Όρθρος Μεγάλης Τρίτης: Ο Ιερός Χρυσόστομος γιά τήν παραβολή των Βασιλικών Γάμων

ΟΡΘΡΟΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΡΙΤΗΣ (:Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, κεφ. 22, χωρία 2 έως 14)

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ ΓΑΜΩΝ

      «Ὡμοιώθη ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ βασιλεῖ, ὅστις ἐποίησε γάμους τῷ υἱῷ αὐτοῦ (:Η βασιλεία των ουρανών είναι όμοια με βασιλέα, ο οποίος έκαμε μεγαλοπρεπείς γάμους στο παιδί του).

   καὶ ἀπέστειλε τοὺς δούλους αὐτοῦ καλέσαι τοὺς κεκλημένους εἰς τοὺς γάμους, καὶ οὐκ ἤθελον ἐλθεῖν. πάλιν ἀπέστειλεν ἄλλους δούλους λέγων· εἴπατε τοῖς κεκλημένοις· ἰδοὺ τὸ ἄριστόν μου ἡτοίμασα, οἱ ταῦροί μου καὶ τὰ σιτιστὰ τεθυμένα, καὶ πάντα ἕτοιμα· δεῦτε εἰς τοὺς γάμους. οἱ δὲ ἀμελήσαντες ἀπῆλθον, ὁ μὲν εἰς τὸν ἴδιον ἀγρόν, ὁ δὲ εἰς τὴν ἐμπορίαν αὐτοῦ·οἱ δὲ λοιποὶ κρατήσαντες τοὺς δούλους αὐτοῦ ὕβρισαν καὶ ἀπέκτειναν (:Και έστειλε τους δούλους του να καλέσει τους προσκαλεσμένους του στους γάμους, αλλά εκείνοι δεν ήθελαν να έλθουν. Πάλι έστειλε άλλους δούλους λέγοντας: ‘’Πείτε στους προσκαλεσμένους: ιδού το συμπόσιο το έχω ετοιμάσει, οι ταύροι μου και τα καλοθρεμμένα θρεφτάρια έχουν σφαγεί και όλα είναι έτοιμα. Ελάτε στους γάμους’’. Αλλά εκείνοι περιφρόνησαν την πρόσκληση, αδιαφόρησαν και πήγαν άλλος μεν στο κτήμα του, άλλος δε στο εμπόριό του. Οι υπόλοιποι δε, αφού έπιασαν τους δούλους, τους ύβρισαν και τους φόνευσαν).

    ἀκούσας δὲ ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνος ὠργίσθη, καὶ πέμψας τὰ στρατεύματα αὐτοῦ ἀπώλεσε τοὺς φονεῖς ἐκείνους καὶ τὴν πόλιν αὐτῶν ἐνέπρησε. τότε λέγει τοῖς δούλοις αὐτοῦ· ὁ μὲν γάμος ἕτοιμός ἐστιν, οἱ δὲ κεκλημένοι οὐκ ἦσαν ἄξιοι· πορεύεσθε οὖν ἐπὶ τὰς διεξόδους τῶν ὁδῶν, καὶ ὅσους ἐὰν εὕρητε καλέσατε εἰς τοὺς γάμους, καὶ ἐξελθόντες οἱ δοῦλοι ἐκεῖνοι εἰς τὰς ὁδοὺς συνήγαγον πάντας ὅσους εὗρον, πονηρούς τε καὶ ἀγαθούς· καὶ ἐπλήσθη ὁ γάμος ἀνακειμένων (:Όταν άκουσε όμως αυτά ο βασιλιάς εκείνος οργίστηκε για την αχαρακτήριστη συμπεριφορά των προσκαλεσμένων, έστειλε τα στρατεύματά του, εξολόθρευσε τους
φονιάδες εκείνους και κατέκαψε την πόλη τους. Τότε λέγει στους δούλους του: "Ο μεν γάμος είναι έτοιμος, όμως οι προσκεκλημένοι δεν ήσαν άξιοι να παρακαθίσουν στο συμπόσιο. Πηγαίνετε λοιπόν εκεί, όπου βγάζουν οι δρόμοι και ξεχύνονται οι άνθρωποι, και όσους κι αν βρείτε καλέστε τους στους γάμους". Εξήλθαν οι δούλοι εκείνοι στους δρόμους και συγκέντρωσαν όλους όσους βρήκαν καλούς και κακούς· και γέμισε η μεγάλη αίθουσα του γαμήλιου συμποσίου από συνδαιτυμόνες.

     εἰσελθὼν δὲ ὁ βασιλεὺς θεάσασθαι τοὺς ἀνακειμένους εἶδεν ἐκεῖ ἄνθρωπον οὐκ ἐνδεδυμένον ἔνδυμα γάμου,  καὶ λέγει αὐτῷ· ἑταῖρε, πῶς εἰσῆλθες ὧδε μὴ ἔχων ἔνδυμα γάμου; ὁ δὲ ἐφιμώθη. τότε εἶπεν ὁ βασιλεὺς τοῖς διακόνοις· δήσαντες αὐτοῦ πόδας καὶ χεῖρας ἄρατε αὐτὸν καὶ ἐκβάλετε εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων. πολλοὶ γάρ εἰσι κλητοί, ὀλίγοι δὲ ἐκλεκτοί(:  Όταν όμως εισήλθε ο Βασιλιάς να δει τους καθισμένους στο συμπόσιο, παρατήρησε εκεί ένα άνθρωπο, ο όποιος δεν φορούσε κατάλληλο για γάμο ένδυμα· και λέγει σε αυτόν: "Φίλε, πώς μπήκες εδώ, χωρίς να έχεις κατάλληλο ένδυμα γάμου; (Έπρεπε να φιλοτιμηθείς από την τιμή που σου έκανα και να προσπαθήσεις να βρεις ένα τέτοιο ένδυμα"). Εκείνος δε έμεινε άφωνος. Τότε είπε ο βασιλιάς στους υπηρέτες: "Δέστε του πόδια και χέρια, πάρτε τον και ρίξτε τον στο πυκνότατο σκοτάδι· εκεί θα είναι ο κλαυθμός και ο τριγμός των οδόντων. Διότι πολλοί είναι οι προσκεκλημένοι στην βασιλεία του Θεού, αλλά ολίγοι είναι οι εκλεκτοί, που δέχονται με ευγνωμοσύνη την πρόσκληση και ετοιμάζονται όπως πρέπει")».

