Διακοπή του Μνημοσύνου

Πρωτοπρ. Θεοδώρου Ζήση

Ἡ Διακοπὴ τοῦ Μνημοσύνου Ἐπισκόπων

-ΙΕ΄ Κανών Πρωτοδευτέρας Συνόδου

(Εἰσαγωγή)

   Ἀπομαγνητοφωνήσαμε τὴν ὁμιλία τοῦ π. Θεοδώρου, γιατὶ πρόκειται γιὰ ἕνα σημαντικὸ κείμενο ποὺ ἀσφαλῶς θὰ προβληματίσει καὶ ἐκείνους ποὺ στέκονται μὲ δισταγμὸ στὸ πρόβλημα τῆς Διακοπῆς Μνημοσύνου τῶν Οἰκουμενιστῶν.

Τὸ βίντεο τῆς ὁμιλίας ἐδῶ.

    Ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖον σᾶς διένειμα αὐτὲς τὶς φωτοτυπίες ἀπὸ Κανόνες (ἀπὸ τὸ Πηδάλιον εἶναι), εἶναι διότι οἱ κανόνες αὐτοὶ ἔχουν σχέση μὲ τὸ θέμα τὸ ὁποῖο μᾶς ἀπασχολεῖ ὅλους τελευταῖα, μὲ τὸ θέμα τῆς διακοπῆς τοῦ Μνημοσύνου τῶν Οἰκουμενιστῶν Ἐπισκόπων. Εἶναι ἕνα πολὺ σημαντικὸ θέμα καὶ πολὺ σοβαρὸ θέμα τὸ ὁποῖο μᾶς ἀπασχολεῖ ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια. Καὶ ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο γίνεται λόγος γιὰ τὴν Διακοπὴ τοῦ Μνημοσύνου τῶν Ἐπισκόπων· τί σημαίνει; Σημαίνει ὅτι μέσα στὴν Θ. Λειτουργία πολλὲς φορὲς καὶ στὰ Εἰρηνικά, ἀλλὰ καὶ μέσα στὴν Θ. Λειτουργία μνημονεύουμε τὸ ὄνομα τοῦ Ἐπισκόπου, ἀλλὰ καὶ μέσα στὴν Θ. Λειτουργία “ἐν πρώτοις μνήσθητι, Κύριε, τοῦ Ἀρχιεπισκόπου ἡμῶν Ἀνθίμου”, αὐτὸ λέγεται τὸ Μνημόσυνο τοῦ Ἐπισκόπου· μνημονεύουμε τὸν Ἐπίσκοπο κατὰ τὴν διάρκεια τῶν ἱ. ἀκολουθιῶν. Καὶ γιατί γίνεται ὁ λόγος γιὰ τὴν διακοπὴ αὐτὴ τοῦ μνημοσύνου, δηλαδὴ νὰ μὴ μνημονεύουμε τὸν Ἐπίσκοπο μέσα στὴν Θ. Λειτουργία; —Παρακαλῶ, τὰ πράγματα εἶναι σοβαρά, δὲν εἶναι ἀστεῖα. Δὲν σηκώνουν συζητήσεις καί… Εἶναι πολὺ σοβαρὰ τὰ πράγματα. Ἔχουν σχέση μὲ τὴν σωτηρία μας τὰ θέματα αὐτὰ καὶ μὲ τὴν αἵρεση—. Ὁ λόγος, λοιπόν, γιὰ τὸν ὁποῖον συζητοῦμε γιὰ τὴν διακοπὴ τοῦ Μνημοσύνου τῶν Ἐπισκόπων εἶναι διότι ὑπάρχει ἕνας Κανόνας, ὁ ὁποῖος μὲ βάση τὴν ἐμπειρία τὴν προηγουμένη τῆς Ἐκκλησίας μας, λέει ὅτι ὅταν ὁ Πατριάρχης, ὁ Μητροπολίτης ἢ ὁ Ἐπίσκοπος κηρύσσει «γυμνῇ τῇ κεφαλῇ» τὴν αἵρεση, κι ὁ Κανόνας αὐτὸς εἶναι ὁ 15^ος, ἂν γυρίστε τὴν σελίδα στὴν φωτοτυπία, λέει τῆς Α΄ καὶ Β΄ λεγομένης Συνόδο, τῆς Πρωτοδευτέρας… -δὲν θὰ τὸν ἀναλύσουμε, κάνουμε εἰσαγωγὴ στὸ μάθημα σήμερα-, αὐτὴ λοιπόν, ἡ Α΄ καὶ Β΄ Σύνοδος δηλ. ἡ Πρωτοδευτέρα Σύνοδος, ποὺ δὲν ἔχει σχέση οὔτε μὲ τὴν Α΄ Οἰκουμενική, οὔτε μὲ τὴν Β΄ Οἰκουμενική· ὀνομάστηκε αὐτὴ Πρωτοδευτέρα, διότι συνῆλθε τὸ 861, ἐπὶ τῆς ἐποχῆς τοῦ Μ. Φωτίου, συνῆλθε σὲ δύο περιόδους. Αὐτὴ ἡ Σύνοδος ἐξέδωσε 17 Κανόνες κι ἀνάμεσα στοὺς 17 Κανόνες εἶναι κι αὐτὸς ὁ περίφημος, ὁ διαβόητος -ἔχει γίνει διαβόητος αὐτὸς ὁ Κανόνας τὸν τελευταῖο καιρὸ μὲ πολλὴ βιβλιογραφία. Ὅλοι γράφουν γιὰ τὸν Κανόνα αὐτό, ὁ καθένας τὸν ἑρμηνεύει, ὅπως τὸν καταλαβαίνει καὶ νὰ δοῦμε ποιά ἑρμηνεία εἶναι σωστή. Ἔχουν γραφτεῖ βιβλία ὁλόκληρα γι’ αὐτὸν τὸν Κανόνα τῆς ΑΒ Συνόδου καὶ τὸ κύριο θέμα στὸ ὁποῖο ἐρίζουν οἱ ἑρμηνευτὲς αὐτοῦ τοῦ Κανόνος (σᾶς τὸ λέω εἰσαγωγικὰ τώρα -θὰ τὸ δοῦμε- γιὰ νὰ σᾶς κινήσω τὸ ἐνδιαφέρον σας) εἶναι, ἂν αὐτὸ ποὺ λέει αὐτὸς ὁ Κανόνας, δηλ. ἡ Διακοπὴ τοῦ Μνημοσύνου τοῦ κηρύσσοντος αἵρεση Ἐπισκόπου (ὁ Κανόνας αὐτὸς λέει πώς, ἂν κάποιος Πατριάρχης, Μητροπολίτης ἢ Ἐπίσκοπος κηρύσσει «γυμνῇ τῇ κεφαλῇ» -δηλ. παρρησία, φανερά, ξεδιάντροπα, ἀπὸ ἄμβωνος- κηρύσσει «γυμνῇ τῇ κεφαλῇ» τὴν αἵρεση, αὐτοῦ τοῦ Πατριάρχου, Μητροπολίτου, Ἐπισκόπου μποροῦμε νὰ διακόψουμε τὸ Μνημόσυνο. Δέστε, λοιπόν, νὰ πάρετε μία ἰδέα, αὐτὸν τὸν Κανόνα, τὸν 15^ο. Λέει:]

