνουν τὸ μέτρο στὴν προσωπικὴ τους πάλη γιὰ τὴν σωτηρία, ποὺ δημιουργοῦν σχίσματα γιὰ λόγους προσωπικοὺς ἢ ἀπὸ ἔπαρση καὶ ὄχι γιὰ τὴν στάση τῶν ὁμολογητῶν Χριστιανῶν σὲ θέματα τῆς πίστεως σὲ καιρὸ αἱρέσεως. Ὁ μακαριστὸς πατὴρ λέει νὰ μὴν διαιροῦνται οἱ ὀρθόδοξοι, διότι πρέπει ἑνωμένοι νά ἀντιμετωπίσουν τὴν ἐπερχόμενη ἐγκαθίδρυση τῆς αἱρέσεως ποὺ θὰ ἀποφασίσει ἡ λεγομένη Μεγάλη Σύνοδος. Ἡ πατερικὴ «χρυσῆ ὁδὸς» ἐφαρμόζεται σὲ καιρὸ δογματικῆς εἰρήνης καὶ ἐφαρμογῆς καὶ ὄχι σὲ καιρὸ αἱρέσεως καὶ ἀρνήσεως τῶν διδαχῶν τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν Πατέρων. Ἀντίθετα, ἡ πατερικὴ «χρυσῆ ὁδὸς» σὲ καιρὸ αἱρέσεως εἶναι ἡ πιστὴ ἐφαρμογὴ τῆς Διακοπῆς τοῦ Μνημοσύνου τῶν αἱρετικῶν, χωρὶς τὴν δημιουργίας ἄλλης Ἐκκλησίας, αὐτὴ δηλαδὴ ποὺ ἀκολουθοῦν οἱ Ἁγιορεῖτες Πατέρες καὶ ὅσοι πορεύονται τὸν ἴδιο δρόμο.

   Διότι ἂν εἶχε δίκιο ὁ π. Πέτρος, θὰ σήμαινε, ὅτι ὁ π. Σεραφεὶμ δὲν ἀκολουθοῦσε τὶς διδαχὲς τῶν γερόντων του καὶ πνευματικῶν του ὁδηγῶν, πρᾶγμα ποὺ δὲν ἀποδεικνύεται πουθενά. Θὰ σήμαινε, ὅτι κακῶς δὲν συμβιβάστηκαν οἱ Ἅγιοι μὲ τοὺς αἱρετικούς καὶ μαρτύρησαν. Αὐτοὺς τοὺς Ἁγίους ὀνόμασε ὁ Πατριάρχης «θύματα τοῦ ἀρχέκακου ὄφεως». Μὲ αὐτὸν δυστυχῶς τὸν τρόπο ἀντιμετώπισης, ὅπως τοῦ π. Πέτρου, καὶ τῶν ἄλλων «ἀντιοικουμενιστῶν, βρῆκε χρόνο καὶ χῶρο (ὡς ἄλλη “κερκόπορτα”) νὰ ἀναπτυχθεῖ, νὰ θεμελιωθεῖ καὶ νὰ καθιερωθεῖ ἡ Παναίρεση συνοδικὰ στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καὶ οἱ Οἰκουμενιστὲς κάνουν, ὅ,τι θέλουν.

     Προκαλεῖ λύπη τὸ γεγονός, ὅτι ἡ συλλογιστικὴ τοῦ π. Πέτρου εἶναι φανερό, ὅτι δικαιολογεῖ καὶ δικαιώνει τὶς διώξεις ποὺ ἐπιφέρουν οἱ Οἰκουμενιστὲς κατὰ τῶν ὁμολογητῶν ἱερέων, μοναχῶν καὶ λαϊκῶν, γιατὶ κατὰ τὴν γνώμη του εἶναι "φανατικοὶ ἀκραῖοι, σεκταριστές", διασποῦν τὴν ὁμόνοια τῆς Ἐκκλησίας καὶ δὲν ἀκολουθοῦν τὴν "χρυσῆ ὁδό", ἀλλὰ τοὺς –ἐκ συμπεράσματος τῶν σκέψεων τοῦ π. Πέτρου– "ἐπίσης ἀκραίους σεκταριστὲς" ἅγιο Μάξιμο, ἅγιο Θεόδωρο, ἅγιο Στέφανο τὸν Νέο, ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ, ἅγιο Γρηγόριο τὸν Θεολόγο καὶ πλῆθος Ἁγίων, οἱ ὁποῖοι διέκοψαν κάθε σχέση μὲ τοὺς αἱρετικοὺς τῆς ἐποχῆς τους. Αὐτοὶ μᾶλλον δὲν γνώριζαν τὴν "χρυσῆ ὁδὸ" καὶ ἔμειναν "ἐκτὸς ἐκκλησίας" ἀκολουθώντας τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο, ποὺ ἔλεγε· «Εἴ που τὴν εὐσέβειαν παραβλαπτομένην ἴδοις, μὴ προτίμα τὴν ὁμόνοιαν τῆς ἀληθείας, ἀλλ’ ἵστασο γενναίως ἕως θανάτου... τὴν ἀλήθειαν μηδαμοῦ προδιδούς». Αὐτὰ τὰ ἀποτελέσματα ἔχουν ἡ δικαιολόγηση ἀπὸ τοὺς ἀντιοικουμενιστὲς τῆς συνέχισης τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινωνίας μὲ τοὺς αἱρετικοὺς καὶ ἡ πνευματικὴ μόλυνση ποὺ αὐτὴ ἐπιφέρει.

Κρίμα, πραγματικὰ κρίμα!

Ἀδαμάντιος Τσακίρογλου

Κλασσικὸς φιλόλογος, Ἱστορικός.

Tsakiroglou.a@gmail.com