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

       Αντιλήφθηκες το κεντρικό νόημα της προηγούμενης παραβολής των κακών διαχειριστών της αμπέλου και αυτής εδώ της παραβολής του υιού και των δούλων; Αντιλήφθηκες ότι υπάρχει μεγάλη μεν συγγένεια μεταξύ των δύο παραβολών, αλλά και πολύ μεγάλη διαφορά; Καθόσον και αυτή δείχνει και του Θεού τη μεγάλη μακροθυμία και την πρόνοια και την ιουδαϊκή αγνωμοσύνη. Αλλά η παραβολή αυτή (:των βασιλικών γάμων) έχει και κάτι επιπλέον από εκείνη(:την παραβολή των κακών διαχειριστών της αμπέλου). Διότι προλέγει βέβαια και αυτή και την εκτροπή και εκδίωξη των Ιουδαίων και την κλήση των εθνικών, αλλά μαζί με αυτά δείχνει και την ορθότητα του βίου και πόση τιμωρία επιφυλάσσεται για εκείνους που θα δείξουν αδιαφορία.

     Και πολύ ορθά αυτή η παραβολή αναφέρεται αμέσως μετά από εκείνη. Διότι, επειδή είπε, ότι «"διὰ τοῦτο λέγω ὑμῖν ὅτι ἀρθήσεται ἀφ᾿ ὑμῶν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ δοθήσεται ἔθνει ποιοῦντι τοὺς καρποὺς αὐτῆς (:Για τούτο σας λέγω ότι θα αφαιρεθεί από σας η βασιλεία του Θεού και θα δοθεί σε έθνος, που θα παράγει καρπούς, δηλαδή έργα αγαθά)» [Ματθ. 21,43] αποκαλύπτει λοιπόν εδώ και σε ποιο έθνος θα δοθεί και όχι μόνο αυτό, αλλά δείχνει και πάλι την απερίγραπτη πρόνοια του Θεού προς τους Ιουδαίους. Διότι σε εκείνη μεν την παραβολή φαίνεται να τους καλεί πριν από τη σταύρωσή Του, ενώ σε αυτήν και μετά τη σφαγή Του φροντίζει να τους προσκαλεί κοντά Του. Και τότε που έπρεπε αυτοί να υποστούν την πιο φοβερή τιμωρία, ακριβώς τότε και στους γάμους τούς προσκαλεί και τους τιμά με την ανώτατη τιμή. Και πρόσεχε ότι και εκεί δεν προσκαλεί πρώτα τους εθνικούς, αλλά τους Ιουδαίους, όπως επίσης το ίδιο κάνει και εδώ. Αλλά όπως ακριβώς εκεί τότε έδωσε τον αμπελώνα στους άλλους, όταν δεν θέλησαν να Τον δεχθούν, αλλά και Τον σφαγίασαν όταν ήλθε, έτσι και εδώ, τότε κάλεσε άλλους στους γάμους, όταν δε θέλησαν αυτοί να έλθουν. Τι λοιπόν θα μπορούσε να θεωρηθεί μεγαλύτερο από αυτήν την αχαριστία τους, κατά τη στιγμή που αποσκιρτούν την ώρα που προσκαλούνται στους γάμους; Διότι ποιος δε θα προτιμούσε να έλθει σε γάμους βασιλέως και μάλιστα γάμους του υιού του βασιλέως;

