"Εκείνος που ομολογεί, δεν ομολογεί με την δική του δύναμη".

Ευαγγέλιο της Κυριακής των Αγίων Πάντων

Πρωτοπρ. Νικόλαος Μανώλης (Γραπτό Κήρυγμα)

Πρωτοπρ. Νικόλαος Μανώλης,

εφημέριος του Ι.Ν. αγ. Σπυρίδωνος Τριανδρίας Θεσσαλονίκης

Πηγή: "κατάνυξις"                   Για τον "Στύλο Ορθοδοξίας" (Μάρτιος 2015, αρ. φ. 167)    

Κήρυγμα στο «32Είπεν ο Κύριοs τοιs εαυτού µαθηταίς· πας όστις ομολογήσει εν εμοί έμπροσθεν των ανθρώπων, ομολογήσω καγώ εν αυτώ έμπροσθεν του πατρός μου του εν ουρανοίς. 33Όστις δ’  αν αρνήσηταί με έμπροσθεν των ανθρώπων, αρνήσομαι αυτόν καγώ έμπροσθεν του πατρός μου του εν ουρανοίς.»[1]

Για την καλύτερη κατανόηση των στίχων αυτών παραθέτουμε και την μετάφρασή τους: «32Για καθένα δε, που θα κάνῃ ομολογία για μένα μπροστά στους ανθρώπους, θα κάνω και εγώ ομολογία γι αυτόν μπροστά στον Πατέρα
μου τον ουράνιο. 33Εκείνον δε, που θα με αρνηθεί μπροστά στους ανθρώπους, θα τον αρνηθώ και εγώ μπροστά στον Πατέρα μου τον ουράνιο.»[2]

Στους αμέσως προηγούμενους στίχους από όσα μας παρουσιάζει η σημερινή ευαγγελική περικοπή, ο Κύριος φρόντισε να ενισχύσει τους μαθητές απέναντι στο στοιχείο του φόβου. Τους τονίζει πως πρέπει να έχουν απεριόριστη εμπιστοσύνη στην πρόνοια του Θεού η οποία ακόμα και αυτά τα σπουργίτια δεν αφήνει ακηδεμόνευτα: «30Όσο δε για σας, ακόμη και οι τρίχες της κεφαλής σας είναι αριθμημένες. 31Μη φοβηθήτε λοιπόν. Από πολλά σπουργίτια είσθε ανώτεροι εσείς»[3].

Αλλά και σήμερα, τους ενθαρρύνει και πάλι. Χρησιμοποιεί μάλιστα δύο τρόπους. Τον φόβο και την ελπίδα. Γράφει ο ιερός Χρυσόστομος: «Αφού λοιπόν εξεδίωξεν από μέσα των την αγωνίαν που κατετρόμαζεν την ψυχή των, τους ενθαρρύνει … εκδιώκων τον φόβον με τον φόβον και όχι μόνον με τον φόβον αλλά και με την ελπίδα διά μεγάλα έπαθλα. Και τους παρουσιάζει με μεγάλην εξουσίαν, προτρέπων αυτούς και με τα δύο εις το να κηρύσσουν με παρρησίαν την αλήθειαν»[4].

Ο φόβος της άρνησης των μαθητών από το Ιησού Χριστό ενώπιον του ουρανίου πατρός, αποτελεί ένα ενδεχόμενο που πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους. Είναι ένας φόβος που η καρδιά τους δεν αντέχει. Η αποκοπή τους από την Βασιλεία του Θεού, είναι κάτι το φοβερό για το οποίο αξίζει κανείς να κάνει τα πάντα ώστε να μην συμβεί. Από την άλλη, η ελπίδα της συνηγορίας του ίδιου Του Ιησού ενώπιον του ουρανίου πατρός, της ομολογίας Του πως είναι δικοί Του πιστοί μαθητές που απαρνήθηκαν την ζωή τους για την αγάπη Του, είναι το κίνητρο του τολμηρού κηρύγματος που πηγάζει από την Πίστη των μαθητών στον Κύριο.

Ο άγιος Ιωάννης, στην ερμηνεία του συγκεκριμένου χωρίου, τονίζει ιδιαίτερα ένα στοιχείο που μας εντυπωσιάζει. Ερμηνεύοντας τις λέξεις «εμέ» και «εν εμοί» μας δείχνει πως ενεργεί η Θεία Χάρη σε σχέση με την σωτηρία του ανθρώπου. Είναι λοιπόν χαρακτηριστικό ότι όσον αφορά την ομολογία των μαθητών, ο Χριστός μεταχειρίζεται την δοτική «εν εμοί» λέγοντας «πας όστις ομολογήσει εν εμοί». Δε μεταχειρίζεται την αιτιακή «εμέ» και δεν λέγει «πας όστις ομολογήσει εμέ». Αυτό το κάνει για να δείξει ότι εκείνος που τον ομολογεί, δεν τον ομολογεί με την δική του δύναμη, αλλά με τη βοήθεια της ουρανίου Χάριτος. Η δοτική «εν εμοί» κρύβει μία ατράνταχτη αλήθεια που ο Κύριος διετύπωσε και άλλοτε προς τους μαθητές Του και κατ΄ επέκταση σε όλους μας. Ακόμη και αν φέρουμε εις πέρας όλη μας την αποστολή, δεν πρέπει να αποδώσουμε την επιτυχία στον εαυτό μας. Να μην υπερηφανευτούμε γιατί δεν πετύχαμε κάτι με την δύναμη μας αλλά καθαρά με την διενέργεια της Θείας Χάρης. «Όταν ποιήσητε πάντα τα διαταχθέντα υμίν, λέγετε ότι δούλοι αχρείοι εσμέν, ότι ο οφείλομεν ποιήσαι πεποιήκαμεν»[5].

Αντιθέτως, για τον αρνούμενο τον Χριστό ενώπιον των ανθρώπων, δεν μεταχειρίζεται την δοτική αλλά την αιτιατική «εμέ». Λέγει «όστις δ᾿ αν αρνήσηταί με» και όχι «αρνήσηται εν εμοί». Αυτός που αρνείται τον Χριστό, αυτός που δεν τον ομολογεί, στερείται της ειδικής χάριτος της ομολογίας και κατά συνέπεια τον αρνείται κατ αυτόν τον τρόπο. Η άρνηση του Χριστού, η προδοσία, έχουν ως πηγή εμάς τους ιδίους. Γι αυτά θα πρέπει να θρηνήσουμε και έτσι μετανοώντας να αναζητήσουμε την Χάρη ώστε με την βοήθειά της, διώκοντας τον φόβο, να σταθούμε γενναία εμπρός στις δυνάμεις του κόσμου ομολογώντας τον Κύριο. Τέτοια δάκρυα πένθους και μετανοίας είχε ανάγκη τόσο ο Πέτρος επειδή απαρνήθηκε τον Κύριο όσο και ο Ιούδας που τον πρόδωσε. Ο μεν Πέτρος πέτυχε την συγχώρηση διότι μετανόησε πικρά, ο δε άλλος, αρνούμενος το έλεος Του Κυρίου, αυτοκτόνησε και οδηγήθηκε στην απώλεια.

Ο άγιος γέρων Ιωσήφ ο Ησυχαστής, σε μία του διδαχή περί της θείας Χάριτος, αναλύοντας τις εμπειρίες που γεμίζει ο αγωνιστής από τις μάχες με τους διάφορους πειρασμούς και την νίκη που του χαρίζει η Χάρις, έγραφε τα εξής σχετικά: «Σε καιρό πειρασμού δεν καταλείπεις πλέον τη μάχη, αλλά υπομένεις τις θλίψεις σκεπτόμενος- ότι όπως πέρασε ο ένας πειρασμός και ο άλλος, έτσι θα περάσει και αυτός... Γι’ αυτό μη δειλιάζεις μη φοβάσαι τους πειρασμούς. Και αν πέσεις πολλές φορές, σήκω. Μη χάνεις τη ψυχραιμία σου. Μην απογοητεύεσαι. Σύννεφα είναι και θα περάσουν»[6].

---

[1] Ματθ. 10, 32-33

[2] Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ με μετάφραση στη δημοτική, Ν.Ι. Σωτηροπούλου, εκδ. Ο ΣΤΑΥΡΟΣ

[3] Ματθ. 10, 30-31

[4]   Αγ. Ιω. Χρυσοστόμου, ΕΠΕ 10, Υπόμνημα εις το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον

[5] Λκ. 17, 10

[6] «Έκφρασις Μοναχικής εμπειρίας», Επιστ. Ι΄, εκδ. Ι. Μ. Φιλοθέου, σ. 84-88. Aπόσπασμα σε νεοελληνική απόδοση.