Περί αιρετικών και μετα-πατερικών θεολόγων από αοίδημο καθηγητή Στυλιανὸ Παπαδόπουλο

Ὁ ἀοίδιμος καθηγητὴς Πατρολογίας Στυλιανὸς Παπαδόπουλος, σὲ μιὰ ἀπὸ τὶς τελευταῖες του συνεντεύξεις (Ἰανουάριος 2011), συζητᾶ μὲ τὸν ἐπίσκοπο Καρπασίας Χριστοφόρο γιὰ τὴ σημασία τῶν Ἁγίων Πατέρων στὴ ζωή μας. Ἀποσπάσματα αὐτῆς τῆς συνέντευξης ἀπομαγνητοφωνήσαμε καὶ παρουσιάζουμε.

Ὁ Παπαδόπουλος κοιμήθηκε στὶς 15 Ιανουαρίου 2012 καὶ ἐτάφη στὴν Ἱ. Μ. Δοχειαρείου τοῦ Ἁγίου Ὄρους, στὴν ὁποία (πρὸς τὸ τέλος τῆς ζωῆς του) εἶχε καρεῖ μοναχὸς μὲ τὸ ὄνομα Γεράσιμος.

Ἀπὸ τὴ συνέντευξη ἐπισημαίνουμε δύο σημεῖα:

α) Ὅτι οἱ αἱρετικοὶ ὅλων τῶν ἐποχῶν, κατέληξαν νὰ γίνουν αἱρετικοί, γιατὶ δὲν ἀποδέχτηκαν-ἐγκολπώθηκαν ὅλη τὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Ἀπὸ τὸν Ἀρειανισμό, ἕως τὸν Οἰκουμενισμό, καὶ ἀπὸ τὸν Ἄρειο καὶ τὸν Νεστόριο, ἕως τὸν πατριάρχη Βαρθολομαῖο, τὸν Περγάμου Ἰωάννη Ζηζιούλα, τὸν Καλαβρύτων Ἀμβρόσιο, τὸν Δημητριάδος Ἰγνάτιο, τὸν Μεσσηνίας Χρυσόστομο.

β) Θεωρεῖ ὅτι εἶναι ἀστεῖο νὰ μιλᾶμε γιὰ μετα-πατερικὴ θεολογία.

Καὶ μὲ τὰ λόγια τοῦ Παπαδόπουλου:

Θὰ μοῦ πεῖτε ὁ Θεόδωρος Μοψουεστίας δὲν εἶχε πνευματικὴ ζωή; Βέβαια εἶχε κάποια προβλήματα, ἀλλὰ κάτι ἄλλο σπουδαῖο τοῦ ἔλειπε, ποὺ ἔλειπε σὲ ὅλους τοὺς κακόδοξους, μὲ μαθηματικὴ ἀκρίβεια. Τί; Δὲν ἐγκολπώθηκε, δὲν ἀποδέχθηκε ὅλη τὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας, τὴ διδασκαλία της, τὸ φρόνημά της. Κάτι σημαντικὸ ἀπὸ ἐκεῖνο ποὺ πίστευε τότε ἡ Ἐκκλησία τὸ ἄφησε στὴν ἄκρη. Καὶ ἔτσι δὲν ἔγινε δοχεῖο τῆς Χάριτος. Τὸ ἴδιο κι ὁ Ἄρειος. Τὸ ἴδιο ὁ Νεστόριος. Τὸ ἴδιο μεταγενέστεροι.

Εἶναι ἀστεῖο (νὰ μιλᾶμε) γιὰ μετα-πατερικὴ περίοδο καὶ θεολογία, νὰ ποῦμε ὅτι χρειαζόμαστε μετα-πατερική θεολογία.  Κι ἐκεῖνοι ἀκόμα ποὺ χρησιμοποιοῦν αὐτὸ τὸν ὅρο, στὴν πραγματικότητα δὲν τὸ πραγματοποίησαν. Εἶναι ἀφελέστατο, εἶναι μία φωτοβολίδα ἐντυπωσιακή, ἡ ὁποία ἀκούστηκε, ἀκούγεται, ἀλλὰ δὲν μπορεῖ νὰ γίνει μετα-πατερική, γιατὶ ἡ διδασκαλία, ἡ ζωὴ καὶ ἡ πίστη τῶν Πατέρων εἶναι τώρα ἐδῶ.