      «Και γιατί», θα πει κάποιος, «ονομάστηκε το γεγονός αυτό "γάμος";». Για να γνωρίσεις τη φροντίδα του Θεού, την μεγάλη αγάπη Του προς εμάς, το χαρωπό του γεγονότος, διότι τίποτε το λυπηρό δεν υπάρχει εκεί, ούτε δυσάρεστο, αλλά όλα είναι γεμάτα από πνευματική χαρά. Για τούτο και ο Ιωάννης ο Βαπτιστής Τον ονομάζει Νυμφίο [Ιω. 3,29: «ὁ ἔχων τὴν νύμφην νυμφίος ἐστίν· ὁ δὲ φίλος τοῦ νυμφίου, ὁ ἑστηκὼς καὶ ἀκούων αὐτοῦ, χαρᾷ χαίρει διὰ τὴν φωνὴν τοῦ νυμφίου. αὕτη οὖν ἡ χαρὰ ἡ ἐμὴ πεπλήρωται (:Έπειτα επίσης μη λησμονείτε ότι αυτός που έλαβε και έχει την νύμφη είναι ο νυμφίος, ενώ ο φίλος του νυμφίου, ο οποίος κατά τον γάμο στέκεται κοντά σε αυτόν και τον ακούει, χαίρεται παρά πολύ για τα λόγια, με τα οποία ο νυμφίος εκδηλώνει την χαρά του. Αυτή, λοιπόν, είναι η δική μου χαρά, να βλέπω τον νυμφίο ευχαριστημένο και η οποία χαρά μου είναι πλήρης και τελεία. (Ο Χριστός είναι ο νυμφίος, νύμφη η Εκκλησία. Χαίρομαι βαθύτατα, διότι βλέπω τους ανθρώπους, που θα ενταχθούν στην Εκκλησία Του, να Τον ακολουθούν)»]· για τούτο και ο Παύλος λέγει: «ζηλῶ γὰρ ὑμᾶς Θεοῦ ζήλῳ· ἡρμοσάμην γὰρ ὑμᾶς ἑνὶ ἀνδρί, παρθένον ἁγνὴν παραστῆσαι τῷ Χριστῷ (:Διότι σας αγαπώ υπερβολικά μέχρι του σημείου να σας ζηλεύω με ζηλοτυπία σαν εκείνη, με την οποία ο Θεός αγαπά και τρόπον τινά ζηλοτυπεί τους ανθρώπους. Και τούτο, διότι σας έχω ενώσει πνευματικά με δεσμούς αρραβώνα προς ένα άνδρα, δηλαδή τον Χριστό, για να παρουσιάσω την ψυχή σας αγνή και καθαρή προς Αυτόν, ως παρθένο και πνευματική νύμφη)» [Β΄Κορ.11,2]· και αλλού πάλι: «τὸ μυστήριον τοῦτο μέγα ἐστίν, ἐγὼ δὲ λέγω εἰς Χριστὸν καὶ εἰς τὴν ἐκκλησίαν (:Αυτά που είχε πει τότε ο Αδάμ, αναφέρονται αλληγορικά στον Χριστό και την Εκκλησία και ήσαν έως τώρα άγνωστο αποκεκρυμμένο μυστήριο μεγίστης σπουδαιότητας. Εγώ, λοιπόν, λέγω, ότι η αλήθεια την οποία προφητικά είπε ο Αδάμ, αναφέρεται στην πνευματική ένωση του Χριστού και της Εκκλησίας)» [Εφ. 5,32]. Διότι η νύμφη που αρραβωνίζεται με τον Υιό, συνδέεται και με τον Πατέρα. Καθόσον η Γραφή αναφέρει αυτό ή εκείνο χωρίς καμία διάκριση, διότι ο Υιός είναι ομοούσιος του Πατρός.

     Με αυτήν την παραβολή προείπε επίσης και την Ανάσταση. Επειδή δηλαδή προηγουμένως στην άλλη παραβολή μίλησε για τον θάνατό Του, δείχνει τώρα ότι και μετά τον θάνατο, τότε θα γίνουν οι γάμοι, τότε θα έλθει ο Νυμφίος. Αλλά όμως ούτε και έτσι γίνονται αυτοί καλύτεροι, ούτε ημερότεροι· τι θα μπορούσε να υπάρξει χειρότερο από αυτό. Και αυτό είναι η τρίτη κατηγορία. Η πρώτη κατηγορία είναι ότι φόνευσαν τους προφήτες· η δεύτερη όταν φόνευσαν και τον Υιό· στη συνέχεια, αν και φόνευσαν τον υιό, και καλούνται στους γάμους του φονευθέντος Υιού από τον Ίδιο τον φονευθέντα, δεν προσέρχονται, αλλά προβάλλουν δικαιολογίες, ζεύγη βοδιών, αγρούς και γυναίκες [«καὶ ἤρξαντο ἀπὸ μιᾶς παραιτεῖσθαι πάντες. ὁ πρῶτος εἶπεν αὐτῷ· ἀγρὸν ἠγόρασα, καὶ ἔχω ἀνάγκην ἐξελθεῖν καὶ ἰδεῖν αὐτόν· ἐρωτῶ σε, ἔχε με παρῃτημένον.  καὶ ἕτερος εἶπε· ζεύγη βοῶν ἠγόρασα πέντε, καὶ πορεύομαι δοκιμάσαι αὐτά· ἐρωτῶ σε, ἔχε με παρῃτημένον. καὶ ἕτερος εἶπε· γυναῖκα ἔγημα, καὶ διὰ τοῦτο οὐ δύναμαι ἐλθεῖν (:Και αυτοί σαν να ήταν συνεννοημένοι άρχισαν να παραιτούνται όλοι από το δείπνο με διάφορες δικαιολογίες· ο πρώτος είπε:’’ Αγόρασα ένα αγρό και έχω ανάγκη να βγω έξω και να τον δω· σε παρακαλώ να με θεωρήσεις απαλλαγμένο από την υποχρέωση να παρακαθίσω στο δείπνο’’)»: Λουκά, 14,18-20]. Μολονότι βέβαια οι προφάσεις φαίνονται δικαιολογημένες, αλλά από εδώ διδασκόμαστε ότι και αν ακόμη είναι αναγκαία τα υλικά καθήκοντά μας, πρέπει πριν από όλα να προτιμώνται τα πνευματικά.

