–Κλίμαξ –Λόγος Ενδέκατος
Περί πολυλογίας και σιωπής
Άγίου Ιωάννου της Κλίμακος
Λόγος Ενδέκατος
-Έχομε
αναφέρει με συντομία στα προηγούμενα ότι είναι πολύ επικίνδυνο, και γι΄
αυτούς ακόμη πού θεωρούνται πνευματικοί, να κρίνουν τους άλλους, πράγμα
πού υπεισέρχεται ανεπαίσθητα. Και είναι το να κρίνη κανείς τους άλλους
σαν να κρίνη τον εαυτόν του και να τιμωρήται από την γλώσσα του. Τώρα
λοιπόν η σειρά των λόγων απαιτεί να ομιλήσωμε για την αιτία και την θύρα
από όπου εισέρχεται και εξέρχεται το πάθος της πολυλογίας.
-Η
πολυλογία είναι η καθέδρα της κενοδοξίας. Καθισμένη επάνω της η
κενοδοξία προβάλλει και διαφημίζει τον εαυτόν της. Η πολυλογία είναι
σημάδι αγνωσίας, θύρα της καταλαλιάς, οδηγός στα ευτράπελα, πρόξενος της
ψευδολογίας, σκορπισμός της κατανύξεως. Είναι αυτή που δημιουργεί και
πού προκαλεί την ακηδία.
Είναι πρόδρομος του ύπνου, διασκορπισμός της «συννοίας», αφανισμός της
φυλακής του νοός, απόψυξις της πνευματικής θερμότητος, αμαύρωσις της
προσευχής.
-Η
σιωπή που ασκείται με επίγνωσι και διάκρισι είναι μητέρα της προσευχής,
επιστροφή από την αιχμαλωσία, διαφύλαξις του θείου πυρός, επιστάτης των
λογισμών, σκοπός που παρατηρεί τους εχθρούς, δέσμευσις του πένθους,
φίλη των δακρύων, καλλιεργητής της μνήμης
του θανάτου, ζωγράφος της αιωνίου κολάσεως, επίμονος εξεταστής της
Κρίσεως, πρόξενος πνευματικής ανησυχίας και λύπης, εχθρός της παρρησίας,
σύζυγος της ησυχίας, αντίπαλος της αγάπης να κάνη τον διδάσκαλο,
αύξησις της πνευματικής γνώσεως, δημιουργός θείων θεωρημάτων, μυστική
πνευματική πρόοδος, κρυφή πνευματική ανάβασις.
-Όποιος
εγνώρισε τα παραπτώματά του, εχαλιναγώγησε την γλώσσα του, ενώ ο
πολύλογος δεν εγνώρισε ακόμη καθώς πρέπει τον εαυτόν του. Ο φίλος της
σιωπής προσεγγίζει τον Θεόν και συνομιλώντας μυστικά μαζί Του φωτίζεται
από Αυτόν. Η σιωπή του Ιησού εδημιούργησε στον Πιλάτο σεβασμό. Και η
ηρεμία και η σιωπή ενός (ταπεινού) ανδρός καταργεί την κενόδοξη
καυχησιολογία ενός άλλου.
-Ο
Πέτρος, επειδή ωμίλησε, έκλαυσε πικρά. Ελησμόνησε εκείνον πού είπε:
«Είπα, φυλάξω τάς οδούς μου, του μη αμαρτάνειν με έν γλώσση μου» (Ψαλμ.
λη΄ 1). Και τον άλλον πού είπε: «Κρείσσον πεσείν από ύψους είς γήν ή από
γλώσσης» (πρβλ. Σ. Σειράχ κ΄ 18).
-Αλλά
δεν επιθυμώ να γράψω περισσότερα γι΄ αυτά τα θέματα, παρ΄ όλον ότι με
προτρέπουν σε αυτό οι πονηρίες των παθών, (με προτρέπουν δηλαδή να
χρησιμοποιήσω την πολυλογία, ενώ ομιλώ για την σιωπή). Τούτο μόνο θα
προσθέσω: Άκουσα κάποτε έναν μοναχό, πού ήθελε να εξετάση μαζί μου το
θέμα της ησυχίας, να λέγη ότι η πολυλογία οπωσδήποτε γεννάται από τις
εξής αιτίες: Ή από κακή συναναστροφή και κακή συνήθεια -αφού η γλώσσα,
έλεγε, είναι μέλος του σώματος, όπως διαπαιδαγωγηθή, έτσι κατ΄ ανάγκην
και θα συνηθίση- ή πάλι από κενοδοξία, πράγμα που συμβαίνει περισσότερο
σε όσους έχουν πνευματικό πόλεμο, ή, μερικές φορές, από την
γαστριμαργία. Γι΄αυτό πολλοί πολλές φορές δαμάζοντας την κοιλία
δεσμεύουν με βία και την γλώσσα και την καθιστούν ανίσχυρη για
πολυλογία.
-Αυτός
που φροντίζει για την ώρα του θανάτου του, ωλιγόστευσε τα λόγια του.
Και αυτός πού απέκτησε πένθος στην ψυχή του, απέφυγε σαν φωτιά την
πολυλογία.
-Αυτός
που αγάπησε την ησυχία, ασφάλισε το στόμα του. Και αυτός που
ευχαριστείται να εξέρχεται από το κελλί του, εξέρχεται διότι τον διώχνει
απ΄ εκεί το πάθος αυτό, (δηλαδή η πολυλογία).
-Εκείνος
πού εδοκίμασε την οσμή του υψίστου και θείου πυρός, αποφεύγει την
συνάντησι των ανθρώπων, όπως η μέλισσα τον καπνό. Την μέλισσα την
διώχνει ο καπνός, και αυτόν τον ενοχλεί η συνάντησις των ανθρώπων.
-Πολύ
ολίγοι μπορούν να κρατήσουν το νερό χωρίς κάποιο φράγμα και κάποιο
βοηθητικό μέσο. Ολιγώτεροι όμως είναι εκείνοι πού μπορούν να δαμάσουν
ένα απύλωτο στόμα.
Βαθμίς ενδεκάτη! Όποιος ενίκησε, περιέκοψε διά μιας πλήθος από κακά.
Εκδόσεις Ι. Μονής Παρακλήτου Ωρωπού