Ἀλλὰ θέλουμε τέτοια δοχεῖα τοῦ Πνεύματος γιὰ νὰ ἀπαντήσουμε, ὄχι μὲ ἁπλὰ φληναφήματα καὶ μὲ σχήματα τοῦ κόσμου τούτου καὶ στοχασμούς.

Σ χ ό λ ι ο:

  Ανώνυμος 8 Ιουνίου 2013 - 4:29 π.μ.

Γνωρίζετε ότι ο μακαριστός Γεράσιμος μοναχός (πρώην κ. Στυλιανός Παπαδόπουλος) όταν ήταν καθηγητής Πανεπιστημίου έκανε αγώνα για να μην αγιοποιηθεί ο Εθνομάρτυς Χρυσόστομος Σμύρνης; Αυτό μας το κατέθεσε ο επίσης κοιμηθείς αγωνιστής κ. Νικόλαος Ψαρουδάκης με στοιχεία. Αιωνία του η μνήμη.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ:

..............................................

Καρπασίας Χριστοφόρος: Σὲ πολλοὺς ὑπάρχει ἡ ἀντίληψη ὅτι οἱ Πατέρες ἐκφράζουν κάτι ἐντελῶς προσωπικό, μιὰ δική τους ἀντίληψη περὶ Θεοῦ, ἐνῶ
μᾶς εἴπατε πολὺ σωστὰ ὅτι, αὐτὸ ποὺ ἐξέφραζαν, ἦταν αὐτὸ ποὺ στὴν πραγματικότητα ζοῦσε ἡ Ἐκκλησία ἀπὸ τῆς ὑπάρξεώς της, καὶ μέσα ἀπὸ τὸν φωτισμὸ καὶ τὴν ζωὴν καὶ τὴν ἐμπειρία, αὐτὸ ποὺ ζοῦσε ἡ Ἐκκλησία, τὸ διερμήνευαν, τὸ διασαφήνιζαν καὶ τὸ μετέφεραν στὸν κόσμο γιὰ νὰ γνωρίζει κι αὐτός, πῶς θὰ φτάσει σ’ αὐτὴν τὴν γνώση καὶ ἐμπειρία καὶ βίωση αὐτοῦ τοῦ μυστηρίου.

Παπαδόπουλος Στυλιανός: Ἀναμφίβολα, αὐτὰ τὰ ὁποῖα ζοῦσε ἡ Ἐκκλησία μέχρι τὴν στιγμή, φερ’ εἰπεῖν, ποὺ ζοῦσε καὶ δροῦσε ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας. Ἀλλὰ ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος, ζώντας ὅλο τὸ γεγονὸς  τοῦ φρονήματος τῆς Ἐκκλησίας, τῆς Πίστεως τῆς Ἐκκλησίας, ὄφειλε ἐκείνη τὴ στιγμὴ νὰ ἀπαντήσει σ’ ἕνα νέο, μεγάλο πρόβλημα. Ἀλλά, βεβαίως φωτιζόταν, καὶ πρέπει νὰ τὸ προσέξουμε. Παρὰ ταῦτα, ἐκεῖνο τὸ νέο, ἡ νέα ἐμβάθυνση ποὺ δήλωνε, ποὺ περιέγραφε γιὰ τὴν ἀλήθεια, αὐτό, νέο, γιατὶ δὲν εἶχε ἔτσι δηλωθεῖ, ἐκφρασθεῖ, ὅμως ἦταν πάντοτε σύμφωνο καὶ συνεπὲς μὲ ὅ,τι μέχρι τότε εἶχε ὡς διδασκαλία, ὡς πίστη ἡ Ἐκκλησία.

Ποτὲ δὲν ἦρθε ἕνας μεγάλος Πατέρας καὶ διδάσκαλος, καὶ εἰς τοὺς μεταγενέστερους αἰῶνες, νὰ μᾶς πεῖ κάτι –διότι δὲν ἦταν δυνατὸν ἄλλωστε, ἀφοῦ φωτίζονταν ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, δὲν ἦταν δυνατόν– νὰ ποῦν κάτι ἀντίθετο ἀπὸ ἐκεῖνο γιὰ τὸ ὁποῖο εἶχε φωτιστεῖ, ἢ ὁ Ἅγιος Εἰρηναῖος, ἢ ὁ Μ. Βασίλειος, ἢ ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, ἦταν πάντοτε σύμφωνα καὶ ἦταν μία μεγαλύτερη ἐμβάθυνση καὶ συνειδητοποίηση τῆς ἴδιας τῆς ἀλήθειας.