   Τὰ ὁρισθέντα ἐπὶ πρεσβυτέρων καὶ ἐπισκόπων καὶ μητροπολιτῶν, [αὐτὰ εἶναι στοὺς προηγουμένους Κανόνας] πολλῷ μᾶλλον καὶ ἐπὶ πατριαρχῶν ἁρμόζει. Ὥστε, εἴ τις πρεσβύτερος ἤ ἐπίσκοπος ἢ μητροπολίτης τολμήσειεν ἀποστῆναι τῆς πρὸς τὸν οἰκεῖον
πατριάρχην κοινωνίας καὶ μὴ ἀναφέρει τὸ ὄνομα αὐτοῦ, κατὰ τὸ ὡρισμένον καὶ τεταγμένον, ἐν τῇ θείᾳ μυσταγωγίᾳ, ἀλλὰ πρὸ ἐμφανείας συνοδικῆς καὶ τελείας αὐτοῦ κατακρίσεως σχίσμα ποιήσει, [Μᾶς λέει λοιπόν ἐδῶ, στὴν ἀρχή, στὸ πρῶτο μέρος τοῦ Κανόνος, ὅτι ὅποιος πρεσβύτερος ἤ ἐπίσκοπος ἢ μητροπολίτης τολμήσει νὰ μὴ ἔχει κοινωνία, νὰ πάρει ἀποστάσεις ἀπὸ τὸν Πατριάρχη του καὶ δὲν ἀναφέρει τὸ ὄνομά του στὴ Θ. Λειτουργία, πρὶν ἐπισήμως νὰ καταδικαστεῖ, τότε αὐτὸς ὁ πρεσβύτερος, ὁ ἐπίσκοπος ἢ ὁ μητροπολίτης, ποὺ δὲν μνημονεύει, δὲν ἀναφέρει τὸ ὄνομα τοῦ Πατριάρχου, πρὶν ὁ Πατριάρχης καταδικαστεῖ ἀπὸ Σύνοδο, αὐτὸς εἶναι σχισματικός, αὐτὸς κάνει σχίσμα.
   Ἑπομένως, δέστε ἐδῶ, στὸ πρῶτο μέρος τοῦ Κανόνος ἔχουμε κάτι πολὺ φοβερό· δηλ. λέμε περὶ Διακοπῆς Μνημοσύνου, ἀλλὰ μπορεῖ αὐτὴ ἡ Διακοπὴ Μνημοσύνου νὰ σημαίνει σχίσμα. Αὐτὸ εἶναι τὸ πρῶτο μέρος τοῦ Κανόνος ποὺ δὲν μᾶς ἀφορᾶ. Θὰ τὰ δοῦμε λεπτομερῶς στὰ μαθήματά μας.
   Ὑπάρχει ὅμως κι ἕνα δεύτερο μέρος τὸ ὁποῖον μᾶς ἀφορᾶ. Τί λέει τὸ δεύτερο μέρος;] τοῦτον ὥρισεν ἡ ἁγία σύνοδος, πάσης ἱερατείας παντελῶς ἀλλότριον εἶναι, εἰ μόνον ἐλεγχθείη τοῦτο παρανομήσας. [Αὐτὸν λοιπόν, ποὺ δὲν μνημονεύει τὸν Πατριάρχη κ.τ.λπ., αὐτὸν ἡ Ἁγία Σύνοδος –αὐτὴ ἡ ΑΒ- ὥρισε νὰ εἶναι ξένος πρὸς τὴν ἱερωσύνη, δηλ. καθαιρεῖται· πρέπει γι’ αὐτὸ νὰ ἐλεγχθεῖ, νὰ τὸν καλέσουν σὲ δίκη καὶ νὰ τὸν ἐλέγξουν· μὴν τὸν καθαιρέσουν χωρὶς νὰ τὸν ἀκούσουν. Πρέπει νὰ γίνει ἔλεγχος, πρέπει νὰ γίνει ἀνάκρισις, νὰ τὸν καλέσει ἡ Σύνοδος νὰ ἀπολογηθεῖ καὶ νὰ ἐλεγχεῖ. Αὐτὸ εἶναι τὸ πρῶτο μέρος.
   Τὸ δεύτερο μέρος ποὺ μᾶς ἐνδιαφέρει κυρίως ἐμᾶς]. Καὶ ταῦτα μὲν ὥρισται καὶ ἐσφράγισται περὶ τῶν προφάσει τινῶν ἐγκλημάτων τῶν οἰκείων ἀφισταμένων προέδρων καὶ σχίσμα ποιούντων καὶ τὴν ἕνωσιν τῆς Ἐκκλησίας διασπώντων. [Αὐτά, ὅμως, τὰ ὁρίζουμε, ὅτι δηλ. εἶναι σχισματικοὶ καὶ καθαιροῦνται, γι’ αὐτούς, οἱ ὁποῖοι μὲ πρόφαση κάποια ἁμαρτήματα τῶν Ἐπισκόπων δημιουργοῦν σχίσμα. Δηλ. ἂν νομίσουμε ὅτι ὁ Δεσπότης εἶναι κλέφτης, ἢ πόρνος, ἢ μοιχός, ἢ ἄδικος, γιὰ τέτοια ἁμαρτήματα ἠθικά, ἂν κάποιος δὲν μνημονεύει τὸν Πατριάρχη πρὶν νὰ καταδικαστεῖ, αὐτὸς κάνει σχίσμα.  Καὶ λέει στὴν συνέχεια]. Οἱ γὰρ [τώρα κάνει τὴν ἐξαίρεση· ὑπάρχει κι ἄλλη περίπτωση γιὰ Διακοπὴ Μνημοσύνου· ποιά;] δι᾿ αἵρεσίν τινα, παρὰ τῶν ἁγίων Συνόδων ἢ Πατέρων κατεγνωσμένην, [αὐτὸ μᾶς ἐνδιαφέρει] τῆς πρὸς τὸν πρόεδρον κοινωνίας ἑαυτοὺς διαστέλλοντες, ἐκείνου τὴν αἵρεσιν δηλονότι δημοσίᾳ κηρύττοντος καὶ γυμνῇ τῇ κεφαλῇ ἐπ᾿ ἐκκλησίας διδάσκοντος, οἱ τοιοῦτοι οὐ μόνον τῇ κανονικῇ ἐπιτιμήσει οὐχ ὑποκείσονται, πρὸ συνοδικῆς διαγνώσεως ἑαυτοὺς τῆς πρὸς τὸν καλούμενον ἐπίσκοπον κοινωνίας ἀποτειχίζοντες, [νά, καὶ ἡ λέξη ἀποτείχιση ποὺ τὴν λένε συχνά, ἀπὸ ἐδῶ τὴν παίρνουν] ἀλλὰ καὶ τῆς πρεπούσης τιμῆς τοῖς ὀρθοδόξοις ἀξιωθήσονται. [Τὸ πρῶτο, λοπόν, μέρος τοῦ Κανόνος τοῦ 15^ου λέει, ὅσοι διακόπτουν τὸ ὄνομα, τὸ μνημόσυνο τοῦ Πατριάρχου…, γιὰ κάποια ἐγκλήματα, ἁμαρτίες, αὐτοὶ κάνουν σχίσμα καὶ καθαιροῦνται. Δὲν ἰσχύει ὅμως αὐτὸ καὶ γιὰ κείνους ποὺ γιὰ κάποια αἵρεση, ποὺ εἶναι καταδικασμένη ἀπὸ Συνόδους ἢ ἀπὸ Ἁγίους Πατέρες, αὐτοὶ δηλ. ποὺ δὲν ἔχουν σχέση μὲ τὸν Ἐπίσκοπο, ὅταν αὐτὸς ὁ Πρόεδρος κηρύσσει, γράφει δημόσια γιὰ τὴν αἵρεση καὶ τὴν διδάσκει μέσα στὴν Ἐκκλησία μὲ παρρησία, αὐτοὶ δὲν ὑπάγονται στὸν προηγούμενο Κανόνα ποὺ καθαιροῦνται.
   Δηλ. ἐδῶ δὲν περιμένουμε νὰ ἔρθει Σύνοδος καὶ νὰ καταδικάσει τὸν Ἐπίσκοπο γιὰ τὴν αἵρεση, ἀλλὰ ἂν διαπιστώσουμε ὅτι ἔχει αἵρεση ὁ Ἐπίσκοπος καὶ πρὸ συνοδικῆς διαγνώσεως, πρὶν ἡ Σύνοδος τὸν καταδικάσει, μποροῦμε νὰ διακόψουμε τὸ μνημόσυνό του. Καὶ  αὐτοὶ  ὄχι μόνο δὲν τιμωροῦνται καὶ δὲν καθαιροῦνται ὡς σχισματικοί, ἀλλὰ ἀντίθετα αὐτοὶ πρέπει νὰ τιμοῦνται, αὐτοὶ ποὺ κάνουν Διακοπὴ Μνημοσύνου. Καὶ δικαιολογεῖ γιατί πρέπει νὰ τιμοῦνται καὶ νὰ μὴν τιμωροῦνται]. Οὐ γὰρ ἐπισκόπων, ἀλλὰ ψευδεπισκόπων καὶ ψευδοδιδασκάλων κατέγνωσαν, καὶ οὐ σχίσματι τὴν ἕνωσιν τῆς ἐκκλησίας κατέτεμον, ἀλλὰ σχισμάτων καὶ μερισμῶν τὴν ἐκκλησίαν ἐσπούδασαν ῥύσασθαι. [Γιατὶ δὲν κατεδίκασαν Ἐπισκόπους ἀληθινούς -αὐτὸς ποὺ κηρύττει αἵρεση δὲν εἶναι Ἐπίσκοπος, ἀλλ’ εἶναι ψευδεπίσκοπος καὶ ψευτοδιδάσκαλος, ἑπομένως καλὰ κάνουν καὶ διακόπτουν τὸ Μνημόσυνο. Αὐτοὶ δὲν ἔκαναν σχίσμα μέσα στὴν Ἐκκλησία, ἀλλὰ φρόντισαν νὰ γλυτώσουν τὴν Ἐκκλησία ἀπὸ σχίσματα, τὰ ὁποῖα προκαλοῦν αὐτοὶ ποὺ κηρύσσουν αἵρεση. Αὐτὸς ποὺ κηρύσσει αἵρεση, αὐτὸς κάνει σχίσμα στὴν Ἐκκλησία. Ἑπομένως αὐτὸς ποὺ διακόπτει τὸ μνημόσυνο τοῦ κηρύσσοντος αἵρεση, ὄχι μόνον δὲν κάνει σχίσμα, ἀλλὰ ἀντίθετα γλυτώνει τὴν Ἐκκλησία ἀπὸ τὰ σχίματα.