      Και η πρόσκληση δε γίνεται την τελευταία στιγμή, αλλά πριν από πολύ χρόνο. Διότι λέγει «εἴπατε τοῖς κεκλημένοις(:πείτε σε αυτούς που έχουν προσκληθεί)»· και πάλι: «καλέσατε τούς κεκλημένους (:καλέστε αυτούς που έχουν προσκληθεί)», πράγμα που έκανε μεγαλύτερη την κατηγορία. Και πότε κλήθηκαν; Καταρχήν με όλους τους προφήτες και ύστερα μέσω του Ιωάννη του Βαπτιστή· διότι προς τον Χριστό τούς έστειλε όλους, λέγοντας: «ἐκεῖνον δεῖ αὐξάνειν, ἐμὲ δὲ ἐλαττοῦσθαι (:Εκείνος πρέπει να αυξάνει, εγώ δε, ο πρόδρομός Του, να μικραίνω, ώστε όλοι πλέον να ακολουθούν Εκείνον και όχι εμένα)» [Ιω. 3,30]. Αλλά και με τον ίδιο τον Υιό Του· διότι λέγει: «Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς (:ελάτε κοντά μου όλοι όσοι μοχθείτε και κοπιάζετε και είστε φορτωμένοι από το βάρος των αμαρτιών και των θλίψεων και των πλανών και εγώ θα σας αναπαύσω και θα σας ξεκουράσω)» [Ματθ. 11,28]· και πάλι: «ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καὶ πινέτω (:“εάν κανείς διψά πνευματικά και αιώνια αγαθά, λύτρωση, ειρήνη και χαρά, ας έλθει κοντά μου και ας πίνει την αλήθεια που προσφέρω, για να ικανοποιηθούν έτσι οι πλέον ενδόμυχοι και ευγενείς πόθοι του)» [Ιω. 7,37].

    Και δεν τους καλούσε μόνο με λόγια, αλλά και με έργα και μετά την Ανάληψη μέσω του Πέτρου και των συνεργατών του· διότι λέγει: «ὁ γὰρ ἐνεργήσας Πέτρῳ εἰς ἀποστολὴν τῆς περιτομῆς ἐνήργησε καὶ ἐμοὶ εἰς τὰ ἔθνη (:γιατί Αυτός που ενέργησε στον Πέτρο στέλνοντάς τον σε αποστολή γι’ αυτούς που έχουν την περιτομή ενέργησε και σ’ εμένα στέλνοντάς με στους εθνικούς)» [Γαλ. 2,8]. Διότι, επειδή οργίστηκαν μόλις είδαν τον Υιό και τον φόνευσαν, στη συνέχεια τούς προσκαλεί μέσω των δούλων Του. Και για ποιο πράγμα τους καλεί; Για μόχθους και κόπους και ιδρώτες; Όχι, αλλά για απόλαυση· διότι λέγει: «ἰδοὺ τὸ ἄριστόν μου ἡτοίμασα, οἱ ταῦροί μου καὶ τὰ σιτιστὰ τεθυμένα, καὶ πάντα ἕτοιμα (:ιδού το συμπόσιο το έχω ετοιμάσει, οι ταύροι μου και τα καλοθρεμμένα θρεφτάρια έχουν σφαγεί και όλα είναι έτοιμα)». Πρόσεχε πόσο πολύ πλούσιο είναι το συμπόσιο, πόσο μεγάλη η τιμή που τους γίνεται. Και όμως ούτε και έτσι φιλοτιμήθηκαν, αλλά όσο μεγαλύτερη μακροθυμία έδειχνε, τόσο μεγάλωνε η σκληρότητά τους. Και δεν ήλθαν, όχι επειδή ήταν απασχολημένοι, αλλά από αδιαφορία.

     Πώς λοιπόν άλλοι μεν προβάλλουν ως δικαιολογία γάμους και άλλοι ζεύγη βοδιών; Ασφαλώς αυτά είναι απασχόληση. Δεν είναι καθόλου απασχόληση· διότι όταν υπάρχει πρόσκληση για πνευματικά πράγματα, δεν είναι αναγκαία καμία άλλη απασχόληση. Έχω την εντύπωση ότι χρησιμοποίησαν αυτές τις προφάσεις για να τις προβάλουν ως προκαλύμματα της αδιαφορίας τους. Και δεν είναι μόνο αυτό το φοβερό, το ότι δεν ήλθαν δηλαδή, αλλά το πιο φοβερό και το μεγαλύτερο δείγμα της παραφροσύνης τους είναι το ότι έδειραν χωρίς κανένα οίκτο αυτούς που ήλθαν, τους κακοποίησαν και τους φόνευσαν· αυτό ήταν χειρότερο από το προηγούμενο. Διότι εκείνοι μεν ήλθαν για να ζητήσουν την σοδειά και τους καρπούς και σφαγιάστηκαν, ενώ αυτοί καλώντας αυτούς στους γάμους αυτού που σφαγιάστηκε από αυτούς, φονεύονται και αυτοί. Τι μπορεί να εξισωθεί με αυτήν την μανία;  Γι' αυτό το πράγμα κατηγορώντας τους ο Παύλος έλεγε: «τῶν καὶ τὸν Κύριον ἀποκτεινάντων Ἰησοῦν καὶ τοὺς ἰδίους προφήτας, καὶ ἡμᾶς ἐκδιωξάντων, καὶ Θεῷ μὴ ἀρεσκόντων, καὶ πᾶσιν ἀνθρώποις ἐναντίων (:Αυτοί δε οι άπιστοι Εβραίοι είναι εκείνοι, οι οποίοι θανάτωσαν τον Κύριο Ιησού και τους προφήτες Του και εμάς τους Αποστόλους κατεδίωξαν και εκδίωξαν και στον Θεό δεν αρέσουν και είναι προς όλους τους ανθρώπους αντίθετοι και πολέμιοι)» [Α΄Θεσ. 2,15].

