ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΤΑΚΟΜΒΩΝ: Μιά ΕΞ ΑΝΑΓΚΗΣ μορφή ΑΠΟΤΕΙΧΙΣΗΣ και ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΥ;

Εκτός νόμου Εκκλησία με κρυφούς Ιερείς!

Πηγή: "Τρελογιάννης"

Η κρυφή και διωκόμενη «Εκκλησία των Κατακομβών» στην αθεϊστική Ρωσία (ΕΣΣΔ)

Αποσπάσματα από τη μελέτη του καθηγητή Αντωνίου Μάρκου Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΟΜΒΩΝ, που δημοσιεύεται εδώ.

 

«Ο τρόπος αυτής της μυστικής δραστηριότητας δημιούργησε πραγματικά δίκτυα μυστικών ενοριών, αλλά και μοναστηριών, σε διάφορες πόλεις και χωριά, με λειτουργούς τους λεγόμενους περιοδεύοντες Ιερείς.
Πολλές φορές, μετά την εξάρθρωση τέτοιων δικτύων από την Μυστική Αστυνομία αποδεικνύονταν, ότι στην ίδια πόλη υπήρχαν ενορίες διαφορετικών Επισκόπων των Κατακομβών, χωρίς ο ένας Επίσκοπος να γνωρίζει την δραστηριότητα του άλλου ή οι πιστοί να γνωρίζονται μεταξύ τους…»

Οι νεομάρτυρες της ΕΣΣΔ (από αυτό το άρθρο για τους 11.000 δολοφονημένους της Μονής Οράνκι)

Εισαγωγή του blog μας: Το συγκλονιστικό αυτό κείμενο αναδημοσιεύεται εδώ, όχι μόνο για να συγκινηθούμε και να τιμήσουμε τους ηρωικούς πνευματικούς αγωνιστές που αναφέρονται μέσα του, αλλά κυρίως για να εμπνευστούμε και να παραδειγματιστούμε -και οι λαϊκοί και πιο πολύ οι παπάδες & δεσποτάδες- και να ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους.

Εννοώ ταπεινά να το ακολουθήσουμε ΤΩΡΑ, όχι να περιμένουμε να γίνει διωγμός της Εκκλησίας. ΤΩΡΑ διώκεται η Εκκλησία, δηλαδή ο λαός του Θεού. Οι ρασοφόροι που δεν αντιστέκονται στο καθεστώς (και δεν είναι αντίσταση η συμμαχία με νεοναζί, αλλά η πνευματική αντίσταση: η κατήχηση του λαού, η ομολογία της πίστης μας, το να μην προσκυνούμε τους πολιτικούς ΟΛΩΝ των παρατάξεων κ.λ.π.) - για να μη μιλήσω για τους διεφθαρμένους ιερείς, όσοι είναι, και εκείνους που τους ανέχονται - είναι υπεύθυνοι για τις ψυχές που χάνονται σήμερα και θα χαθούν αύριο. Τους αντι-χριστιανούς, που
αύριο θα γαβγίσουν, αν όχι να κλείσουν οι εκκλησιές, πάντως να στραγγιστεί από κάθε ελάχιστο χριστιανικό απομεινάρι ο ποικιλότροπα πνευματικά & υλικά βιασμένος λαός μας, αυτούς τους πραγματικούς εχθρούς του λαού και του Χριστού, τους αναθρέφουν με ευθύνη τους πολλοί σημερινοί παπάδες και ορισμένοι "ορθόδοξοι". Το γράφω με πόνο και τρόμο και φοβούμενος την ιεροκατηγορία και το Θεό. Ίσως είμαι κι εγώ ένας απ' αυτούς... Ο Θεός να με συχωρέσει.

Ξυπνάτε λοιπόν, παπάδες και αδελφοί.

Απολαύστε τα παρακάτω και αναμένετέ τα και εδώ. Έτσι θα ξεκαθαρίσουν μερικά πράγματα. Ο Θεός να δώσει. Και στα δικά μας.

