Η παραχάραξη της ιστορίας έχει ένα νέο όνομα: Οικονομία

Τοῦ Ἀδαμάντιου Τσακίρογλου

Δικαίως ἔχουν κατηγορηθεῖ οἱ Οἰκουμενιστές, ὅτι γιὰ νὰ στηρίξουν τὰ αἱρετικά τους φρονήματα καὶ σχέδια, ἀποδεδειγμένα παραχαράσσουν τὸν εὐαγγελικὸ λόγο, τὸν λόγο τῶν Ἁγίων καὶ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία. Δυστυχῶς πρόσφατα ἐμφανίστηκε ἕνας νέος δρόμος παραχάραξης: ὁ δρόμος τῆς νεόκοπης Οἰκονομίας τὴν ὁποία ἀκούσαμε νὰ παρουσιάζεται ἀπὸ τὸν π. Σεραφεὶμ Ζήση. Ἕνα ἐπιχείρημα ὑπὲρ αὐτῆς τῆς νέας Οἰκονομίας, ποὺ ὑποστηρίζουν γενικὰ οἱ πατέρες τῆς ἡμερίδας τῆς Θεσσαλονίκης, ἦταν –ἄκουσον, ἄκουσον!– τὸ εἶδος τῆς «Οἰκονομίας» ποὺ ἐφάρμοσε ὁ Πάπας Ἰωάννης Η΄!

Σὲ προηγούμενο κείμενο παρέθεσα δυτικὲς πηγές, ποὺ δὲν ἀναιρέθηκαν καί –παρόλο ποὺ ἦταν δυτικές– παρουσίαζαν ὅτι πουθενὰ δὲν ἀναφέρεται τὸ παράδειγμα τοῦ Πάπα Ἰωάννη Η΄ ὡς παράδειγμα Οἰκονομίας. Ἀντιθέτως μάλιστα ἀποτελεῖ –παρὰ τὰ ὅποια ὀρθόδοξα αἰσθήματα τοῦ Πάπα– πρότυπο παπικῆς πολιτικῆς, δηλ. τακτικὴ ξένη παντελῶς μὲ τὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση· μία πολιτικὴ ποὺ τελικὰ ὁδήγησε στὴν παπικὴ αἵρεση, ἡ ὁποία ὑπάρχει μέχρι σήμερα.

Ἐπειδὴ ὅμως, ἡ ὅποια ἀντιπαράθεση γίνεται εἰς τὸ ὄνομα τῆς Ἀληθείας καὶ ἐπειδή, τὸ προηγούμενο κείμενο συκοφαντήθηκε, μὲ τὴν ἀστήρικτη παρατήρηση/ ἐφεύρεση, ὅτι σὲ αὐτό, μαζὶ μὲ τὸν Πάπα, διαβάλλεται καὶ ὁ Μ. Φώτιος —ὃ μὴ γένοιτο— παρουσιάζω, ὡς συμπλήρωμα τῶν δυτικῶν πηγῶν, τὶς πληροφορίες ποὺ μᾶς δίνει σχετικὰ μὲ τὴν περίοδο τοῦ 9^ου ἕως 11^ου αἰῶνος, ὁ καθηγητὴς Βλ. Φειδᾶς στὴν «Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία» (τόμος Β΄, 1994).

Στὰ ἀποσπάσματα ποὺ ἀκολουθοῦν ἀπὸ τὸ ἀναγνωρισμένο ἔργο τοῦ κ. Φειδᾶ, ὡς ἱστορικοῦ, θὰ δοῦμε ὅτι –ὅπως καὶ στὶς ἄλλες πηγές– πουθενὰ δὲν ἀναφέρεται ὁ ὅρος «Οἰκονομία» στὰ σχετικὰ γεγονότα (καὶ φυσικὰ γεννιέται καὶ πάλι τὸ ἐρώτημα, σὲ ποιά πηγή τὸν ἀνακάλυψε ὁ π. Σεραφείμ Ζήσης)· πουθενὰ δὲν παρουσιάζεται ὁ Πάπας Ἰωάννης Η΄ ὡς πρότυπο ὀρθοδόξου ἀρχιερέα· πουθενὰ δὲν ἐμφανίζεται ὁ Μ. Φώτιος νὰ καταργεῖ τὴν Ἀκρίβεια.