     Έπειτα, για να μη λένε ότι "είναι αντίθεος και για τούτο δεν προσερχόμαστε", άκουσε τι λέγουν αυτοί που τους προσκαλούν: «ο Πατέρας είναι Αυτός που κάνει τους γάμους και Αυτός σας προσκαλεί». Τι ακολουθεί στη συνέχεια; Επειδή δεν θέλησαν να έλθουν, αλλά και φόνευσαν αυτούς που ήλθαν για να τους καλέσουν, κατακαίει στις πόλεις τους, και αφού απέστειλε στρατό, εξολόθρευσε αυτούς. Αυτά δε τα λέγει, προλέγοντας τα όσα συνέβησαν επί Βεσπασιανού και επί Τίτου [:το 70 μ.Χ. έπειτα από σχετική διαταγή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Βεσπασιανού, ο γιος του Τίτος ισοπέδωσε εξ ολοκλήρου την Ιερουσαλήμ, αφού πρώτα θανάτωσε περίπου 1.100.000 Εβραίους, σύμφωνα με τη μαρτυρία του συγχρόνου της εποχής του Κυρίου, ιστορικού Ιωσήπου], και ότι και τον Πατέρα εξόργισαν, επειδή δεν πίστεψαν σε Αυτόν· διότι Αυτός είναι εκείνος που επέτρεψε την καταστροφή τους. Για τον λόγο αυτό και η άλωση της Ιερουσαλήμ [70 μ.Χ.] δεν έγινε αμέσως μετά τη σταύρωση του Χριστού [33 μ.Χ.], αλλά μετά σαράντα περίπου χρόνια, για να δείξει την μακροθυμία Του· η καταστροφή έγινε αφού φόνευσαν τον Στέφανο, αφού φόνευσαν τον Ιάκωβο, αφού κακοποίησαν τους αποστόλους. Είδες πραγματοποίηση προφητειών και ταχύτητα πραγματοποιήσεώς τους; Διότι αυτά συνέβησαν ενόσω ζούσε ακόμη ο Ιωάννης ο ευαγγελιστής και πολλοί άλλοι από αυτούς που συναναστράφηκαν τον Χριστό και ήσαν μάρτυρες των όσων συνέβησαν αυτοί που τα άκουσαν αυτά.

    Πρόσεχε λοιπόν απερίγραπτη κηδεμονία. Φύτεψε αμπελώνα και όλα τα έκανε και τα τακτοποίησε· και μολονότι φονεύθηκαν οι δούλοι, έστειλε άλλους δούλους· και όταν και εκείνοι σφαγιάστηκαν, έστειλε τον Υιό Του· και όταν και εκείνος φονεύτηκε, τους καλεί και πάλι στους γάμους· αλλά δεν θέλησαν να έλθουν. Στη συνέχεια αποστέλλει άλλους δούλους· αυτοί όμως και αυτούς τους φόνευσαν. Τότε λοιπόν καταστρέφει αυτούς, επειδή ήταν αθεράπευτη η ασθένειά τους. Το ότι βέβαια ήταν αθεράπευτη η ασθένειά τους, το απέδειξαν όχι μόνο τα όσα συνέβησαν, αλλά και το ότι, αν και πίστευαν και οι πόρνες ακόμη και οι τελώνες, αυτοί διέπραξαν όλα αυτά. Ώστε κατακρίνονται όχι μόνο από όσα διέπραξαν οι ίδιοι, αλλά και από όσα κατόρθωσαν οι άλλοι.

    Εάν όμως κάποιος επρόκειτο να πει ότι δεν κλήθηκαν τότε οι εθνικοί, όταν δηλαδή μαστιγώθηκαν οι απόστολοι και έπαθαν τόσα πολλά, αλλά αμέσως μετά την Ανάσταση του Κυρίου (διότι τότε λέγει σε αυτούς: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (:Λοιπόν, πηγαίνετε τώρα και διδάξατε σε όλα τα έθνη την αλήθεια. Και αυτούς που θα πιστέψουν και θα γίνουν μαθητές σας, βαπτίστε τους στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος)» [Ματθ. 28,19]), θα μπορούσαμε να του πούμε, ότι και πριν από τη σταύρωσή Του και μετά από αυτήν με αυτούς εξαρχής είχε συνδιαλλαγές. Καθόσον πριν από την σταύρωσή Του λέγει προς αυτούς: «πορεύεσθε δὲ μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ (:Πηγαίνετε δε κατά προτίμηση στους Ισραηλίτες, οι οποίοι μοιάζουν με πρόβατα απολωλότα)» [Ματθ.10,6]· και μετά από τον σταυρό δεν τους εμπόδισε, αλλά έδωσε εντολή προς αυτούς να κηρύσσουν το ευαγγέλιο.