1. Ο όρος "Εκκλησία των Κατακομβών"

Άγιος Τύχων Μόσχας (από εδώ)

Ο όρος "Κατακόμβη" οδηγεί την σκέψη στην Εκκλησία των Κατακομβών της περιόδου των Ρωμαϊκών διωγμών. Όμως κατακόμβες "ρωμαϊκού τύπου" στη Ρωσία υπήρξαν ελάχιστες (λ.χ. υπόγεια κατοικιών διαμορφωμένα σε ναούς). Η λατρεία και οι διάφορες ιεροπραξίες τελούνταν συνήθως "κατ' οίκον" (γι'αυτό ο Αποστολικός όρος "κατ' οίκον εκκλησία" είναι ακριβέστερος) ή μέσα σε δάση, σε σπήλαια και σε άλλους απομακρυσμένους τόπους. Οι ίδιες οι διωκτικές Αρχές της πρ. Σοβιετικής Ενώσεως δέχονταν, ότι τα πιό ευνοϊκά μέρη για την "αντεπαναστατική" δραστηριότητα της Εκκλησίας των Κατακομβών ήταν τα απρόσιτα βουνά του Καυκάσου και των Αλτάϊ, η Σιβηρία, τα Ουράλια και οι στέππες της Κεντρικής Ασίας, αλλά και οι μεγάλες πόλεις όπου η ανθρώπινη μάζα χρησίμευε σάν παραπέτασμα για την "θρησκευτική συνωμοσία".
Θά πρέπει να τονισθεί ακόμη, ότι ο όρος "Εκκλησία των Κατακομβών" είναι γνωστός μόνο στη Δύση. Λ.χ. ο Ρώσος Νομπελίστας συγγραφέας Αλέξανδρος Σολζενίτσιν μετά την εγκατάστασή του στη Δυτ. Ευρώπη, σε συνέντευξή του είχε δηλώσει, ότι "δεν γνώριζε τίποτα για την Εκκλησία αυτή", προκαλώντας αναστάτωση στούς κόλπους των Ρώσων προσφύγων.
Στην τ. Σοβιετική Ένωση (σύμφωνα με τις θέσεις και του Περιοδικού

"Θρησκεία και Αθεϊσμός στην Ε.Σ.Σ.Δ."), η Εκκλησία των Κατακομβών ονομάζοταν από μέν τα μέλη της "Γνησία Ορθόδοξος Εκκλησία", από δε τους εχθρούς της "Τυχωνική" (από τον Ιερομάρτυρα Πατριάρχη Μόσχας Τύχωνα, + 1925 [βλ. εδώ & εδώ]) και "Ιωσηφιτική" (από τον επίσης Ιερομάρτυρα Μητροπολίτη Πετρουπόλεως Ιωσήφ, + 1937).
Ο Μοναχός και Θεολόγος της Εκκλησίας των Κατακομβών Επιφάνιος Chernov (+ 1994) γράφει, ότι "η Εκκλησία των Κατακομβών έχει μία πληθώρα ονομάτων μέσα στην Ε.Σ.Σ.Δ. Οι ίδιοι οι Χριστιανοί δεν ονομάζουν τους εαυτούς τους "Κατακομβίτες" και εφ' όσον η Εκκλησία των Κατακομβών δεν έχει εξωτερική ενότητα, θα μπορούσαν να θεωρηθούν συνώνυμοι οι ακόλουθοι όροι:

 Για την Εκκλησία: "Γνησία Ορθόδοξος Εκκλησία", "Τυχωνίτικη Εκκλησία", (σέ αντιδιαστολή με την Σεργιανιστική), "Μυστική Εκκλησία των Σπηλαίων" και "Παλαιο-Τυχωνίτικη Εκκλησία".
Και για τους πιστούς: "Γνήσιοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί", "Ιωσηφίτες" (από τον Μητροπ. Πετρουπόλεως Ιωσήφ), "Ουαρίτες" (από τον μυστικό Επίσκοπο Ουάρο) και "Σεραφειμίτες" (από τον

μυστικό Επίσκοπο Σεραφείμ)".

