ΔΗΛΩΣΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ... ΤΗΣ ΑΝΑΒΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΩΝ ΔΙΑΚΟΝΙΣΣΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

 

H χειροτονία γυναικών στην "Ορθόδοξη Εκκλησία" είναι πλέον πραγματικότητα;

ΔΗΛΩΣΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ... ΤΗΣ ΑΝΑΒΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΩΝ ΔΙΑΚΟΝΙΣΣΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΡΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ 

mandatoras

ΑΝΤΙ ΣΧΟΛΙΟΥ (katanixis):

   Στην εργασία του για τα αίτια της πτώσεως ο Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος αναφέρει για τον Ιωσήφ Βρυέννιο, που έζησε λίγα χρόνια πριν την πτώση:

   «Στην αρχή του λόγου του ο Ιωσήφ Βρυέννιος εκφράζει την οδύνη του, αφού το γένος περιστοιχίζεται από δεινά, τα οποία, όπως λέγει, «δάκνει μου την καρδίαν, συγχεί τον νουν και οδυνά την ψυχήν». Κάνει λόγο για την «ολόσωμον πληγήν» και την «νόσον καθολικήν». Το γένος έχει περιπέσει σε ποικίλα πάθη και αμαρτίες. Όλοι οι Χριστιανοί έγιναν «υπερήφανοι, αλαζόνες, φιλάργυροι, φίλαυτοι, αχάριστοι, απειθείς, λιποτάκται, ανόσιοι, αμετανόητοι, αδιάλλακτοι». Έγιναν οι άρχοντες κοινωνοί ανόμων, οι υπεύθυνοι άρπαγες, οι κριτές δωρολήπτες, οι μεσίτες ψευδείς, οι νεώτεροι ακόλαστοι, οι γηράσαντες μεθυσμένοι, οι αστοί εμπαί­κτες, οι χωρικοί άλαλοι, «και οι πάντες αχρείοι». Συγχρόνως με την γενική κατάπτωση των ανθρώπων χάθηκε «ευλαβής από της γης, εξέλιπε στοχαστής, ουχ εύρηται φρόνιμος». Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον επέπεσαν εκ δυσμών και εξ ανατολών διάφοροι εχθροί και λυμαίνονται την αυτοκρατορία… Και η αιτία της οργής του Θεού και της δικαίας Του αγανακτήσεως κατά των Ρωμαίων είναι «το πωλείσθαι καθ’ εκάστην το του Χριστού σώμα και αίμα, παρά των λεγομένων πνευματικών και αγοράζεσθαι προς υμών των χριστιανών».

Επισημαίνει ο π. Φιλόθεος Ζερβάκος:

   «Όταν η Κωνσταντινούπολη κυριεύθηκε από τους Τούρκους, ο κακακτητής Μωάμεθ εγκαταστάθηκε στα ανάκτορα του Αυτοκράτορα χαίρων για τις νίκες, τις σφαγές και τις λεηλασίες των στρατευμάτων του. Μια μέρα παρέθεσε επίσημο γεύμα στους μεγιστάνες και ανωτέρους αξιωματικούς του. Στη διάρκεια του συμποσίου, ενώ όλοι ευφραίνονταν, στράφηκε ο κατακτητής στον τοίχο του δωματίου και βλέπει όραμα: ένα χέρι γυμνό με ανοιχτή παλάμη και τα πέντε δάκτυλα. Έντρομος ερωτά τους συνδαιτυμόνες, αν βλέπουν και αυτοί το όραμα και τι να φανερώνη. Του είπαν το βλέπουμε, αλλά δεν ξέρουμε τι σημαίνει. Ο βασιλιάς ήρθε σε αμηχανία και ζητούσε να μάθη την έννοια του οράματος. Κάποιοι του είπαν να ρωτήση τους μάντεις και μάγους Οθωμανούς και Άραβες, αλλά κανείς δεν μπόρεσε να το εξηγήση. Βλέποντας ο μάγειρας, που ήταν  Έλληνας αλλά πιστός και αγαπητός στο βασιλιά, να στενοχωριέται και να λυπάται, γιατί συνεχώς έβλεπε αυτό το γυμνό κι’ ανοιχτό χέρι, του λέει: «Βασιλιά, ζήτησε να βρης Χριστιανό άγιο· μόνο αυτός θα μπορέση να σου εξηγήση τι φανερώνει το όραμα». Ρώτησε ο Μωάμεθ και του υπέδειξαν τον σοφό Γεώργιο Σχολάριο. (Σχολάριοι λέγονταν οι καταγινόμενοι στη Θεολογία και αληθινή φιλοσοφία, οι ερευνηταί και ακριβείς ερμηνευταί των Αγίων Γραφών). Τον κάλεσε και του είπε, αν μπορή να του εξηγήση το όραμα, θα του δώση ο,τι του ζητήση. Εκείνος απάντησε: «Μεγαλειώτατε, εγώ με τη δική μου δύναμη δεν μπορώ να εξηγήσω το όραμα· μόνο ο αληθινός Θεός, που πιστεύω, μπορεί να μου το αποκαλύψη. Δος μου προθεσμία εφτά ημερών, για να νηστέψω και να Τον παρακαλέσω να μου το γνωρίση». Χάρηκε ο βασιλιάς, δέχθηκε και μετά εφτά ημέρες ο Σχολάριος του είπε με θάρρος: «Γνώριζε, βασιλεύ, ότι ο Θεός μου μου αποκάλυψε, πως τα πέντε δάχτυλα του χεριού που βλέπεις σημαίνουν ότι, αν πέντε Χριστιανοί αληθινοί, πραγματικοί Χριστιανοί, βρίσκονταν σ’ αυτή την πόλη, δεν θα μπορούσες να μπης μέσα». Του άρεσε του βασιλιά αυτή η απάντηση, που επιτέλους λύθηκε το αίνιγμα και του λέει: «Επειδή βλέπω ότι είσαι σοφός και μου έλυσες την απορία και μου έδιωξες τη λύπη, ζήτησέ μου, ο,τι θέλεις και είμαι πρόθυμος να στο δώσω». Και ο Σχολάριος απάντησε: «Μια χάρη σου ζητώ· να βγάλης διαταγές αυστηρές στους υπηκόους σου, να σταματήσουν αμέσως τις κατά των Ελλήνων σφαγές, διωγμούς, αρπαγές και λεηλασίες».

Μεταφρ. Ομ. Καθηγητης Πετρος Βασιλειαδης, Προεδρος του Κεντρου CEMES

   Έγινε γνωστό ότι το σεβάσμιο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας αποφάσισε, μετά από την απαραίτητη διαβούλευση, να αναβιώσει η αρχαία τάξη των διακονισσών, προκειμένου να αντιμετωπιστούν καλύτερα οι ποιμαντικές ανάγκες του συνεχώς αυξανόμενου αριθμού ιεραποστολικών ενοριών της δικαιοδοσίας του Πατριαρχείου, το οποίο διακονεί ολόκληρη ήπειρο της Αφρικής.

   Εμείς, οι υπογράφοντες, εν ενεργεία και ομότιμοι Ορθόδοξοι καθηγητές λειτουργικής και λειτουργικής θεολογίας σε διάφορες θεολογικές σχολές και σεμινάρια στην Ελλάδα και τις Ηνωμένες
Πολιτείες της Αμερικής, επιθυμούμε να εκφράσουμε με σεβασμό την υποστήριξή μας προς τον Μακαριότατο Πατριάρχη κ. Θεόδωρο και την περί αυτόν Ιερά Σύνοδο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, στην προσπάθειά τους να αναβιώσει με σύγχρονη μορφή ο θεσμός των διακονισσών εντός των ορίων του Πατριαρχείου.

