Δημόσια Δήλωση γιά τίς Ορθόδοξες Διακόνους

 (Τίτλος πρωτοτύπου: A Public Statement on Orthodox Deaconesses

by Concerned Clergy and Laity

https://orthodoxethos.com/post/a-public-statement-on-orthodox-deaconesses)

Μετάφραση: Νῖκος Κυριακίδης)

Πηγὴ: ἱστολόγιο «Ὀρθόδοξο Ἤθος» (orthodoxethos.com)

(Στὴν μετάφραση αὐτὴ ποὺ ἔκανα θὰ χρησιμοποιῶ ἀπὸ ἐδῶ καὶ ἑξῆς τὴν λέξη «διάκονος» ἐννοῶντας τὴν γυναῖκα διάκονο καθότι τὸ ἄρθρο ἀναφέρεται ἀποκλειστικὰ στὶς διακόνους. Προτίμησα τὴν ἀρχαιοπρεπέστερη ἐκδοχὴ τῆς λέξεως, «ὁ/ἡ διάκονος», ἀπὸ τὴν νεοελληνικὴ «διακόνισσα». Σὲ δύο-τρία σημεῖα ποὺ ἐννοεῖται ὁ διάκονος κληρικός, χρησιμοποιῶ τὴν λέξη «ἱεροδιάκονος».

Ἀξίζει ἐπίσης νὰ σημειωθεί ὅτι τὴν ἐπιστολὴ ὑπογράφουν κληρικοὶ τῆς Ρωσσικῆς Ἐκκλησίας τῆς Διασπορᾶς -ROCOR, τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀντιοχείας στὶς ΗΠΑ – AOCANA, τῆς Ἑλληνορθόδοξης Ἀρχιεπισκοπῆς στὶς ΗΠΑ – GOAA, ἕνας μοναχός τῆς Ι.Μ. Καρακάλλου κ.ἄ.).

Ὁ διορισμὸς ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας ἕξι «διακόνων» στὸ Κονγκὸ τὸν Φεβρουάριο τοῦ 2017 προκάλεσε κλήσεις σὲ κάποια μέρη γιὰ ἄλλες τοπικές εκκλησίες στὸ νὰ ἀκολουθήσουν τὸ παράδειγμα. Συγκεκριμένα, μιὰ ὁμάδα ἐπιστημόνων Ὀρθόδοξης Λειτουργικῆς ἐξέδωσε ἀνοικτή δήλωση ὑποστήριξης γιὰ τὴν Ἀλεξάνδρεια, δηλώνοντας ὅτι ἡ «ἀποκατάσταση τῆς γυναικείας διακονίας εἶναι τέτοια ποὺ δὲν διακυβεύονται οὔτε δογματικά ζητήματα οὔτε ὑφιστάμενες ἐξουσίες»[1].

Ἐμεῖς, οἱ ὑπογράφοντες κληρικοί καὶ λαϊκοί, ζητοῦμε νὰ διαφοροποιηθοῦμε καὶ γράφουμε τώρα μὲ τρεῖς σκοπούς: ἐρωτῶντας τὶ συνέβει στὸ Κονγκὸ, ζητῶντας νὰ διασαφηνιστῆ τὸ ἱστορικό ἀρχεῖο (τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας) σχετικά μὲ τὴν θέση τῶν διακόνων στὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση καὶ ἐπισημαίνοντας τὰ σοβαρὰ δογματικὰ ζητήματα ποὺ δημιουργοῦνται ἀπὸ τὸν διορισμὸ τῶν διακόνων.

