Οι ιδιαίτερα πολλές
περιπτώσεις απομακρύνσεως παιδιών από την φυσική τους οικογένεια στην
Νορβηγία, θέτουν σε αμφισβήτηση την υπηρεσία παιδικής προστασίας.
Ακτιβιστές σε όλο τον κόσμο διαδηλώνουν υπέρ των οικογενειών Η περίπτωση ενός νεαρού ζευγαριού
στη Νορβηγία του οποίου τα πέντε παιδιά πάρθηκαν από το κράτος, έχει
ξεσηκώσει συζήτηση για τις πρακτικές της Νορβηγίας σε θέματα παιδικής
προστασίας. Διαφωνούντες σε όλον τον κόσμο λένε ότι οι κοινωνικοί
λειτουργοί συχνά βιάζονται να χωρίσουν τα παιδιά από τις οικογένειές
τους ειδικά όταν οι γονείς είναι μετανάστες. Η ζωή της Ρουθ και του
Μάριους διαλύθηκε το απόγευμα μιας Δευτέρας του περασμένου Νοεμβρίου
όταν δύο μαύρα αυτοκίνητα εμφανίστηκαν στο κτήμα που ζουν σε μια
απομακρυσμένη νορβηγική κοιλάδα. Τα δύο αγοράκια τους – πέντε και δύο
ετών – και ο τριών μηνών γιος τους, βρίσκονταν στο μεγάλο, φωτεινό και
μοντέρνο σαλόνι. Η Ρουθ περίμενε ως συνήθως το σχολικό που θα έφερνε
πίσω στο σπίτι τις δύο δεκάχρονες κόρες τους. Όμως εκείνη την Δευτέρα το σχολικό
δεν πήγε ποτέ να αφήσει τα κορίτσια στο σπίτι τους. Απεναντίας, η
Ρουθ είδε τα δύο άγνωστα μαύρα αυτοκίνητα. Το ένα συνέχισε τον δρόμο
του, ενώ το άλλο σταμάτησε για να κατέβει μια γυναίκα από την τοπική
υπηρεσία παιδικής προστασίας. Η γυναίκα κτύπησε την πόρτα του σπιτιού
και ζήτησε από την Ρουθ να πάει στο αστυνομικό τμήμα για ανάκριση.
Μάλιστα της είπε ότι το άλλο μαύρο αυτοκίνητο είχε πάρει τα δύο κορίτσια
ενώ της είπε και ότι τα δύο αγόρια θα έπρεπε ομοίως να φύγουν από το
σπίτι. Την επομένη ημέρα, εμφανίστηκαν πάλι δύο μαύρα αυτοκίνητα. Το
ζευγάρι υπέθεσε ότι πρόκειται για κάποιο τραγικό λάθος και ότι τα παιδιά
επέστρεψαν στο σπίτι τους. Κι όμως όχι… Τέσσερις αστυνομικοί βγήκαν απ’
τα αυτοκίνητα και πήγαν στο σπίτι για να πάρουν και το μωρό τους. Αυτά τα γεγονότα έχουν ξεσηκώσει
παγκόσμια διαμαρτυρία. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν πάει σε διαδηλώσεις για
να υποστηρίξουν την Ρουθ και τον Μάριους σε πολλές χώρες. Η νορβηγική
υπηρεσία παιδικής προστασίας γνωστή ως «Barnevernet» έχει κατηγορηθεί
από τους διαδηλωτές ότι «απήγαγε» τα παιδιά και ότι κάτι τέτοιο έχει
ξαναγίνει σε άλλες περιπτώσεις.
Διαδηλωτές παρομοιάζουν την νορβηγική υπηρεσία παιδικής προστασίας «Barnevernet» με την Γκεστάπο (REUTERS/Ole Berg-Rusten)
Ωστόσο, η ιστορία της Ρουθ και του
Μάριους δεν είναι όσο απλή την παρουσιάζουν οι υποστηρικτές τους.
Υπήρξαν ύποπτοι για άσκηση σωματικής τιμωρίας και στην Νορβηγία κάτι
τέτοιο είναι απολύτως παράνομο. Καθισμένοι στο σαλόνι τους και
περικυκλωμένοι από παιχνίδια που για καιρό δεν έχουν χρησιμοποιηθεί, η
Ρουθ – παιδιατρική νοσοκόμα, η οικογένεια της οποίας έζησε στην κοιλάδα
για γενιές- και ο Μάριους –ειδικός υπολογιστικών συστημάτων από την
Ρουμανία- δακρύζουν καθώς μιλούν στο BBC για το τι συνέβη. Η Ρουθ ισχυρίζεται ότι όντως
έδειραν τα παιδιά, όμως προσθέτει «όχι κάθε φορά που κάνουν κάτι κακό
αλλά περιστασιακά. Δεν βρήκαν σημάδια ή κάτι σχετικό στην ιατρική
εξέταση, ήταν όλα τους καλά. Όμως ο νόμος στην Νορβηγία είναι ξεκάθαρος
ως την μικρότερη λεπτομέρεια και εμείς δεν ξέραμε ότι ο νόμος είναι τόσο
αυστηρός».
Οι ακτιβιστές έχουν
επισημάνει αμφιλεγόμενες περιπτώσεις όπου πάρθηκαν τα παιδιά οικογενειών
χωρίς μέριμνα ή επαρκή αξιολόγηση και φυσικά χωρίς την προσπάθεια
ευρέσεως εναλλακτικής λύσεως
Οι υποστηρικτές του ζεύγους ωστόσο
δεν ανησυχούν μόνο για ό,τι συνέβη αρχικά αλλά και για ό,τι ακολούθησε
στην συνέχεια. Τα παιδιά μοιράστηκαν σε τρεις διαφορετικούς θετούς
γονείς εκτάκτου ανάγκης. Το ζεύγος έπρεπε να ταξιδεύει οκτώ ώρες
προκειμένου να έχει συναντήσεις κατόπιν εποπτείας με το μωρό και
ξεχωριστά με τα δύο μεγαλύτερα αγόρια. Μάλιστα όπως υποστηρίζουν, η
υπηρεσίας παιδικής προστασίας τους είπε ότι θα υπήρχε άμεσα μια
συνάντηση ώστε να βρεθούν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες θα μπορούσε να
γίνει η επανένωση της οικογενείας. Η συνάντηση που τελικά έγινε αρκετά
αργότερα είχε εντελώς διαφορετική ατζέντα.
Η Ρουθ και ο Μάριους στην συνέντευξη τους στο BBC
«Μέχρι τότε είχαμε ήδη μπει σε
πρόγραμμα συμβουλευτικής της οικογενείας, ώστε να είμαστε
προετοιμασμένοι να διορθώσουμε οτιδήποτε έπρεπε να διορθωθεί. Αλλά σε
αυτή την συνάντηση δεν ήθελαν καν να δουν το σχέδιό μας», λέει ο
Μάριους. «Στην πραγματικότητα έκαναν την συνάντηση για να μας
ενημερώσουν ότι θα κατέθεταν για την μόνιμη απομάκρυνση των παιδιών». Η καμπάνια υποστηρίξεως του ζεύγους
υποστηρίζεται και στην Ρουμανία, πατρίδα του Μάριους αλλά και από την
Ευαγγελική Εκκλησία καθώς το ζευγάρι είναι Πεντηκοστιανοί. Πολλοί
υποστηρικτές τους ισχυρίζονται πως αυτοί οι γονείς είναι θύματα
θρησκευτικών και εθνικών διακρίσεων. Στην Νορβηγία ωστόσο δεν είναι
μόνον η υπόθεση της Ρουθ και του Μάριους. Μάλιστα, η αντίστοιχη ιστορία
βίαιης αρπαγής των παιδιών από μια οικογένεια Τσέχων που ζουν στην
Νορβηγία έχει προκαλέσει διπλωματική διένεξη μεταξύ των δύο χωρών. Ο
πρόεδρος της Τσεχίας Μίλος Τζέμαν κατηγόρησε τους Νορβηγούς κοινωνικούς
λειτουργούς ότι δρουν σαν Ναζί. Το υπουργείο για θέματα Παιδιών
χαρακτήρισε τον ισχυρισμό παράλογο και ανάξιο σχολιασμού. Οι ακτιβιστές έχουν επισημάνει
αμφιλεγόμενες περιπτώσεις όπου πάρθηκαν τα παιδιά οικογενειών χωρίς
μέριμνα ή επαρκή αξιολόγηση και φυσικά χωρίς την προσπάθεια ευρέσεως
εναλλακτικής λύσεως. Σε μια ανοικτή επιστολή
διαμαρτυρίας στον αρμόδιο υπουργό, 170 κορυφαίοι Νορβηγοί ειδικοί που
ασχολούνται με την προστασία των παιδιών όπως δικηγόροι, ψυχολόγοι,
ειδικοί στην κοινωνική εργασία, λένε ότι το «Barnevernet» αποτελεί
«δυσλειτουργική οργάνωση που κάνει εκτεταμένα σφάλματα αξιολογήσεως με
σοβαρές συνέπειες». Η Νορβηγία για καιρό είναι
υπερήφανη για τους πόρους που διαθέτει για την παιδική προστασία. Το
1981 ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που διόρισε διαμεσολαβητή για τα
παιδιά, έναν ανεξάρτητο επίσημο υπεύθυνο για τα δικαιώματα των παιδιών. Η
συγκεκριμένη ιδέα έχει αντιγραφεί και αλλού στην Ευρώπη. Η υπηρεσία παιδικής προστασίας της
Νορβηγίας υποστηρίζει ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν
απομακρύνει τα παιδιά από τις οικογένειές τους αλλά δουλεύει με τους
γονείς προκειμένου να λύσουν τα προβλήματα και να κρατήσουν ενωμένη την
οικογένεια. Ωστόσο ο αριθμός των παιδιών και των νέων ανθρώπων που
παίρνονται σε επείγουσα προστασία αυξήθηκε από το 2008 ως το 2013. Αυτό
εν μέρει συνέβη αντιδραστικά όταν το 2005 ένα 8χρονο αγόρι σκοτώθηκε από
τον πατριό του. Κάπως έτσι η νορβηγική υπηρεσία παιδικής προστασίας
έφθασε στο σημείο να απομακρύνει τα παιδιά από τους γονείς τους με τον
απλό λόγο «έλλειψη γονικών δεξιοτήτων». Αυτός είναι και ο λόγος που
απομακρύνθηκε από τους γονείς της η τεσσάρων μηνών κόρη του Νορβηγού
Ερικ και της Κινέζας συζύγου του που ζουν στην πόλη Μπέργκεν. Βίντεο του
κοριτσιού όταν ήταν τριών και τεσσάρων μηνών την δείχνουν ξαπλωμένη στο
κρεβατάκι της να παίζει με τους γονείς της. Ωστόσο η «Barnevernet» είπε
πως υπήρχε έλλειψη οπτικής επαφής από τους γονείς της αλλά και άλλες
ενδείξεις που αποκαλύπτουν πως το παιδί έχει σοβαρή ψυχική βλάβη. Είπαν
πως οι γονείς της δεν ήταν ικανοί να καλύψουν τις συναισθηματικές της
ανάγκες, καθώς η μητέρα της ήταν σε κατάθλιψη και ο πατέρας της –όπως
είπε μια κοινωνική λειτουργός- ήταν «απλός». Ο Έρικ ωστόσο ποτέ δεν διεγνώσθη με
οποιανδήποτε κατάσταση βλάβης πέρα από μια μικρή έλλειψη βραχυπρόθεσμης
μνήμης όταν ήταν μικρός. Και το μωρό ποτέ δεν εξετάσθηκε κλινικά από
οποιονδήποτε επαγγελματία υγείας προκειμένου να καθορισθεί αν κάτι δεν
πήγαινε καλά μαζί της και αν ναι κατά πόσον οι γονείς ήταν υπαίτιοι γι’
αυτό. Λίγες ημέρες πριν η υπηρεσία ξεκινήσει την επείγουσα αξιολόγηση
της οικογενείας, ένας γιατρός της τοπικής κλινικής βρήκε πως το
κοριτσάκι αναπτυσσόταν κανονικά. Ωστόσο αυτό δεν αναφέρθηκε στην
ακροαματική διαδικασία που αργότερα επικύρωσε την διαταγή φροντίδας.
Ο Ερικ μαζί με τον πατέρα του και την αδερφή του
Ο Ένγκβε πατέρας του Έρικ και
διευθυντής του κρατικού αρχείου του Μπέργκεν, έχει πιέσει πολλές φορές
τις αρχές προκειμένου να πάρει στην φροντίδα του την εγγονή του μαζί με
την σύζυγό του που είναι επαγγελματίας φωτογράφος. Ο ίδιος πιστεύει πως η
υπηρεσία παρενέβη καθώς το μικρό κορίτσι συχνά φρόντιζε η Κινέζα γιαγιά
του προκειμένου η μητέρα του να ξεκουράζεται. Αυτή είναι μια συνήθης
πρακτική στην Κίνα αλλά όχι στην Νορβηγία. Κατά την έρευνα μιας αντίστοιχης
περιπτώσεως από τα ΜΜΕ της Νορβηγίας προέκυψε πως ένα παιδί με ξένη
μητέρα έχει τετραπλάσιες πιθανότητες να απομακρυνθεί βίαια από την
οικογένειά του. Δεν υπάρχει όμως απόδειξη ότι η πολιτιστική διαφορά
έπαιξε ρόλο στην απομάκρυνση αυτών των παιδιών και οι αρχές αρνούνται
οποιανδήποτε διάκριση μέσα σ’ αυτές τις περιπτώσεις. Ο Kai-Morten
Terning υφυπουργός για τα Παιδιά και την Ισότητα λέει ότι δεν μπορεί να
καταλάβει τον λόγο για τις διεθνείς διαμαρτυρίες εναντίον της χώρας του.
Ο υφυπουργός μετά την ανοικτή επιστολή των 170 ειδικών ζητά μια ευρεία
αναθεώρηση της ευημερίας των παιδιών για να δουν τι πάει στραβά αλλά και
να μάθουν βέλτιστες πρακτικές. Περισσότερο από 4 μήνες μετά την
απομάκρυνση του μωρού της Ρουθ και του Μάριους, την περασμένη εβδομάδα
εντελώς απρόσμενα το μωρό επεστράφη σπίτι του. Ωστόσο οι ίδιοι δεν
αναμένουν κάποια κίνηση από τις αρχές για τα άλλα τέσσερα παιδιά
τουλάχιστον ως την ακροαματική διαδικασία στο τέλος του Μαΐου. «Θα θέλαμε να εξηγήσουμε την
κατάσταση στα παιδιά μας αλλά δεν μπορούμε γιατί δεν μας επιτρέπεται.
Δεν ξέρουν ότι πραγματικά αγωνιζόμαστε να μην δείξουμε τα συναισθήματά
μας. Γιατί με τα μεγαλύτερα παιδιά μας έχουν πει να μην δείχνουμε θλίψη
γιατί τα κάνουμε λυπημένα. Κάπως έτσι προσπαθούμε να κρατήσουμε τα
δάκρυά μας μέχρι να βρεθούμε έξω απ’ την πόρτα», λέει η Ruth. πηγὴ