    Η ιστορική, θεολογική, κανονική και λειτουργική εγκυρότητα του θεσμού των  διακονισσών έχει επιβεβαιωθεί επανειλημμένα τα τελευταία χρόνια από Ορθόδοξους ερευνητές και θεολόγους. Παρόλο που η τάξη των διακονισσών σταδιακά παρήκμασε από τα τέλη του 15ου αιώνα, εν τούτοις επέζησε στις Αρχαίες Ανατολικές Ορθόδοξες Εκκλησίες και σε ορισμένες μοναστικές κοινότητες. Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία πριν από την Επανάσταση του 1917, αλλά και πρόσφατα, έχει θεωρήσει την αποκατάσταση της. Αλλά και ο Άγιος Νεκτάριος και άλλοι σύγχρονοι Έλληνες επίσκοποι έχουν χειροτονήσει διακόνισσες. Μάλιστα, η Εκκλησία της Ελλάδας δημιούργησε μια Σχολή Διακονισσών, η οποία τελικά εξελίχθηκε σε Σχολή Κοινωνικών Λειτουργών.

   Η αναβίωση της γυναικείας διακονίας δεν αποτελεί καινοτομία, όπως μερικοί θα ήθελαν να μας κάνουν να πιστέψουμε, αλλά εκ νέου ενεργοποίηση μιας ζωντανής και αποτελεσματικής παραδοσιακής διακονίας, προκειμένου να δοθεί η ευκαιρία σε εξειδικευμένες γυναίκες να προσφέρουν στην υπηρεσία του λαού του Θεού την εποχή μας τα μοναδικά και ειδικά χαρίσματα, ως χειροτονημένοι και εξουσιοδοτημένοι εκπαιδευτές, ευαγγελιστές, ιεροκήρυκες, σύμβουλοι, κοινωνικοί λειτουργοί κ.α.

   Αρχικά, ο λειτουργικός ρόλος της γυναικείας διακονίας, σύμφωνα με τις πηγές, φαίνεται ότι ήταν περιορισμένος. Οι ίδιες εκείνες πηγές μας πληροφορούν για την τελετή χειροτονίας διακονισσών, η οποία είναι εντυπωσιακά πανομοιότυπη με εκείνη των διακόνων. Εξ ίσου σημαντικό είναι, ότ και τα λειτουργικά άμφια είναι τα ίδια με αυτά των διακόνων. Η απόφαση για το ποιες πρόσθετες λειτουργικές διακονίες θα επιτελούν στην εποχή μας οι διακόνισσες, «παραμένει αποκλειστικά προνόμιο συνοδικών αποφάσεων των επισκόπων», όπως υποστηρίζει σύγχρονος θεολόγος.

   Μάλιστα, η ίδια η διαδικασία αναβίωσης της γυναικείας διακονίας απαιτεί προσεκτική εξέταση πολλών άλλων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της κατάλληλης προετοιμασίας και εκπαίδευσης των μελών των ενοριών, που θα κληθούν να υποδεχθούν, να τιμήσουν και να σεβαστούν τις διακόνισσες, οι οποίες θα υπηρετούν σ’ αυτές. Επίσης σημαντική για τη διαδικασία της αναβίωσης του θεσμού είναι η προσεκτική διατύπωση των αρετών και των χαρισμάτων των υποψηφίων για το λειτούργημα αυτό. Ο Απόστολος Παύλος στις Ποιμαντικές του Επιστολές παρέχει οδηγίες ως προς τα προσόντα που απαιτούνται από τις υποψήφιες. Οι Ιεροί Κανόνες ορίζουν ορισμένα προσόντα, όπως η ελάχιστη ηλικία της υποψηφίας. Ωστόσο, δεν γίνεται λόγος για άλλα προσόντα, όπως η εκπαίδευση και η οικογενειακή κατάσταση της υποψηφίας. Αυτά και άλλα θέματα, συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας ενδυμασίας, της αμοιβής και της μεθόδου εκχώρησης και αφαίρεσης της γυναικείας διακονίας, είναι επίσης θέματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Πάνω από όλα, η διαδικασία απαιτεί τον εντοπισμό, τον σωστό καθορισμό και την σαφή αναφορά του ρόλου και των λειτουργιών των διακονισσών.