Πρῶτον, ὅσον ἀφορᾶ τὸ τὶ συνέβει στὸ Κονγκό, σημειώνουμε ὅτι ὁ Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας δὲν χρησιμοποίησε τὴν Βυζαντινή ἱεροτελεστία χειροτονίας γιὰ τὶς διακόνους[2]. Ἐχειροθέτησε μιὰ γυναίκα, τὴν ὁποία ἔκανε «Διάκονο τῆς Ἱεραποστολῆς» καὶ στὴ συνέχεια προσευχήθηκε πάνω ἀπὸ πέντε ἄλλες γυναῖκες χρησιμοποιῶντας τὴν «Εὐχὴ εἰς τὸν εἰσερχόμενον εἰς Διακονίαν Ἐκκλησιαστικήν», μιὰ γενικὴ εὐχὴ στὸ Ἑλληνικὸ «Ἀρχιερατικὸ» γιὰ  λαϊκὸ ποὺ ξεκινᾶ ἐκκλησιαστικὴ διακονία.
Δὲν παρέδωσε ὀράριο σὲ καμμία ἀπὸ τὶς γυναῖκες, ἄν καὶ οἱ πέντε γυναῖκες βοήθησαν στὸ νὰ πλύνη τὰ χέρια του, ὅπως θὰ ἔκαμναν οἱ ὑποδιάκονοι. Ἐπίσης, ὅλα αὐτὰ δὲν ἔγιναν κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Θ. Λειτουργίας, ὅπως συμβαίνει μὲ τὴ χειροτονία, ἀλλὰ στὸ τέλος της. Αὐτὰ τὰ γεγονότα, καθώς καὶ οἱ ἀνεπίσημες ἀναφορὲς ἀπὸ τὴν Ἀφρική, ὅτι αὐτὲς οἱ νέες διάκονοι ἔχουν ἀναλάβει καθήκοντα ἀναγνωστῶν, θέτουν ὑπό ἀμφισβήτηση τὸν ἰσχυρισμό ὅτι αὐτὸ ποὺ συνέβη στὸ Κονγκὸ ἦταν πραγματικὰ μία «ἀποκατάσταση τῆς γυναικείας διακονίας», διότι ὁ τρόπος ποὺ οἱ διάκονοι «ἐχειροτονήθηκαν» καθώς καὶ τὰ καθήκοντα τὰ ὁποῖα ἀνέλαβαν φέρουν μόνο μερικὴ ὁμοιότητα μὲ ἐκεῖνες τῶν ἀρχαίων διακόνων.

Δεύτερον, αὐτὸ ποὺ μπορεῖ νὰ εἰπωθεῖ μὲ βεβαιότητα σχετικὰ μὲ τὴν ἱστορικὴ παρουσία, ρόλο καὶ ἰδιότητα τῶν διακόνων στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι τὸ ὅτι ὁ διαχωρισμὸς τῶν γυναικῶν ὡς διακόνων ἦταν μόνο ἕνας ἀπὸ τοὺς πολλοὺς τρόπους μὲ τοὺς ὁποίους ἡ πρώϊμη Ἐκκλησία προσπάθησε νὰ προστατεύση τὴν σεμνότητα τῶν γυναικῶν ἀναθέτοντας σὲ ὁρισμένες γυναῖκες συγκεκριμένα καθήκοντα, ὅπως τὸ νὰ βοηθοῦν στὸ βάπτισμα καὶ χρῖσμα τῶν ἐνηλίκων γυναικῶν, τὸ νὰ ἐπισκέπτονται τὶς γυναῖκες στὰ σπίτια τους ὅπου καὶ ὅταν δὲν ἐπιτρεπόταν αὐτὸ σὲ ἄνδρες, αὐστηρὰ ἐντὸς τῶν ὁρίων ποὺ καθορίστηκαν γιὰ τὶς γυναῖκες ἀπό τοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους στὴν Ἁγία Γραφὴ. Τὰ καθήκοντα καὶ τὸ καθεστώς τῶν διακόνων ἐποίκιλλαν ἀνάλογα μὲ τὸν χρόνο καὶ τὸν τόπο, ὅπως καὶ ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο διορίζονταν οἱ διάκονοι. Τὰ ἴδια καθήκοντα εἶχαν ἀνατεθεῖ καὶ σὲ χῆρες, λαϊκὲς γυναῖκες, ἱερεῖς ἢ μοναχές, ὅποτε ἡ ἀνάγκη γιὰ διακόνους δὲν ὑπῆρχε καθολικά. Μεγάλο μέρος τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας δὲν εἶχε ποτὲ γυναῖκες διακόνους. Ἐκτός τῆς Συρίας, τῆς Μ. Ἀσίας, τῆς Ἑλλάδας καὶ τῆς Παλαιστίνης, οἱ διάκονοι ἦταν ἀπὸ σπάνιες ἕως ἀνύπαρκτες.[3]