Βέβαια ὑπῆρχε, καὶ θὰ λέγαμε ἀναμφίβολα, καὶ τὸ προσωπικὸ στοιχεῖο. Μὲ ποία ἔννοια; Βεβαίως τὸ πρόσωπο, ὁ μεγάλος Θεολόγος φωτιζόταν, ἀφοῦ βίωνε πᾶν ὅ,τι ζοῦσε ἡ Ἐκκλησία. Ἐκεῖνος φωτιζόταν, τὸ διατύπωνε καὶ ὅσοι παράλληλα ζοῦσαν τὸ πνεῦμα τῆς Ἐκκλησίας κι ἐκεῖνοι τὸ δέχονταν...

Ἐνῶ δηλ. εἴχαμε τὴν ἀλήθεια Χριστός, ἡ Ἐκκλησία πίστευε στὸν Χριστὸ καὶ δὴ ὡς Σωτῆρα, ὅμως ὁ Ἀθανάσιος, ἕνεκα τῆς κακοδοξίας τῆς ἐποχῆς ὄφειλε, στὴν ἴδια αὐτὴ ἀλήθεια νὰ ἐμβαθύνει. Ἀλλὰ ὅταν μιλᾶμε γιὰ ἀλήθεια, ἡ ἀλήθεια δὲν εἶναι κάτι τὸ ὁποῖον το ἐλέγχουμε ἐμεῖς, δὲν εἶναι κάτι τὸ ὁποῖο μποροῦμε μὲ τὸ μυαλό, μὲ τὴν διάνοιά μας, ὅσο καὶ νὰ τὸ προσπαθήσουμε δὲν μπροῦμε νὰ περάσουμε μέσα στὴν ἀλήθεια, νὰ ἔχουμε ἐμπειρία τῆς ἀλήθειας, διότι εἶναι πάνω ἀπὸ τὶς διανοητικές μας δυνατότητες.

Ἄρα, ἐκεῖ κάποιος πρέπει νὰ μᾶς βοηθήσει γιὰ νὰ μποῦμε βαθύτερα στὴν ἀλήθεια, στὴν ἴδια ἀλήθεια· κι ἐδῶ εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ποὺ θὰ μᾶς βοηθήσει –καὶ βοήθησε– νὰ πᾶμε βαθύτερα. Δὲν ὑποσχέθηκε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς στοὺς μαθητές του ὅτι θὰ σᾶς στείλω τὸν Παράκλητο καὶ ἐκεῖνος ὁδηγήσει ὑμᾶς εἰς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν; Καὶ ἄλλα, εἶπε, ὅτι ἔχω νὰ σᾶς πῶ,  «Κύριός μας πρὸς τοὺς μαθητές Του, ἀλλ’ αὐτὴ τὴν στιγμὴ δὲν δύνασθε νὰ τὰ βαστάσετε, δὲν θὰ τὰ κατανοήσετε. Πότε θὰ τὰ κατανοοῦσαν; Ἂν φώτιζε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Ἀπὸ τὴν Πεντηκοστή.

Γιατί ἔγινε ἡ Πεντηκοστή; Ἡ Πεντηκοστή, δηλ. ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἔγινε ἀκριβῶς ὥστε οἱ μαθητές, οἱ Ἀπόστολοι καὶ ἐν συνεχείᾳ οἱ Πατέρες, ἐν συνεχείᾳ ὅλη ἡ Ἐκκλησία, νὰ ἀποτελεῖ κατάλληλο ἔδαφος, σταθμό, ὑποδοχὴ γιὰ νὰ ἔρθει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.

Ἡ κατάλληλη ὑποδοχὴ ποιά εἶναι γιὰ νὰ φωτίσει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, γιὰ νὰ καθοδηγήσει; Εἶναι ἡ μετοχή μας στὰ μυστήρια. Δὲν μποροῦμε νὰ ἔχουμε κανένα φωτισμό, ἂν δὲν μετέχουμε, ἂν δὲν εἴμαστε σῶμα Χριστοῦ..., ἂν δὲν μετέχουμε στὴν Θ. Εὐχαριστία, βεβαίως σὲ ὅλα τὰ μυστήρια, ἡ Θ. Εὐχαριστία εἶναι τὸ τέλος, θὰ λέγαμε ἡ ἀποκορύφωση τοῦ ἔργου τοῦ Θεοῦ. Γιατί...; Στὴν ἐνανθρώπιση προσέλαβε τὴν ἀνθρώπινη φύση ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ. Γιατὶ νὰ ὑποστεῖ μιὰ τέτοια κένωση, ἕνα τέτοιο εὐτελισμὸ ὁ ἄκτιστος Θεός; Γιὰ νὰ μπορέσωμε νὰ ἔχωμε Εὐχαριστία. Διότι ὅταν προσέλαβε τὴν ἀνθρώπινη φύση..., ἡ ἀνθρώπινη φύση ἁγιάστηκε, θεώθηκε, καὶ αὐτὴν ἀκριβῶς ἔχουμε στὴν Θ. Εὐχαριστία καὶ γινόμαστε σῶμα Χριστοῦ, ἀλλιῶς δὲν εἴμαστε σῶμα Χριστοῦ.

Καρπασίας Χριστοφόρος: Πῶς φτάνουν στὸ νὰ εἶναι δεκτικοὶ αὐτοὶ οἱ Πατέρες τῆς ἀποκάλυψης τοῦ Θεοῦ. Γιατὶ θὰ μᾶς πεῖ κάποιος ἐνδεχομένως, γιατί ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος καὶ ὄχι ὁ Θεόδωρος Μοψουεστίας. Ἢ τί ἔκαναν αὐτοί, καὶ τί εἶδε ὁ Θεὸς σ’ αὐτοὺς γιὰ νὰ τοὺς δώσει ὅλον αὐτὸν τὸν φωτισμό, ὅλη αὐτὴν τὴν ἀποκάλυψη...

Παπαδόπουλος: Ὁ Θεόδωρος Μοψουεστίας ὑπῆρξε αἱρετικός. Ὁ ἅγ. Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἄρχισε τὸ πνευματικό του ἔργο, ἀποδέχτηκε καὶ βίωσε, ἔζησε, ὅλη τὴ ζωή, τὴν Παράδοση, τὴν διδασκαλία, τὸ φρόνημα τῆς Ἐκκλησίας. Ὅμως, ἀκόμα, ἔχει δύο στοιχεῖα, ὅπως ὅλοι οἱ μεγάλοι Πατέρες τὰ ἔχουν αὐτά. Ἀσκητικὸ βίο, δηλ. πνευματικὴ προσπάθεια, ἀγῶνα πολύ ὑψηλῶν μέτρων καί, συγχρόνως, μελέτη βαθιὰ τῆς Γραφῆς καὶ τῆς Παραδόσεως, ὅπως εἶχε φτάσει μέχρι τὶς ἡμέρες του. Αὐτή του ἡ ἀφοσίωση τὸν ἔκαναν κατ’ ἐξοχὴν δεκτικὸ δοχεῖο τῆς Χάριτος.

Δὲν ὑπάρχει κάποιο μυστικὸ στοὺς Πατέρες, ποὺ διερωτώμεθα πῶς τοῦτο, ἐκεῖνο. Ὅποιος ἐμπιστεύεται ἀπόλυτα τὴ ζωή, τὴν Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, ζεῖ πνευματικὰ μὲ δυνατὸ πνευματικὸ ἀγῶνα, ἐκεῖνος εἶναι ἕτοιμος νὰ ἀπαντήσει σὲ κάποιο πρόβλημα μεγάλο, καὶ πρόβλημα ποὺ θὰ ἀφορᾶ τὴν σωτηρία καὶ τὴν θρησκευτικὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου, νὰ ἀπαντήσει μὲ τὸν φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτὸς ἔχει γίνει δοχεῖο.

Θὰ μοῦ πεῖτε ὁ Θεόδωρος Μοψουεστίας δὲν εἶχε πνευματικὴ ζωή; Βέβαια εἶχε κάποια προβλήματα ποὺ ξέρουμε, εἶχε παρασυρθεῖ ἀπὸ κάποια γυναῖκα κ.τλ., ἀλλὰ κάτι ἄλλο σπουδαῖο τοῦ ἔλειπε, ποὺ ἔλειπε σὲ ὅλους τοὺς κακόδοξους, μὲ μαθηματικὴ ἀκρίβεια. Τί; Δὲν ἐγκολπώθηκε, δὲν ἀποδέχθηκε ὅλη τὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας, τὴ διδασκαλία της, τὸ φρόνημά της. Κάτι σημαντικὸ ἀπὸ ἐκεῖνο ποὺ πίστευε τότε ἡ Ἐκκλησία τὸ ἄφησε στὴν ἄκρη. Καὶ ἔτσι δὲν ἔγινε δοχεῖο τῆς Χάριτος. Τὸ ἴδιο κι ὁ Ἄρειος. Τὸ ἴδιο ὁ Νεστόριος. Τὸ ἴδιο μεταγενέστεροι.

Ὅταν ἕνας θεολόγος –ἐκτὸς ἀπὸ τὸν πνευματικό του ἀγῶνα, τὴν ἀσκησή του, μπορεῖ νὰ εἶναι κάποιος ἀσκητής, μπορεῖ νὰ ἀγωνίζεται πνευματικά– ἐὰν δὲν ἀποδέχεται ὅλη τὴ ζωή, ὅλη τὴν Παράδοση, ὅλη τὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας καὶ δὲν ζεῖ σύμφωνα μὲ αὐτά, τότε δὲν γίνεται δοχεῖο τῆς Χάριτος. Ἀποκλείεται. Δὲν ἔγινε ποτὲ κανένας Πατέρας καὶ διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας χωρὶς αὐτά. Μὰ θὰ μοῦ πεῖτε: πνευματικὸς ἀγῶνας· τί νὰ σᾶς πῶ;  

ταν πῆγε ὁ ἅγιος Γρηγόριος στὸ ἀσκητήριο τοῦ Μ. βασιλείου, εἶναι ζήτημα ἂν ἀναπαύονταν 3 ὧρες τὴν ἡμερα. Χώριζαν το 24ωρο σὲ προσευχή, ψαλμούς, ὑμνωδία, νηστεία, μελέτη –πολλές ὧρες– καὶ  λίγες ὧρες χειρωνακτικὴ ἐργασία. Αὐτὰ ὅλα καθαίρουν τὸ πνεῦμα, τὴν ψυχή, τὴν καρδία τοῦ ἀνθρώπου. Γιατί; Γιατὶ παραδίδεται στὸ Θεό. (Καὶ ὅλα αὐτὰ τὰ κάνει) γιὰ νὰ μπορέσει νὰ εἶναι περισσότερο προσηλωμένος στὸ Θεό. Ὅσο εἴμαστε περισσότερο προσηλωμένοι στὸ Θεό, στὸ Δημιουργό μας, στὴν Ἀλήθεια, στὸ Σωτῆρα μας, τότε βέβαια πιό δύσκολα παρεκκλίνουμε, ἁμαρτάνουμε, κάνουμε κάτι τὸ ὁποῖο δὲν εἶναι ἀρεστὸ στὸ Θεό. Γινόμαστε (τότε)  ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος τὸν ὁποῖο θέλει ὁ Θεός, τὸν ὁποῖο ἤθελε ὁ Θεός, ὅταν τὸν δημιούργησε. Τὸν ἔκανε κατ’ εἰκόνα νὰ γίνει ὁμοίωση. Τότε βέβαια ἐκεῖ εἴμαστε ἕτοιμοι νὰ δεχθοῦμε τὸν φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Καρπασίας Χριστοφόρος: Ὑπάρχουν δύο τάσεις σήμερα μέσα στὴν Ἐκκλησία μας. Ἡ μία λέει «ἐπιστροφὴ στοὺς Πατέρες». Καὶ ἡ ἄλλη λέει ὅτι, ναὶ μέν, εἶναι χρήσιμοι οἱ Πατέρες, ἀλλὰ πρέπει νὰ ἀπαγκιστρωθοῦμε ἀπ’ αὐτοὺς καὶ νὰ μποῦμε σὲ μία μετα-πατερικὴ περίοδο καὶ θεολογία.

Παπαδόπουλος: Κάποτε ...ἦταν χρήσιμο νὰ εἰπωθεῖ τὸ «ἐπιστροφὴ στοὺς Πατέρες», καὶ σήμαινε ὅτι πρέπει νὰ προσέξουμε τοὺς Πατέρες καὶ ὄχι μόνο τοὺς σχολαστικοὺς θεολόγους τοῦ 13ου, 14ου κ.τλ. αἰῶνα. Ἀλλὰ ἐμεῖς..., δὲν μποροῦμε νὰ μιλᾶμε γιὰ ἐπιστροφή.

Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος, ἂς ἦταν στὶς ἀρχὲς τοῦ 2ου αἰῶνος, εἶναι βίωμά μας σήμερα. Δηλ. αὐτὰ ποὺ μᾶς εἶπε γιὰ ...τὸν ἐπίσκοπο, αὐτὴ τὴ διδασκαλία ἔχουμε, αὐτὸ ζοῦμε. Τὸ ἴδιο ἰσχύει γιὰ τὸν Μ. Ἀθανάσιο, τὸν ἱ. Χρυσόστομο, τὸν ἅγιο Μάξιμο. Αὐτὰ ποὺ μᾶς εἶπε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς γιὰ τὶς θεῖες ἐνέργειες, ποὺ δροῦν μέσα μας, ποὺ ἐνεργοῦν στὸ πνεῦμα μας, ἀλλὰ οἱ θεῖες ἐνέργειες εἶναι ἄκτιστες, εἶναι θεῖες, γιατὶ ἀλλιῶς δὲν θὰ μποροῦσαν νὰ ἐπηρεάσουν, δὲν θὰ μπορούσαμε νὰ ἔχουμε πίστη.

Γιατί ἔχουμε πίστη; Ἡ πίστη δὲν εἶναι κάτι ποὺ τὸ ὁρίζω ἐγώ, ὁ ἕνας..., ὁ φιλόσοφος, ὁ θεολόγος..., οὔτε ὁ ἐπίσκοπος, οὔτε ὁ Πατριάρχης. Ἁπλῶς ἔχουμε διάθεση, ἀναζητοῦμε καὶ μᾶς παρέχεται. Πῶς; Εἶναι οἱ θεῖες ἐνέργειες, εἶναι ἡ δράση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα μας.

Γι’ αὐτό, ὅταν προχωρήσουμε λιγάκι περισσότερο, τότε βλέπουμε πόσο ἀστεῖο εἶναι νὰ ποῦμε ὅτι χρειαζόμαστε μετα-πατερική θεολογία. Ποιά μετα-πατερική; Οὔτε τὴν προσπάθησε κανένας. Κι ἐκεῖνοι ἀκόμα ποὺ εἴπατε ὅτι χρησιμοποιοῦν αὐτὸ τὸν ὅρο, στὴν πραγματικότητα δὲν τὸ πραγματοποίησαν. Εἶναι ἀφελέστατο, εἶναι μία φωτοβολίδα ἐντυπωσιακή, ἡ ὁποία ἀκούστηκε, ἀκούγεται, ἀλλὰ δὲν μπορεῖ νὰ γίνει μετα-πατερική, γιατὶ ἡ διδασκαλία, ἡ ζωὴ καὶ ἡ πίστη τῶν Πατέρων εἶναι τώρα ἐδῶ. Ἂς τὰ εἴπανε τότε. Ἡ γλῶσσα μας μόνο μπορεῖ νὰ διακριθεῖ καὶ νὰ εἶναι διαφορετική. Ἂν εἴμαστε ἱκανοί, ἂν μποροῦμε νὰ γίνουμε δοχεῖα, ὑποδοχεῖς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὅπως οἱ Πατέρες, ἂς προσπαθήσουμε καὶ σὲ πιό καινούργια προβλήματα, ποὺ βέβαια, δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι ἀπὸ καιροῦ σὲ καιρὸ ἐμφανίζονται νέα προβλήματα, νέες κρίσεις. Ἀλλὰ θέλουμε τέτοια δοχεῖα τοῦ Πνεύματος γιὰ νὰ ἀπαντήσουμε, ὄχι μὲ ἁπλὰ φληναφήματα καὶ μὲ σχήματα τοῦ κόσμου τούτου καὶ στοχασμούς.

Σχήματα καὶ γλῶσσα σύγχρονη μποροῦμε νὰ ἔχουμε, ἀλλὰ τὸ βάθος, ἐκεῖνο ποὺ ὑπάρχει κάτω ἀπὸ τὴ γλῶσσα καὶ θέλουμε νὰ δώσουμε, εἶναι κάτι ποὺ δόθηκε στοὺς παλαιούς, δίνεται σήμερα καὶ ἐλπίζουμε ὅτι θὰ δίνεται στὸ μέλλον ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.

Ἀπομαγνητοφώνηση ἀπὸ Video στὸ

http://thriskeftika.blogspot.gr/2013/05/o_24.html