   Η συζήτηση για την αναβίωση της τάξης των διακονισσών υπήρξε αντικείμενο συζητήσεών μας εδώ και αρκετές δεκαετίες. Στην πραγματικότητα, ένα από τα συμπεράσματα (VIII) του Δια-ορθόδοξου συμποσίου, «Ο ρόλος των γυναικών στην Ορθόδοξη Εκκλησία», που πραγματοποιήθηκε στο νησί της Ρόδου το 1988, αφορούσε αυτό το θέμα. Συμπεριλαμβάνεται σε πολλά σημεία των συμπερασμάτων: «Η αποστολική τάξη των διακονισσών πρέπει να αναβιώσει… Η αναβίωση αυτής της αρχαίας τάξης θα πρέπει να εξεταστεί με βάση τα αρχαία πρότυπα που μαρτυρούνται σε πολλές πηγές... Μια τέτοια αναβίωση θα αποτελούσε θετική ανταπόκριση σε πολλές από τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του σύγχρονου κόσμου σε πολλά επίπεδα... και ανταποκρίνεται στις αυξανόμενες ιδιαίτερες ανάγκες της εποχής μας... Η αναβίωση των διακονισσών στην Ορθόδοξη Εκκλησία θα τονίσει με ιδιαίτερο τρόπο την αξιοπρέπεια της γυναίκας και θα αναγνωρίσει τη συμβολή της στο έργο της Εκκλησίας στο σύνολό της».

   Σε γενικές γραμμές, είναι απαραίτητο να πούμε ότι μόνο δογματικά κωλύματα και κοινώς αποδεκτά έγκυρα προηγούμενα μπορούν να εμποδίσουν μια αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία να θεσπίσει λειτουργικές μεταρρυθμίσεις εντός της δικαιοδοσίας της. Λειτουργικά και κανονικά ζητήματα που έχουν συνέπειες πέραν  των ορίων των τοπικών εκκλησιών, επιλύονται γενικά με συναίνεση όλων των αυτοκέφαλων εκκλησιών. Με την ανασύσταση, όμως, της τάξης των διακονισσών δεν διακυβεύονται ούτε δογματικά ζητήματα, ούτε κανονικά προηγούμενα. Αποτελεί αναζωογονητικό στοιχείο, το ότι μια τοπική Εκκλησία αντιμετώπισε την πρόκληση, μελέτησε προσεκτικά το θέμα, και πρότεινε μέτρα για την εφαρμογή μιας σημαντικής ρύθμισης, της αποκατάστασης της τάξης των διακονισσών, μέσω ενός προσεκτικά σχεδιασμένου προγράμματος.

  Υπό το πρίσμα αυτό, υποστηρίζουμε με σεβασμό την απόφαση του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας να αποκαταστήσει την γυναικεία διακονία, δίνοντας σάρκα και οστά σε μια ιδέα που έχει συζητηθεί και μελετηθεί από κληρικούς και θεολόγους εδώ και δεκαετίες.

Με βαθύτατο σεβασμό και εκτίμησηΕυάγγελος Θεοδώρου, Ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου ΑθηνώνΑλκιβιάδης Καλύβας, Ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Τιμίου ΣταυρούPaul Meyendorff, Ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Αγίου ΒλαδιμήρουΓεώργιος Φίλιας, καθηγητής του Πανεπιστημίου ΑθηνώνΠαναγιώτης Σκαλτσής, καθηγητής του Πανεπιστημίου ΘεσσαλονίκηςΣτυλιανός Σ. Μουξούρης, καθηγητής του Βυζαντινού Καθολικού ΠανεπιστημίουNicholas Denysenko, καθηγητής του Πανεπιστημίου του ValparaisoΦίλιππος Ζυμάρης, καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Τιμίου ΣταυρούΙωάννης Κλέντος, καθηγητής του Graduate Theological Union

ΠΗΓΗ

H χειροτονία γυναικών στην "Ορθόδοξη Εκκλησία" είναι πλέον πραγματικότητα!!!

(Pan-Orthodox Synod Forum) - Dated October 24, 2017 Orthodox liturgists issued a statement of support for the revival of the order of deaconess by the Patriarchate of Alexandria.

It has come to our attention that the venerable Patriarchate of Alexandria, after due consideration, has decided to reinstitute the ancient order of deaconess, in order to better serve the pastoral needs of the ever-increasing number of missionary parishes within the Patriarchate which serves the entire continent of Africa. The validity of this decision, however, has been questioned by some.