Οἱ διάκονοι δὲν ἦταν ἐπίσης χωρίς ἀμφισβήτηση. Ἀρκετὲς τοπικὲς σύνοδοι ἀπαγόρευσαν τὸν διορισμό τους (Nίμ τὸ 396 μ.Χ., Orange τὸ 441 μ.Χ., Epaone τὸ 517μ.Χ., Ὀρλεάνη το 533μ.Χ., ὅλες στὴν περιοχὴ τῆς σημερινῆς Γαλλίας) καὶ πολλὰ κείμενα μαρτυροῦν τὴν ἀνησυχία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας στὸ νὰ ἐλαχιστοποιήσουν τὸν ρόλο τους, μερικὲς φορὲς ὑπέρ τῶν χηρῶν. Ἡ τάξη τῶν διακόνων φαίνεται νὰ ἔχει κορυφωθεῖ τὸν πέμπτο ἢ τὸν ἕκτο αἰῶνα μ.Χ., ἐπιβιώνοντας κυρίως σὲ μεγάλες πόλεις τῆς Ἀνατολῆς, ὡς τιμητικὸ ἀξίωμα γιὰ εὐσεβεῖς γυναῖκες εὐγενικῆς καταγωγῆς, γιὰ τὶς συζύγους ἐπισκόπων καὶ γιὰ τὶς ὲπικεφαλῆς τῶν γυναικείων μοναστικῶν κοινοτήτων. Ὁ κανονολόγος τοῦ δωδεκάτου αἰῶνα Θεόδωρος Βαλσαμὼν ἔγραψε ὅτι οἱ «διάκονοι» στὴν Κωνσταντινούπολη στὴν ἐποχή του δὲν ἦταν ἀληθινὰ διάκονοι. Ἕναν αἰῶνα ἀργότερα, ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος Α’, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1289-1293 μ.Χ. καὶ 1304-1310 μ.Χ.), διέταξε νὰ μὴν γίνουν νέες διάκονοι. Σποραδικὲς προτάσεις καὶ προσπάθειες νὰ διοριστοῦν ξανὰ οἱ διάκονοι κατὰ τὸν δέκατο ἕνατο καὶ τὸν εἰκοστὸ αἰῶνα δὲν ἔτυχαν ἀρκετῆς ὑποστήριξης γιὰ νὰ προκαλέσουν μιὰ μόνιμη ἀναβίωση τῆς τάξη τῶν διακόνων. Ἀκόμα καὶ τώρα, ἄλλες αὐτοκέφαλες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες δὲν ἔσπευσαν νὰ ἀκολουθήσουν τὸ παράδειγμα τῆς Ἀλεξάνδρειας.

Τρίτον, κάποιοι κατηγοροῦν τὴν ἀντίσταση στὶς διακόνους σὰν μιὰ κοσμικὴ καθαρὰ κοινωνικὴ προκατάληψη ἐναντίον τῶν γυναικῶν, ἀλλὰ ἡ κατηγορία αὐτὴ ἀντιμετωπίζει τὴν ἴδια τὴν Ἐκκλησία, περιφρονητικά, παραβλέποντας τὶς νόμιμες συνετὲς ἀντιρρήσεις στὸν διορισμὸ τῶν διακόνων ποὺ προκαλοῦνται ἀπὸ τὴν πραγματικὴ ἀνησυχία γιὰ τὴν διατήρηση τοῦ ἀληθινὰ χριστιανικοῦ καὶ καθαρὰ Ἀποστολικοῦ σεβασμοῦ στὴν διάκριση μεταξύ ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν, πρὸς τὴν ὁποία ὁ μεταχριστιανικός μας κόσμος εἶναι ὅλο καὶ ἐχθρικώτερος.

Ἡ ἰδια ἡ δήλωση τῶν λειτουργιολόγων προκαλεῖ τέτοια ἀνησυχία (δηλ. γιὰ τὴν ἔλλειψη σεβασμοῦ στὴν διάκριση μεταξὺ ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν ποὺ έπιφέρει ὁ θεσμὸς τῶν διακόνων, σ.μ.). Τὸ ἐπιχείρημά της γιὰ τὴν δῆθεν ἀναβίωση τῆς γυναικείας διακονίας  δὲν βασίζεται στὶς ἀνάγκες τῶν γυναικῶν ποὺ πρέπει νὰ ἐξυπηρετηθοῦν ἀπὸ διακόνους,  ἀνάγκες διακονίας ποὺ ἀπαιτοῦν μὲ κάποιον τρόπο χειροτονία, ἀνάγκες ποὺ δὲν καλύπτουν ἤδη μοναχές, λαϊκές, λαϊκοὶ ἤ κληρικοί. Ἀντίθετα ἡ ἐπιχειρηματολογία τῆς δήλωσης βασίζεται στὴν ὑποτιθέμενη ἀνάγκη τῶν γυναικῶν νὰ εἶναι διάκονοι. Ἡ καθιέρωσή τους θὰ ἀποτελοῦσε μιὰ «θετικὴ ἀνταπόκριση» στὸν «σύγχρονο κόσμο», μιὰ «εὐκαιρία γιὰ τὶς γυναῖκες μὲ προσόντα νὰ προσφέρουν στὴν ἐποχή τους τὰ μοναδικὰ καὶ εἰδικὰ δῶρα τους» καὶ ἕναν «εἰδικὸ τρόπο» γιὰ νὰ τονίσουν τὴν  «ἀξιοπρέπεια τῶν γυναικῶν καὶ νὰ προσφέρουν ἀναγνώριση τῆς συμβολῆς τους στὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας».[4] Τέτοιες δικαιολογίες δυσφημίζουν τὴν κλήση (προσφορά) τῶν Ὀρθοδόξων λαϊκῶν, ὑπονοῶντας ὅτι μόνο οἱ κληρικοὶ ὑπηρετοῦν τὴν Ἐκκλησία μὲ οὐσιαστικοὺς τρόπους, ἀντίθετα πρὸς τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη ὅτι ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ λαμβάνουν τα δώρα του Ἁγίου Πνεύματος καὶ τὴν προσωπικὴ κλήση νὰ ὑπηρετήσουν τὴν Ἐκκλησία στὸ Ἁγιο Χρῖσμα.