     Μολονότι βέβαια είπε: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη (:πηγαίνετε και κάνετε μαθητές μου όλα τα έθνη)», όταν όμως επρόκειτο να ανεβεί  στον ουρανό, είπε σε εκείνους να κηρύξουν πρώτα. Διότι λέγει: «ἀλλὰ λήψεσθε δύναμιν ἐπελθόντος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐφ᾿ ὑμᾶς, καὶ ἔσεσθέ μοι μάρτυρες ἔν τε Ἱερουσαλὴμ καὶ ἐν πάσῃ τῇ Ἰουδαίᾳ καὶ Σαμαρείᾳ καὶ ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς (:Θα λάβετε όμως δύναμη, όταν έλθει σε σας το Πνεύμα το Άγιο, και τότε θα γίνετε μάρτυρές μου, οι οποίοι θα διδάξετε τα σχετικά με Εμένα στην Ιερουσαλήμ και όλη την Ιουδαία και Σαμάρεια και έως τα πλέον μακρινά και απομονωμένα σημεία της γης”)» [Πρ.1,8]. Και ο Παύλος πάλι· ««ὁ γὰρ ἐνεργήσας Πέτρῳ εἰς ἀποστολὴν τῆς περιτομῆς ἐνήργησε καὶ ἐμοὶ εἰς τὰ ἔθνη (:γιατί Αυτός που ενέργησε στον Πέτρο στέλνοντάς τον σε αποστολή γι’ αυτούς που έχουν την περιτομή, ενέργησε και σ’ εμένα στέλνοντάς με στους εθνικούς)» [ Γαλ.2,8]. Για τούτο και οι απόστολοι αρχικά μετέβησαν προς τους Ιουδαίους και αφού διέμειναν επί πολύ χρόνο στην Ιερουσαλήμ, στη συνέχεια, αφού εκδιώχθηκαν από αυτούς, τότε διασκορπίσθηκαν στα έθνη.

     Εσύ όμως πρόσεχε και στην περίπτωση αυτή την φιλοτιμία του Κυρίου. « Όσους θα βρείτε», λέγει, «καλέστε τους στους γάμους». Διότι πριν από αυτό που προανέφερα, κήρυτταν και προς τους Ιουδαίους και προς τους εθνικούς, και περνούσαν τον περισσότερο χρόνο τους διαμένοντας στην Ιουδαία, επειδή όμως επέμεναν οι Ιουδαίοι να τους επιβουλεύονται, άκουσε τον Παύλο που ερμηνεύει αυτή την παραβολή και λέγει τα εξής: «ὑμῖν ἦν ἀναγκαῖον πρῶτον λαληθῆναι τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ· ἐπειδὴ δὲ ἀπωθεῖσθε αὐτὸν καὶ οὐκ ἀξίους κρίνετε ἑαυτοὺς τῆς αἰωνίου ζωῆς, ἰδοὺ στρεφόμεθα εἰς τὰ ἔθνη (:σε σας, σύμφωνα με το θείο σχέδιο, ήταν ανάγκη να κηρυχτεί πρώτα ο λόγος του Θεού. Επειδή όμως τον αποκρούετε και δεν τον δέχεσθε και οι ίδιοι δεν κρίνετε άξιους τους εαυτούς σας για την αιώνια ζωή, ιδού, στρεφόμαστε τώρα προς τα έθνη)» [Πρ.13,46]. Για τον λόγο αυτό λέγει και αυτός [:ο βασιλιάς της παραβολής του μεγάλου δείπνου στους δούλους του μετά από την άρνηση των πρώτων καλεσμένων]: «ὁ μὲν γάμος ἕτοιμός ἐστιν, οἱ δὲ κεκλημένοι οὐκ ἦσαν ἄξιοι (:ο μεν γάμος είναι έτοιμος, οι καλεσμένοι όμως δεν ήσαν άξιοι)» [Ματθ. 22,8]. Βέβαια αυτό το γνώριζε και πριν να συμβεί, αλλά όμως για να μην τους αφήσει καμία πρόφαση αναίσχυντης αντιλογίας, μολονότι τα γνώριζε, προς αυτούς πρώτα και ο ίδιος ήλθε, και άλλους απέστειλε στη συνέχεια και αποστομώνοντας έτσι εκείνους και διδάσκοντάς μας να κάνουμε ό,τι εξαρτάται από μας, και αν ακόμη πρόκειται κανείς να μην κερδίσει τίποτε από αυτό.

      Επειδή λοιπόν δεν ήσαν άξιοι, «πορεύεσθε οὖν(:πηγαίνετε λοιπόν)», λέγει, «ἐπὶ τὰς διεξόδους τῶν ὁδῶν, καὶ ὅσους ἐὰν εὕρητε καλέσατε εἰς τοὺς γάμους (:όπου βγάζουν οι δρόμοι και ξεχύνονται οι άνθρωποι, και όσους κι αν βρείτε καλέστε τους στους γάμους’’)» και αυτούς που θα βρίσκονται εκεί κατά τύχη και τους περιφρονημένους. Επειδή δηλαδή συνεχώς έλεγε, ότι «οἱ τελῶναι καὶ αἱ πόρναι προάγουσιν ὑμᾶς εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ (:οι τελώνες και οι πόρνες, που στην αρχή έδειξαν ανυπακοή προς τον Θεό, τώρα επειδή μετανόησαν προπορεύονται στη βασιλεία του Θεού από σας, οι οποίοι με τα λόγια μόνον και όχι με τα έργα δείχνετε υπακοή στον Θεό)» [Ματθ.21,31] και «πολλοὶ δὲ ἔσονται πρῶτοι ἔσχατοι καὶ ἔσχατοι πρῶτοι (:Πολλοί δε που στον κόσμο αυτόν, εξαιτίας των αξιωμάτων τα οποία κατέχουν και όχι για την αρετή τους, είναι πρώτοι, στη βασιλεία των ουρανών θα είναι τελευταίοι και πολλοί που στον κόσμο αυτόν θεωρούνται τελευταίοι, θα είναι εκεί πρώτοι)» [Ματθ. 19,30] αποδεικνύει ότι αυτά δικαίως γίνονται, πράγμα που κατεξοχήν ενοχλούσε τους Ιουδαίους και τους πείραζε πολύ φοβερότερα αυτό και από την κατακρήμνιση του ναού, το να βλέπουν δηλαδή να εισάγονται οι εθνικοί και μάλιστα πολύ περισσότερο στη θέση εκείνη που ανήκε σε αυτούς.