   Αὐτὸς εἶναι ὁ περίφημος 15^ος Κανών. Ἔγινε μία πρώτη του ἀνάγνωση. Θὰ ἀσχοληθοῦμε μὲ μερικὰ μαθήματα μὲ τὸν Κανόνα αὐτόν, γιατὶ γίνεται χαμός. Καὶ νὰ σᾶς πῶ, ἐπειδὴ γίνεται χαμός, ὁ καθένας λέει ὅ,τι θέλει. Πρὶν ἀπὸ τρία χρόνια –και νιώθω ἔνοχος– μὲ παρεκάλεσε ὁ Γέροντας Γαβριὴλ ὁ Ἁγιορείτης –ποὺ τάχουν χάσει ὅλοι, ἄλλος λέει αὐτό, ἄλλος λέει ἐκεῖνο–   πάτερ Θεόδωρε, σᾶς παρακαλῶ δέστε τὸν Κανόνα, πάρτε τί λέει ὁ ἕνας καὶ τί λέει ὁ ἄλλος καὶ κάντε μας μιὰ μελέτη, γράψτε, τελικῶς τί ἰσχύει γύρω ἀπὸ τὸν Κανόνα αὐτό. Ποιός ἔχει δίκιο; Ἔχει δίκιο ὁ Γέροντας Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος, ὁ ὁποῖος δίνει μιὰ κάποια ἑρμηνεία στὸν Κανόνα αὐτόν; Ἔχει δίκιο ὁ Ἱερομόναχος Θεοδώρητος, λόγιος μοναχὸς τοῦ Παλαιοῦ Ἡμερολογίου, ὁ ὁποῖος ἀντέκρουσε τὶς θέσεις τοῦ π. Ἐπιφανίου; Ἔχει δίκιο ὁ π. Τρικαμηνᾶς ὁ Εὐθύμιος, ὁ ὁποῖος ἔχει γράψει κι αὐτὸς ἕνα βιβλίο; Ἔχει δίκιο ἕνας Ἱερομόναχος Βασίλειος Παπαδάκης ποὺ ἔχει γράψει κι αὐτὸς ἕνα τεράστιο βιβλίο; Κι ἔχουν γράψει τοῦ κόσμου οἱ ἄνθρωποι ἑρμηνεύοντας τὸν Κανόνα αὐτόν. Καθῆστε π. Θεόδωρε, καὶ κάντε μας μία μελέτη νὰ δοῦμε τελικῶς τί ἰσχύει, τί πρέπει νὰ κάνουμε; Ἔχουμε προβλήματα μέσα στὴν Ἐκκλησία, νὰ μὴν κάνουμε κανένα λάθος.
    Ἀλλὰ ἐγώ, λόγῳ τοῦ ὅτι ἰδιαίτερα τὰ τελευταῖα ἑνάμισι μὲ δύο χρόνια ἦταν πολὺ φορτωμένα μὲ τὴ Σύνοδο, δὲν μοῦ ἔμενε καιρὸς νὰ ἀσχοληθῶ μὲ τὸ θέμα αὐτό, κι ἀκόμα κι ἐγώ, ἔβλεπα ἐδῶ, ἔβλεπα ἐκεῖ κι ἀποφάσισα τώρα μὲ τὴν εὐκαιρία ποὺ θὰ κάνουμε τὰ μαθήματα αὐτά, νὰ ξαναδῶ κι ἐγὼ ὅλη τὴν σχετικὴ βιβλιογραφία καὶ νὰ ξαναδῶ τὰ κείμενα. Θὰ τὰ δοῦμε τὰ κείμενα ἐδῶ μαζί, καὶ θὰ δοῦμε τὶς βασικὲς θέσεις κι αὐτῶν τῶν πατέρων· τοῦ γέροντος Ἐπιφανίου Θεοδωροπούλου, μακαριστοῦ πλέον, ἑνὸς πολὺ λογίου καὶ ἐναρέτου κληρικοῦ, τοῦ γέροντος Θεοδωρήτου Ἱερομονάχου, ἁγιορείτης ζηλωτὴς μοναχός, ὁ ὁποῖος προσεχώρησε στὸ Παλαιὸ Ἡμερολόγιο, λογιώτατος μοναχὸς καὶ πολὺ καλὸς γνώστης τῶν Ἱερῶν Κανόνων, καὶ πολλοὺς ἀπὸ τοὺς δικούς μας σήμερα· ἔγιναν καὶ συνέδρια γιὰ τὸ θέμα αὐτό, οἱ ὁποῖοι γράφουν γύρω ἀπὸ τὸ θέμα αὐτό.

   Γιὰ νὰ καταλάβετε τώρα πόσο σημαντικὰ εἶναι τὰ θέματα αὐτά, ἔχω φέρει σήμερα μαζί μου ἐδῶ νὰ σᾶς διαβάσω δύο κείμενα, δύο Μητροπολιτῶν γνωστῶν, οἱ ὁποῖοι ἔκαναν Διακοπὴ Μνημοσύνου παλαιότερα τοῦ Ἀθηναγόρα τὸ 1970. Νὰ δεῖτε πὼς τὸ τοποθετοῦν. Τώρα ἔχετε ἀκούσει τὸν Κανόνα, τὸν ἐπικαλοῦνται κι αὐτοὶ τὸν Κανόνα. Ἀκοῦστε λοιπὸν τί λένε. Πρόκειται περὶ τῶν Μητροπολιτῶν, μακαριστῶν, Ἐλευθερουπόλεως Ἀμβροσίου, ὁ ὁποῖος πρῶτος ἔκοψε τὸ Μνημόσυνο τοῦ Ἀθηναγόρα μὲ βάση τὸν Κανόνα αὐτόν, καὶ τοῦ Μητροπολίτη, ἐπίσης, Αὐγουστίνου Καντιώτη, ὁ ὁποῖος ἀκολουθώντας τὸν Ἐλευθερουπόλεως ἔκοψε κι αὐτὸς τὸ Μνημόσυνο, καὶ στὴν συνέχεια ἀκολούθησε (μακαριστὸς καὶ αὐτός) ὁ Παραμυθίας Παῦλος καὶ σχεδὸν ὁλόκληρο τὸ Ἅγιον Ὄρος. 1969 μὲ 1972-73 ὁλόκληρο τὸ Ἅγιον Ὄρος μαζί καὶ ὁ ἅγιος Παΐσιος ἔκοψαν τὸ μνημόσυνο τοῦ Ἀθηναγόρα.
     Δὲν εἶναι τὰ πράγματα ἁπλά. Καὶ τώρα ἀναλογικά, ἔπρεπε νὰ τὸ εἴχαμε κόψει χίλιες φορές, διότι αὐτὰ ποὺ κάνει ὁ Βαρθολομαῖος τώρα καὶ οἱ ἄλλοι εἶναι πολὺ χειρότερα ἀπ’ ἐκεῖνα ποὺ ἔκανε τότε ὁ Ἀθηναγόρας καὶ πιὸ τολμηρά. Ἀλλὰ ποιός ξέρει; Ποιός ἐνημερώνεται γιὰ ὅλα αὐτά; Καὶ πῶς ἐμεῖς σήμερα ἐξακολουθοῦμε νὰ μὴν ἔχουμε τὴν εὐαισθησία ποὺ εἶχαν αὐτοί, οἱ Ἁγιορεῖτες τότε (καὶ λυπᾶται καὶ γιὰ τοὺς σημερινοὺς Ἁγιορεῖτες) οἱ ὁποῖοι ἔκοψαν τὸ μνημόσυνο τοῦ Ἀθηναγόρα μὲ μικρότερα ἐκκλησιαστικὰ ἀνοίγματα καὶ ἐκκλησιαστικὰ παραπτώματα.
  Ἀκοῦστε λοιπόν, τί γράφει τὸ ἱστορικὸ τηλεγράφημα τοῦ Ἐλευθερουπόλεως Ἀμβροσίου γιὰ τὴν Διακοπὴ τοῦ Μνημοσύνου τοῦ Ἀθηναγόρα. Γράφει λοιπόν πρὸς τὴν Σύνοδο, ἡ ὁποία Σύνοδος δὲν τόλμησε νὰ τοὺς τιμωρήσει. Γιατί τώρα μᾶς φοβίζουν ὅλους πὼς ἂν διακόψετε τὸ μνημόσυνο θὰ σᾶς καθαιρέσουν, εἶστε σχισματικοί, θὰ σᾶς διώξουνε! Γιατί δὲν καθαιρέσανε τότε κι αὐτούς; Γιατί δὲν ὑπάρχει Κανονικὸ ἔρεισμα, δὲν ὑπάρχει Κανονικὴ βάσις, καὶ πρέπει νὰ βροῦνε κατηγορίες ἄλλες ἀσύστατες γιὰ νὰ καθαιρέσουν. Ἀπειλοῦν καὶ τώρα τὸν Ἀρχιμανδρίτη τὸν Παΐσιο Παπαδόπουλο, ποὺ διέκοψε τὸ Μνημόσυνο (τοῦ Φλωρίνης Θεόκλητου), τὸν ἀπειλοῦν μὲ καθαίρεση. Γιατί δὲν τοὺς καθαίρεσαν τότε; Καὶ τοὺς Ἁγιορεῖτες ὅλους οἱ ὁποῖοι διέκοψαν τὸ Μνημόσυνο; Καὶ φωνάζουν σχισματικοὶ εἶστε κ.τ.λπ. Ἀκοῦστε λοιπὸν τὸ τηλεγράφημα τοῦ Ἀμβροσίου.

           Πρὸς τὴν Σύνοδο.

   «Μετὰ πικρίας ἀνέγνωμεν βλασφήμους δηλώσεις Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρα καταχωρησθείσας εἰς ἀπογευματινὴν ἐφημερίδα Ἀθηνῶν δι ὧν ἐδονήθησαν θεμέλια Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς πίστεως. [Ἔνιωσε ὁ Ἐπίσκοπος πὼς δονοῦνται τὰ θεμέλια. Τώρα, σεισμὸς γίνεται, χαμπάρι δὲν παίρνουμε!]. Ἡ κατὰ τῆς Ὀρθοδοξίας ἐπίθεσις καὶ δὴ ἀκριβῶς μίαν ἑβδομάδα πρὸ τῆς πρώτης Κυριακῆς νηστειῶν, καθ’ ἣν τὰ πλήθη τῶν Ὀρθοδόξων ἑορτάζουν τὸν θρίαμβον τῆς Ὀρθοδοξίας κατὰ πασῶν τῶν αἱρέσεων, ὑπῆρξε καθ’ ὅλας τὰς ἐνδείξεις προμελετημένη καὶ ἐπίβουλος.

    Τὸ Φανάριον, ὅπερ μέχρι καὶ τῆς προχθὲς [τὄχω πεῖ αὐτὸ χιλιάδες φορὲς αὐτὸ καὶ τὄχω ἀποδείξει] ἀπετέλει ἔνδοξον ἔπαλξιν τῶν ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδοξίας ἀτρύτων ἀγώνων, οἱ ἡγέται τοῦ ὁποίου σθεναρῶς ἠγωνίσθησαν καὶ ἐθυσιάσθησαν ὑπὲρ τῆς πανσέπτου Ὀρθοδοξίας, [μέχρι καὶ τοῦ 19^ου αἰῶνος] σήμερον μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν Οἰκουμενικὸν Πατριάρχην καὶ τίνας εὐαρίθμους ὁμόφρονας αὐτῷ κληρικούς, ἐξεστράτευσε διὰ νὰ τὴν πλήξη θανασίμως. [Τὸ Φανάρι πλήττει θανασίμως τὴν Ὀρθοδοξίαν. Ἐπὶ Ἀθηναγόρα·  τώρα χειρότερα].

  Ἐφ’ ᾧ καὶ ἐπεστρατεύθη ἡ πρώτου μεγέθους, κατὰ τὴν πατριαρχικὴν ἔκφρασιν φυσιογνωμία, ὁ μητροπολίτης δηλονότι Χαλκηδόνος κ. Μελίτων, ἡ φωνὴ τοῦ Φαναρίου -κατὰ τὸν πατριάρχην- ὅμοιον τοῦ ὁποίου δὲν ἔχει πολλοὺς τὸ Φανάριον καὶ τὸν ὁποῖον ἀσφαλῶς θὰ ἀπεθαύμαζε τὴν Κυριακήν της Τυροφάγου, [ὁ Πατριάρχης] ὅταν ἡδέως ἤκουεν αὐτοῦ, ἐξ Ἀθηνῶν ὁμιλοῦντος περὶ ἀνέμων καὶ ὑδάτων, περὶ μεταμορφώσεως τῆς Ἐκκλησίας, περὶ καρναβάλου, ἀλλὰ (ἄκουσον-ἄκουσον) καὶ περὶ ὑποκρισίας. [Τὴν Κυριακὴ τῆς Τυροφάγου, αὐτὸς ὁ Μητροπολίτης, ὁ Χαλκηδόνος Μελίτων, ἔκανε μέσα στὸν Μητροπολιτικὸ Ναὸ τῶν Ἀθηνῶν ἕνα κήρυγμα, τὸ ὁποῖο τοὺς κοσμικοὺς τοὺς ξετρέλανε, καὶ μιλοῦσαν ὅλοι γιὰ τὸ ὡραῖο κήρυγμα. Ἀλλὰ ἦταν ἕνα κήρυγμα φοβερό. Ἀντορθόδοξο].

  Μὲ ποῖον ὅμως κύρος ὁ κ. Μελίτων ἐτόλμησε νὰ στηλιτεύση ὑποκριτὰς καὶ ὑποκρισίαν, ὅταν ὁ ἴδιος καὶ δὴ ἐν ὥρᾳ θείας λατρείας μυρίους ὑποκριτικοὺς φωνητικοὺς ἀττικισμοὺς μετελθῶν καὶ διὰ χειρονομιῶν καὶ ποικίλων του σώματος κινήσεων, ἥκιστα σοβαρῶν καὶ σεμνῶν, κατὰ τὰς μαρτυρίας ἀκηκοότων καὶ ἑωρακότων, οὐχὶ εἰς λειτουργοὺς τοῦ Ὑψίστου ἀλλ΄ εἰς ἠθοποιοὺς καὶ μίμους προσιδιαζουσῶν, [ἔχουμε καὶ τώρα κάποιους ἠθοποιούς, καὶ μάλιστα ἱερεῖς καὶ Ἀρχιερεῖς· ἕνα δέ, δὲν τὸν ἀντέχω νὰ τὸν βλέπω, εἶναι σκέτος ἠθοποιός, φαντάζεστε ποιόν] ἐπέτυχε νὰ πείση τοὺς πάντας ὅτι ὄντως διαθέτει ἀξιόλογον τάλαντον ὑποκριτικῆς ἱκανότητος καὶ τέχνης.