Ἡ δήλωση τῶν λειτουργιολόγων καθιστᾶ ἐπίσης σαφὲς ὅτι δὲν σκοπεύουν στὴν πραγματικὴ «ἀποκατάσταση» τῆς  ἀρχαίας διακονίας (τῶν γυναικῶν)· ὁ σκοπὸς τους εἶναι μιὰ νέα τάξη γυναικῶν-κληρικῶν ποὺ θὰ εἶναι ἐξουσιοδοτημένη νὰ κάνει πράγματα ποὺ δὲν γίνονταν ποτὲ ἀπὸ τὶς Ὀρθόδοξες διακόνους καὶ σὲ ὁρισμένες περιπτώσεις ἀπαγορεύονται ρητὰ ἀπὸ τὶς Ἀποστολικὲς διαταγὲς καὶ τοὺς Ἐκκλησιαστικοὺς Κανόνες. Θὰ ἔβαζαν γυναῖκες νὰ κηρύττουν, τὸ ὁποῖο οἱ Ἀπόστολοι καὶ οἱ Πατέρες δὲν ἐπέτρεπαν ποτὲ στὴν ἐκκλησία. Ἀφήνουν ἀνοιχτὸ τὸ ζήτημα ἄλλων λειτουργικῶν καθηκόντων, ἀναγνωρίζοντας ὅτι δὲν ὑπάρχει κάποιος περιορισμὸς τὸν ὁποῖο πρέπει νὰ σέβονται οἱ ἐπίσκοποι. Ἀναρωτιοῦνται ποιὲς εἶναι «οἱ ἰδιότητες καὶ τὰ προσόντα» ποὺ ἔχουν σημασία, ἀμφισβητῶντας ἄν οἱ διάκονοι πρέπει νὰ εἶναι ὥριμες καὶ ἄγαμες, παρά τὴν ἀρχαία διάταξη ποὺ ἐπιβλήθηκε βιαίως τὸν 6^ο αἰῶνα ἀπὸ τὸν Ἅγιο Ἰουστινιανὸ αὐτοκράτορα τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὅτι οἱ διάκονοι πρέπει νὰ εἶναι τουλάχιστον μεσήλικες καὶ νὰ παραμείνουν ἄγαμες σὰν διάκονοι.[5]

Ὁ πιὸ δυσοίωνος ἰσχυρισμὸς τῶν λειτουργιολόγων εἶναι ἡ λεπτή τους σημείωση, ἐν ἀναμονῇ τῆς λαϊκῆς ἀντίδρασης ὅτι δὲν ἀπαιτεῖται «κατάλληλη προετοιμασία καὶ ἐκπαίδευση» τῶν γυναικῶν γιὰ νὰ διοριστοῦν διάκονοι ἀλλὰ «τοῦ λαοῦ ποὺ θὰ κληθεῖ νὰ λάβει, τιμήσει καὶ σεβαστεῖ τὶς διακόνους ποὺ θὰ τοποθετηθοῦν στὶς ἐκκλησίες του». Προφανῶς προβλέπουν τὴν ἀνάγκη νὰ ἐξαναγκαστοῦν κλῆρος καὶ λαὸς νὰ ἀποδεχτοῦν τὶς διακόνους, κάτι τὸ ὁποῖο δείχνει ὅτι ἐλάχιστα ἐμπιστεύονται τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἤ σέβονται τὴν παραδοσιακὴ φροντίδα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας γιὰ τὴν ἐπισκοπικὴ ἐξουσία.

Ἐν ὀλίγοις, ἡ ἔμφαση ποὺ δίνει ἡ δήλωση στὴν ἰκανοποίηση τῶν γυναικῶν, τὴν παραβίαση τῆς παράδοσης καὶ τὴν προσφυγὴ στὴν δύναμη (τῶν γυναικῶν), ἀποδεικνύει μιὰ φεμινιστικὴ προοπτικὴ καὶ προσέγγιση σύμφωνα μὲ τὸν ἄπιστο δυτικὸ κόσμο, ἀλλὰ ὄχι μὲ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.  Περισσότερες πληροφορίες γιὰ τὴν προοπτικὴ τῶν λειτουργιολόγων εἶναι διαθέσιμες ἀλλοῦ.