2. Η εμφάνιση της Εκκλησίας των Κατακομβών στό ιστορικό προσκήνιο

Η Ρωσική Εκκλησία των Κατακομβών αυτοπροσδιορίζεται ως η ιστορική συνέχεια της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας μετά το 1927. Για την πρώτη Ιεραρχία της Ρωσικής Εκκλησίας των Κατακομβών, η οποία ήταν η πλειοψηφία των Ρώσων Ιεραρχών της εποχής εκείνης, το εκκλησιαστικό σχήμα που δημιουργήθηκε με την Διακήρυξη νομιμοφροσύνης πρός το Σοβιετικό καθεστώς του Μητροπολίτου Νίζνι Νόβγκοροντ Σεργίου (Αντιπροσώπου του Τοποτηρητού του Πατριαρχικού Θρόνου της Μόσχας Μητροπολίτου Κρουτίτσης Πέτρου), γνωστό έκτοτε ως Πατριαρχείο Μόσχας, ήταν μία κατάστασις σχισματική, ελεγχόμενη από το αθεϊστικό Σοβιετικό Κράτος.
Κατά τον Μοναχό Επιφάνιο η Εκκλησία των Κατακομβών εμφανίζεται ήδη από το 1917, "από την πρώτη στιγμή της εμφανίσεως της αντιθέου δυνάμεως και της συγκρούσεώς της με την Εκκλησία", στό πρόσωπο των διωκωμένων Κληρικών και λαϊκών που κρύφτηκαν από τις αθεϊστικές Αρχές, για να διατηρήσουν την πνευματική τους ελευθερία. και σαν χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρει τον άγιο Ιερομάρτυρα Ιερέα Τιμόθεο Strelkov, ο οποίος αφού εκτελέστηκε με αποκεφαλισμό το 1918 και αναστήθηκε θαυματουργικά! έζησε κρυπτόμενος μέχρι το 1930 μία ζωή Κατακομβίτου Κληρικού, "τελώντας καθημερινά την Θεία Λειτουργία ανάμεσα σε τέσσερεις τοίχους", οπότε και συνελήφθη, βασανίσθηκε και θανατώθηκε με διαμελισμό!
Κατά τον Danilushkin οι πρώτες μυστικές εκκλησιαστικές κοινότητες εμφανίσθηκαν αμέσως μετά το Ανάθεμα του Πατριάρχου Τύχωνος κατά των Κομμουνιστών, το 1918 (Danilushkin, σελ. 522). Ο Αρχιεπίσκοπος Λάζαρος Zhurbenko (βλ. σχετική αναφορά στά επόμενα) σημειώνει, ότι οι πρώτες κατακόμβες εμφανίσθηκαν το 1922, με το Σχίσμα των Ανακαινιστών, με την ευλογία του Στάρετς της Όπτινα οσίου Νεκταρίου, με πρώτη μυστική κοινότητα εκείνη του Kozlovsk (σήμερα Michurinsk), του Μεγαλοσχήμου Αρχιμανδρίτου Ιλλαρίωνος.
Μέ την "Διακήρυξη" του 1927, οι αθεϊστικές Αρχές πέτυχαν - κατά τον Πρωτοπρεσβύτερο Γεώργιο Γκράμπε, έπειτα Επίσκοπο Γρηγόριο της Ρωσικής Εκκλησίας της Διασποράς - την δημιουργία μιας "νομικώς και κανονικώς τερατώδους πλάνης και μιας παγκόσμιας μπλόφας, στηριζομένης εις το ψεύδος και την απάτην", δηλαδή μιας "Εκκλησίας" στην υπηρεσία της Σοβιετικής πολιτικής και προπαγάνδας (Γ. Γκράμπε, "Η νομική και κανονική θέσις του Πατριαρχείου Μόσχας", 1971, σελ. 11).
[…]

 Εικ.: Η εκτέλεση του αγίου Κρονίδη, της μονής του Αγίου Σεργίου, και άλλων μαρτύρων (από εδώ & εδώ). 