We the undersigned, active and emeriti professors of liturgics and liturgical theology at various theological schools and seminaries in Greece and the United States of America, wish to express respectfully our support of His Beatitude Patriarch Theodoros and the Holy Synod of the Patriarchate of Alexandria in their effort to restore in a timely fashion the order of deaconess within the borders of the Patriarchate.

The historical, theological, canonical, and liturgical validity of the order of deaconess has been attested to time and again in recent years by Orthodox scholars and theologians. Although the order of deaconess gradually fell into decline by the end of the fifteenth century, it survived among the Oriental Orthodox Churches and in some monastic communities. The Russian Orthodox Church before the 1917 Revolution and again in more recent times has considered restoring it. Likewise St. Nektarios and other contemporary Greek bishops have ordained deaconesses. In fact, the Church of Greece established a School of Deaconesses, which in the end developed into a school for social workers.

The reinstitution of the female diaconate does not constitute an innovation, as some would have us believe, but the revitalization of a once functional, vibrant, and effectual ministry in order to provide the opportunity for qualified women to offer in our era their unique and specific gifts in the service of God’s people as publicly commissioned and authorized educators, evangelists, preachers, counselors, social workers, et.al.

Initially, the liturgical role of the female diaconate, according to the sources, appears to have been limited. These same sources provide us with the rite of ordination of a female deacon, which is strikingly similar to that of the male deacon. Significantly, the liturgical vestments are the same as those of the male deacon’s. The decision as to whether or not women deacons will perform added liturgical functions in our times, as one theologian puts it, “remains exclusively the prerogative of bishops in synod.”

Indeed, the very process of restoring the female diaconate requires careful consideration of several other factors as well, including the adequate preparation and education of the people who will be called upon to receive, honor, and respect the deaconesses assigned to their parishes. Also crucial to the process of restoration is to carefully articulate the qualities and qualifications of the candidates for the office. St. Paul in his Pastoral Epistles provides guidance as to the qualities required of the candidate. The canons tell us of some qualifications, such as the minimum age of the candidate. However, nothing is said of other qualifications such as the education and marital status of the candidate. These and other matters, including the public attire, remuneration, and the method of assignment and removal of the deaconess, must also be addressed. Above all, the process requires that the role and functions of the deaconess be identified, properly defined, and clearly stated.

Talk of the restoration of the order of female deacons has been with us for several decades. In fact, one of the conclusions (VIII) of the Inter-Orthodox Symposium, “The Place of the Woman in the Orthodox Church” which was held on the Island of Rhodes in 1988, addressed this very issue. It bears repeating parts of the conclusion: “The apostolic order of deaconesses should be revived…The revival of this ancient order should be envisaged on the basis of the ancient prototypes testified in many sources…Such a revival would represent a positive response to many of the needs and demands of the contemporary world in many spheres…and in response to the increasing specific needs of our time…The revival of women deacons in the Orthodox Church would emphasize in a special way the dignity of woman and give recognition to her contribution to the work of the Church as a whole.”

Generally speaking, it is safe to say that only doctrinal impediments and commonly accepted authoritative precedents would preclude an autocephalous Church from enacting liturgical reforms within its borders. Liturgical and canonical issues that have implications beyond the local church are generally resolved through a consensus of the autocephalous churches. The restoration of the female diaconate is such that neither doctrinal issues nor authoritative precedents are at stake. It is refreshing to know that a local Church has taken up the challenge, has studied the matter carefully, and is proposing measures for the implementation of a significant reform, the restoration of the order of deaconess, through a prudently conceived program.

In light of this, we respectfully support the decision of the Patriarchate of Alexandria to restore the female diaconate, thus giving flesh to an idea that has been discussed and studied by pastors and theologians for decades.

With deep reverence and respect

Evangelos Theodorou, Theological School of the University of Athens

Alkiviadis Calivas, Holy Cross Greek Orthodox School of Theology

Paul Meyendorff, St. Vladimir’s Orthodox Theological Seminary

George Filias, Theological School of the University of Athens

Panagiotis Skaltsis, Theological School of the University of Thessaloniki

Stelyios S. Muksuris, Byzantine Catholic Seminary

Nicholas Denysenko, Valparaiso University

Phillip Zymaris, Holy Cross Greek Orthodox School of Theology

John Klentos, Graduate Theological Union

Πηγή