Ἀλήθεια! Δὲν ἔχει περάσει ποτὲ ἀπὸ τὸ μυαλὸ τῶν πατέρων τῆς Θεσσαλονίκης ὅτι, γι’ αὐτὰ ποὺ γράφουμε –γιὰ νὰ ὑποστηρίξουμε τὶς ἰδιογνωμίες μας– δὲν θὰ ἐλεγχθοῦμε μόνο ἀπὸ τοὺς ἱστορικοὺς τοῦ μέλλοντος, ἀλλὰ πρωτίστως ἀπὸ τὸν δικαιοκρίτη Θεό;

Τὸ ἴδιο εἶχε ἀποδειχθεῖ καὶ μὲ τὸν μακαριστὸ π. Ἰ. Ρωμανίδη, τὸν ὁποῖο παραφράζει ὁ π. Σεραφείμ. Ὁ π. Ἰωάννης μεταχειρίζεται γιὰ τὰ σχετικὰ μὲ τὸ θέμα μας γεγονότα –συγκεκριμένα στὸ ἔργο του «Ρωμιοσύνη», 3η ἔκδοση, 2002– ἀντὶ γιὰ τὸν ὅρο Οἰκονομία, τὶς ἑξῆς ἐκφράσεις: σελ. 109: «ἡ τακτική αὐτή», «τὰ διπλωματικῶς λεχθέντα διὰ τοὺς ... Φράγκους», «διπλωματικὴ προσπάθεια», σελ. 110: «ἐπιτυχία τῆς πολιτικῆς τοῦ Πάπα» σελ. 197: «ἡ πρότασις τοῦ Πάπα... νὰ χρησιμοποιηθῆ διπλωματία»). Ἀπὸ ποῦ, λοιπόν, ἔβγαλαν οἱ πατέρες τὸ συμπέρασμα ὅτι ἐφαρμόσθηκε Οἰκονομία, τὴν στιγμὴ ποὺ κανεὶς ἀσχολούμενος μὲ τὰ γεγονότα δὲν τὴν ἀναφέρει καὶ ποιές πηγὲς χρησιμοποιοῦν, ἀφοῦ οἱ πιὸ ἔγκυρες καὶ ἀναγνωρισμένες ἀπὸ αὐτὲς δὲν ἀποδεικνύουν τοὺς ἰσχυρισμούς τους;

Σημειωτέον, μάλιστα, ὅτι ὁ κ. Φειδᾶς –κατὰ τὰ λεγόμενα τοῦ π. Σεραφεὶμ Ζήση– ἦταν στενὸς φίλος τῆς οἰκογενείας Ζήση καὶ ἀποδείχθηκε νὰ ἔχει οἰκουμενιστικὰ φρονήματα, δηλ. τίποτα δὲν θὰ ἦταν πιὸ ἀρεστὸ γι’ αὐτόν, ἀπὸ τὸ νὰ παρουσιάσει τὸν Πάπα μαζὶ μὲ τὸν Μ. Φώτιο νὰ ἐφαρμόζουν τὴν Οἰκονομία, διότι αὐτὸ θὰ ἀποτελοῦσε δικαιολογία γιὰ τὶς σημερινὲς οἰκουμενιστικὲς πρακτικές. Ὅμως, ὅπως θὰ δοῦμε —δυστυχῶς, δυστυχέστατα— κάποιοι οἰκουμενιστὲς εἶναι πιὸ ἀκριβεῖς, στὴν κατάθεση τῶν ἱστορικῶν γεγονότων, σὲ σχέση μὲ τοὺς ἀντιοικουμενιστές.