     [Διὰ ταῦτα].

  Κατόπιν, λοιπόν, τῶν  δημοσιευθεισῶν δηλώσεων τοῦ Πατριάρχου δι ὧν οὗτος φέρεται προσχωρῶν ἀνεπιφυλάκτως εἰς αἵρεσιν, ἐξαντληθείσης τῆς ὑπομονῆς μου καὶ μὴ ὑπάρχοντος περαιτέρω περιθωρίου ἀναμονῆς, ἔπαυσα ἀπὸ σήμερον ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΥ ΤΟΥΤΟΥ, [Μέχρι πότε; Ἔκανα ὑπομονή, ὁ Ἀθηναγόρας εἶπε ἐτοῦτο, εἶπε ἐκεῖνο, τὴν χρονιὰ ἐκείνη εἶπε κάτι γιὰ τὸ Πρωτεῖο καὶ τὸ Ἀλάθητο ἀπαράδεκτα, καὶ λέει, δὲν τὸν ἀντέχω ἄλλο. Στὶς Νέες Χῶρες, στὴν Ἐλευθερούπολη, ὑποχρεωμένος νὰ λέει, τοῦ Πατριάρχου ἡμῶν Ἀθηναγόρου καὶ τῆς Ἱ. Ἡμῶν Συνόδου τῶν ὀρθοτομούντων τὸν λόγον τῆς ἀληθείας. Μέχει πότε;] κατ’ ἐφαρμογὴν ΙΕ΄ Κανόνος Πρωτοδευτέρας Συνόδου. [Ἐφαρμόζοντας λοιπὸν τὸν ΙΕ΄ Κανόνα τῆς Συνόδου, αὐτὸν ποὺ σᾶς διάβασα, διακόπτω ἀπὸ σήμερα τὸ Μνημόσυνο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου].

   Τοῦ λοιποῦ θὰ μνημονεύωμεν ἁγίας καὶ ἱερᾶς ἡμῶν συνόδου, [διότι τῶν Νέων Χωρῶν κάνουν διπλὸ Μνημόσυνο· μνημονεύουν καὶ τὸν Πατριάρχη καὶ τὴν Ἱ. Σύνοδο. Λέει, ἐγὼ σταματῶ νὰ μνημονεύω τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη καὶ μνημονεύω μόνο τὴν Ἱ. Σύνοδο] ἐπιφυλασσόμενος ἐπαναλάβω μνημόσυνον αὐτοῦ, εὐθὺς ὡς οὗτος ἀποδοκιμάση ἢ διαψεύση ἀντορθοδόξους δηλώσεις του, καθ’ ἃς αἱ ἐκθεμελιωτικαὶ τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως καὶ σατανικῆς ἐμπνεύσεως αἱρέσεις Πρωτείου καὶ Ἀλαθήτου ἀποτελοῦν ἁπλὰ ἐκκλησιαστικὰ ἔθιμα καὶ ἀσημάντους διαφοράς. [Εἶπε λοιπόν, ὁ Ἀθηναγόρας, ὅτι τὸ Ἀλάθητο καὶ τὸ Πρωτεῖο εἶναι ἀσήμαντες διαφορές].

   Σήμερον σύμπασα ἡ Ὀρθοδοξία γεραίρει τὴν μνήμην τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ, [1970] προχθὲς ἑώρτασεν τὴν ἱερὰν μνήμην τοῦ μεγάλου Φωτίου, [6 Φεβρουαρίου] ἐπανηγύρισεν ἐπὶ τῇ ἑορτῇ τοῦ Ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ. [19 Ἰανουαρίου].

  Ἐὰν συνταχθῶμεν τοῖς ἀντορθοδόξοις φρονήμασι τοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρα, θὰ πρέπει ἀμέσως [ἐγὼ τἄχω πεῖ πρὶν τὰ διαβάσω αὐτά] νὰ διαγραφοῦν ἀπὸ τὸ ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας οὐ μόνον τὰ ὀνόματα τῶν διαληφθέντων ἁγίων ἀλλὰ καὶ ἁπάντων τῶν ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδοξίας διὰ μέσου τῶν αἰώνων ἀγωνισθέντων καὶ ἀναιρεθέντων μαρτύρων. [Αὐτοὶ ἀγωνίστηκαν ἐναντίον τοῦ Παπισμοῦ, ἐναντίον τοῦ Πρωτείου, ἐναντίον τοῦ Ἀλαθήτου, κι ἔρχεται τώρα ὁ Ἀθηναγόρας καὶ λέει νὰ τοὺς βγάλουμε αὐτοὺς ἀπὸ τὶς Ἐκκλησίες].

   Λυποῦμαι βαθύτατα διὰ τὴν ἣν ἔλαβον αὐστηρὰν θέσιν, ἔναντι ἀνακύψαντος σοβαροτάτου ζητήματος,

   Ἡ ἀρχιερατική μου συνείδησις μὲ ὑποχρεοῖ, ἵνα μὴ σιωπήσω περαιτέρω. Καιρὸς ὅπως ὑψωθοῦν φραγμοὶ ἰσχυροὶ καὶ ἀνυπέρβατοι κατὰ παπικοῦ δεσποτισμοῦ καὶ ἐπεκτατικῶν αὐτοῦ σχεδίων, ταπεινὸς ὑπηρέτης τῶν ὁποίων ἀνεδείχθη -ἀτυχῶς- ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης καὶ οἱ σὺν αὐτῷ ἀσθενεῖς τῇ Ὀρθοδόξῳ πίστει Οἰκουμενισταί.

   Πιστεύομεν ὅτι ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας οὐ μόνον θὰ κατανοήση ἀπόφασίν μου, εἰς ἣν μὲ ὁδηγεῖ ἐπιταγὴ συνειδήσεώς μου, ἀλλὰ καὶ θὰ ἐφαρμόση ἔναντι δογματικῶς ἐκτροχιασθέντος Πατριάρχου, ὅ,τι οἱ Ἱεροὶ Κανόνες ὑποδεικνύουν καὶ ἐπιτάσσουν».

    [Σὰν νὰ τοὺς λέει, ὄχι μόνον δὲν μπορεῖτε νὰ μὲ τιμωρήσετε, ἀλλὰ πρέπει κι ἐσεῖς νὰ διακόψετε τὸ Μνημόσυνο, αὐτὸ ἐπιτάσσει ὁ ἱερὸς Κανών.

      Αὐτὰ λοιπόν ὁ Ἀμβρόσιος τότε.

  Τὸν τελευταῖο καιρὸ δημοσιεύτηκαν στὸ διαδίκτυο κάποια ἀποσπάσματα ἀπὸ σχετικὲς δηλώσεις τοῦ μητροπολίτου Αὐγουστίνου Καντιώτη, ὁ ὁποῖος ἀκολούθησε μετὰ τὸν Ἀμβρόσιο καὶ τὸ λέει. Εἶναι ἀπὸ διάφορα βιβλία τοῦ Αὐγουστίνου Καντιώτη καὶ θὰ σᾶς διαβάσω καὶ αὐτὰ γιὰ νὰ δεῖτε πὼς δὲν εἶναι ἁπλὸ τὸ θέμα, διότι κάποια φορὰ ποὺ σᾶς ἄφηνα ἐνδεχομένως ἐδῶ τὴν ἐντύπωση ὅτι μπορεῖ κι ἐγὼ νὰ διακόψω τὸ μνημόσυνο -δὲν ἔχετε συνειδητοποιήσει τὴ σοβαρότητα τοῦ θέματος- καὶ λέγατε, ὄχι πάτερ, ὄχι πάτερ, ὄχι πάτερ, τί θὰ κάνουμε ἐμεῖς; Ὅλοι εἴμεθα ὑπεύθυνοι.

    Ἡ συνείδησή μου, μοῦ τὸ ἐπιβάλλει, καὶ οἱ Κανόνες.

