Περί του Αγίου ενδόξου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Ματθαίου

π. Θεοδώρου Ζήση:

 Συμπληρωματικά σχόλια στο Κήρυγμα της Κυριακής - Αποστόλου Ματθαίου [ΚΕΙΜΕΝΟ 2014]

Πηγή

    Συμπλήρωμα στα όσα στο κήρυγμα είπα για τον Άγιο ένδοξο Απόστολο και Ευαγγελιστή Ματθαίο. Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση Αποστόλου, αφανούς και ταπεινού. Μολονότι όπως λένε οι ειδικοί ήταν ο πιο μορφωμένος απ’ όλους τους Αποστόλους. Εξαιρέσει του Αποστόλου Παύλου. Αλλά από τους Δώδεκα ο πιο μορφωμένος ήταν ο τελώνης, διότι για να είσαι τελώνης έπρεπε να είσαι μορφωμένος. Και να ξέρεις λογιστικά και να ξέρεις και γλώσσες για να συνεννοείσαι.

Και ο Απόστολος Ματθαίος, ήξερε και λογιστικά, ήτανε ευφυέστατος και παρά τα προσόντα που είχε και ενώ διέφερε στη μόρφωση σε σχέση με όλους τους άλλους Αποστόλους, δεν φαίνεται μέσα στην Καινή Διαθήκη πουθενά. Δεν προβάλλεται πουθενά. Τέτοια ταπείνωση είχε.

Να δούμε ποια ζωή έζησε προηγουμένως πριν γίνει Απόστολος; από πού ξεκίνησε, τι ζωή είχε και πού έφτασε, και την υπερβολή της μεταβολής του, από ένας τελώνης αμαρτωλός εώς και Ευαγγελιστής. Τι είναι πιο τυραννικό και πιο βίαιο από το να εισπράττεις χρήματα; και τι είναι πιο αντίθετο προς το Ευαγγέλιο, του να εξουσιάζεις τις χήρες, να τις πιέζεις τις χήρες  και να σέρνεις τους φτωχούς στα δικαστήρια και να τους ταλαιπωρείς με τους φόρους;

Πώς αυτός που ήταν μες σ’ αυτό το ασυμπαθές επάγγελμα, πώς έγινε και έγινε Μαθητής και Ευαγγελιστής;

Περνώντας από μπροστά του, καθόταν στο τελωνείο ο Ματθαίος, περνώντας λοιπόν από μπροστά του ο Κύριος, δεν περιορίστηκε η ματιά Του στα εξωτερικά, αυτός είναι εφοριακός, ότι μέσα του έχει θησαυρό αρετής ο Ματθαίος, έστω κι αν ήταν τελώνης και το δικαιολογεί, έτσι μεγάλωσε, πόσοι άνθρωποι επιλέγουν το επάγγελμα του εφοριακού. Δεν σημαίνει πως είναι κακοί, κατά σύμβαση, κατά τύχη, έτσι έτυχε να είναι. Και κατάλαβε ότι μολονότι μέσα στο βάθος του ο Ματθαίος ήταν ενάρετος, από την τύχη, από τα πράγματα συνέβη να γίνει εφοριακός. Τον κάλεσε, φανταστείτε, περνάει και του λέει «ακολούθει μοι». Όχι πολλά λόγια πολλά, καθόταν εκεί ο Ματθαίος στο τελωνείο και περνά ο Χριστός και του λέει «ε, εσύ, ακολούθα με». Ακολούθα με. Φανταστείτε μια παρόμοια σκηνή σήμερα όπως σας είπα. Ακολούθα με. Χωρίς να έχουν γνωριστεί προηγουμένως. Πιθανόν να είχε ακούσει ο Ματθαίος για έναν Δάσκαλο. Κι ο Ματθαίος σηκώθηκε· δεν χρειάστηκε να τον πείσει με πολλά λόγια για να Τον ακολουθήσει, ούτε να συναναστραφεί πολύ καιρό μαζί Του, ούτε του έκανε θεολογικό μάθημα· ενώ περνούσε με μια φωνή τον κέρδισε: «Ακολούθει μοι».

«Ο δε», ο Ματθαίος δεν στάθηκε στα χρήματα, δεν έβαλε το μυαλό του να στερεωθεί επάνω στα χρήματα, ούτε τα σκέφτηκε τα χρήματα και δεν σκέφτηκε την ηδονή που έχει το κέρδος, και δε σκέφτηκε ότι όλοι οι άλλοι οι συντελώναι μου θα δοξάζονται, θα καλοπερνάν κι εγώ τι θα κάνω τώρα, θα πάω να ακολουθήσω έναν Δάσκαλο, φτωχός;  Σα να έπεσε μία αστραπή και τον κέρδισε αυτομάτως αποξενώθηκε αμέσως από όλα αυτά, άφησε τους τελώνες, και απέναντι σε οποιοδήποτε χρυσό και άργυρο αγοράζει τον Χριστό. Αγοράζει την Βασιλεία του Θεού.

…Ο σκοπός της συγγραφής του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου, ποιος είναι; Είναι να καταδείξει ότι ο Κύριος είναι «ο υπό τον προφητών εκπροαγγελθείς Μεσσίας».

…Και τώρα δυο- τρία σημεία για την σπουδαιότητα του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου. Τρεις – τέσσερες κεντρικές ιδέες. Και να πω τα δύο βασικά, ότι το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον κατ’ αρχήν περιλαμβάνει και περιέχει κατά μοναδικό τρόπο την επί του όρους ομιλία του  Κυρίου. Η επί του όρους ομιλία του Κυρίου θεωρείται ότι είναι η νέα νομοθεσία. Όπως υπάρχει ο παλιός νόμος που δόθηκε στο Σινά από τον Μωυσή, έτσι η νέα νομοθεσία είναι η επί του όρους ομιλία. Πάνω στο όρος πάλι, στην Παλαιστίνη. Ο Ματθαίος λοιπόν διασώζει αυτήν την νέα νομοθεσία, εκθέτοντας σε δύο – τρία κεφάλαια όλη την διδασκαλία του Χριστού μας, τον νέον νόμο, της Καινής Διαθήκης. Όπως επίσης και ότι είναι ο μόνος  από τους Ευαγγελιστάς ο οποίος μας διδάσκει εκτενώς σε δύο – τρία από τα κεφάλαιά του για τά έσχατα. Πώς θα γίνει η Κρίσις. Η επί του όρους ομιλία και η διδασκαλία περί των εσχάτων είναι δυό χαρακτηριστικά σημεία του κατά Ματθαίον Αγίου Ευαγγελίου. Μαζί μ’ όλα τα άλλα, τα θαύματα, οι διδασκαλίες, τα πάθη, ο Σταυρός, η Ανάστασις, αλλά ιδιαιτέρως η επί του όρους ομιλία και τα έσχατα, είναι ιδιάζοντα στοιχεία, ξεχωριστά στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου:

1.  Ο Ιησούς είναι ο υπό των Ιουδαίων προσδοκώμενος και υπό των προφητών προεπηγγελμένος Μεσσίας. Αυτός είναι ο Χριστός, αυτόν που είπαν οι Προφήται, αυτός είναι ο Μεσσίας

2.  Ο Ιησούς δεν ήρθε να καταργήσει αλλά να συμπληρώσει τον Μωσαϊκό Νόμο. Γι’αυτό στην επί του όρους ομιλία λέει «ερρέθη τοις αρχαίοις» είπαν οι αρχαίοι «εγώ δε λέγω υμίν ούκ ήλθον καταλύσαι αλλά πληρώσαι». Δεν ήρθε ο Χριστός να καταλύσει τον νόμον της Παλαιάς Διαθήκης αλλά να τον συμπληρώσει

3.  Ο Ιησούς ήλθε στον κόσμο για να ιδρύσει την Βασιλείαν του Θεού. Κατά τον Ματθαίο το κύριο θέμα της διδασκαλίας του Κυρίου και σκοπός της αποστολής του είναι η Βασιλεία του Θεού. Όταν ο Ιησούς το πρώτον παρουσιάστηκε δημοσία κήρυττων, οι πρώτοι του λόγοι ήσαν, «μεταννοείτε ήγγηκε γαρ η Βασιλεία των Ουρανών» το λέει ο Ματθαίος. Μετά από τον Πρόδρομο και ο Χριστός το ίδιο «μεταννοείτε ήγγηκε γαρ η Βασιλεία των Ουρανών». Η φράσις «Βασιλεία των Ουρανών» αναφέρεται 52 φορές στο Ματθαίο, στο Μάρκο 14, στο Λουκά 39 και στον Ιωάννη μόνο 2 φορές. «Της Βασιλείας ταύτης εκτίθενται ιδίως διά παραβολών η φύσις και ο χαρακτήρ, η βαθμιαία εξάπλωσις και επικράτησις, αι αντιδράσεις κατ’αυτής, οι όροι της εισόδου και τα λοιπά»

4.  Κατά τον Ματθαίον ο Ιησούς είναι «ο Υιός του Ανθρώπου ο εν τω Δανιηλαίω οράματι περιγραφόμενος». Μόνον ο Ματθαίος χρησιμοποιεί την φράση «ο Υιός του Ανθρώπου» για τον Χριστό. «Ο τίτλος ούτος αποτελεί τον συνήθη αυτοχαρακτηρισμόν του Κυρίου».