Ενδεικτικές του ρόλου της υπό τον Μητροπ. Σέργιο «Αγίας Πατριαρχικής Συνόδου» ήταν οι πρώτες ενέργειές της:
Τόν Ιούλιο του 1927 ο Μητροπ. Σέργιος με έγγραφό του, το οποίο υπέγραφαν άλλοι τέσσερεις Επίσκοποι, στράφηκε ανοικτά κατά του Πάπα και του Αγγλικανού Αρχιεπισκόπου του Καντέρμπουρυ (επειδή είχαν τοποθετηθεί δημόσια απέναντι στό θέμα των θρησκευτικών διωγμών) και βεβαίωσε, ότι "εν τη Σοβιετική Ενώσει ουδέποτε υπήρξαν, ουδέ σήμερον υφίστανται θρησκευτικοί διωγμοί", αλλά "κρατεί πλήρως ελευθερία συνειδήσεως" (Π. Ν. Τρεμπέλα, "Τό αυτοκέφαλον της εν Αμερική Μετροπόλια"· και "Κ.Γ.Ο.", τ. 1983, σελ. 214).
Ακόμη, την 29η Σεπτ. 1927 εκδόθηκε η υπ' αρθμ. 549 Εγκύκλιος, με την οποία επιβλήθηκε το "επ' εκκλησίαις" μνημόσυνο των Σοβιετικών Ηγετών και απαγορεύθηκε το μνημόσυνο των εξορίστων Επισκόπων. (Επιβάλλεται να αναφερθεί στό σημείο αυτό, ότι το Φθινόπωρο του 1927 δολοφονήθηκε ο Επίσκοπος Ιερόθεος του Βελίκ - Ουστίνσκ, επειδή αρνήθηκε να μνημονεύσει τους αθέους Σοβιετικούς Ηγέτες). την 6. 8. 1927 ο Μητροπ. Σέργιος κήρυξε τα Μυστήρια των αντιφρονούντων πρός αυτόν Αρχιερέων άκυρα και όρισε την αναμύρωση όσων βαπτίζονταν εκτός κοινωνίας με το εκκλησιαστικό του σχήμα. Μέχρι το 1929 15 Επίσκοποι είχαν φυλακιστεί ή εξοριστεί, ο Μητροπ. Κύριλλος είχε εξοριστεί στό Turukhansk και 40 περίπου Επίσκοποι είχαν τιμωρηθεί για την ανυπακοή τους με δυσμενή μετάθεση. (Vl. Rusak, “Svidetel’ stvo” σελ. 175 και Gubonin, σελ. 409).
Αυτό το μοντέλο της ελεγχόμενης από το αθεϊστικό Κράτος "Εκκλησίας" (τό οποίο στην ιστορική συνέχεια έμεινε γνωστό σάν "Σεργιανισμός"), απορρίφθηκε από το σύνολο σχεδόν της Ρωσικής Ιεραρχίας. Από τους 150 περίπου Επισκόπους που υπήρχαν στη Ρωσία το 1927, οι 80 τοποθετήθηκαν εναντίον της Διακηρύξεως, 17 την απέρριψαν χωρίς να δημοσιοποιήσουν την θέση τους και 9 αρχικά την απέρριψαν και στη συνέχεια την αποδέχτηκαν (“Pravoslavnaia Russ” αριθμ. 14, 1587, Ιουλ. 15/28 1997, σελ. 7). Στούς Επισκόπους αυτούς δεν περιλαμβάνονται όσοι είχαν χειροτονηθεί μυστικά από τον Αρχιεπίσκοπο Ανδρέα της Ούφα (συνολικά 42).
Ήδη αμέσως μετά την Διακήρυξη, η σχετική Εγκύκλιος του Μητροπ. Σεργίου επιστράφηκε ομαδικά, από το σύνολο σχεδόν των ενοριών, σε κάποιες Επισκοπές μάλιστα σε ποσοστό 90% (Gubonin, σελ. 434).
Από τις πρώτες συλλογικές ενέργειες ήταν η "Ανοικτή Διαμαρτυρία" των κρατουμένων στο Στατόπεδο Σολόβκι Αρχιερέων, Κληρικών, αλλά και λαϊκών Ορθοδόξων (στην οποία γίνεται αναφορά στη συνέχεια) και η Σύνοδος του Γιαροσλάβ (27η Ιαν. - 9η Φεβρ. 1928), στην οποία τέσσερεις Αρχιερείς της περιφερείας (ο Μητροπολίτης του Γιαροσλάβ Αγαθάγγελος, οι Αρχιεπίσκοποι Σεραφείμ του Ούγκλις και Βαρλαάμ του Πέρμ και ο Επίσκοπος Ευγένιος του Ροστώφ), καταδίκασαν τον Σεργιανισμό. Ακόμη, από επιστολή του Μητροπ. Ιωσήφ της Πετρουπόλεως προς τον Επίσκοπο Δημήτριο του Γκντώφ προκύπτει, ότι μόνο κατά το πρώτο επτάμηνο από την "Διακήρυξη" είχαν αποκηρύξει τον Μητροπ. Σέργιο 26 Αρχιερείς, εκτός βεβαίως από εκείνους που ήσαν εξόριστοι ή φυλακισμένοι.