Γιὰ παράδειγμα, δύο ἀπὸ τοὺς λειτουργιολόγους ζήτησαν τὴν ἀπομάκρυνση τοῦ χωρίου 33 τῆς Προς Ἐφεσίους ἐπιστολῆς, Κεφ. Ε΄ τοῦ Ἀπ. Παύλου (Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα τῆς Ἀκολουθίας τοῦ Γάμου), ἀπὸ τὴν τελετὴ τῆς στέψεως τῶν συζύγων στὸν Ὀρθόδοξο Γάμο («Πλὴν καὶ ὑμεῖς οἱ καθ᾿ ἕνα, ἕκαστος τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα οὕτως ἀγαπάτω ὡς ἑαυτόν, ἡ δὲ γυνὴ ἵνα φοβῆται τὸν ἄνδρα», Ἐφεσ. Ε΄ 33),  μὲ τὸ σκεπτικὸ ὅτι εἶναι ἀσυμβίβαστη μὲ τὴν σύγχρονη σκέψη καὶ ἐπομένως πιθανὸν νὰ παρεξηγηθεῖ. Προτείνουν μιὰ διαφορετικὴ ἐπιστολὴ ἢ ἴσως μιὰ ξεπλυμένη ἐκδοχὴ τῆς Πρὸς Ἐφεσίους ἐπιστολῆς χωρὶς τὸν στίχο 33 («Πλὴν καὶ ὑμεῖς οἱ καθ᾿ ἕνα, ἕκαστος τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα οὕτως ἀγαπάτω ὡς ἑαυτόν, ἡ δὲ γυνὴ βλεπέτω ἵνα σέβεται τὸν ἄνδρα»)(!).[6]

Δεδομένης αὐτῆς τῆς κατάστασης στὴν πίστη, πιστεύουμε ὅτι ὁ διορισμὸς τῶν διακόνων σὲ ὁποιαδήποτε μορφὴ στὴν παροῦσα ἐποχὴ εἶναι πιθανὸν νὰ διαιρέσει τὴν Ἐκκλησία  καὶ νὰ θλίψει τοὺς πιστοὺς ἀμφισβητῶντας τὴν βασικὴ κατανόηση τῆς Ἐκκλησίας  γιὰ τὴν ἀνθρώπινη φύση. Ὁ Θεὸς ἔχει κάνει τὸν καθέναν ἀπὸ ἐμᾶς εἴτε ἄνδρα εἴτε γυναῖκα καὶ ὅρισε νὰ ζοῦμε ἀναλόγως εἴτε ὡς ἄνδρας εἴτε ὡς γυναῖκα. Μᾶς ἔχει προμηθεύσει ἐπίσης μὲ πολλοὺς ἐπιτακτικοὺς κανόνες  ποὺ διακρίνουν τοὺς ἄνδρες καὶ τὶς γυναῖκες, στὸν Νόμο, στοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους, στοὺς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας καὶ στὴν γραμματεία τῶν Ἁγίων Πατέρων μας, σὲ ἀποσπάσματα ποὺ εἶναι ἐξαιρετικὰ πολυάριθμα γιὰ νὰ ἀναφερθοῦμε. Ἀλλὰ ἄν οἱ νόμοι, οἱ κανόνες καὶ οἱ Κανόνες δὲν ἀρκοῦν γιὰ νὰ μᾶς ἐπιστρέψουν σὲ μετάνοια, ὁ Θεὸς μᾶς ἔδωσε δύο ξεχωριστὰ μοντέλα τελειοποιημένης ἀνθρωπότητας,  ἕνα ἀρσενικὸ καὶ ἕνα θηλυκὸ: τὸν Ἰησοῦ Χριστό, τὸν Ἐνσαρκωμένο Λόγο τοῦ Θεοῦ, καὶ τὴν Παναγία Μητέρα Του, τὴν Θεοτόκο  τῶν ὁποίων οἱ εἰκόνες βρίσκονται πάντα μπροστά μας  στὴν λατρεία  ὡς ὑπενθυμίσεις γιὰ τὸ τὶ ὀφείλουμε νὰ εἴμαστε ὡς ἄνδρες καὶ γυναῖκες.