«Μετά από τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου το Ευαγγέλιον τούτο εχρησιμοποιείτο αφθόνως παρά των χριστιανών συγγραφέων δια δε την έκθεσιν της ηθικής διδασκαλίας του χριστιανισμού απετέλει τούτον πρωταρχικήν πηγήν μείζονος σημασίας ή αι επιστολαί του Αποστόλου των Εθνών». Και φανταστείτε ότι πιο πολύ χρησιμοποιούσαν το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον και φυσικό είναι αυτό παρά τον Απόστολο Παύλο. Γιατί το Ευαγγέλιο δεν είναι του Ματθαίου, είναι του Χριστού. Επομένως όποιος θέλει να παρουσιάσει την ηθική διδασκαλία του Χριστού, θα πάρει πρώτα τι έλεγε ο Χριστός όπως το παρουσιάζει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος. Χρησιμοποιούσαν πιο πολύ το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο απ’ότι χρησιμοποιούσαν τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου.

Έτσι, για να ’χουμε, και μια και σήμερα γιορτάζει ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ματθαίος, να έχουμε μία γνώμη έστω και γενική για τον Απόστολο και Ευαγγελιστή Ματθαίο και για το Ευαγγέλιό του.

Και μια άλλη πληροφορία, ο Απόστολος, απ’ όλα τα Ευαγγέλια, είναι ο μόνος ο οποιος χρησιμοποιεί την λέξη «Εκκλησία». Απ’όλους τους Ευαγγελιστάς μόνον ο Απόστολος Ματθαίος χρησιμοποιεί τη λέξη Εκκλησία, την χρησιμοποιεί βέβαια και ο Απόστολος Παύλος πολύ συχνά την λέξη «Εκκλησία».

Ποιο ήταν το τέλος του Αποστόλου και Ευαγγελιστού Ματθαίου. Βάσει των διηγήσεων που προέρχονται μάλλον από την απόκρυφη παράδοση, ο Απόστολος Ματθαίος μάλλον κάηκε πάνω στην πυρά. Γι’ αυτό και διάβασα το δίστιχο από το Συναξάρι το οποίο λέει –πρέπει να ’μαστε προσεκτικοί κι όταν κι εμείς κάτι δεν μας αναπαύει, ε τότε μην το λέμε- λέει το δίστιχο: «Σώζεις Ιησού και τελώνας· σοι χάρις». Ούτω βοά Ματθαίος εκ πυρός μέσου». Ο Ματθαίος μέσα από τη φωτιά αλλά πουθενά σε κανέναν ιστορικό, σε καμμιά σοβαρή πληροφορία, δεν έχουμε είδηση ότι ο Ματθαίος μαρτύρησε πάνω στην πυρά. Μόνον από την απόκρυφη παράδοση η οποία  πέρασε και μέσα στο Συναξάρι. «Σώζεις Ιησού και τελώνας· σοι χάρις» Χριστέ σώζεις και τους τελώνας σε Σένα ανήκει η Χάρις. Έτσι φωνάζει ο Ματθαίος μέσα από τη φωτιά. «Σώζεις Ιησού και τελώνας» και το Συναξάρι που έχει και το Μηναίο έχει αυτές τις διηγήσεις οι οποίες μάλλον πρέπει να είναι από την απόκρυφη παράδοση. Εγώ εφρόντισα και πήρα τους βίους τους άλλους, τους καθιερωμένους, τους επισήμους, όπου όπως σας διάβασα μέσα, ο Συμεών ο Μεταφραστής ο Άγιος, λέει: «και πλήρης ημερών γενόμενος εν ειρήνη προς τον της Ειρήνης αναλύειν Θεόν». Έφυγε ειρηνικά και σε μεγάλη ηλικία στην Ιεράπολη.

Ολόκληρη η ομιλία:

Π. Θεόδωρος Ζήσης - Συμπληρωματικά σχόλια στο Κήρυγμα της Κυριακής - Αποστόλου Ματθαίου [ΚΕΙΜΕΝΟ 2014]

Το μάθημά μας σήμερα περιλαμβάνει συμπλήρωμα στο κήρυγμα για τον Άγιο Απόστολο και Ευαγγελιστή Ματθαίο, την πρώτη ώρα, και τη δεύτερη ώρα ανάγνωση από τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό. Είμαστε στο τελευταίο κομμάτι της Δεύτερης Διδαχής, μας μένει ακόμη μία Διδαχή, μέχρι τα Χριστούγεννα που τελειώνει ο χρόνος ο επετειακός, δεν θα τις παρουσιάσουμε όλες τις Διδαχές, αλλά θα πάρουμε μία καλή γεύση των όσων διδάσκει ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός.

Αλλά την πρώτη ώρα θα την γεμίσουμε με αναφορές στον Άγιο Απόστολο και Ευαγγελιστή Ματθαίο, έχω φέρει εδώ κάποιο υλικό ενδιαφέρον, θα είναι για όλους σας, για όλους μας, διδακτικό και χρήσιμο.

Και εν πρώτοις, μου έχουνε φέρει εδώ κάποια μικρά φέιγ βολάν από την εκδήλωση η οποία θα γίνει στις 30 Νοεμβρίου, ημέρα Κυριακή, όχι την επομένη Κυριακή, την μεθεπομένη Κυριακή, θα το θυμίσω και την επομένη Κυριακή και την άλλη. Στις 30 Νοεμβρίου στην αίθουσα τελετών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στην μεγάλη εκδήλωση με αφορμή την συμπλήρωση 20 χρόνων από την κοίμηση του μακαριστού Μητροπολίτου Δρυινουπόλεως, Πογωνιανής και Κονίτσης κυρού Σεβαστιανού, με θέμα «Μητροπολίτης Σεβαστιανός, ο Επίσκοπος του χρέους και της θυσίας». Κύριοι ομιλητές, ο διάδοχος του Μητροπολίτη Σεβαστιανού, νυν Μητροπολίτης Δρυινουπόλεως κ. Ανδρέας και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος. Στην εκδήλωση θα τιμηθούν αγωνιστικές προσωπικότητες της σύγχρονης ιστορίας της Βορείου Ηπείρου με αφορμή τα 100 χρόνια από τον αυτονομιακό αγώνα των Βορειοηπειρωτών.

Συμμετέχουν οι χορωδίες της χριστιανικής φοιτητικής δράσης, της χριστιανικής ελπίδος και της ιεράς μητροπόλεως Νεαπόλεως. Ενώ θα προβληθεί και σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό για τον μακαριστό Ιεράρχη. Την ίδια ημέρα ο π.Θεόδωρος, δυστυχώς θα είναι απών από την εκδήλωση αυτή, διότι την ίδια ημέρα επαναλαμβάνεται στην Αθήνα, η ημερίδα που κάναμε εδώ για τον Γέροντα Φιλόθεο Ζερβάκο. Στην αίθουσα του Πολεμικού Μουσείου, το απόγευμα της Κυριακής, επομένως την Κυριακή εκείνη, την μεθεπομένη Κυριακή, θα λειτουργήσω εδώ, δεν θα ‘χουμε αρχονταρίκι, γιατί θα πρέπει να ταξιδέψω για την Αθήνα. Όχι την επόμενη Κυριακή, την άλλη Κυριακή.

Και επίσης ας κάνω τώρα την ανακοίνωση όπου μάλλον θα πάμε όλοι μας, στις 26 Νοεμβρίου μεταξύ των δύο Κυριακών, Τετάρτη, υπάρχει μια εκδήλωση αντιστάσεως και αντιδράσεως για το τμήμα ισλαμικών σπουδών που θα γίνει στην Μητρόπολη. Την οργανώνουν την εκδήλωση οι φοιτηταί της Θεολογικής Σχολής υπό την αιγίδα του Μητροπολίτου και εκεί θα πρέπει να πάμε όλοι για να φανεί ότι υπάρχει πολύ μεγάλη αντίδραση γι’αυτό το ανουσιούργημα, γι’αυτή την προδοσία και την βλασφημία που γίνεται να έχουμε το κοράνιο δίπλα στο Ευαγγέλιο μέσα στη Θεολογική Σχολή. Όχι την Τετάρτη αυτή, την άλλη Τετάρτη, στις 26, στην αίθουσια διαλέξεων της Ιεράς Μητροπόλεως, του Επισκοπείου, Βογατσικού 7. Η πρώτη ομιλία στις 6:00μμ.

Λοιπόν κι ερχόμαστε στα καθ’ημάς τώρα, στο μάθημα εδώ. Παρακαλώ. Συμπλήρωμα στα όσα στο κήρυγμα είπα για τον Άγιο ένδοξο Απόστολο και Ευαγγελιστή Ματθαίο. Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση Αποστόλου, αφανούς και ταπεινού. Μολονότι όπως λένε οι ειδικοί ήταν ο πιο μορφωμένος απ’όλους τους Αποστόλους. Εξαιρέσει του Αποστόλου Παύλου. Αλλά από τους Δώδεκα ο πιο μορφωμένος ήταν ο τελώνης, διότι για να είσαι τελώνης έπρεπε να είσαι μορφωμένος. Και να ξέρεις λογιστικά και να ξέρεις και γλώσσες για να συνεννοείσαι. Και ο Απόστολος Ματθαίος, ήξερε και λογιστικά, θα δούμε τώρα τι λέει σχετικά το κείμενο αυτό του Νικήτα Παφλαγόνος, ήτανε εφυέστατος και παρά τα προσόντα που είχε και ενώ διέφερε στη μόρφωση σε σχέση με όλους τους άλλους Αποστόλους, δεν φαίνεται μέσα στην Καινή Διαθήκη πουθενά. Δεν προβάλλεται πουθενά. Τέτοια ταπείνωση είχε. Θα σας παρουσιάσω λοιπόν εδώ κάποια τμήματα από αυτήν την ομιλία του Νικήτα Παφλαγόνος και Ρητορος, ο οποίος ας το πω εδώ, ήταν με την πλευρά του Αρχιεπισκόπου Ιγνατίου, εναντίον του Μεγάλου Φωτίου. Υπήρχε τότε διαμάχη ανάμεσα τότε στον Φώτιο και τον Ιγνάτιο, και οι δύο Άγιοι της Εκκλησίας, και ο Ιγνάτιος και ο Φώτιος. Και ο Νικήτας ο Παφλαγών και ο Ρήτωρ, ήταν εναντίον του Αγίου Φωτίου, σώζονται όμως γνώμες του εγκωμιαστικότατες για τον Άγιο Φώτιο. Δεν υπήρχε λέει στην εποχή του άλλος άνθρωπος που να συγκρίνεται στη σοφία και στη μόρφωση με τον Άγιο Φώτιο. Παρά το ότι ήταν αντίπαλος και αντίθετος, ανεγνώριζε την μεγάλη αξία και την μεγάλη μόρφωση που είχε ο Μέγας Φώτιος.

Ζει λοιπόν την περίοδο αυτή αυτός ο Νικήτας ο Παφλαγών, δεν είναι άγιος, αλλά ο άλλος του 10^ου αιώνος ο Άγιος Συμεών ο Μεταφραστής, ο οποίος στηρίχθηκε, και γι’αυτό είπα ότι πρέπει κάποιος νέος ερευνητής να αναλάβει να διευκρινήσει το θέμα αυτό. Εγώ με έκπληξη διαβάζοντας χθες τους λόγους τους στον Άγιο Απόστολο και Ευαγγελιστή Ματθαίο, είδα ότι ο μεταγενέστερος, ο Συμεών ο Μεταφραστής που είναι και Άγιος, αντιγράφει επί λέξει και αυτό μπορεί να γίνεται και σε μεγάλη έκταση και σε άλλους λόγους και αυτό δεν έχει παρουσιαστεί. Και είναι πολύ καλό ερευνητικό έργο, ερευνητική εργασία, για να φανεί πώς συνέθεσε το Αγιολόγιό του ο Συμεών ο Μεταφραστής, ποιες είναι οι πηγές του, σε ποιούς στηρίχθηκε ο Συμεών ο Μεταφραστής. Θα σας παρουσιάσω εδώ λοιπόν από αυτόν τον θαυμάσιο λόγο του Νικήτα Παφλαγόνος και Ρήτορος, ορισμένα χαρακτηριστικά τεμάχια για να διαμορφώσουμε για τον Άγιο Ματθαίο μία καλύτερη εικόνα και στη συνέχεια την πρώτη ώρα, μερικά στοιχεία και από σύγχρονα βιβλία εισαγωγών στην Καινή Διαθήκη, δύο καθηγητών, όπου εντοπίζουν μερικά στοιχεία για τη σπουδαιότητα του Ευαγγελίου του Ματθαίου.

Λέει λοιπόν ο Νικήτας ο Παφλαγών, αφού αναφέρεται σ’εκείνο που σας είπα ότι όταν λέμε Ματθαίο δεν πρέπει να σκεφτόμαστε μόνον τον Απόστολο αλλά και τον Ευαγγελιστή και αφού λέει εδώ γενικώς για τους Ευαγγελιστάς, παραλληλίζει τον Ματθαίο όπως σας είπα με τον Μωυσή «…». Πρώτος εισηγήθηκε την Καινήν Διαθήκην, πρώτος έγραψε το πρώτο βιβλίο της Καινής Διαθήκης. Εδώ υπάρχει ανάμεσα στους ειδικούς της Καινής Διαθήκης ένα θέμα το οποίο ξεκίνησε από Προτεστάντες ερευνητάς και έχουν παρασυρυθεί και δικοί μας νεότεροι καθηγηταί της Καινής Διαθήκης, που θεωρούν πως χρονολογικά πρώτο Ευαγγέλιο δεν είναι του Ματθαίου, αλλά είναι του Μάρκου. Αυτό έχει μία εξήγηση το οποίο όμως δεν αναιρεί το γεγονός πως ο Ματθαίος είναι ο πρώτος Ευαγγελιστής. Ποια εξήγηση έχει; Ότι ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ματθαίος, έγραψε πρώτα το Ευαγγέλιό του στην εβραϊκή, αραμαϊστί. Υπάρχει μαρτυρία ότι έγραψε εβραϊστί το Ευαγγέλιο διότι απευθυνόταν στους εξ Ιουδαίων χριστιανούς πρώτα, στους πατριώτες του. Κι αυτός Εβραίος ήταν. Κανένας, όλοι δέχονται, και οι Προτεστάντες, ότι το πρώτο Ευαγγέλιο που εγράφη είναι αυτό το εβραϊστί του Ευαγγελιστή Ματθαίου, αλλά το ελληνικό Ευαγγέλιο του Ματθαίου, αυτό που διαβάζουμε όλοι μας, γράφτηκε λίγο αργότερα. Και δέχονται ότι το Ευαγγέλιο, τη μετάφραση αυτή είτε την έκανε ο ίδιος ο Ματθαίος, διότι έχει πολύ ωραία γλώσσα και γνώριζε πάρα πολύ καλά ελληνικά ο Ευαγγελιστής Ματθαίος ή την έκανε κάποιος άλλος ανάμεσα στους οποίους λένε και ο Απόστολος Βαρθολομαίος. Οι περισσότεροι όμως δέχονται ότι και το ελληνικό κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο το έγραψε κι επειδή το έγραψε λίγο αργότερα από το εβραϊκό, μεσολάβησε το Ευαγγέλιο του Μάρκου, και λένε, αλλά δεν έχει σημασία αυτό, σημασία έχει το πρώτο Ευαγγέλιο πρώτος έγραψε όπως λέει ο Ρήτωρ, ο Ευαγγελιστής, είτε ο εβραϊκό είτε το ελληνικό λίγο αργότερα ο ίδιος «…», και όπως ο Μωυσής μας έγραψε για την Δημιουργία του Κόσμου με την οποίαν αρχίζει η Παλαιά Διαθήκη, με το Βιβλίο της Γενέσεως, «…». Άλλος Μωυσής λοιπόν ο Ματθαίος, αρχίζει αυτός να γράφει την Καινή Διαθήκη και να εισηγείται την Καινή Διαθήκη.

