1. Την
περασμένη Κυριακή η Εκκλησία εμνημόνευε την απερίγραπτη φιλανθρωπία του
Θεού προς εμάς που παρουσιάζεται με την παραβολή του σεσωσμένου ασώτου.
Την σημερινή Κυριακή διδάσκει περί της μελλούσης φρικωδεστάτης κρίσεως
του Θεού, χρησιμοποιώντας μια καλή τάξι και ακολουθώντας τις προφητικές
φωνές· διότι, λέγει, «θα σου ψάλω, Κύριε, έλεος και κρίσι», και «μια
φορά ελάλησε ο Θεός και άκουσα τα δυο αυτά, ότι το κράτος είναι του Θεού
και ιδικό σου, Κύριε, το έλεος, διότι εσύ θ’ αποδώσης στον καθένα κατά
τα έργα του».
2. Το έλεος λοιπόν και η μακροθυμία προηγείται της
θείας κρίσεως. Πραγματικά ο Θεός, έχοντας και περιέχοντας κατ’ εξοχήν
όλες τις αρετές, και όντας συγχρόνως δίκαιος και ελεήμων, επειδή το
έλεος δεν συμβαδίζει με την κρίσι, σύμφωνα με το γραμμένο, «να μη
ευσπλαγχνισθής πτωχό κατά την κρίσι», ευλόγως ο Θεός κατένειμε το καθένα
στον καιρό του· τον παρόντα καιρό τον ώρισε για την μακροθυμία, τον
μέλλοντα για την ανταπόδοσι. Γι’ αυτό τα τελούμενα στην Εκκλησία η θεία
χάρις διέθεσε κατά τέτοιον τρόπο, ώστε εμείς αντιλαμβανόμενοι τούτο, ότι
την συγγνώμη για τα αμαρτήματα λαμβάνομε από τα εδώ συμβαίνοντα, να
σπεύσωμε, όσο ζούμε ακόμη στον παρόντα βίο, να επιτύχουμε το αιώνιο
έλεος και να καταστήσωμε τους εαυτούς μας αξίους της θείας φιλανθρωπίας.
Διότι εκείνη η κρίσις, η τελευταία, είναι ανηλέητος γι’ αυτόν που δεν
έδειξε έλεος.
3. Περί της απερίγραπτης λοιπόν για μας
ευσπλαγχνίας του Θεού ομιλήσαμε μόλις προ ολίγου. Σήμερα δε θα ομιλήσωμε
περί της δευτέρας παρουσίας του Χριστού, καθώς και περί της
φρικωδεστάτης κρίσεως και περί όσων θα συμβούν κατ’ αυτήν απορρήτως-
πράγματα που οφθαλμός δεν είδε και ους δεν ήκουσε και που δεν ανέβηκαν
στη σκέψι ανθρώπου, αν είναι αμέτοχη θείου Πνεύματος, που υπερβαίνουν
όχι μόνο την ανθρώπινη αίσθησι, αλλά και τον ανθρώπινο νου και λόγο.
Διότι, αν και αυτός που μας διδάσκει για όλα τούτα είναι αυτός που
γνωρίζει τα πάντα και πρόκειται να κρίνη όλη τη γη, αλλά συγκαταβαίνει
προς την δυναμικότητα των διδασκομένων, προσφέροντας τους λόγους
συμμέτρους προς αυτήν. Γι’ αυτό εισάγονται αστραπή και νεφέλες, σάλπιγξ
και θρόνος και τα όμοια με αυτά, αν και σύμφωνα με την επαγγελία του
περιμένομε καινούς ουρανούς και καινή γη, αφού τα παρόντα αλλοιωθούν.