Ὑπάρχουν ὅμως ὑποστηρικτὲς τῶν διακόνων ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ δοῦν τὶς γυναῖκες νὰ ἀντιμετωπίζονται ὅπως καὶ οἱ ἄνδρες στὴν Ἐκκλησία, μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ὅπως καὶ στὸν κόσμο, καὶ γι’ αὐτὸ τὸν λόγο χρησιμοποιοῦν τὴν τελετὴ τῆς χειροτονίας τῶν διακόνων σὲ μιὰ χούφτα βυζαντινῶν λειτουργικῶν βιβλίων γιὰ νὰ ὑποστηρίξουν ὅτι οἱ διάκονοι ὑπῆρξαν κάποτε «σημαντικοὶ κληρικοί». Οἱ συνήγοροι αὐτοὶ ἐπιθυμοῦν τὴν θέση, τὴν τιμὴ καὶ τὴν ἐξουσία τοῦ κλήρου. Μερικοὶ θὰ ἤθελαν νὰ ἔχουν διακόνους ὅπως ἀκριβῶς οἱ ἱεροδιάκονοι, μόνο ποὺ θὰ εἶναι γυναῖκες. Θα προωθοῦσαν τὴν φυσικὴ καὶ οἰκονομικὴ τάξη ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν γιὰ νὰ ἀνυψώσουν  τὶς γυναῖκες πάνω ἀπὸ τοὺς ἄνδρες στὴν ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας. Θὰ «χειροτονοῦσαν» τὶς γυναῖκες ποὺ εἶναι νέες, ἔγγαμες καὶ μὲ παιδιὰ, καὶ θὰ τὶς ἔδιναν ἕνα φωνητικὸ ρόλο στὴν λατρεία καὶ ὅλη τὴν ἐξουσία ποὺ μπορεῖ νὰ ἀσκήσει ἕνας διάκονος πάνω στοὺς ἄνδρες καὶ στὶς γυναῖκες. Οἱ λειτουργιολόγοι δὲν προχωροῦν τόσο μακρυά, ἀλλὰ ἡ δήλωσή τους ἀφήνει ἀνοιχτὴ αὐτὴ τὴν πιθανότητα εἴτε ἀγνοῶντας εἴτε ἀμφισβητῶντας τὰ παραδοσιακὰ ὅρια γιὰ τὶς διακόνους, τονίζοντας ταυτόχρονα τὸ ἀποκλειστικὸ προνόμιο τῶν ἐπισκόπων νὰ κάνουν ὅ,τι θέλουν μὲ τὶς διακόνους.

Δὲν μπορούμε λοιπὸν νὰ λάβουμε σοβαρὰ ὑπ’ ὄψιν τὸν ἰσχυρισμὸ τῶν λειτουργιολόγων ὅτι «ἡ ἀποκατάσταση τῆς γυναικείας διακονίας εἶναι τέτοια ποὺ δὲν διακυβεύονται οὔτε δογματικὰ ζητήματα οὔτε ὑφιστάμενες ἐξουσίες». Οὔτε μποροῦμε νὰ δεχτοῦμε τὶς διαβεβαιώσεις τους ὅτι οἱ διάκονοι σήμερα δὲν θὰ ὁδηγήσουν σὲ ἱέρειες αὔριο, γνωρίζοντας τὸ ποῦ ὁδήγησαν παρόμοιες βαθμιαῖες καινοτομίες σὲ ἑτερόδοξες κοινωνίες. Δὲν πρέπει ἐπίσης νὰ σκεφτόμαστε μόνο αὐτὸ ποὺ ἐμεῖς οἱ ἴδιοι μποροῦμε νὰ ἀνεχτοῦμε σήμερα. Πρέπει νὰ σκεφτοῦμε γενεαλογικὰ. Ἀκριβῶς ὅπως τὰ παιδιὰ ποὺ μεγαλώνουν σὲ ἐνορίες μὲ γυναῖκες ἀναγνῶστες  εἶναι πιθανότερο νὰ πιστεύουν ὡς ἐνήλικες ὅτι οἱ γυναῖκες πρέπει νὰ γίνονται διάκονοι ἤ ἱεροδιάκονοι, ἔτσι καὶ τὰ παιδιὰ ποὺ μεγαλώνουν σὲ ἐνορίες μὲ διακόνους εἶναι πιθανότερο νὰ πιστεύουν ὡς ἐνήλικες ὅτι οἱ γυναῖκες πρέπει νὰ γίνονται ἱερεῖς καὶ ἐπίσκοποι.

Καλοῦμε λοιπόν ὅλους τοὺς Ὀρθοδόξους ἱεράρχες, λοιποὺς κληρικοὺς καὶ θεολόγους νὰ ὑποστηρίξουν τὴν δογματικὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας σχετικὰ μὲ τὴν δημιουργία καὶ τὴν κλήση τοῦ ἀνθρώπου ὡς ἀρσενικοῦ καὶ θηλυκοῦ, ἀντιστεκόμενοι στὴν διχαστικὴ κραυγὴ τοῦ διορισμοῦ διακόνων.