Τό 1930 ο Μητροπ. Σέργιος ισχυρίσθηκε, ότι η "Πατριαρχική Εκκλησία" του αριθμούσε 163 Επισκόπους και 30.000 ενορίες, με 1 - 3 Ιερείς η κάθε μία, όμως τα στοιχεία αυτά είναι παραπλανητικά. Λ.χ. το 1934, μόλις 21 Επίσκοποι ενέκριναν την αναλήψη από τον Σέργιο του τίτλου του Μητροπολίτου Μόσχας, ενώ το 1943 μόλις 19 Επίσκοποι (εκλεκτοί του Στάλιν και πράκτορες των Σοβιετικών Μυστικών Ὑπηρεσιών), τον "ψήφισαν" Πατριάρχη Μόσχας. Την ίδια περίοδο πλέον των 80 Επισκόπων είχαν μαρτυρήσει στούς τόπους εκτελέσεως, φυλακίσεως, βασανισμού ή εξορίας.
Σε ό,τι αφορά τους Ιερείς, από τους 70.000 που υπήρχαν πρίν την Επανάσταση, το 1941 είχαν επιβιώσει μόλις 5. 665. Από τους υπολοίπους περίπου 65. 000, οι περισσότεροι είχαν πεθάνει στην εξορία, την φυλακή ή το εκτελεστικό απόσπασμα. (Μόνον μέχρι το 1930, σύμφωνα με στοιχεία της Σοβιετικής Μυστικής Αστυνομίας, είχαν φονευθεί 42.800 Κληρικοί).
Ακόμη, από τους 51. 918 ναούς και τα 20. 287 παρεκκλήσια πού υπήρχαν στην προεπαναστατική περίοδο, το 1941 υπήρχαν μόνον 4. 225 ναοί, αρκετοί κλειστοί και μουσεία. (Βλ. γενικά Πρωθιερέως Μιχαήλ Polsky, "Οι Νεομάρτυρες της Ρωσίας", Μόντρεαλ 1972· και "Κ.Γ.Ο.", τ. 1983, σελ. 420).
Τό 1932 ο Στάλιν ξεκίνησε ένα πενταετές πρόγραμμα εξαλείψεως της θρησκείας στη Σοβιετική Ένωση. το 1937 όμως το 1/3 των κατοίκων αστικών περιοχών και τα 2/3 των κατοίκων των αγροτικών περιοχών, δήλωναν πίστη στό Θεό. Αυτό είχε σάν συνέπεια την ένταση των διωγμών, με αποτέλεσμα το 1937 να θεωρείται το πλέον αιματηρό στην εξέλιξη του αντεκκλησιαστικού διωγμού. Σύμφωνα με στοιχεία της ίδιας της Σοβιετικής Κυβερνήσεως το 1937 συνελήφθησαν 136.900 Κληρικοί και Μοναχοί, από τους οποίους οι 85.000 εκτελέστηκαν (“Orthodoxe de Presse” , φ. 204, Ιαν. 1996, σελ. 15). Σύμφωνα με άλλη πηγή από το 1917 μέχρι το 1980 είχαν εκτελεστεί περίπου 200.000 Κληρικοί, ενώ άλλες 500.000 είχαν φυλακιστεί ή εξοριστεί σε στρατόπεδα.
Ο Επίσκοπος Γρηγόριος Γκράμπε σημειώνει, ότι μετά την Διακήρυξη του 1927, "οι παλαιότεροι Επίσκοποι εκατηγόρουν τον Μητροπ. Σέργιον, ως καταχρασθέντα της εμπιστοσύνης του Μητροπ. Πέτρου, διακηρύσσοντες, ότι υπερέβη το όριον των δικαιωμάτων και καθηκόντων του, συνάπτων συμφωνίαν με την άθεον Σοβιετικήν Κυβέρνησιν, καταστάς ούτω ΠΡΟΔΟΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΙΣΤΕΩΣ.
Πολλοί Επίσκοποι διέρρηξαν πλήρως πάντα δεσμόν και επικοινωνίαν μετ' αυτού, ού ένεκα και κατεδιώχθησαν απηνώς υπό των Σοβιετικών Αρχών, ώστε αμυνόμενοι και διά την διατήρησιν της Πατρώας Πίστεως να οργανώσωσι ΜΥΣΤΙΚΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΝ, γνωστήν έκτοτε ως Εκκλησίαν των Κατακομβών" (αυτ., σελ. 11).
Μέ την θέση αυτή συμφωνεί και ειδικός πάνω σε θέματα Ρωσικής Ορθοδοξίας, ο Καθηγητής Σόλων Νινίκας (μέ την παρατήρηση, ότι φαίνεται να έχει μόνον υπ' όψη τους τους "Ιωσηφίτες" και ότι η ορολογία πού χρησιμοποιεί ["αποσχίσθηκαν" και "δημιούργησαν"], είναι αδόκιμη από Ορθόδοξη άποψη).
"Άλλοι Επίσκοποι - γράφει - θεώρησαν την Δήλωση του Μητροπολίτου Σεργίου ως προδοσία, ως απεμπόληση των δικαιωμάτων της Εκκλησίας, ως ἧττα των Χριστιανών. Πολλοί από τους δυσαρεστημένους προχώρησαν ακόμα πιό πέρα, αποσχίσθηκαν από την επίσημη Εκκλησία και δημιούργησαν την "Εκκλησία των Κατακομβών".
Επί κεφαλής της κινήσεως αυτής ετέθη ο τότε Μητροπ. Πετρουπόλεως Ιωσήφ και τον ακολούθησαν μερικές εκατοντάδες Ιερέων και αρκετοί πιστοί. Ἔτσι αρχίζει την Ιστορία της η λεγομένη "Εκκλησία των Κατακομβών" της Ρωσίας. Εκτός νόμου και υπό συνεχή διωγμόν. Από την ζωή της Εκκλησίας αυτής, αναφέρονται χαρακτηριστικά γεγονότα, τα οποία διεγείρουν τον θαυμασμό και καταδεικνύουν το μεγαλείο της Πίστεως» (Σολ. Νινίκα, "Οι Νέοι Μάρτυρες της Ρωσικής Εκκλησίας", σελ. 266).
Ο Καθηγητής Παν. Τρεμπέλας αναφερόμενος στό Μητροπ. Σέργιο σημειώνει, ότι "άν ληφθή υπ' όψιν, ότι και άλλοι Επίσκοποι Τυχωνικοί είχον διεκδικίσει μετά τον θάνατον του Τύχωνος την Τοποτηρητείαν, επέτυχε δε ούτος να προκριθή υπό των Σοβιέτ, επί πλέον δε ότι τω 1926, παρά το ότι επανειλημμένως είχε φυλακισθή, επετύγχανε να αποφυλακίζεται, ενώ πλείστοι Ιεράρχαι εξωρίσθησαν, αι κατ' αυτού κατηγορίαι πρέπει να μή εστερούντο ικανής δόσεως αληθείας" (Π. Ν. Τρεμπέλα, αυτ. και "Κ.Γ.Ο.", τ. 1983, σελ. 214).

[…]

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