 Λέει λοιπὸν ἐδῶ ὁ Αὐγουστῖνος Καντιώτης ἀπὸ διάφορα δημοσιεύματά του, ὑπάρχουν παραπομπές].

  Μόλις ἔγινα ἐπίσκοπος [στὴ Φλώρινα, τὸ ’70] ὡρισμένοι παλαιοημερολογῖται μὲ κατηγοροῦσαν, ὅτι δὲν ἔπαυσα τὸ μνημόσυνο τοῦ πατριάρχου Ἀθηναγόρα, ποὺ δὲν ὀρθοτομεῖ τὸν λόγο τῆς ἀληθείας, καὶ δὲν τὸν ἀπεκήρυξα ὡς αἱρετικό. Τὸ μνημόσυνο τοῦ πατριάρχου στὴν θ. λειτουργία, τὸ «Ἐν πρώτοις μνήσθητι, Κύριε, … ὃν χάρισαι ταῖς ἁγίαις σου ἐκκλησίαις ἐν εἰρήνῃ, σῷον, ἔντιμον, ὑγιᾶ, μακροημερεύοντα καὶ ὀρθοτομοῦντα τὸν λόγον τῆς σῆς ἀληθείας», ὅπως παρατηρεῖ ὁ π. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος, δὲν ἔχει τὴν ἔννοια βεβαιώσεως ὅλων αὐτῶν· ἐκφράζει εὐχή, ὁ Κύριος νὰ χαρίζῃ στὸν ἐπίσκοπο ἢ στὸν πατριάρχη ψυχικὴ εἰρήνη, σωματικὴ ὑγεία, ἀγαθὴ φήμη, καὶ διδασκαλία κατὰ πάντα ὀρθόδοξη. [Μία ἔνστασις. Αὐτοί, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἐναντίον τῆς Διακοπῆς τοῦ Μνημοσύνου, κι αὐτὴ τὴν ἔνσταση παρουσιάζει ἐδῶ κι ὁ Αὐγουστῖνος, σὲ πρώτη φάση, εἶναι· καλά, ὅταν λέμε στὴν Θ. Λειτουργία «Ἐν πρώτοις μνήσθητι, Κύριε, τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, ἢ τοῦ Πατριάρχου ἡμῶν Ἀνθίμου ἢ Ἂθηναγόρα, …ὃν χάρισαι ταῖς ἁγίαις σου ἐκκλησίαις… σῷον, ἔντιμον, ὑγιᾶ, μακροημερεύοντα καὶ ὀρθοτομοῦντα τὸν λόγον τῆς σῆς ἀληθείας», ἐκεῖνο τὸ «χάρισαι» εἶναι εὐκτική, μὲ -αι· δὲν λέμε ὅτι ὀρθοτομεῖ τὸν λόγον τῆς ἀληθείας, ἀλλὰ λέμε ὅτι παρακαλοῦμε, Θεέ μου, νὰ ὀρθοτομεῖ· εὐχόμαστε νὰ ὀρθοτομεῖ τὸν λόγον τῆς ἀληθείας. Ἑπομένως δὲν τὸν παρουσιάζουμε ὅτι ὀρθοτομεῖ τὸν λόγον τῆς ἀληθείας, λέει. Αὐτὸ εἶναι σωστό. Ἀλλὰ σὲ ἄλλες δύο περιπτώσεις τοὺς παρουσιάζουμε ὡς ὀρθοτομοῦντας· ὅταν στὴν Μεγάλη Εἴσοδο βγαίνει ὁ Ἐπίσκοπος καὶ λέει «τοῦ Πατριάρχου ἡμῶν Ἀθηναγόρου, Βαρθολομαίου καὶ τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Συνόδου τῶν ὀρθοτομούντων τὸν λόγον τῆς ἀληθείας». Ἐκεῖ λέμε ὅτι ὀρθοτομοῦν τὸν λόγον τῆς ἀληθείας. Ἐκεῖνο πρέπει νὰ κοπεῖ σίγουρα σὲ περίπτωση τέτοια. Παρακάτω.]

   Ὁ πατριάρχης Ἀθηναγόρας [συνεχίζει ὁ Αὐγουστῖνος] χωρὶς ἀμφιβολία εἶχε προβῆ σὲ ἐνέργειες, ποὺ τὸν ἔφεραν μακριὰ ἀπὸ τὸ ὀρθόδοξο φρόνημα· μοῦ ζητοῦσαν λοιπὸν νὰ τὸν κηρύξω γι᾿ αὐτὲς αἱρετικό, νὰ τὸν διαγράψω ἀπὸ τὰ δίπτυχα καὶ νὰ παύσω τὸ μνημόσυνό του. [Μόλις ἔγινε Ἐπίσκοπος]. Τοὺς ἀπήντησα, ὅτι ὡρισμένες ἐνέργειες τοῦ πατριάρχου ἦταν παραβάσεις Ἱ. Κανόνων πού, ἂν ἀποδειχθοῦν ἀληθινές, συνεπάγονται καθαίρεσι. Ἀλλὰ ποιός θὰ τοῦ ἐπιβάλῃ τὴν καθαίρεσι; Τὸ ἁρμόδιο ὄργανο γιὰ κληρικοὺς εἶναι ἡ Σύνοδος, καὶ γιὰ τὸν οἰκουμενικὸ πατριάρχη ἡ Ἱεραρχία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. [κι ἐδῶ ἔχει λάθος ὁ μακαριστός, ὄχι ἡ Ἱεραρχία, ἀλλ’ ἡ Σύνοδος τοῦ Πατριαρχείου]. Ἀλλὰ δυστυχῶς δὲν κατέστη ὑπόδικος ἐνώπιον αὐτῆς, καὶ ἔτσι παρέμενε στὸ θρόνο. [Δὲν δίκασε Σύνοδος τὸν Πατριάρχη. Δὲν εἶχε διαβάσει καλὰ τὸν Κανόνα ποὺ λέγει καὶ «πρὸ συνοδικῆς διαγνώσεως. Δὲν εἶχε διαβάσει καλὰ τὸν Κανόνα, παρακάτω, μετά, τὸν διάβασε κι ἔκανε αὐτὸ ποὺ ἔκανε ὁ Ἀμβρόσιος, ποὺ ἤξερε τοὺς Κανόνες].

