«Απόρριψον το πένθος της αθυμίας»

(Ιερός Χρυσόστομος ΕΠΕ 38, 242)

   Αναμφίβολα, στην πνευματική αλυσίδα των μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας ανήκει και ο Ιερός Χρυσόστομος.

  Μελετώντας το βίο του I. Χρυσοστόμου διαπιστώνουμε ότι είχαν καταγραφεί εναντίον του σαράντα συνολικά συκοφαντίες.

 Συκοφαντήθηκε, καθαιρέθηκε και εξορίστηκε από επισκόπους, αρχιεπισκόπους και Πατριάρχες, που συμμάχησαν με την έπαρση της κοσμικής εξουσίας ενώ πίστευαν ότι είναι «εις τύπον και τόπον Χριστού».

    Ένας αγιορείτης μοναχός γράφει σχετικά: «Οδηγείται στην εξορία, μετά από την προσφορά της πληρέστερης ερμηνείας των Γραφών. Εκεί βιώνει με το πνεύμα της αισθήσεως την αναίτια οδύνη, αίροντας το βάρος της αδικίας και του φθόνου, τα οποία εισέδυσαν στα εκκλησιαστικά δρώμενα της εποχής. Κοινώνησε έτσι τους οδυνηρούς τρόπους της θεομητορικής ρομφαίας, η οποία τον κατέστησε μάρτυρα τελειότητας».

  Η αρχική θλίψη των πιστών για τη δοκιμασία του Χρυσοστόμου,

μετατρέπεται σιγά-σιγά σε προσευχητική κίνηση για ενίσχυση του, ώστε να μένει ατάραχος και ασύγχυτος ο νους και η καρδιά, οτιδήποτε και αν υποφέρει στο σώμα από τις κακουχίες της εξορίας.

  Η διακόνισσα όμως Ολυμπιάδα έζησε τη θλίψη της εξορίας του πνευματικού της πατέρα στην περιοχή της άκρας ευαισθησίας ψυχής και σώματος. Η ευαίσθητη ιδιοσυγκρασία της κλονίστηκε από το άδικο αυτό γεγονός. Όλη η ύπαρξή της καλύφθηκε από το γκρίζο πέπλο της κατάθλιψης. Γι' αυτό και ο Ι. Χρυσόστομος υποδύθηκε σ' ένα σκληρό αγώνα προσευχής και συμβουλών για να γκρεμίσει την αρχιτεκτονική της καταθλίψεως, που έσφιγγε την άγια Ολυμπιάδα στα όρια του θανάτου.

    Από το κελί της εξορίας της έγραψε δεκαεπτά παραμυθητικές επιστολές, με τις οποίες διέλυσε την αθυμία της.

   Το άγχος και η κατάθλιψη δεν οφείλονται μόνο σε κάποια υπερεγρήγορση, σε μια υπερβολική ευερεθιστότητα κάποιων νευρωνικών κυκλωμάτων στον εγκέφαλο, γι' αυτό και τα φάρμακα δεν θεραπεύουν από μόνα τους και οριστικά τις ψυχικές καταπονήσεις.

   Ο I. Χρυσόστομος, αν και δεν γνώριζε τη σύγχρονη φαρμακολογία, γνώριζε πολύ καλά την εμπειρία της Εκκλησίας.

     Ως πνευματικός και πολύπειρος ποιμένας γνώριζε ότι η επίδραση της θείας δυνάμεως διά των Μυστηρίων και ο θετικός προσανατολισμός της θελήσεως του ανθρώπου, έχουν θεραπευτική επίδραση στην ψυχοσωματική υπόσταση της ανθρώπινης ύπαρξης.

    Τονίζει στην Ολυμπιάδα ότι η ένωση, οντολογικά, με το Χριστό είναι ο πρώτος παράγοντας της καλής ψυχικής υγείας, ενώ ο πρώτος παράγοντας καταστροφής της είναι η αμαρτία. Την βοηθά να κάνει ποιοτικά άλματα στη βίωση της ορθόδοξης πνευματικότητας, που είναι η αυθεντικότητα του ανθρώπινου ήθους.

    Την προτρέπει να γίνεται συνδαιτυμόνας της Αγ. Τριάδας, ομοτράπεζος του θεού, «εσθίων και πίνων επί της τραπέζης του» (Λουκά 22,30).

    Το γεγονός αυτό πραγματώνεται κυρίως με τη θεία Κοινωνία, με την οποία «πάσα ψυχή ζωούται…» και εξασφαλίζει στον άνθρωπο την αιώνια ύπαρξη και ζωή.

   Στην 9η επιστολή του προς την Ολυμπιάδα, ο ι. πατήρ με απόλυτη κατηγορηματικότητα υπογραμμίζει: «Η σκοτεινή νύκτα της αθυμίας δεν προέρχεται από φυσικό νόμο, αλλά από το σκοτισμό της διάνοιας. Κυριεύει την ψυχή όταν αυτή δεν ακολουθεί την κατά Θεόν φιλοσοφία».

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