      Στη συνέχεια για να μην επαναπαυθούν και αυτοί απλώς και μόνο στην πίστη, τους ομιλεί και περί της κρίσεως για τις πονηρές πράξεις, των μεν απίστων για το ότι δεν προσήλθαν ακόμη στην πίστη, των δε πιστών για την ανάλογη φροντίδα που έδειξαν στη ζωή τους. Διότι στην περίπτωση αυτή «ένδυμα» είναι ο τρόπος ζωής και οι πράξεις. Και βέβαια η κλήση είναι έργο της χάριτος. Γιατί όμως ομιλεί με τόση ακρίβεια; Για το ότι η μεν κλήση και η κάθαρση είναι έργο της χάριτος, το να παραμείνει όμως κανείς από αυτούς που κλήθηκαν και ενδύθηκαν καθαρά ενδύματα με τέτοια ενδύματα, οφείλεται στην ιδιαίτερη προσωπική φροντίδα αυτών που εκλήθησαν. Η κλήση δεν έγινε εξαιτίας της αξίας τους, αλλά κατά θεία χάρη. Έπρεπε λοιπόν η Θεία Χάρη να αμείψει αυτόν που υπάκουσε και να μη δείξει ο τιμημένος τόση κακία μετά την τιμή που του έγινε.

      «Αλλά», θα πει κάποιος, «δεν απόλαυσα αυτά που απόλαυσαν οι Ιουδαίοι». Και όμως απόλαυσες πολύ περισσότερα αγαθά. Διότι αυτά που ετοιμάζονταν για εκείνους, αυτά τα έλαβες εσύ. Για τον λόγο αυτό και ο Παύλος λέγει: ««τὰ δὲ ἔθνη ὑπὲρ ἐλέους δοξάσαι τὸν Θεόν, καθὼς γέγραπται· διὰ τοῦτο ἐξομολογήσομαί σοι ἐν ἔθνεσι, Κύριε, καὶ τῷ ὀνόματί σου ψαλῶ (:Συγχρόνως δε να καλέσει και τα έθνη να δοξάσουν τον Θεό με τη συμμετοχή τους στο έλεος και τη σωτηρία, που Αυτός τους προσφέρει. Έτσι άλλωστε έχει γραφτεί στους Ψαλμούς, όπου ο Χριστός παρουσιάζεται να λέγει προς τον Πατέρα: “Για τούτο, Κύριε, θα Σε δοξάσω μεταξύ των εθνών και θα υμνολογήσω το όνομά Σου”» [Ρωμ. 15,9]· [πρβλ. Ψαλμ. 17,50: «διὰ τοῦτο ἐξομολογήσομαί σοι ἐν ἔθνεσι, Κύριε, καὶ τῷ ὀνόματί σου ψαλῶ (:Γι' όλα αυτά, Κύριε, θα Σε δοξολογώ και θα Σε ευγνωμονώ. Μεταξύ των εθνών θα ψάλλω και θα υμνολογώ το όνομά Σου)»].

      Διότι αυτά που προετοιμάζονταν για εκείνους σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, αυτά εσύ τα έλαβες σε μία στιγμή χωρίς να είσαι άξιος. Για τον λόγο αυτό και αναμένει μεγάλη τιμωρία εκείνους που θα δείξουν αδιαφορία. Καθόσον, όπως ακριβώς εκείνοι Τον προσέβαλαν που δεν προσήλθαν, έτσι και εσύ Τον προσβάλλεις με το να καθίσεις στην τράπεζα με τέτοιο διεφθαρμένο βίο. Διότι αυτό σημαίνει η είσοδος με ρυπαρά ενδύματα˙ το να φύγει δηλαδή κανείς από αυτήν τη ζωή με βίο ακάθαρτο˙ και ακριβώς για τον λόγο αυτό και «αυτός που δε φορούσε ένδυμα γάμου» σιωπούσε, όντας αναπολόγητος. Βλέπεις πως αν και είναι τόσο ολοφάνερο το πράγμα, δεν τιμωρεί από την αρχή, προτού ο ίδιος ο αμαρτωλός γίνει αίτιος της καταδίκης του; Διότι, με το να μην έχει να πει τίποτε για να απολογηθεί και καμία ενάρετη πράξη να παρουσιάσει, κατέκρινε ο ίδιος τον εαυτό του και έτσι οδηγείται προς τις απερίγραπτες τιμωρίες. Μη νομίσεις όμως ακούγοντας τη φράση «σκότος το πυκνότατο» ότι αυτός τιμωρείται κατ’ αυτόν τον τρόπο, οδηγούμενος δηλαδή απλώς και μόνο σε κάποιο σκοτεινό μέρος, αλλά οδηγείται εκεί όπου είναι το κλάμα και ο τριγμός των δοντιών. Και αυτό το λέγει ο Κύριος για να δείξει τα ανυπόφορα βάσανα που αναμένουν κάθε αμετανόητο αμαρτωλό.