  Ὅπως ἔλεγε ὁ ἀείμνηστος μητροπολίτης πρ. Φλωρίνης Χρυσόστομος Καβουρίδης, ὁ ἀρχιεπίσκοπος τῶν παλαιοημερολογιτῶν, ἡ καθαίρεσι καὶ ὁ ἀφορισμὸς διακρίνονται σὲ «δυνάμει» καὶ σὲ «ἐνεργείᾳ». [Εἶναι κάποιος «δυνάμει» καθηρημένος, ὅταν εἶναι αἱρετικός, ἀλλὰ καθίσταται «ἐνεργείᾳ» καθηρημένος, ὅταν τὸν καταδικάσει ἡ Σύνοδος]. Κληρικὸς ποὺ ξέφυγε ἀπὸ τὴν Ὀρθοδοξία, μέχρις ὅτου κριθῇ ἀπὸ Σύνοδο, μπορεῖ νὰ θεωρηθῇ δυνάμει καθῃρημένος· ἐνεργείᾳ καθῃρημένος καθίσταται μόνο μετὰ ἀπὸ συνοδικὴ κρίσι. [Καὶ τὸ λέει αὐτὸ καὶ ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης]. Αὐτὰ ἰσχύουν γιὰ τὶς ἀντικανονικὲς ἐνέργειες τοῦ Πατριάρχου. Γιὰ παραβάσεις δηλαδὴ ἱ. κανόνων ἐθεωρεῖτο «δυνάμει» καθῃρημένος, δὲν ἦταν ὅμως καὶ «ἐνεργείᾳ». Ἀλλ᾿ ὑπῆρχαν καὶ ἐνέργειές του ποὺ ἔθιγαν δόγματα. [Ἀλλάζει τώρα]. Καὶ στὴν περίπτωσι αὐτή, ἀφοῦ «γυμνῇ τῇ κεφαλῇ» κηρύττει διδασκαλίες ἀντορθόδοξες, [ὁ Ἀθηναγόρας, ὁ Βαρθολομαῖος δέκα φορὲς περσσότερο] δὲν ἀπαιτεῖται προηγουμένως ἀπόφασι καθαιρέσεως ἀπὸ ἁρμόδιο συνοδικὸ δικαστήριο· ἡ καθαίρεσις ἐπέρχεται αὐτομάτως κατὰ τὸν ΙΕ΄ κανόνα τῆς Πρωτοδευτέρας Συνόδου, [ἑπομένως, ὅποιος κηρύσσει αἵρεση, πρὸ συνοδικῆς διαγνώσεως, πρέπει νὰ μὴν ἔχουμε κοινωνία μαζί του. Ἐδῶ τὸ λέει πολὺ σκληρὰ ὁ Καντιώτης, «ἡ καθαίρεση ἐπέρχεται αὐτομάτως», δὲν χρειάζεται νὰ τὸν καθαιρέσει Σύνοδος, εἶναι καθηρημένος, ὅταν κηρύσσει αἵρεση κατὰ τὸν 15^ο Κανόνα τῆς Πρωτοδευτέρας Συνόδου. Καὶ λέει,] τὸν ὁποῖο καὶ ἐγὼ ὡς ἱεροκῆρυξ εἶχα μνημονεύσει [τὸν 15^ο Κανόνα] καὶ εἶχα ζητήσει [ὡς ἱεροκῆρυξ, πρὶν γίνει Ἐπίσκοπος] ἀπὸ τοὺς ἀρχιερεῖς τῆς Β. Ἑλλάδος νὰ τὸν ἐφαρμόσουν καὶ νὰ διακόψουν τὴν κοινωνία μὲ τὸν οἰκουμενικὸ πατριάρχη. [Φανταστεῖτε τώρα τὸν Καντιώτη, ὡς Ἱεροκήρυκα στὴν Ἀθήνα καὶ Ἀρχιμανδρίτη νὰ ἀπευθύνεται πρὸς τοὺς Ἀρχιερεῖς τῶν Νέων Χωρῶν καὶ νὰ λέει, γιατί δὲν διακόπτετε τὸ Μνημόσυνο τοῦ Ἀθηναγόρα, ἀφοῦ εἶναι αἱρετικός; Ἔ, ὅταν ἔρχεται κι αὐτὸς στὶς Νέες Χῶρες, ἐδῶ, Ἐπίσκοπος, τοῦ λένε οἱ ἄλλοι, μὰ ἐσὺ ἔλεγες αὐτά, στὴ Β. Ἑλλάδα εἶσαι κι ἐσύ, τώρα ἐσὺ γιατί δὲν τὸ κάνεις; Γιατί δὲν διακόπτεις τὸ Μνημόσυνο;]. Γιατί τώρα, μὲ ρωτοῦσαν, ποὺ γίνατε ἐπίσκοπος τῆς Βορείου Ἑλλάδος, δὲν ἐφαρμόζετε ὁ ἴδιος τὸν κανόνα καὶ δὲν διακόπτετε τὴν πνευματικὴ σχέσι μὲ τὸν πατριάρχη;

   Ἀπάντησις. Ἐξακολουθῶ νὰ πιστεύω ὅ,τι πίστευα καὶ τότε. Δὲν ἐφαρμόζω ὅμως ἀκόμη τὸν κανόνα αὐτόν, ὄχι διότι φοβοῦμαι· διεκινδύνευσα ἤδη τὸ θρόνο κατ᾿ ἐπανάληψιν γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ Ἱ. Κανόνων. [Πράγματι πόσες φορὲς πῆγαν ἐκεῖ νὰ τὸν βγάλουν τρελλό, νὰ τὸν ἐκθρονίσουν, μὲ τὴ Χοῦντα τότε]. Ἀλλ᾿ ἐνῷ ἔχω τὴν ἀπόφασι νὰ τὸν ἐφαρμόσω, [ἐνῶ λέω μέσα μου, πρέπει νὰ τὸν ἐφαρμόσω] τρέμω [πόσο σοβαρὸ θέμα εἶναι] καὶ ἰλιγγιῶ ἐμπρὸς στὴν εὐθύνη ἀπέναντι στὸ Θεὸ καὶ τοὺς ἀνθρώπους γιὰ μία ἐνέργεια ποὺ θὰ ἔχῃ χαρακτῆρα δονήσεως μέσα στὴν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία. [Κανονικὰ πρέπει νὰ τὴν ἐφαρμόσω, ἀλλὰ τρέμω καὶ δειλιῶ, γιατὶ ἂν κόψω τὸ Μνημόσυνο, αὐτὸ εἶναι ἕνας σεισμὸς μέσα στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία]. Ἐρευνῶ λοιπὸν καὶ βασανίζω τὸ πρᾶγμα βαθύτερα, [ὅ,τι κάνουμε κι ἐμεῖς] καὶ περιμένω πληροφορία τῆς συνειδήσεώς μου, ἡ ὁποία ἰσχυρῶς νὰ μὲ πείθῃ ὅτι ἤγγικεν ἡ ὥρα. Παρακολουθῶ μὲ προσοχὴ καὶ ἀγωνία τὴν ἐξέλιξι τῆς καταστάσεως. Βλέπω, ὅτι καὶ ἄλλοι ἀρχιερεῖς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀνησυχοῦν καὶ διερωτῶνται· ποῦ πᾶμε; Κάτι φοβερὸ ἐγκυμονοῦν οἱ καιροί μας. [Τότε τὸ ’70. Τώρα; Φοβερό, φρίκη].  Συνεχῶς προετοιμάζω τὴν ψυχή μου, τὸ ποίμνιό μου, καθὼς καὶ τὶς ψυχὲς τῶν φίλων ἀναγνωστῶν, [τῆς «Σπίθας» κ.ἄ.]. γιὰ τὴν κρίσιμη ὥρα τῆς Ὀρθοδοξίας. Εἴθε ὁ Κύριος ἀποτρέψῃ ἀπὸ μᾶς τὸ πικρὸ ποτήριο. Εἴθε νὰ μὴ διασπασθῇ ἡ ἑνότης διὰ τῆς πραγματοποιήσεως ἐνδομύχων πόθων ὡρισμένων οἰκουμενιστῶν ταγῶν τῆς Ἐκκλησίας. [Καταλάβαινε ὅτι αὐτὸ τὸ θέλουν κι οἱ Οἰκουμενιστές]. Ἐν πάσῃ ὅμως περιπτώσει τὸ πότε καὶ πῶς θὰ ἐφαρμόσω τὸν ἀνωτέρω κανόνα, δὲν θὰ μοῦ τὸ ὑποδείξουν ἀνεύθυνα πρόσωπα, [ἀπὸ δῶ κι ἀπὸ κεῖ κάποιοι φανατικοὶ Παλαιοημερολογῖτες] ἀλλὰ ἡ συνείδησί μου, ἀκούγοντας καὶ τὴ φωνὴ τοῦ λαοῦ ἐκείνου ποὺ ἀγωνίσθηκε μαζί μου σὲ ἡμέρες σκληρᾶς δοκιμασίας. [Τελικῶς ὅμως, ἔκαμε τὴν παύση λίγο ἀργότερα, μερικοὺς μῆνες μετὰ ἀπὸ αὐτά].

   Ἐπικροτῶ [Μάρτιος τοῦ ΄70] τὴν πρᾶξι τοῦ μητροπολίτου Ἐλευθερουπόλεως Ἀμβροσίου, ποὺ ἔπαυσε τὸ μνημόσυνο τοῦ πατριάρχου Ἀθηναγόρα ἐξ αἰτίας τῶν νεωτέρων δηλώσεών του περὶ κοινοῦ ποτηρίου, πρωτείου, ἀλαθήτου καὶ φιλιόκβε. [Ὁ Ἀθηναγόρας εἶπε, δὲν εἶναι τίποτε αὐτά, οὔτε τὸ φιλιόκβε, οὔτε τὸ Πρωτεῖο, οὔτε θὰ πᾶμε στὸ κοινὸ ποτήριο]. Ἡ παῦσις ὁπωσδήποτε θὰ ἐπεκταθῇ. Καὶ ἄλλοι ἱεράρχαι ἑτοιμάζονται νὰ διαμαρτυρηθοῦν. Ἡ κατάστασι ἐκτραχύνεται. Τὸ σκάνδαλο παίρνει διαστάσεις. Τὸ γόητρο τοῦ Πατριαρχείου πέφτει. Πλησιάζει κάποια τρομακτικὴ διάσπασις τῆς ἑνότητος τοῦ Ὀρθοδόξου κόσμου· θὰ ἐπακολουθήσῃ πνευματικὸς ὄλεθρος.

  Νά, τ᾿ ἀποτελέσματα τοῦ διαλόγου ποὺ ἄρχισαν πάπας καὶ πατριάρχης. Ὁ διάλογος εἶναι πονηρὴ παγίδα τοῦ παπισμοῦ γιὰ νὰ διαλύσῃ τὴν Ὀρθοδοξία. Ἡ Διαρκὴς Ἱ. Σύνοδος, ὅπως παρετήρησαν καὶ ἄλλοι, δὲν μπορεῖ ν᾿ ἀντιμετωπίσῃ τὴν κατάστασι. Εἶναι ἀνάγκη νὰ συγκληθῇ ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἡ ὁποία στὸ κεφαλαιῶδες τοῦτο ζήτημα εἶμαι βέβαιος ὅτι μὲ θαυμαστὴ ἑνότητα θὰ στηλιτεύσῃ τὶς παρεκκλίσεις ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ θ᾿ ἀπευθύνῃ διάγγελμα πρὸς ὅλο τὸν ὀρθόδοξο κόσμο, ποὺ εἶναι ἀπογοητευμένος ἀπὸ τὶς ἀντικανονικὲς καὶ ἀντορθόδοξες ἐνέργειες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Ἴσως ὁ πατριάρχης, πρὸ τοῦ κινδύνου καταδίκης του ἀπὸ ὅλη τὴν Ἱεραρχία, ν᾿ ἀνανήψῃ. [Ποτὲ δὲν ἤρθη αὐτὴ ἡ καταδίκη].

  Ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος, ἀμέσως μετὰ τὴ δημοσίευσι τῶν φρικωδῶν δηλώσεων τοῦ πατριάρχου περὶ πρωτείου, ἀλαθήτου τοῦ πάπα καὶ φιλιόκβε, θὰ ἔπρεπε νὰ συγκληθῇ σὲ ἔκτακτη συνεδρίασι, ν᾿ ἀπευθύνῃ ἐρώτημα στὸν πατριάρχη ἂν εἶναι ἀκριβεῖς ἢ ὄχι οἱ δηλώσεις, καὶ νὰ καθησυχάσῃ τὸν ὀρθοδόξου λαοῦ. Ἱεράρχαι ποὺ διαμαρτυρήθηκαν ἢ καὶ ἔπαυσαν τὸ μνημόσυνο, [Δέστε, «οἱ Ἱεράρχαι ποὺ διαμαρτυρήθηκαν ἢ καὶ ἔπαυσαν τὸ μνημόσυνο»] ὄχι μόνο ἀπαλλάσσονται ἀπὸ εὐθύνη, ἀλλὰ εἶναι καὶ ἄξιοι ἐπαίνου, διότι ἑρμήνευσαν ὀρθὰ τὸν ΙΕ΄ κανόνα τῆς Πρωτοδευτέρας Συνόδου. Δημιουργήθηκε σοβαρὸ ζήτημα πίστεως καὶ κρίσεως τῆς ὀρθοδόξου συνειδήσεως, τὸ ὁποῖο μόνο ἡ Ἱεραρχία μπορεῖ ν᾿ ἀντιμετωπίσῃ. Τὶς τυχὸν ἐναντίον διαμαρτυρομένων ἱεραρχῶν φωνὲς ἀπίστων, ἀθέων, πνευματιστῶν, μασόνων, οἱ ὁποῖοι εἶναι ψυχροὶ καὶ ἀδιάφοροι καὶ ληξιαρχικῶς μόνο ἀνήκουν στὴν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία, πρέπει νὰ περιφρονήσουμε σὰν γαυγίσματα μικρῶν σκύλων, ὅπως διδάσκουν ἀείμνηστοι πρόμαχοι τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἂς ἀκούσουμε τὰ πιστὰ τέκνα τῆς Ὀρθοδοξίας, τὰ ὁποῖα ἀπὸ κάθε σημεῖο τῆς Ἑλλάδος στρέφουν ἐναγωνίως τὰ βλέμματά τους πρὸς τοὺς ποιμένας, ζητώντας ῥωμαλέα ὑπεράσπισι τῆς πατροπαραδότου εὐσεβείας.

    Μετὰ ἀπὸ τὴν διακοπή [τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1973 τὰ λέει αὐτά]. Μᾶς κατηγοροῦν, ὅτι δὲν σεβόμεθα τὸ Πατριαρχεῖο, διότι ὅλως αὐθαιρέτως διεκόψαμε τὸ μνημόσυνο τοῦ ὀνόματος τοῦ πατριάρχου. Ὄχι, ἀδικοῦν τὴν ἀλήθεια ὅταν λένε «ὅλως αὐθαιρέτως». Τὸ ἀληθὲς εἶναι τὸ τελείως ἀντίθετο. Ἐὰν ἀνοίξετε τὸ Πηδάλιο καὶ μελετήσετε τὸν ΙΕ΄ κανόνα τῆς Πρωτοδευτέρας Συνόδου, τότε θὰ δῆτε ὅτι ὄχι «ὅλως αὐθαιρέτως» ἀλλὰ «ὅλως κανονικῶς» διεκόψαμε τὴ μνημόνευσι τοῦ πατριάρχου. Τὴν διεκόψαμε μετὰ ἀπὸ φρικώδεις δηλώσεις του περὶ πρωτείου καὶ ἀλαθήτου τοῦ πάπα, περὶ φιλιόκβε κ.λπ., «Γυμνῇ τῇ κεφαλῇ» διεκηρύσσοντο, σὲ παγκόσμιο κλίμακα, ἀντορθόδοξες διδασκαλίες, ποὺ ἔχουν καταδικασθῆ ἀπὸ πλῆθος Συνόδους. Οἱ δὲ τρεῖς μητροπολῖται τῆς Βορείου Ἑλλάδος, οἱ ὁποῖοι μὲ πόνο ψυχῆς προχωρήσαμε στὴν διακοπὴ τοῦ πατριαρχικοῦ μνημοσύνου, [Ἀμβρόσιος, Αὐγουστῖνος καὶ Παῦλος Παραμυθίας] μὲ ἔγγραφο πρὸς τὴν Ἱ. Σύνοδο δηλώσαμε ὅτι, ἐὰν ὁ πατριάρχης διέψευδε τὶς σχετικὲς δηλώσεις, ἐμεῖς θὰ ἐπαναλαμβάναμε τὸ μνημόσυνο. Ἀλλὰ δυστυχῶς ἐκεῖνος ἐπέμεινε στὶς πεπλανημένες ἀντιλήψεις του. [Ἀκοῦστε τώρα]. Τὸ δὲ γεγονὸς ὅτι ἡ Ἱ. Σύνοδος, παρ᾿ ὅλες τὶς πιέσεις ποὺ δέχθηκε, δὲν προχώρησε νὰ ἐπιβάλῃ κυρώσεις ἐναντίον μας, δείχνει ὅτι κατὰ βάθος ἀνεγνώριζε τὴν ὀρθότητα τῆς ἐνεργείας μας. [Τώρα μᾶς ἀπειλοῦν. Ἤδη τὸ καλοκαίρι ἐμένα μὲ καθήρεσαν κάποιοι, μὲ τὸ μυαλό τους. Μᾶς ἀπειλοῦν τώρα]. Προσέφερε δὲ ἡ ἐνέργειά μας αὐτὴ ὑψίστη ὑπηρεσία στὸ Πατριαρχεῖο, διότι ὑπῆρξε ἕνα φρένο στὸν πατριάρχη, ποὺ ἔσπευδε πυραυλοκινήτως πρὸς ἄκαιρον ἕνωσιν μὲ τοὺς παπικούς († ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος).