Τα Θρησκευτικά στην Ευρώπη

Του Ματθαιου Τσιμιτακη

 H συζήτηση για το μάθημα των θρησκευτικών δεν απασχολεί μόνο την Ελλάδα, αλλά όλη την Ευρώπη. Οι απαντήσεις που έχουν δοθεί έως σήμερα ποικίλλουν πολύ πέραν της διάκρισης ανάμεσα στη θρησκειολογική και την κατηχητική θέση που πόλωσαν τη συζήτηση στη χώρα μας.
Οπως προκύπτει από τα στοιχεία του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής
Πολιτικής και τη χαρτογράφηση του μαθήματος σε 29 χώρες, που έκανε για λογαριασμό του η θεολόγος εκπαιδευτικός κ. Ολγα Γριζοπούλου, δεν υπάρχει ενιαία γραμμή γύρω από το θέμα, ακόμα και σε κοινωνίες οι οποίες προσομοιάζουν στην ελληνική, όπως η ιρλανδική ή η ιταλική. Σε 22 από τις 29 ευρωπαϊκές χώρες το μάθημα διδάσκεται με ομολογιακό (κατηχητικό) τρόπο, ενώ μόνον σε 7 προτιμάται ο θρησκειολογικός και συγκεκριμένα στις: Αγγλία, Δανία, Εσθονία, Ουαλλία, Σκωτία, Σλοβενία και Σουηδία.
Το ομολογιακό μάθημα απευθύνεται καταρχήν σε μέλη της θρησκευτικής κοινότητας με σκοπό να τους διδάξει την αλήθεια του δόγματος, όπως η ίδια το αντιλαμβάνεται, ενώ το θρησκειολογικό αποτελεί ουδετερόθρησκη επιστημονική προσέγγιση.
Σε 14 από τις 22 εκείνες χώρες που διδάσκουν τα θρησκευτικά με ομολογιακό τρόπο, το δικαίωμα δεν περιορίζεται σε μία θρησκεία, αλλά παρέχεται σε όλες τις επίσημα αναγνωρισμένες θρησκευτικές κοινότητες, προκειμένου να διασφαλίζεται η ισονομία μεταξύ των πολιτών, ο σεβασμός των ατομικών τους ελευθεριών και η ουδετεροθρησκεία του κράτους.
Ετσι, στη Γερμανία το δικαίωμα εκχωρείται σε 5 θρησκευτικές κοινότητες, ενώ στο γερμανικό σχολείο μπορεί ακόμα και να συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο μαθήματα διαφορετικών θρησκειών. Στην Αυστρία, η οποία διαθέτει 13 ομολογιακά μαθήματα θρησκευτικών, οι θρησκευτικές κοινότητες συνεργάζονται για τη συγγραφή των βιβλίων τους με το κράτος, αποφεύγοντας την κατήχηση – μη θέτοντας ως επιδιωκόμενο αποτέλεσμα του μαθήματος την ενστάλαξη μιας συγκεκριμένης πίστης στους μαθητές (κατήχηση). Στις χώρες αυτές δίνεται η δυνατότητα να γίνεται το μάθημα προαιρετικά ή της παροχής εναλλακτικού μαθήματος.
Οι οκτώ χώρες που προσφέρουν αποκλειστικό ομολογιακό μάθημα διαθέτουν επίσημη θρησκεία. Αυτές είναι η Ιρλανδία, η Β. Ιρλανδία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, η Βουλγαρία, η Ελλάδα και η Κύπρος. Μόνο στην Ελλάδα, την Κύπρο και τη Βουλγαρία, όμως, η συγγραφή των βιβλίων αποτελεί ευθύνη της πολιτείας, ενώ στις περισσότερες δίνεται έμφαση στη γνωριμία με άλλα δόγματα και την κατανόηση του «άλλου».
Στη μελέτη της κ. Γριζοπούλου επισημαίνεται ότι είναι το ιδιαίτερο πλαίσιο που κρίνει τη διάρθρωση του μαθήματος, όμως γενικά τείνει να ξεπεραστεί η ταύτιση εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης, ενώ υπάρχουν ακόμα και μεικτά ομολογιακά μαθήματα διαφορετικών θρησκειών, με στόχο την κατανόηση του «άλλου», όπως για παράδειγμα στη Γερμανία.

kathimerini.gr