     Ακούστε όσοι απολαύσατε των μυστηρίων και περιβάλλετε την ψυχή σας με ρυπαρές πράξεις, αν και προσήλθατε στους γάμους. Ακούσατε από πού προσκληθήκατε. Από τα σταυροδρόμια. Τι ήσαστε προηγουμένως; Χωλοί και ψυχικά ανάπηροι, πράγμα που είναι κατά πολύ χειρότερο από τον ακρωτηριασμό του σώματος. Σεβαστείτε την φιλανθρωπία Αυτού που σας κάλεσε και κανείς ας μη συνεχίσει να μένει με ρυπαρά ενδύματα, αλλά ο καθένας ας φροντίζει για την στολή της ψυχής του. Ακούστε, γυναίκες, ακούστε, άνδρες. Δε χρειαζόμαστε αυτά τα χρυσοΰφαντα ενδύματα, που μας στολίζουν εξωτερικά, αλλά εκείνα που μας στολίζουν εσωτερικά. Ενόσω θα έχουμε αυτά, είναι δύσκολο να ενδυθούμε εκείνα. Δεν είναι δυνατόν να καλλωπίζουμε συγχρόνως και την ψυχή και το σώμα. Δεν είναι δυνατό και στον μαμωνά να δουλεύεις και στον Χριστό να υπακούς όπως πρέπει.

      Ας εκδιώξουμε λοιπόν από πάνω μας αυτή τη φοβερή τυραννίδα. Διότι ούτε θα το ανεχόσουν με ευχαρίστηση εάν κάποιος την μεν οικία του την στόλιζε κοσμώντας την με χρυσά παραπετάσματα, εσένα όμως σε προσκαλούσε να καθίσεις στο τραπέζι του κουρελιάρη και γυμνό. Αλλά να, τώρα εσύ το κάνεις αυτό στον εαυτό σου˙ την μεν οικία της ψυχής σου, δηλαδή το σώμα, το καλλωπίζεις με άπειρα παραπετάσματα, την δε ψυχή σου την αφήνεις να κάθεται μέσα σε αυτό με κουρέλια. Δε γνωρίζεις ότι ο βασιλεύς της πόλεως πρέπει προπάντων να στολίζεται; Και ακριβώς για τον λόγο αυτόν για μεν την πόλη έχουν κατασκευαστεί παραπετάσματα από λινό, για δε τον βασιλέα αλουργίδα και στέμμα. Έτσι κι εσύ, το μεν σώμα ντύσε το με πολύ ασήμαντη στολή, ενώ τον νου σου ντύσε τον με  βασιλική πορφύρα και βάλε επάνω σε αυτόν στεφάνι και βάλε τον να καθίσει επάνω σε όχημα υψηλό και περίλαμπρο.

    Τώρα όμως κάνεις το αντίθετο: την μεν πόλη την καλλωπίζεις ποικιλοτρόπως, τον βασιλέα όμως νου τον αφήνεις να σύρεται δεμένος οπίσω από τα παράλογα πάθη. Δε σκέπτεσαι ότι κλήθηκες σε γάμο και μάλιστα γάμο Θεού; Δεν αναλογίζεσαι πώς πρέπει να εισέρχεται σε αυτούς τους νυφικούς θαλάμους η καλεσμένη ψυχή, ενδεδυμένη δηλαδή με χρυσά κροσσωτά και καλλωπισμένη;

    Θέλεις να σου δείξω αυτούς που είναι έτσι στολισμένοι; Αυτοί που έχουν ένδυμα γάμου; Ενθυμήσου εκείνους τους αγίους, περί των οποίων σας μίλησα παλαιότερα, που φορούν τρίχινα ενδύματα και κατοικούν στις ερήμους. Αυτοί κατεξοχήν είναι εκείνοι που φορούν τα ενδύματα εκείνων των γάμων· και αυτό γίνεται φανερό από το εξής: όσα δηλαδή βασιλικά ενδύματα και αν τους δώσεις, δε θα προτιμούσαν να τα λάβουν· αλλά όπως ακριβώς ένας βασιλιάς, εάν κάποιος αφού λάμβανε το κουρελιασμένα ενδύματα του πτωχού, προέτρεπε αυτόν να ενδυθεί αυτά, θα βδελυσσόταν την στολή, έτσι και εκείνοι σιχαίνονται τη βασιλική στολή. Και συμβαίνει αυτό σε αυτούς όχι για κάποια άλλη αιτία, αλλά για το ότι γνωρίζουν το κάλλος της δικής τους στολής. Για τον λόγο αυτό και το βασιλικό εκείνο ένδυμα το περιφρονούν σαν αράχνη. Και όλα αυτά βέβαια τους τα δίδαξε ο σάκος που φορούν· καθόσον είναι πολύ υψηλότεροι και λαμπρότεροι και από αυτόν τον ίδιο τον βασιλέα. Και αν μπορέσεις να ανοίξεις τις πύλες του νου τους και να εξετάσεις την ψυχή τους και όλο τον εσωτερικό τους κόσμο και αν ακόμη καταπέσεις στη γη, δε θα μπορέσεις να αντέξεις την λαμπρότητα της ομορφιάς τους και την λάμψη των ενδυμάτων εκείνων και την απαστράπτουσα συνείδησή τους.

                 ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

                επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

• https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-matthaeum.pdf
• Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ),εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1990, τόμος 11^Α, Υπόμνημα στον Ευαγγελιστή Ματθαίο, ομιλία ΞΘ΄, σελίδες 401-419.
• Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 68, σελ. 91-111 (ή: 43 - 52 του PDF) .

[https://drive.google.com/file/d/0ByZQkrKg4yKLaE1Ebm03Wk83Mk0/view]

• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
• Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
• Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

Πηγή