Σχετικὰ μὲ τὴν σύνοδο τοῦ 867 στὴν Κων/πολη ἀναφέρει ὁ Φειδᾶς:

«Ἡ Ἐγκύκλια ἐπιστολή τοῦ ἱ. Φωτίου (PG 102, 721-741), μετά τή συνοδική κατοχύρωση τοῦ περιεχομένου της, κατέστη de facto ἕνα σταθερό πλέον κριτήριο γιά τήν ἀξιολόγηση τῶν ἐκκλ. σχέσεων Ἀνατολῆς καί Δύσεως. Ἡ ἀμοιβαία «ὑποχρέωση γιά τόν σεβασμό τῶν διαφορετικῶν ἐθίμων στή λατρεία καί στή ζωή τῶν Ἐκκλησιῶν Ἀνατολῆς καί Δύσεως, καίτοι εἶχε διακηρυχθῆ ὡς ἀναγκαία ἀπό τόν ἱ. Φώτιο στή λεγομένη "ἀπολογητική"του Ἐπιστολή (PG 102, 593-617), δέν ἴσχυε πλέον, ἀφοῦ ὁ παπικός θρόνος προσπάθησε νά τά ἐπιβάλη ἀντικανονικῶς καί στήν νεοσύστατη Ἐκκλησία τῆς Βουλγαρίας, ἡ ὁποία ἀνῆκε στόν χώρο τῆς δικαιοδοσίας τοῦ πατριαρχείου Κπόλεως» (σελ. 112).

Ὁ Μ. Φώτιος, λοιπόν, ὄχι μόνο οἰκονομία δὲν ἔκανε –ὅπως ἀφήνει νὰ ἐννοηθεῖ ὁ π. Σεραφείμ– ἀλλά, ὅπως παραθέτει ὁ Φειδᾶς, κατακεραύνωσε τὶς παπικὲς κακοδοξίες καὶ  πρακτικὲς μὲ τὰ ἑξῆς λόγια: «ὥσπερ κεραυνός ἤ σεισμός ἤ χαλάζης πλῆθος, μᾶλλον δ' οἰκειότερον εἰπεῖν ὥσπερ ἄγριος μονιός ἐμπηδήσαντες τόν ἀμπελῶνα Κυρίου τόν ἠγαπημένον καί νεόφυτον καί ποσί καί ὀδοῦσιν, ἤτοι τρίβοις αἰσχρᾶς πολιτείας καί διαφθορᾷ δογμάτων, τό γε εἰς τόλμαν ἦκον τὴν αὐτῶν, κατανεμησάμενοι ἐλυμήναντο. Ἀπό γάρ τῶν ὀρθῶν καί καθαρῶν δογμάτων καί τῆς τῶν χριστιανῶν ἀμωμήτου πίστεως παραφθείρειν τούτους καί ὑποσπᾶν κατεπανουργήσαντο" (PG 102, 724)» (σελ. 112).

Ὁ Μ. Φώτιος δείχνει μάλιστα στὴν «ἀπολογητική» ἐπιστολή του στὸν Πάπα Νικόλαο μὲ τὴν πατερικὴ ἐπιχειρηματολογία του, πὼς οἱ ἐπίσκοποι καὶ οἱ κληρικοὶ εἶναι ὑπεύθυνοι καὶ ἄξιοι καταδίκης, γιατί, παρόλο ποὺ παρέλαβαν ἐκ τῆς ἱερᾶς Παραδόσεως –καὶ ἄρα γνωρίζουν– τοὺς Ἱ. Κανόνες γιὰ τὰ θέματα τῆς Πίστεως, παράλληλα τοὺς ἀθετοῦν:

«Πολλοὶ κανόνες ἄλλοις μὲν παραδέδονται, ἑτέροις δὲ οὐδὲ γνώριμοι. Ὁ παραλαβὼν καὶ ἀθετῶν δίκης ἄξιος, ὁ δὲ μηδ' ἐγνωκὼς ἢ μὴ παραδεξάμενος, πῶς ὑπεύθυνος; ... (PG 102, 593-613)» (Φειδᾶς, σελ. 107). Ποιός σημερινὸς ἐπίσκοπος δὲν γνωρίζει τί λένε οἱ Ἱ. Κανόνες γιὰ τὶς συμπροσευχὲς μὲ αἱρετικούς, γιὰ τὴν διαστρέβλωση τῶν δογμάτων, γιὰ τὴν καταπάτηση τῶν Κανόνων; Ἂν μάλιστα δὲν τοὺς δέχεται, ὄχι μόνο εἶναι δίκης ἄξιος, ἀλλὰ δὲν πρέπει κἂν νὰ λέγεται ὀρθόδοξος ἐπίσκοπος.

Παρατηρητέον εἶναι καὶ τὸ γεγονός, ὅτι ὁ Μ. Φώτιος θεωρεῖ (ὡς καὶ ὁ ἀπόστ. Παῦλος· «οὗ γὰρ οὐκ ἔστι νόμος, οὐδὲ παράβασις» (Ρωμ. 4, 15), ὅτι ὅσοι δὲν γνωρίζουν ἢ δὲν παρέλαβαν νόμο, αὐτοὺς δὲν μποροῦμε καὶ νὰ τοὺς καταδικάσουμε. Σήμερα –θὰ λέγαμε– αὐτὸ ἰσχύει γιὰ ὅσους πιστοὺς ἐξ αἰτίας τῆς ἀδιαφορίας τῶν ποιμένων, δὲν γνωρίζουν, ἀλλὰ καὶ σὲ κάποιο βαθμὸ καὶ γιὰ ἐκείνους ποὺ ἔχουν ἐμπέσει σ’ ἕνα φαῦλο κύκλο συγχύσεως –οἰκουμενιστικῆς καὶ ἀντιοικουμενιστικῆς, ἀδιάφορον–, καθόσον βλέπουμε ὅτι οἱ πιστοὶ αὐτοί, ἐνδιαφέρονται καὶ ἀγωνιοῦν γιὰ τὸ πρακτέον, ἀλλὰ ἐξ αἰτίας μίας ἐξακριβωμένης παραπληροφόρησης ἀπὸ τοὺς συγχρόνους ποιμένες, δὲν μποροῦν νὰ ἀποφασίσουν τί νὰ πράξουν. Σ’ αὐτὴ τὴν περίπτωση θὰ μπορούσαμε, βεβαίως, νὰ ποῦμε ὅτι ἰσχύει κάποιου εἴδους οἰκονομία.

Εἰδικότερα τώρα, καὶ ὅσον ἀφορᾶ τὴν σύνοδο τῆς Κων/πόλεως (879-880) τὴν ὁποία οἱ πατέρες τῆς ἡμερίδας μᾶς παρουσίασαν ὡς παράδειγμα ἐφαρμογῆς οἰκονομίας. Ἡ πρώτη ἐρώτηση εἶναι: Ὁ πάπας Ἰωάννης Η΄ ἔστειλε ἀντιπροσώπους στὴν σύνοδο αὐτή, διότι ἤθελε νὰ λειτουργήσει ὡς ὀρθόδοξος Ἱεράρχης στὴν ὑπόθεση τῆς Ἐκκλησίας; Ἔστειλε ἀντιπροσώπους διότι ἤθελε νὰ στηρίξει τὴν ἑνότητα καὶ νὰ ἀποκαταστήσει τὴν Ὀρθοδοξία στὴν Δύση; Ὁ καθηγητὴς Φειδᾶς ἀπαντᾶ ἀρνητικὰ στὴν ