Αγιος Γέροντας Παΐσιος: Λόγοι περί Σταυρού

---

  Γέροντα, το σταυρουδάκι που μου δώσατε το φορώ συνέχεια και με βοηθάει στις δυσκολίες.

  –Να, τέτοια σταυρουδάκια είναι οι δικοί μας σταυροί, σαν αυτά που κρεμούμε στον λαιμό μας και μας προστατεύουν στην ζωή μας.

   Τι νομίζεις, έχουμε μεγάλο σταυρό εμείς; Μόνον ο Σταυρός του Χριστού μας ήταν πολύ βαρύς, γιατί ο Χριστός από αγάπη προς εμάς τους ανθρώπους δεν θέλησε να χρησιμοποιήση για τον εαυτό Του την θεϊκή Του δύναμη. Και στην συνέχεια σηκώνει το βάρος των σταυρών όλου του κόσμου και μας ελαφρώνει από τους πόνους των δοκιμασιών με την θεία Του βοήθεια και με την γλυκειά Του παρηγοριά.

   Ο Καλός Θεός οικονομάει για τον κάθε άνθρωπο έναν σταυρό ανάλογο με την αντοχή του, όχι για να βασανιστή, αλλά για να ανεβή από τον σταυρό στον Ουρανό –γιατί στην ουσία ο σταυρός είναι σκάλα προς τον Ουρανό. Αν καταλάβουμε τι θησαυρό αποταμιεύουμε από τον πόνο των δοκιμασιών, δεν θα γογγύζουμε, αλλά θα δοξολογούμε τον Θεό σηκώνοντας το σταυρουδάκι που μας χάρισε, οπότε και σε τούτη την ζωή θα χαιρόμαστε, και στην

άλλη θα έχουμε να λάβουμε και σύνταξη και «εφάπαξ». Ο Θεός μας έχει εξασφαλισμένα κτήματα εκεί στον Ουρανό. Όταν όμως ζητούμε να μας απαλλάξη από μια δοκιμασία, δίνει αυτά τα κτήματα σε άλλους και τα χάνουμε. Ενώ, αν κάνουμε υπομονή, θα μας δώση και τόκο.

   Είναι μακάριος αυτός που βασανίζεται εδώ, γιατί, όσο πιο πολύ παιδεύεται σ’ αυτήν την ζωή, τόσο περισσότερο βοηθιέται για την άλλη, επειδή εξοφλά αμαρτίες. Οι σταυροί των δοκιμασιών είναι ανώτεροι από τα «τάλαντα», από τα χαρίσματα, που μας δίνει ο Θεός. Είναι μακάριος εκείνος που έχει όχι έναν σταυρό αλλά πέντε. Μια ταλαιπωρία ή ένας θάνατος μαρτυρικός είναι και καθαρός μισθός. Γι’ αυτό σε κάθε δοκιμασία να λέμε: «Σ’ ευχαριστώ, Θεέ μου, γιατί αυτό χρειαζόταν για την σωτηρία μου».

***

    Όσοι σκέφτονται τους μεγάλους σταυρούς των δικαίων, ποτέ δεν στεναχωριούνται για τις δικές τους μικρές δοκιμασίες. Βλέπουν ότι, ενώ έσφαλαν στην ζωή τους, εν τούτοις υποφέρουν λιγότερο από τους δικαίους, γι’ αυτό λένε σαν τον καλό ληστή: «Αυτοί δεν έκαναν τίποτε και υπέφεραν τόσο· εμείς τι πρέπει να πάθουμε;». Δυστυχώς όμως μερικοί μοιάζουν με τον ληστή που σταυρώθηκε εξ αριστερών του Χριστού και λένε: «Πήγαιναν με τον σταυρό στο χέρι και δες τι έπαθαν!».

   Υπάρχουν και περιπτώσεις –αυτές είναι πολύ σπάνιες– που επιτρέπει ο Θεός από αγάπη να βρίσκουν μεγάλες δοκιμασίες μερικούς πολύ εκλεκτούς αγωνιστές, για να τους στεφανώση. Αυτοί είναι μιμητές του Χριστού. Βλέπετε, στην Αγία Συγκλητική, επειδή βοηθούσε πνευματικά πολλές ψυχές με τις νουθεσίες της, πήγε ο διάβολος να την εμποδίση από αυτό το έργο. Τριάμισι χρόνια έμεινε άφωνη από την αρρώστια της .

    Άλλοτε πάλι κάποιος πραγματικός μιμητής του Χριστού ζητάει ως χάρη από τον Θεό να συγχωρήση σφάλματα των συνανθρώπων του, να τους απαλλάξη από την δικαία Του οργή, και να τιμωρηθή αυτός αντί αυτών, ενώ δεν φταίει ο ίδιος. Αυτός πολύ συγγενεύει με τον Θεό και πολύ συγκινεί τον Θεό η μεγάλη αυτή αρχοντική αγάπη του παιδιού Του. Εκτός δε από την χάρη που του κάνει και χαρίζει τα σφάλματα των άλλων, επιτρέπει να έχη και μαρτυρικό τέλος, κατά το επίμονο αίτημά του. Συγχρόνως όμως του ετοιμάζει και το καλύτερο αρχοντικό παραδεισένιο παλάτι με ακόμη μεγαλύτερη δόξα, διότι πολλοί άνθρωποι τον είχαν αδικήσει με την κατ’ όψιν κρίση τους, που νόμιζαν ότι ο Θεός τον τιμώρησε για τις δικές του αμαρτίες.

***

   Σήμερα μου είπε μια νεφροπαθής που χρόνια τώρα κάνει αιμοκάθαρση: «Παππούλη, σταυρώστε, σας παρακαλώ, το χέρι μου. Οι φλέβες είναι όλο πληγές και δεν μπορώ να κάνω αιμοκάθαρση». «Αυτές οι πληγές, της είπα, στην άλλη ζωή θα είναι διαμάντια μεγαλύτερης αξίας από τα διαμάντια αυτού του κόσμου. Πόσα χρόνια κάνεις αιμοκάθαρση;» «Δώδεκα», μου λέει. «Δηλαδή δικαιούσαι ένα "εφάπαξ" και μία σύνταξη μειωμένη», της είπα. Μετά μου δείχνει μια πληγή στο άλλο χέρι και μου λέει: «Παππούλη, αυτή η πληγή δεν κλείνει· φαίνεται το κόκκαλο». «Ναι, αλλά από εκεί μέσα φαίνεται ο Ουρανός, της λέω. Άντε, καλή υπομονή. Εύχομαι ο Χριστός να σου αυξάνη την αγάπη Του, για να ξεχνιέται ο πόνος σου. Φυσικά υπάρχει και η άλλη ευχή, να εξαλειφθούν οι πόνοι, αλλά τότε εξαλείφεται και ο πολύ μισθός. Επομένως, η προηγούμενη ευχή είναι καλύτερη». Παρηγορήθηκε η καημένη.

   Όταν το σώμα δοκιμάζεται, τότε η ψυχή αγιάζεται. Με την αρρώστια πονάει το σώμα μας, το χωματόκτιστο αυτό σπίτι μας, αλλά έτσι θα αγάλλεται αιώνια ο νοικοκύρης του, η ψυχή μας, στο ουράνιο παλατάκι που μας ετοιμάζει ο Χριστός. Με αυτήν την πνευματική λογική, που είναι παράλογη για τους κοσμικούς, χαίρομαι και εγώ και καμαρώνω για τις σωματικές βλάβες που έχω. Το μόνο που δεν σκέφτομαι είναι ότι θα έχω ουράνια ανταμοιβή. Καταλαβαίνω ότι εξοφλώ την αχαριστία μου στον Θεό, αφού δεν έχω ανταποκριθή στις μεγάλες Του δωρεές και ευεργεσίες. Γιατί στην ζωή μου όλα γλέντι είναι· και η καλογερική και οι αρρώστιες που περνώ. Όλο φιλανθρωπίες μου κάνει ο Θεός και όλο οικονομίες. Ευχηθήτε όμως να μη με ξοφλάη με αυτά σ’ αυτήν την ζωή, γιατί τότε αλλοίμονό μου! Μεγάλη τιμή μου έκανε ο Χριστός να υπέφερα ακόμη περισσότερο την αγάπη Του, αρκεί να με ενίσχυε, ώστε να αντέχω, και μισθό δεν θέλω.

***

   …Άν έχης αγωνία για ένα θέμα που σέ άπασχολεί, μπορείς να κοιμηθής; Βλέπεις, κάποιος από ευγνωμοσύνη για τον ευεργέτη του, μπορεί να μην κοιμηθή μιά βραδιά, για να κάνη προσευχή γι΄ αυτόν. Μετά όμως πρέπει να σκεφθή: «Καλά, για τον άνθρωπο που με ευεργέτησε, αγρύπνησα: για τον Θεό, που σταυρώθηκε για μένα, να μην αγρυπνήσω, για να τον ευχαριστήσω;».

***

   –Γέροντα, τί κάνει ο πειρασμός για να εμποδίση κάποιον να προσευχηθή;

  –Τί κάνει; Βρίσκει χίλιους δυο τρόπους. Μόλις αρχίση ο άνθρωπος την προσευχή, μπορεί να του φέρη μετεωρισμό ή προσπαθεί να διασκορπίση τον νού του με φαντασίες, θορύβους κ.λπ.

   Να δής τί γινόταν, όταν ήμουν στήν Μονή Στομίου! Ένα βράδυ ειχα πάει να προσευχηθώ μέσα στον ναό. Η πύλη τού μοναστηριού ήταν κλειστή και στην πόρτα του ναού είχα βάλει το μάνταλο. Κατά τα μεσάνυχτα άρχισε το ταγκαλάκι να χτυπάη το μάνταλο συνέχεια «κρίκι-κρίκι» και δεν σταματούσε, για να με κάνη νά πάω να δω τί συμβαίνει. Μπήκα στο Ιερό, για να μην ακούω, και εκεί, πίσω από την Αγία Τράπεζα, κοντά στον Εσταυρωμένο, έμεινα μέχρι το πρωί.

Ο Σταυρός του Χριστου έχει μεγάλη δύναμη. Όταν ήμουν δόκιμος μοναχός, με πολεμούσαν πολύ τα ταγκαλάκια. Το βράδυ, που ήμουν στο κελλί, μου χτυπούσαν συνεχώς την πόρτα και έλεγαν: «Δι' ευχών των Αγίων Πατέρων». Άνοιγα την πόρτα και, παρόλο που δεν έβλεπα κανέναν, με έπιανε φόβος. Μετά, δεν με χωρούσε ο τόπος μου ήταν άδύνατον να μείνω μέσα στο κελλί. Υπέφερα, έκλαιγα, έκανα προσευχή, τίποτε. Έβγαινα έξω.

   Ένα βράδυ, μετά το Απόδειπνο, με βλέπει έξω ένας Προϊστάμενος της Μονής. «Παιδί μου, μου λέει, γιατί δεν πάς στο κελλάκι σου; Βλέπεις κανέναν Πατέρα να γυρνάη έξω; Οι Πατέρες κάνουν προσευχή στά κελλιά τους». Άρχισα να κλαίω και του είπα τί συμβαίνει. Μου φέρνει τότε λίγο Τίμιο Ξύλο σε ένα κεράκι και μου λέει: «Πήγαινε, παιδί μου, ήσυχος τώρα στο κελλί σου».

   Μόλις έκλεισα την πόρτα, άκουσα Αμέσως δυνατά: «Δι' ευχών των Αγίων Πατέρων». «Αμήν», είπα. Ανοίγει η πόρτα και μπαίνει ένας αστυνομικός με πλήρη στολή. Τα γαλόνια τα φορούσε λοξά στο μανίκι, όπως παλιά οι αστυνομικοί, και άρχισε να φωνάζη: «Έ, παλιοκαλόγερε, εσύ αδιάβαστος, τί το έχεις αυτό το ξύλο;». Και άρχισε να γελάη με τό… «γλυκό» του γέλιο. Φώναζε, αλλά δεν μπορούσε να πλησιάση, γιατί είχα το Τίμιο Ξύλο. «Κύριε Ιησού Χριστέ», φώναξα, και έγινε καπνός ο «αστυνομικός»!

***

   Παλιά, που δεν ύπήρχαν ρολόγια, οι μοναχοί μετρούσαν την ώρα της προσευχής με το κομποσχοίνι, αλλά οι κόμποι του κομποσχοινιού ήταν απλοί. Κάποτε ένας άσκητής έκανε πολύ αγώνα, πολλές μετάνοιες κ.λπ., και ο διάβολος πήγαινε και έλυνε τους κόμπους του κομποσχοινιού του. Έκανε, έκανε μετάνοιες ο καημένος και απέκαμε, γιατί δεν μπορούσε να τις μετρά, αφού ο διάβολος του έλυνε συνέχεια τους κόμπους. Τότε παρουσιάσθηκε Άγγελος Κυρίου και του δίδαξε πώς να πλέκη τούς κόμπους, ώστε σε κάθε κόμπο να σχηματίζωνται εννέα σταυροί. Ο διάβολος μετά, ο όποιος τρέμει τον σταυρό, δεν μπορούσε να τους λύση. Έτσι κάθε κόμπος του κομποσχοινιού έχει εννέα σταυρούς, που συμβολίζουν τα εννέα τάγματα των Αγγέλων.

    Γέροντα, τί σημαίνουν οι τριάντα τρεις, οι πενήντα, οι εκατό και οι τριακόσιοι κόμποι που έχουν τα κομποσχοίνια;

   Μόνον ο αριθμός τριάντα τρία είναι συμβολικός: συμβολίζει τα τριάντα τρία χρόνια που έζησε ο Χριστός επάνω στην γή. Οι άλλοι αριθμοί απλώς μας βοηθούν να μετράμε τις μετάνοιες που κάνουμε ή πόσες φορές θα πούμε την εύχή.

    Μερικές μηχανές έχουν ενα σχοινί με μιά χειρολαβή στην άκρη και, όταν θέλης να τις βάλης μπρος, τραβάς μερικές φορές το σχοινί με δύναμη, μέχρι να ξεπαγώσουν τα παγωμένα λάδια. Έτσι και το κομποσχοίνι είναι το σχοινί το όποιο τραβάμε μία, δύο, πέντε, δέκα φορές και ξεπαγώνουν τα πνευματικά λάδια και παίρνει μπρος η πνευματική μηχανή της αδιαλείπτου προσευχής, οπότε δουλεύει μετά μόνη της η καρδιά στην ευχή. Αλλά, και όταν η καρδιά πάρη μπρος στην ευχή, και πάλι δεν πρέπει να καταργήσουμε το κομποσχοίνι, για να μην παρακινηθούν και άλλοι να το καταργήσουν, ενώ δεν πήρε ακόμη μπρος η καρδιά τους στην ευχή.

***

   Να άγαπάμε λίγο και τον πόνο. Η αρρώστια είναι μεγάλη ευλογία για τον άνθρωπο. Όταν ο άνθρωπος το καταλάβη αυτό, την δέχεται με χαρά και ψάλλει με χαρά: «Ευλογήσω τον Κύριον εν παντί καιρω».

   Θυμάμαι, ο καημένος ΓεροΓαβριήλ στά Καρούλια, είχε πόνους, πόνους… Και όταν πονούσε, έψελνε. Ήταν τεντωμένος συνέχεια κάτω. Έλεγε: «Μου λένε «σταυρός, σταυρός!», αλλά καρφιά δεν έχω! Χωρίς καρφιά, τί σταυρός είναι;».

    Πόσο καιρό κράτησε αυτό, Γέροντα;

   Αρκετό διάστημα κανα δυό χρόνια. Ηταν τελείως μόνος του. Και να δήτε, το κελλί του ειχε άνοίξει από κάτω μιά ρωγμή και χειμώνα καιρό έφερνε από την θάλασσα ενα …αεράκι φρέσκο, φρέσκο! Αλλά εκείνος μέσα στους πόνους και στο κρύο έψελνε και δοξολογούσε τον Θεό.

   Στήν αρρώστια η ψαλμωδία είναι φάρμακο. Και βαριά άρρωστος να είναι κανείς, και να πονάη πολύ, άμα ακούση ψαλμωδία, μαλακώνει ο πόνος του. Άν μπορή και ο ίδιος λίγο να ψάλη, τότε το γλεντάει. Νά, εγώ απόψε που πονούσα, έψελνα στην διαπασών. Όσο κουράγιο είχα, το έδωσα εκεί. Ξέρεις πόση δύναμη μου εδωσε αυτή η ψαλμωδία;

***

«Εγώ είμαι δεξιός», μού είπε ένας πού δεν είχε καμμιά σχέση με την Εκκλησία. «Άμα δεν κάνης σταυρό, τι ωφελεί; τού είπα. Το χέρι πού δεν κάνει σταυρό τι ωφελεί πού είναι δεξί; Σε τι διαφέρει από το αριστερό πού δεν κάνει σταυρό; Εκείνο έτσι και αλλιώς δεν κάνει σταυρό». Αν εσύ είσαι δεξιός και δεν κάνης σταυρό, σε τι διαφέρεις από τους αριστερούς; ο σκοπός είναι να είσαι άνθρωπος πνευματικός, να ζεις κοντά στον Χριστό, τότε βοηθάς και τους άλλους.

***

Εμείς ζούμε στον καιρό της Χάριτος, γι' αυτό δέν έχουμε ελαφρυντικά. Είμαστε βαπτισμένοι, έχουμε και τον Παράκλητο, τα έχουμε όλα. Τότε δεν είχε σταυρωθή ακόμη ο Χριστός, και είχε, κατά κάποιον τρόπο, εξουσία ο διάβολος και εύκολα παρέσυρε τους ανθρώπους. Μετά την Σταύρωση δόθηκε σ΄ όλους η δυνατότητα από τόν Χριστό να έχουν τον θειο φωτισμό. Θυσιάσθηκε ο Χριστός και μας ελευθέρωσε. Βαπτισθήκαμε στό όνομα Του. Τήν μπρίζα τήν έχει συνέχεια βαλμένη. Τώρα έμεϊς γινόμαστε αιτία νά μήν περνάη τό ρεύμα τής θείας Χάριτος, γιατί αφήνουμε τά καλώδια μας σκουριασμένα.

***

   Ο Θεός είναι καλός- θέλει όλοι νά σωθούμε. Αν ήταν νά σωθούν μόνο λίγοι, τότε γιατί σταυρώθηκε ο Χριστός; Δεν είναι στενή η πύλη του Παραδείσου. Χωράει όλους τους ανθρώπους πού σκύβουν ταπεινά και δεν είναι φουσκωμένοι από υπερηφάνεια, αρκεί νά μετανοήσουν, νά δώσουν δηλαδή το φορτίο των αμαρτιών τους στον Χριστό, και τότε χωρούν νά περάσουν εύκολα άπό τήν πύλη.

    Έπειτα, έχουμε καί το δικαιολογητικό ότι είμαστε χωματένιοι· δεν είμαστε μόνον πνεύμα όπως οι Άγγελοι. Είμαστε όμως αδικαιολόγητοι, όταν δεν μετανοούμε καί δεν πλησιάζουμε τόν Σωτήρα μας ταπεινά. Ο ληστής στον σταυρό, ένα «εύλόγησον» είπε καί σώθηκε. Η σωτηρία τού ανθρώπου εξαρτάται από το δευτερόλεπτο, όχι από το λεπτό. Ο άνθρωπος μέ έναν ταπεινό λογισμό σώζεται, ενώ, αν φέρη έναν υπερήφανο λογισμό, τά χάνει όλα. Από φιλότιμο καί μόνον πρέπει νά σωθούμε. Δέν υπάρχει μεγαλύτερος πόνος γιά τόν Θεό άπό το νά δη τόν άνθρωπο στην κόλαση. Νομίζω ότι καί μόνον η ευγνωμοσύνη στον Θεό γιά τίς πολλές Του ευλογίες καί η ταπεινή συμπεριφορά μέ αγάπη προς τίς εικόνες Του, τους συνανθρώπους μας, μέ λίγο φιλότιμο αγώνα, είναι αρκετά, γιά νά έχουμε αναπαυμένη τήν ψυχή μας καί σ' αυτήν τήν ζωή καί στην άλλη.

***

    –Γέροντα, μπορεί κάνεις νά πειραχθη από την εκδήλωση της ευλάβειας του άλλου;

   –Νά σου πω, όταν κάνη κανείς μεγάλο σταυρό, αλλά τόν κάνη απλά, ταπεινά, δεν πειράζει τόν άλλον. Αλλά, όταν κοιτάη αν τόν βλέπουν οι άλλοι και κάνη συνέχεια σταυρούς, τότε θά αρχίσουν νά τόν κοροϊδεύουν. Ή, όταν περνάη εξω από έναν Ναό και κοιτάη αν εχη κόσμο, ή κάνη καί… υπομονή νά μαζευθή λίγος κόσμος, και τότε αρχίζη νά κάνη σταυρούς καί μετάνοιες, γιά νά τόν δουν, έχουν δίκιο νά τόν κοροϊδεύουν. Βλέπεις, το κοσμικό πνεύμα αποδοκιμάζεται. Η πραγματική ευλάβεια, όταν υπάρχη, φαίνεται. Τό «ευσχημόνως» γίνεται «ασχημόνως», χωρίς πραγματική ευλάβεια.

*Λόγοι Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου

Πηγή