Σημειώσεις
1 Εὐαγγέλος Θεοδώρου κ.ἄ., "Οι Ὀρθόδοξοι Λειτουργιολόγοι ἐξέδωσαν δήλωση ὑποστήριξης γιὰ τὴν ἀναβίωση τοῦ Τάγματος τῆς Διακονίας ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας", Πανορθόδοξη Σύνοδος, https://panorthodoxcemes.blogspot.ca/2017/10/ortho. .., 24 Ὀκτωβρίου 2017.

2 Βλέπε "Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας για Διακόνισσες και Αγία Σύνοδο", Romfea, http: //www.romfea.gr/epikairotita-xronika/11485-to ..., 16 Νοεμβρίου 2016; και, "Στην Αφρική εόρτασε τα ονομαστήρια του ο Πατριάρχης Θεόδωρος", Romfea, http: //www.romfea.gr/patriarxeia-ts/patriarxeio-al ..., 18 Φεβρουαρίου 2017.

3 Γιὰ τὴν πιὸ ἐμπεριστατωμένη μελέτη τοῦ θέματος, βλ. Aimé Georges Martimort, Deaconesses: Historical Study, trans. K.D. Whitehead (San Francisco: Ignatius Press, 1986). Γιὰ μιὰ ἐμπεριστατωμένη μελέτη τῶν Ὀρθοδόξων διακόνων πρὶν ἀπὸ τὴν ἐξαφάνισή τους, βλ. Brian Patrick Mitchell, "The Disappearing Deaconess: Πώς ἡ ἱεραρχικὴ τάξη τῆς Ἐκκλησίας καταδίκασε τὴν γυναικεῖα διακονία," http://www.brianpatrickmitchell.com/wp-content/upl. ...

4 Ἡ «θετικὴ ἀνταπόκριση» καὶ «ὁ εἰδικὸς τρόπος» προέρχονται ἀπὸ τὴν ἔκθεση τοῦ Διεθνορθόδοξου Συμποσίου στὴ Ρόδο τὸ 1988 μὲ τίτλο «Ἡ θέση τῆς γυναῖκας στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καὶ τὸ ζήτημα τῆς χειροτονίας τῶν γυναικῶν» (Κωνσταντινούπολη: Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, 1988), τὸ ὁποῖο οἱ λειτουργιολόγοι παραθέτουν κατόπιν ἐγκρίσεως.

5 Ἡ ἐλάχιστη ἡλικία γιὰ τὶς διακόνους ἄλλαξε πολλὲς φορὲς μέσα στὸν χρόνο: Ὁ αὐτοκράτορας Ἅγιος Θεοδόσιος ὁ Μέγας τὴν ἔθεσε σὲ 60 ἔτη τὸ 390 μ.Χ., ποὺ εἶναι ἡ ἡλικία ποὺ ἔθεσε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος γιὰ τὶς ἐγγεγραμμένες χῆρες στὸ Α΄Τιμοθ. Ε΄ 9, τὴν ὁποία ἀνέφερε ἡ νομοθεσία τοῦ Ἁγίου Θεοδοσίου. Ὁ 15ος Κανὼν τῆς Χαλκηδόνος τὴν μείωσε σὲ 45 ἔτη τὸ 451 μ.Χ. Ἡ Novella 6 τοῦ αὐτοκράτορος Ἁγίου Ἰουστινιανοῦ τὴν ἔθεσε σὲ 50 ἔτη τὸ 535 μ.Χ., κάνοντας μιὰ ἐξαίρεση  γιὰ τὶς γυναῖκες ποὺ ζοῦσαν σὲ ἐρημητήρια καὶ δὲν εἶχαν ἐπαφή μὲ ἄνδρες. Ἡ Novella 123 τοῦ ἰδίου τὴν μείωσε σὲ 40 ἔτη τὸ 546 μ.Χ., τὴν ὁποία ἐπιβεβαίωσε ὁ Κανών 14 τῆς ἐν Τρούλλῳ Συνόδου τὸ 692 μ.Χ.

6 Ἀλκιβιάδη Καλύβα καὶ Φιλίππου Ζυμάρη, «Ἐφεσίους 5: 20-33 ὡς ἡ ἐπιστολὴ ἀνάγνωσης γιὰ τὴν τελετὴ τοὺ γάμου: Κατάλληλη ἤ Προβληματική;» Δημόσια Ὀρθοδοξία, https://publicorthodoxy.org/2017/09/08/ephesians-r..., προσπελάστηκε στὶς 4 Νοεμβρίου 2017.