Και στο τέλος εδώ λέει, ας δούμε όμως, μερικά στοιχεία από το βίο του. Κι εδώ γράφει ενδιαφέροντα στοιχεία για την φορολογία τα οποία ισχύουν και σήμερα. Γι’αυτό είπα να σας τα διαβάσω, είναι πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία και δείχνουν αυτά την γνώμη που είχαν και στο Βυζάντιο, 9^ος αιώνας είναι, στο Βυζάντιο για τους φόρους. Και τότε πλήρωναν φόρους. Ας δούμε όμως λέει «…». Να δούμε ποια ζωή έζησε προηγουμένως πριν γίνει Απόστολος; «…» από πού ξεκίνησε, τι ζωή είχε και πού έφτασε «…» και την υπερβολή της μεταβολής του, από ένας τελώνης αμαρτωλός εώς και Ευαγγελιστής «…» κι αφού θαυμάσουμε λέει αυτή την μεταβολή τη θαυμάσια, «…». Αρχίζει λοιπόν να μας λέει τώρα τι ήταν ο Ματθαίος και πώς χαρακτηρίζει τους τελώνες. «…» ακόμη και ομοιοκατάληκτον «…» αυτό που οι ευσεβείς θεωρούν κάτι το πιο απευφκτό, τελώνης, έτσι το είχαν, οι πιο αμαρτωλοί, οι πιο άδικοι άνθρωποι ήταν οι τελώνες «…». Επιτήδευμα είναι επάγγελμα, το πιο αμαρτωλό επάγγελμα από τους ευσεβείς εθεωρείτο το επάγγελμα του τελώνου, του φοροεισπράκτορος. Δεν είναι το ίδιο με τους σημερινούς εφοριακούς ε; Θα δείτε παρακάτω ότι τα ξεκαθαρίζει. Ακόμη και τη δουλειά τους να κάνουν οι εφοριακοί και να εισπράττουν φόρους ιδιαίτερα από φτωχούς κι αυτό είναι πολύ δύσκολο έργο, πολύ βαρύ έργο. Να πας και να κατάσχεις περιουσίες από φτωχούς ανθρώπους είναι πολύ βαρύ έργο. Τα λέει εδώ. Νόμους εφαρμόζουν αλλά παρά ταύτα είναι πολύ βαρύ έργο. Λέει λοιπόν «…» τι είναι πιο τυραννικό και πιο βίαιο από το να εισπράττεις χρήματα; «…» και τι είναι πιο αντίθετο προς το Ευαγγέλιο, «…» του να εξουσιάζεις τις χήρες, να τις πιέζεις τις χήρες «…» και να σέρνεις τους φτωχούς στα δικαστήρια και να τους ταλαιπωρείς με τους φόρους; Κάθε φορά που βλέπω στις εφορίες ανθρώπους εκεί, λυπάμαι τους εφοριακούς. Θλίβειν ψυχάς. «…» πάντως βάζει και το «δικαίως» είτε δικαίως είτε αδίκως το να θλίβεις τις ψυχές των φτωχών είναι πολύ άσχημο έργο. (Μαρία το ακούς; Είτε δικαίως είτε αδίκως. Μπορεί και δικαίως. Στενοχωρήθηκες το ξέρω. Για σένα τα έλεγα μέσα. Είτε δικαίως είτε αδίκως. Και συνεχίζει, καλά δεν είπα ότι έκανες το ίδιο κι εσύ). Λοιπόν ακούστε στη συνέχεια «…». Μολονότι λέει είναι από τη φύση του άδικο να τυραννείς τους φτωχούς εν τούτοις επειδή υπάρχει νόμος «…» ακόμη κι όταν νόμος ανθρώπων, οι εφοριακοί τι κάνουν; τη νομοθεσία εφαρμόζουν «…» είναι πάντως τυραννίδα το να εισπράττεις «…». Τους καθιστά ανεύθυνους. Λένε οι εφοριακοί τι φταίμε εμείς; Τη δουλειά μας κάνουμε. Παρά ταύτα όμως λέει το να κάνεις το έργο αυτό είναι βαρύ. Είναι βαρύ. «Ού γαρ του Θεού» και τώρα κάνει εδώ μία ανάλυση θεολογική πως προέκυψε η υποχρέωση να μαζεύουμε φόρους. Θεολογικότατη ανάλυση. Κανονικά έπρεπε να μην υπάρχει αυτή η ανάγκη να μαζεύουμε φόρους. Ακούστε λοιπόν τι ανάλυση που κάνει, πώς δε θα’πρεπε να μαζεύουμε φόρους. «…» δεν είναι του Θεού αυτός ο νόμος ούτε της φύσεως, άλλοι να τυραννούνται και άλλοι να τυραννούν, άλλοι να εξουσιάζονται και άλλοι να εξουσιάζουν. Δεν είναι του Θεού αυτό. «…» κι άλλοι μεν σηκώνουν τα φρύδια και την εξουσία τους και να πούν εγώ έχω εξουσία και θα σε κάνω και θα σε κάνω «…» και οι άλλοι να είναι σαν δούλοι και να υποφέρουν. Δεν είναι του Θεού αυτά. «…» και άλλοι να έχουνε μάζα πλούτου και να μεθούν, τώρα συνήθως οι εφοριακοί είναι πλούσιοι «…» να έχουνε μάζες πλούτου «…» και να μεθούνε, «…» και από τους φτωχούς να παίρνουν και αυτά τα τελευταία που έχουν για να ζήσουν. «…» και άλλοι να υποφέρουν και να σκύβουν μέχρι που να δώσουν και την τελευταία δραχμή, μέχρι και τον έσχατο οβολό «…» αυτό που λένε θα μας φορολογήσουν και τον αέρα. Ακόμα και την αναπνοή μας θα μας την φορολογήσουν «…». Και λέει τώρα «…». Δεν τα έκανε ο Θεός από την αρχή έτσι, δεν είναι νομοθεσία του Θεού αυτή. «…» κι όπως όλων Ένας είναι ο Δημιουργός «…» έτσι και όλοι έχουμε την ίδια φύση και ο όρος και ο νόμος της ζωής σε όλους είναι ο ίδιος «…». Στην αρχή ο Θεός ήθελε να είμαστε όλοι ίσοι και να είμαστε όλοι ελεύθεροι κι όχι να’ναι άρχοντες και αρχόμενοι ή πλούσιοι και φτωχοί αλλά όλοι να είμαστε ίσοι. Στην αρχή. «…» πώς έγινε επομένως και έχουμε άρχοντας και αρχομένους και εισπράττοντας και αποδίδοντας «…» από τότε όμως λέει που εισήλθε η αλόγιστη επιθυμία, του Αδάμ και της Εύας, από ‘κει αρχίζει το κακό, και του όφεως η επιβουλή, «…» και η παρακοή που επιτέθηκαν εναντίον της φύσεως, «…» όλα αυτά μας έκαναν να φύγουμε μακρυά από τον Θεό. Αν είμασταν κοντά στον Θεό, όπως συμβαίνει με κοινωνίες που είναι κοντά στον Θεό, όπως συνέβαινε με τους Αγίους Αποστόλους, όπως συμβαίνει στα Μοναστήρια. Στα Μοναστήρια όλοι είναι ίσοι οι καλόγεροι δεν είναι άλλος έτσι κι άλλος αλλιώς. Όταν είσαι κοντά στον Θεό, επειδή είσαι κοντά στον Θεό όλοι είναι το ίδιο. «…» αφού λοιπόν μας απομάκρυνε από τον Θεό, μας έκανε να προσεγγίσουμε τον διάβολο, τον βάσκανο «…». Ενώ λοιπόν προηγουμένως είμασταν όλοι ομόφυλοι και συγγενείς και ίσοι, άρχισαν να αλλάζουν, και να’χουμε πλουσίους και φτωχούς «…» από τότε προήλθε ο δυνάστης και αυτός που δυναστεύεται «…». Κι ένα τμήμα απαιτεί φόρους, οι τύραννοι, απαιτούν φόρους, οι άρχοντες, οι άλλοι δίνουν φόρους. Ιδιαίτερα τα καθεστώτα τα τυραννικά, τα αυτοκρατορικά εκείνα, φόροι, φόροι, φόροι, φόροι «...» και άλλοι να είναι υπερήφανοι και εξουσιασταί και άλλοι να είναι καταπτύσουν «…»  και να θεωρούμε ότι είναι απαραίτητο το ετήσιο τέλος και η δουλεία να γίνεται οφειλή. «…» και λέει εδώ ότι αυτό το έργο λοιπόν το να εισπράττουν τις οφειλές το αναλαμβάνουν συνήθως οι θερμότεροι την φύσιν και οξύτεροι, αυτοί που είναι πιο απαιτητικοί και είναι θερμοί, εύκολα μαλώνουν «…» αυτοί που είναι ικανοί να συλλάβουν τους φόρους «…» αυτοί που είναι ικανοί να συλλαμβάνουν την φοροδιαφυγή που λέμε σήμερα. «…» και σ’αυτούς οι οποίοι οφείλουν δεν τους αφήνουν να έχουν τίποτε. Να τα πάρουν όλα. «…». Αυτής λοιπόν της τυραννικής πολιτείας ήταν ο Ματθαίος προηγουμένως. Σ’αυτήν την πολιτείαν ο Ματθαίος προηγουμένως ανήκε. «…» Ήταν πολύ έξυπνος ο Ματθαίος, ο εφυέστερος των Αποστόλων και ο πιο μορφωμένος «…» ήταν αρχιτελώνης, είχε την πρώτη τάξιν.

Και τώρα μας λέει πώς αυτός που ήταν μες σ’αυτό το ασυμπαθές επάγγελμα, πώς έγινε και έγινε Μαθητής και Ευαγγελιστής. Έχει πολύ ωραία περιγραφή:

«…», περνώντας από μπροστά του, καθόταν στο τελωνείο ο Ματθαίος, περνώντας λοιπόν από μπροστά του ο Κύριος, δεν περιορίστηκε η ματιά Του στα εξωτερικά, αυτός είναι εφοριακός, είναι κακός, «…», υπάρχουν και εφοριακοί καλοί, κι η Μαρία καλή είναι, «…», ότι μέσα του έχει θησαυρό αρετής ο Ματθαίος, έστω κι αν ήταν τελώνης και το δικαιολογεί, έτσι μεγάλωσε, πόσοι άνθρωποι επιλέγουν το επάγγελμα του εφοριακού. Δεν σημαίνει πως είναι κακοί, «…» κατά σύμβαση, κατά τύχη, έτσι έτυχε να είναι «…» και η μεν αρετή ήταν έμφυτη και εκούσια, «…», το επάγγελμα, «…». Και κατάλαβε ότι μολονότι μέσα στο βάθος του ο Ματθαίος ήταν ενάρετος, από την τύχη, από τα πράγματα συνέβη να γίνει εφοριακός. «…». Τον κάλεσε, φανταστείτε, περνάει και του λέει «ακολούθει μοι». Όχι πολλά λόγια πολλά, καθόταν εκεί ο Ματθαίος στο τελωνείο και περνά ο Χριστός και του λέει «ε, εσύ, ακολούθα με». Ακολούθα με. Φανταστείτε μια παρόμοια σκηνή σήμερα όπως σας είπα. Ακολούθα με. Χωρίς να έχουν γνωριστεί προηγουμένως. Πιθανόν να είχε ακούσει ο Ματθαίος για έναν Δάσκαλο. «…» κι ο Ματθαίος σηκώθηκε «…» και λέει «…» δεν χρειάστηκε να τον πείσει με πολλά λόγια για να Τον ακολουθήσει  «…» ούτε να συναναστραφεί πολύ καιρό μαζί Του «…» ούτε να κάνει συντροφιά μαζί του πολύ καιρό «…» ούτε του έκανε θεολογικό μάθημα «…» ούτε πειστικής, το πιθανή εδώ πειστική, ούτε πιθανή, δεν του ανέπτυξε πειστικά επιχειρήματα γιατί πρέπει να αφήσει το επάγγελμά του «…» ούτε του έκανε θαύματα για να τον εντυπωσιάσει «…» για να τον πάρει από την ασχολία του «…» κι ενώ περνούσε με μια φωνή τον κέρδισε: «Ακολούθει μοι».

«Ο δε», ο Ματθαίος, «…». Δεν στάθηκε στα χρήματα, δεν έβαλε το μυαλό του να στερεωθεί επάνω στα χρήματα, ούτε τα σκέφτηκε τα χρήματα «…» και δεν σκέφτηκε την ηδονή που έχει το κέρδος «…» και δε σκέφτηκε ότι όλοι οι άλλοι οι συντελώναι μου θα δοξάζονται, θα καλοπερνάν κι εγώ τι θα κάνω τώρα, θα πάω να ακολουθήσω έναν Δάσκαλο, φτωχός;  «…» σα να έπεσε μία αστραπή και τον κέρδισε αυτομάτως «…» αποξενώθηκε αμέσως από όλα αυτά, άφησε τους τελώνες, τους συμπράκτορες, «…» αφήνει και το γραφείο, την υπηρεσία του, αρχιτελώνης «…» κι όλα όσα είχε  τα φορολογικά εκεί, τα παράτησε, κάντε ό,τι θέλετε. Φανταστείτε έναν διευθυντή τώρα εφορίας να τα παρατάει, άντε κάντε ό,τι θέλετε, εγώ πάω και γίνομαι καλόγερος και ακολουθώ τον Χριστό. Αυτό είναι όμως τώρα: «…» και απέναντι σε οποιοδήποτε χρυσό και άργυρο, αντωνείται, ωονούμαι, αντωνείται, αγοράζει τον πολύτιμον μαργαρίτην, αγοράζει τον Χριστό. Αγοράζει την Βασιλεία του Θεού. Αφήνει τον χρυσό που λέγαμε στους ύμνους και παίρνει τον Χριστό. «…» είναι πολύ ωραία, αρπαγή, δέστε τώρα, «…» του λέει και κλέφτη, άρπαζε τα γήινα «…», αρπαγή – αρπάσσων, τρέχει να αρπάξει, αφήνει την αρπαγή των γήινων πραγμάτων και τρέχει να αρπάξει την Ουράνια Βασιλεία. «…» και τα λοιπά.

«…», ονομαζόμενος προηγουμένως Λευΐς «…» αφού κατά θαυμαστό τρόπο, αθρώως, έχουμε σπάνια παραδείγματα τέτοιων αιφνιδιαστικών αλλαγών, «…» άλλαξε αμέσως συμπεριφορά «…» άλλαξε και το όνομά του κι έγινε Ματθαίος. Και δέστε τώρα πώς λέει για τον Ματθαίον, πώς το δικαιολογεί, σε κάποιο άλλο σημείο είναι…

Αφιερώνει μετά ο Ρήτωρ εδώ, ήταν η εποχή που είχαμε αναγέννηση και ενίσχυση των κλασσικών σπουδών στο Βυζάντιο, η εποχή του Φωτίου, ησχολούντο πολύ με τους αρχαίους συγγραφείς και ετούτος εδώ φαίνεται πως θέλει να κάνει και μία κριτική στους αρχαίους και συγκρίνει τον Ματθαίο, την νομοθεσία την ευαγγελική του Ματθαίου, το Ευαγγέλιο που έγραψε, τη συγκρίνει με τη νομοθεσία του Σόλωνος, του Πλάτωνος, με του Αριστοτέλη τη φιλοσοφία, «…» το Ευαγγέλιο του Ματθαίου απέδειξε πως η νομοθεσία και οι νόμοι του Σόλωνος και του Λυκούργου, είναι βατολογία. «…» και όντως αυτά που λέει ο Πλάτων είναι ανυπόστατες, ουτοπίες είναι «…» το Ευαγγέλιο τόσο πιο ψηλά, ενθεολογότερον και φιλοσοφώτερον απ’όλους αυτούς. Έχει αρκετά γι’αυτά και τελικώς θα τελειώσω εδώ μ’αυτά τα «χαίρε» που σας είπα μέσα στο Κήρυγμα «…» ο πρώτος ο οποίος Θεοπνεύστως έγραψε το Ευαγγέλιο κι έγινε γραμματεύς του Αγίου Πνεύματος είναι ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ματθαίος. Αυτά λοιπόν από τον Νικήτα Παφλαγόνα και Ρήτορα.

Και τώρα και δυό – τρία από συγχρόνους καθηγητάς της Καινής Διαθήκης. Έχω εδώ μία εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη ενός παλαιού καθηγητού και οι παλαιοί καθηγηταί κατά κανόνα ήταν παραδοσιακοί καθηγηταί πολύ καλοί επιστήμονες αλλά δεν αγνοούσαν και την παράδοση. Επιστημοσύνη, επιστημοσύνη και παράδοση, παράδοση. Έτσι έχει γραφεί αυτή η εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη του καθηγητού Βασιλείου Ιωαννίδη. Είναι η καλύτερη από τις εισαγωγές στην Καινή Διαθήκη που κυκλοφορούν. Έχω εδώ και μία εισαγωγή και του καθηγητού του συγχρόνου του Ιωάννη του Καραβιδόπουλου, ο οποίος αποδέχεται ότι πρώτος και μάλιστα και στη σειρά των Ευαγγελίων, βάζει τον Μάρκο πρώτο. Δηλαδή η Καινή Διαθήκη τόσους αιώνες έχει πρώτα τον Ματθαίο και αυτός διδάσκει στους φοιτητάς ότι πρώτος είναι ο Μάρκος. Και λέω τι, έκανε λάθος η Εκκλησία που έβαλε τον Ματθαίο πρώτο; Δεν το κάνει ο παλιός καθηγητής, λέει το πρόβλημα, ότι γράφτηκε το Ευαγγέλιο κατ’αρχήν εβραϊκά και μπορεί να μεσολάβησε μετά, προ του ελληνικού Ματθαίου, μπορεί να μεσολάβησε, αλλά δεν παύει να είναι πρώτο. Το άλλο είναι μετάφραση. Τι σημασία έχει που είναι το ελληνικό. Τί κάνουν οι καινούργοι παρασυρόμενοι από συγχρόνους ερευνητάς, από προτεστάντες. Δε σημαίνει πως δεν είναι καλοί, εγώ τα διαβάζω όλα. Έχει πολύ καλά στοιχεία και ο Καραβιδόπουλος, ο οποίος βέβαια στα πιο πολλά ακολουθεί κι αυτός τον Ιωαννίδη.

Δέστε λοιπόν τώρα εδώ δυό – τρία στοιχεία για τον Ευαγγελιστή Ματθαίο από αυτά που λέει εδώ ο παλιός καθηγητής ο Ιωαννίδης ο Βασίλειος. Δεν τον επρόλαβα εγώ εδώ, όταν ήρθα εγώ είχε αποχωρήσει. Ήταν καθηγητής εδώ στην Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης και μετεκλήθην μετά στην Αθήνα. Εδώ λοιπόν από τα ενδιαφέροντα που μας λέει ο καθηγητής Ιωαννίδης, μας λέει μερικά για την γλώσσα του Ευαγγελιστού Ματθαίου και για την γλωσσομάθεια του Ματθαίου. Και δέστε τι ωραία τα λέει εδώ ο καθηγητής: «Το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον (καθαρεύουσα) αν και είναι μετάφρασις και επεξεργασία αραμαϊκού πρωτοτύπου ευαγγελίου εν τη ελληνική του μορφή παρουσιάζει γλώσσαν ευχάριστον και πλήρη  δυνάμεως. Το λεκτικόν ύφος του ίσταται μεταξύ του Μάρκου και του Λουκά» Είναι ανώτερον του Μάρκου αλλά κατώτερον του Λουκά. «ον ανώτερον μεν του Μάρκου, υποδεέστερον δε του Έλληνος Ιατρού». Και έχετε συνειδητοποιήσει ότι ο μόνος Έλληνας Ευαγγελιστής είναι ο Λουκάς; Έλληνας. Οι άλλοι τρεις Ευαγγελισταί είναι Εβραίοι, είναι Ιουδαίοι. Ο μόνος Έλληνας Ευαγγελιστής είναι ο Λουκάς ο Ιατρός. Γι’αυτό και η γλώσσα του είναι υψηλότερη, η γλώσσα όλων των Ευαγγελίων. Ο Ματθαίος λοιπόν που γνώριζε και αυτός πολύ καλά ελληνικά, Εβραίος ων, Ιουδαίος ων, έχει ανώτερη γλώσσα από τον Μάρκο, αλλά κατώτερη από τον Λουκά. «Δεν έχει τούτο τοσαύτας συγκεκομμένας προτάσεις και ασύνδετα όσα ο Μάρκος» ο Μάρκος έχει πολλά ασύνδετα και πολλούς συνετισμούς «μολονότι και ο Ματθαίος χρησιμοποιεί διαρκώς την δια του «και» κατά παράταξιν σύνδεσιν την προδίδουσαν εμφανώς την σημιτικήν καταγωγήν του συγγραφέως». Οι σημίτες έχουν κατά παράταξη «και,και,και,και», όχι καθ’υπόταξιν. «Εν ιδιαίτερον γνώρισμα του συγγραφέως του πρώτου Ευαγγελίου» και τη μετάφραση την έκανε ο Ματθαίος οι περισσότεροι δέχονται, ο ίδιος και στα εβραϊκά και στα ελληνικά «Εν ιδιαίτερον γνώρισμα του συγγραφέως του πρώτου Ευαγγελίου είναι η συχνοτάτη χρήσις γενικών απολύτων διά των οποίων το ύφος αποκτά αρμονίαν και συμμετρικόν ρυθμόν» παραδείγματος χάριν, τα λέω γιατί έχουμε και φιλολόγους εδώ κι επειδή και μένα μου αρέσουν τα φιλολογικά, μου άρεσαν πάντοτε, λέει λοιπόν ο Ματθαίος «μνηστευθείσης τῆς μητρὸς αὐτοῦ Μαρίας τῷ ᾿Ιωσήφ», μνηστευθείσης είναι γενική απόλυτος. «Αναχωρησάντων δὲ αὐτῶν» των μάγων. «Τελευτήσαντος δὲ τοῦ ῾Ηρῴδου» διαρκώς γενικάς απολύτους «Σου δε ποιούντος ελεημοσύνην» και τα λοιπά «καταβάντος δε αυτού από του όρους», «απελθώντος δε αυτού εις Καπερναούμ». Και μια άλλη παρατήρηση λέει «Η επιμέλεια περί την έκφρασιν ώστε αύτη να είναι ού μόνον συμμετρική αλλά και ευχάριστος και ζωηρά, φαίνεται και εκ της χρήσεως σχημάτων του λόγου» ακόμη και σχήματα χρησιμοποιεί ο Ματθαίος «σχημάτων του λόγου γενομένης αβιάστως και ανεπιτηδεύτως ούτω ποιούμενος χρήσιν της γενικής απολύτου μεταβάλλειν ταύτην καθ’έλξιν κατά τας απαιτήσεις της κυρίας προτάσεως» και λέει ένα παράδειγμα «ως αντί εμβάντος αυτού εις το πλοίον» κανονικά έπρεπε με γενική απόλυτον να πει εμβάντος αυτού εις το πλοίον εντούτοις για να κάνει το σχήμα καθ’ έλξιν λέει «εμβάντι αυτώ εις το πλοίο ηκολούθησαν αυτώ οι μαθηταί» επειδή είναι το «αυτώ», «ηκολούθησαν αυτώ» δοτική, γι’αυτό δεν λέει «εμβάντος αυτού εις το πλοίον», «εμβάντι αυτώ εις το πλοίο», για να χρησιμοποιήσει μόνο και μόνο το καθ’έλξιν σχήμα.

Τώρα τι λέει ο καθηγητής για τον σκοπό του Ευαγγελίου, ο καθηγητής Ιωαννίδης, και μερικά επίσης βασικά σημεία της διδασκαλίας του. Μας λέει λοιπόν ο καθηγητής Βασίλειος Ιωαννίδης, σύντομα, ότι ο σκοπός της συγγραφής του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου, ποιος είναι; Είναι να καταδείξει ότι ο Κύριος είναι «ο υπό τον προφητών εκπροαγγελθείς Μεσσίας». Για να συνδέσει Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Γι’αυτό αρχίζει από τον Αβραάμ, «Βίβλος γενέσεως Ιησού Χριστού…», να δείξει πως η Καινή Διαθήκη είναι συνέχεια της Παλαιάς Διαθήκης. «Αβραάμ εγέννησε τον Ισαάκ, Ισαάκ…» Για να δείξει ότι «ο Κύριος είναι ο υπό των προφητών εκπροαγγελθείς Μεσσίας, η ελπίς και η προσδοκία του Ισραήλ. Ο υιός του Δαυίδ κατά σάρκα» και λοιπά. «Ούτος υπήρξε ιδρυτής της χριστιανικής θρησκείας η οποία  έχει τας ρίζας της εν τη θρησκεία της Παλαιάς Διαθήκης». Ένας σκοπός λοιπόν, πολλά γεγονότα του βίου στο Ευαγγέλιο λέγονται με της φράσεως ότι «τούτο δε γέγοναι ίνα πληρωθεί το ρηθέν διά των Προφητών». Όλα εμφανίζονται μέσα στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο ότι έγιναν για να εκπληρωθούν οι προφητείες. Ένας σκοπός λοιπόν είναι αυτός του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου. Εν τούτοις όμως λέει παρά του ότι γράφει για τους Ιουδαίους, δεν παραλείπει όμως να τα βάλει και με τους Ιουδαίους και για τον λόγο αυτό το Ευαγγέλιό του αποκτά και παγκόσμιο χαρακτήρα. Δεν είναι ένα εβραϊκό Ευαγγέλιο, είναι ένα οικουμενικό Ευαγγέλιο. Αυτό μάλιστα το λέει καλύτερα ο καθηγητής Καραβιδόπουλος, πολύ περισσότερο λέει για τον αντιιουδαϊκό χαρακτήρα του Ευαγγελίου, λέει τα εξής ο καθηγητής Καραβιδόπουλος, οι οποίοι τώρα δεν μιλούν όμως για τα διαθρησκειακά και για τα ιουδαϊκά, τότε που τα γράφαν πριν από είκοσι χρόνια, μιλούσαν. Τώρα σιωπούν. Ωστόσο λέει μολονότι το Ευαγγέλιο είναι συνέχεια της Παλαιάς Διαθήκης και δείχνει τη συνέχεια της Θείας Οικονομίας, ωστόσο το Ευαγγέλιο έχει έναν σαφή αντιιουδαϊκό χαρακτήρα. Έχει κανείς την εντύπωση ότι στο Ευαγγέλιο αυτό, ο Ευαγγελιστής και η Εκκλησία του βρίσκονται σε συνεχή διάλογο με την ιουδαϊκή συναγωγή και δίνουν την αληθή δηλαδή την Χριστολογική ερμηνεία της Παλαιάς Διαθήκης. Όλη η Παλαιά Διαθήκη οδηγεί στον Χριστό τον οποίο ακόμη οι Εβραίοι δεν βρήκαν. Ακόμη τον ψάχνουν και τον περιμένουν. Αυτό θέλει να δείξει, ένας Εβραίος, τι ψάχνετε; Να ο Χριστός, να ο Μεσσίας, αυτό θέλει να δείξει στο Ευαγγέλιό του ο Ματθαίος, ο Ευαγγελιστής απαντά κατά κάποιον τρόπο στις κατηγορίες των Ιουδαίων κατά της Εκκλησίας των χρόνων του και επεξηγεί την πίστη και τις διάφορες εκδηλώσεις τις αναφερόμενες στον Ιησού Χριστό και μεταβαλλόμενος κατόπιν ο ίδιος σε κατήγορο του ιουδαϊσμού. Ο Εβραίος Ματθαίος γίνεται κατήγορος του Ιουδαϊσμού, ο οποίος δεν κατάλαβε και δεν δέχθηκε τον Μεσσία που ήρθε στον κόσμο. Ακόμη μέχρι σήμερα οι εβραίοι περιμένουν τον Μεσσία και ο Ματθαίος λέει «να ο Μεσσίας! Ό,τι έλεγαν οι Προφήτες, αυτά έκανε ο Μεσσίας».

Και τώρα δυο- τρία σημεία για την σπουδαιότητα του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου από τον καθηγητή Ιωαννίδη, μερικές κεντρικές ιδέες. Τρεις – τέσσερες κεντρικές ιδέες. Και να πω τα δύο βασικά, ότι το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον κατ’αρχήν περιλαμβάνει και περιέχει κατά μοναδικό τρόπο την επί του όρους ομιλία του  Κυρίου. Η επί του όρους ομιλία του Κυρίου θεωρείται ότι είναι η νέα νομοθεσία. Όπως υπάρχει ο παλιός νόμος που δόθηκε στο Σινά από τον Μωυσή, έτσι η νέα νομοθεσία είναι η επί του όρους ομιλία. Πάνω στο όρος πάλι, στην Παλαιστίνη. Ο Ματθαίος λοιπόν διασώζει αυτήν την νέα νομοθεσία, εκθέτοντας σε δύο – τρία κεφάλαια όλη την διδασκαλία του Χριστού μας, τον νέον νόμο, της Καινής Διαθήκης. Όπως επίσης και ότι είναι ο μόνος  από τους Ευαγγελιστάς ο οποίος μας διδάσκει εκτενώς σε δύο – τρία από τα κεφάλαιά του για τά έσχατα. Πώς θα γίνει η Κρίσις. Η επί του όρους ομιλία και η διδασκαλία περί των εσχάτων είναι δυό χαρακτηριστικά σημεία του κατά Ματθαίον Αγίου Ευαγγελίου. Μαζί μ’όλα τα άλλα, τα θαύματα, οι διδασκαλίες, τα πάθη, ο Σταυρός, η Ανάστασις, αλλά ιδιαιτέρως η επί του όρους ομιλία και τα έσχατα, είναι ιδιάζοντα στοιχεία, ξεχωριστά στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου.

Λέει λοιπόν εδώ μερικά βασικά στοιχεία:

5.  (Αυτό που είπε και ο Καραβιδόπουλος, από δω τα πήρε) Ο Ιησούς είναι ο υπό των Ιουδαίων προσδοκώμενος και υπό των προφητών προεπηγγελμένος Μεσσίας. Αυτός είναι ο Χριστός, αυτόν που είπαν οι Προφήται, αυτός είναι ο Μεσσίας

6.  Ο Ιησούς δεν ήρθε να καταργήσει αλλά να συμπληρώσει τον Μωσαϊκό Νόμο. Γι’αυτό στην επί του όρους ομιλία λέει «ερρέθη τοις αρχαίοις» είπαν οι αρχαίοι «εγώ δε λέγω υμίν ούκ ήλθον καταλύσαι αλλά πληρώσαι». Δεν ήρθε ο Χριστός να καταλύσει τον νόμον της Παλαιάς Διαθήκης αλλά να τον συμπληρώσει

7.  Ο Ιησούς ήλθε στον κόσμο για να ιδρύσει την Βασιλείαν του Θεού. Κατά τον Ματθαίο το κύριο θέμα της διδασκαλίας του Κυρίου και σκοπός της αποστολής του είναι η Βασιλεία του Θεού. Όταν ο Ιησούς το πρώτον παρουσιάστηκε δημοσία κήρυττων, οι πρώτοι του λόγοι ήσαν, «μεταννοείτε ήγγηκε γαρ η Βασιλεία των Ουρανών» το λέει ο Ματθαίος. Μετά από τον Πρόδρομο και ο Χριστός το ίδιο «μεταννοείτε ήγγηκε γαρ η Βασιλεία των Ουρανών». Η φράσις «Βασιλεία των Ουρανών» αναφέρεται 52 φορές στο Ματθαίο, στο Μάρκο 14, στο Λουκά 39 και στον Ιωάννη μόνο 2 φορές. «Της Βασιλείας ταύτης εκτίθενται ιδίως διά παραβολών η φύσις και ο χαρακτήρ, η βαθμιαία εξάπλωσις και επικράτησις, αι αντιδράσεις κατ’αυτής, οι όροι της εισόδου και τα λοιπά»

8.  Κατά τον Ματθαίον ο Ιησούς είναι «ο Υιός του Ανθρώπου ο εν τω Δανιηλαίω οράματι περιγραφόμενος». Μόνον ο Ματθαίος χρησιμοποιεί την φράση «ο Υιός του Ανθρώπου» για τον Χριστό. «Ο τίτλος ούτος αποτελεί τον συνήθη αυτοχαρακτηρισμόν του Κυρίου».

Και απ’όλα αυτά συμπεραίνει ο καθηγητής και τελειώνουμε κι εμείς μ’αυτά, «εκ των ως άνω παρατιθεμένων κεντρικών ιδεών καταφαίνεται και η σπουδαιότης του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου. Το Ευαγγέλιον τούτον είχεν εξ’όλων των Ευαγγελίων απαρχής την μεγαλυτέραν διάδοσην». Κι όλα τα  χειρόγραφα, το ευαγγέλιο το πρώτο, είναι το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. «Και τη σπουδαιοτέραν επίδρασιν επί της χριστιανικής γραμματολογίας». Όλοι οι Πατέρες με το Κατά Ματθαίον ασχολούνται. Και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυστόστομος υπομνημάτησε από τους συνοπτικούς το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. «Η σπουδαιότης του ιδίως έγκειται εν τούτω: ότι τούτω παραθέτει συστηματικώς και εκτενώς την επί του όρους ομιλίαν  η οποία αποτελεί τον καταστατικόν χάρτην ούτως ειπείν της υπό του Κυρίου ιδρυθείσης Βασιλείας  του Θεού επί της γης». Ο Χριστός ίδρυσε την Βασιλεία του Θεού και το σύνταγμα αυτής της Βασιλείας είναι η επί του όρους ομιλία. Το ξέρουμε το σύνταγμα αυτό οι χριστιανοί; Το διαβάζουμε το σύνταγμα, αυτής της Νέας Πολιτείας; «Ο Ιουστίνος ο φιλόσοφος και μάρτυς θέλων να προσαγάγει εκ των του Χριστού διδαγμάτων τα κύρια στοιχεία της χριστιανικής ηθικής παραθέτει στην πρώτη απολογία του το πλείστον μέρος της επί του όρους ομιλίας». Αν θέλει κανένας να μάθει ποια είναι η χριστιανική διδασκαλία το πιο εύκολο πράγμα είναι να διαβάσει την επί του όρους ομιλία. «Αι πρώται χριστιανικαί γενεαί κατά την κατήχησιν εδιδάσκοντο τα περί του βίου και της δράσεως του Κυρίου, των παθών και τα της Αναστάσεώς του, προκειμένου όμως να ρυθμίζουσι τας σχέσεις προς αλλήλους και προς τον άλλον κόσμον εχρησιμοποίουν ως ηθικόν κώδικα την επί του όρους ομιλίαν και τας άλλας ηθικάς ομιλίας τας περισωζομένας εν τω Ευαγγελίω του Ματθαίου. Πιθανότατα δε ου μόνον διό το αρχικόν αραμαϊκόν πρότυπόν του» και τώρα δίνει μια εξήγηση γιατί είναι πρώτο το Ευαγγέλιο «ου μόνον διό το αρχικόν αραμαϊκόν πρότυπόν του ήτο η αρχαιοτέρα γραπτή πηγή των έργων και λόγων του Κυρίου» η αρχαιότερη πηγή είναι το αραμαϊκό Ευαγγέλιο του Ματθαίου. Πρώτος αυτός έγραψε. «ού μόνον ακόμη διότι είναι το εκτενέστερον εκ των ιερών Ευαγγελίων» το πιο εκτενές είναι το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον «αλλά και διότι περιέχει την επί του όρους ομιλίαν και φέρει πρωτίστως διδακτικήν πρακτικήν ύλην ετέθη τούτο εν τω κανόνι της Καινής Διαθήκης πρώτον εις την σειράν των βιβλίων αυτής». Δηλαδή ο καθηγητής κρίνει εδώ όχι μόνο γιατί είναι το αρχαιότερο αλλά γιατί περιέχει κυρίως την επί του όρους ομιλία γι’αυτό τέθηκε πρώτο. Τόση σημασία δίνει στην επί του όρους ομιλία. «Μετά από τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου το Ευαγγέλιον τούτο εχρησιμοποιείτο αφθόνως παρά των χριστιανών συγγραφέων δια δε την έκθεσιν της ηθικής διδασκαλίας του χριστιανισμού απετέλει τούτον πρωταρχικήν πηγήν μείζονος σημασίας ή αι επιστολαί του Αποστόλου των Εθνών». Και φανταστείτε ότι πιο πολύ χρησιμοποιούσαν το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον και φυσικό είναι αυτό παρά τον Απόστολο Παύλο. Γιατί το Ευαγγέλιο δεν είναι του Ματθαίου, είναι του Χριστού. Επομένως όποιος θέλει να παρουσιάσει την ηθική διδασκαλία του Χριστού, θα πάρει πρώτα τι έλεγε ο Χριστός όπως το παρουσιάζει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος. Χρησιμοποιούσαν πιο πολύ το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο απ’ότι χρησιμοποιούσαν τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου.

Έτσι, για να’χουμε, και μια και σήμερα γιορτάζει ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ματθαίος, να έχουμε μία γνώμη έστω και γενική για τον Απόστολο και Ευαγγελιστή Ματθαίο και για το Ευαγγέλιό του.

Και μια άλλη πληροφορία, ο Απόστολος, απ’όλα τα Ευαγγέλια, είναι ο μόνος ο οποιος χρησιμοποιεί την λέξη «Εκκλησία». Απ’όλους τους Ευαγγελιστάς μόνον ο Απόστολος Ματθαίος χρησιμοποιεί τη λέξη Εκκλησία, την χρησιμοποιεί βέβαια και ο Απόστολος Παύλος πολύ συχνά την λέξη «Εκκλησία».

Τώρα σαν ένα διάλειμμα –θα δώσω τον λόγο- σαν ένα διάλειμμα, θα σας διαβάσω εδώ λίγο για χαλάρωση ένα ποίημα που μου έστειλε σήμερα ο Γέροντας ο Μάξιμος ο Καραβάς. Πριν από δύο μήνες που είχαμε κάνει μία σύναξη, οι Γεροντάδες, μου είχε δώσει και ένα άλλο για τους τζιχαντιστάς, πολύ ωραίο,  κάπου μου παρέπεσε. Και του είπα χτες, λέω στείλτο μου κι αυτό, αλλά αυτός με τον οποίο το έστειλε, δεν το βρήκε και μου έφερε μόνον αυτό το οποίο αναφέρεται στην επιτυχία μιας κοπέλας στις εισαγωγικές εξετάσεις του Πανεπιστημίου. Μίας κοπέλας, της Πολυξένης. Ο τίτλος του είναι «Στην επιτυχία σου». Γράφει πολύ ωραία ο πατήρ Μάξιμος και διδακτικά. Λοιπόν, στην επιτυχία σου:

Στην επιτυχία σου

Διά την επιτυχίαν σου φιλτάτη Πολυξένη

(ένα όνομα, μπορεί να είναι και πραγματικό, μια κοπέλα που τη γνωρίζει)

Από καρδίας εύχομαι στο χρήμα να’σαι ξένη

(και ταιριάζει μ’αυτά που είπαμε για τον Ματθαίο)

Να γίνεις μια ανάργυρος μέσα στην κοινωνία

Το δίκαιον να αγαπάς χωρίς φιλαργυρία

Την αδικία να μισείς με όλη την ψυχή σου

Και τότε θα’χεις τον Θεό παντοτινά μαζί σου

Το άδικο να το χτυπάς όποια θέση κι αν έχεις

Να αποδίδεις δίκαιο σε όποιον κι αν το έχει

Και να μη λησμονείς ποτέ πως τελευαταία δίκη

Θα’ναι τ’αδέκαστου Κριτή, φοβού την καταδίκη.

Λοιπόν, κάναμε μια ανάσα και θα ρθούμε στον Άγιο Κοσμά.

Παρακαλώ να τα επαναλάβω. Ρώτησε η κυρία Τζοανοπούλου ποιο ήταν το τέλος του Αποστόλου και Ευαγγελιστού Ματθαίου. Και είπα στο κήρυγμα ότι σ’αυτό οι πηγές διαφωνούν. Πηγές οι οποίες προέρχονται από τα απόκρυφα ευαγγέλια, από την απόκρυφη παράδοση κι έχουν μέσα και κάτι θρυλικές διηγήσεις, που δεν αναπαύουν, ακόμη και το Συναξάρι. Μη σκανδαλίζεσθε μ’αυτά. Πριν ο Άγιος Συμεών ο Μεταφραστής γράψει τους βίους των Αγίων  και τους αποκαθάρει κατά κάποιον τρόπον, είχαν εισχωρήσει μέσα στους βίους των Αγίων, του κόσμου τα παράξενα και ανόητα. Και έκανε μία κάθαρση αυτών των πραγμάτων. Φανταστείτε να είχαμε τώρα μέσα στους βίους των Αγίων ανοησίες, πως θα μας κορόιδευαν οι άλλοι. Και έγινε από σοβαρούς ανθρώπους μία κάθαρση όλων αυτών των στοιχείων. Φαίνεται πως μεταγενεστέρως αυτός που έγραψε το Συναξάρι του Αγίου Ματθαίου μές στα Μηναία, πολύ αργότερα, ο Νικηφόρος Ξανθόπουλος, δεν στηρίχθηκε στον Άγιο Συμεών τον Μεταφραστή και στον Νικηφόρο Παφλαγόνα. Κι εγώ που διάβαζα χθες το Συναξάρι και μερικούς βίους, ενοχλήθηκα απ’αυτά που έλεγε το Συναξάρι μέσα και δεν υπάρχει καμμία τέτοια απήχηση στους ύμνους. Οι ύμνοι είναι καθαροί.

Βάσει λοιπόν αυτών των διηγήσεων που προέρχονται μάλλον από την απόκρυφη παράδοση, ο Απόστολος Ματθαίος μάλλον κάηκε πάνω στην πυρά. Γι’αυτό και διάβασα το δίστιχο από το Συναξάρι το οποίο λέει –πρέπει να’μαστε προσεκτικοί κι όταν κι εμείς κάτι δεν μας αναπαύει, ε τότε μην το λέμε- λέει το δίστιχο: «Σώζεις Ιησού και τελώνας· σοι χάρις». Ούτω βοά Ματθαίος εκ πυρός μέσου». Ο Ματθαίος μέσα από τη φωτιά αλλά πουθενά σε κανέναν ιστορικό, σε καμμιά σοβαρή πληροφορία, δεν έχουμε είδηση ότι ο Ματθαίος μαρτύρησε πάνω στην πυρά. Μόνον από την απόκρυφη παράδοση η οποία  πέρασε και μέσα στο Συναξάρι. «Σώζεις Ιησού και τελώνας· σοι χάρις» Χριστέ σώζεις και τους τελώνας σε Σένα ανήκει η Χάρις. Έτσι φωνάζει ο Ματθαίος μέσα από τη φωτιά. «Σώζεις Ιησού και τελώνας» και το Συναξάρι που έχει και το Μηναίο έχει αυτές τις διηγήσεις οι οποίες μάλλον πρέπει να είναι από την απόκρυφη παράδοση. Εγώ εφρόντισα και πήρα τους βίους τους άλλους, τους καθιερωμένους, τους επισήμους, όπου όπως σας διάβασα μέσα, ο Συμεών ο Μεταφραστής ο Άγιος, λέει: «και πλήρης ημερών γενόμενος εν ειρήνη προς τον της Ειρήνης αναλύειν Θεόν». Έφυγε ειρηνικά και σε μεγάλη ηλικία στην Ιεράπολη. Λέει «…» και τα λοιπά ότι εν ειρήνη τελείωσε την ζωή του στην Ιεράπολη της Συρίας. Έχει κάτι μυθώδη. Λέει παραδείγματος χάριν ότι του έδωσε νομίζω ο Κύριος, του έδωσε ένα ραβδί του Ματθαίου σε μία χώρα βαρβάρων που πήγε στους Πάρθους, και του είπε να τη φυτέψεις αυτή τη ράβδο κι από τη ράβδο αυτή θα τρέχει μέλι κι από τη ρίζα θα βγαίνει νερό και όσοι τρώνε το μέλι και πίνουν από το νερό, θα γίνονται αμέσως χριστιανοί. Ε, είναι λίγο τραβηγμένο, είναι λίγο τραβηγμένο. Αυτά λοιπόν.