[Ἀκολουθοῦν ὑπογραφὲς]

Archimandrite Luke (Murianka), D.A. (Cand.), Rector & Associate Professor of Patrology, Holy Trinity Orthodox Seminary (ROCOR)

Archpriest Chad Hatfield, D.Min., D.D., President, St. Vladimir’s Orthodox Theological Seminary (OCA)

Archpriest Alexander F.C. Webster, Ph.D., Dean & Professor of Moral Theology, Holy Trinity Orthodox Seminary (ROCOR)

Protopresbyter George A. Alexson, Ph.D. (Cand.), Holy Apostles Greek Orthodox Church (GOAA), Sterling, VA

Mitred Archpriest Victor Potapov, St. John the Baptist Russian Orthodox Cathedral (ROCOR), Washington, DC

Archimandrite Demetrios (Carellas), Greek Orthodox Archdiocese of America (GOAA)

Archpriest Lawrence Farley, St. Herman of Alaska Orthodox Church (OCA), Langley, BC

Archpriest Patrick Henry Reardon, All Saints Orthodox Church (AOCANA), Senior Editor, Touchstone, Chicago, IL

Archpriest Peter Heers, D.Th., Assistant Professor of Old and New Testament, Holy Trinity Orthodox Seminary (ROCOR)

Archpriest John Whiteford, St. Jonah Orthodox Church (ROCOR), Spring, TX

Hieromonk Alexis Trader, D.Th., Karakallou Monastery, Mt. Athos (Greece)

Fr. Christopher Allen, SS. Joachim and Anna Orthodox Church (ROCOR), San Antonio, TX

Fr. Ignatius Green, Holy Virgin Protection Russian Orthodox Church (ROCOR), Nyack, NY, Editor, St Vladimir's Seminary Press

Chaplain (Major) George Ruston Hill, U.S. Army, Ethics Instructor, The Judge Advocate General's Legal Center and School, Charlottesville, VA

Fr. Johannes Jacobse, St. Peter the Apostle Orthodox Church (AOCANA), Bonita Springs, FL

Fr. Andrew Kishler, St. George Antiochian Orthodox Church (AOCANA), Spring Valley, IL

Fr. Seraphim Majmudar, Saint Nicholas Greek Orthodox Church (GOAA), Tacoma, WA

Fr. John A. Peck, All Saints of North America Orthodox Church (GOAA), Sun City, AZ

Fr. John Schmidt (OCA-ROEA), St. Elias Orthodox Church, Ellwood City, PA

Fr. Gregory Telepneff, Th.D., Senior Research Scholar, Center for Traditionalist Orthodox Studies

Protodeacon Brian Patrick Mitchell, St. John the Baptist Russian Orthodox Cathedral (ROCOR) , Washington, DC

Deacon Ananias Sorem, Ph.D., Lecturer in Philosophy, California State U. at Fullerton, Falling Asleep of the Ever-Virgin Mary Church (OCA-ROEA), Anaheim, CA

Deacon Alexander William Laymon, Colonel, U.S. Army, Retired, St. Herman of Alaska Orthodox Church (ROCOR), Stafford, VA

Teena H. Blackburn, Lecturer in Philosophy and Religion, Eastern Kentucky University

David Bradshaw, Ph.D., Professor of Philosophy, University of Kentucky

Mark J. Cherry, Ph.D., Professor in Applied Ethics, Department of Philosophy , St. Edward's University

Corinna Delkeskamp-Hayes, Editor, Christian Bioethics, Freigericht, Germany

Tristram Engelhardt, Jr., Ph.D., M.D., Professor, Rice University, Professor Emeritus, Baylor College of Medicine

Bruce V. Foltz, Ph.D., Emeritus Professor of Philosophy, Eckerd College

David Ford, Ph.D., Professor of Church History, St. Tikhon’s Orthodox Theological Seminary (OCA)

Nancy Forderhase, Ph.D., Emerita Professor of History, Eastern Kentucky University

Ana S. Iltis, Ph.D., Professor of Philosophy, Director, Center for Bioethics, Health and Society, Wake Forest University

Nathan A. Jacobs, Ph.D., Visiting Scholar of Philosophy, University of Kentucky, President, 5Sees Production Company

Joel Kalvesmaki, Ph.D. , Editor in Byzantine Studies, Dumbarton Oaks

James Kushiner, Executive Editor, Touchstone , Chicago, IL

George Michalopulos, Editor and Publisher, Monomakhos.com

Sampson (Ryan) Nash, MD, MA, Director, The Ohio State University Center for Bioethics, Associate Professor of Medicine, The Ohio State University College of Medicine

Alfred Kentigern Siewers, Ph.D., Associate Professor of English, Bucknell University

*Names of organizations are for identification only.

Ἐπικοινωνία γιὰ πληροφορίες: Protodeacon Brian Patrick Mitchell,

protodeaconpatrick@gmail.com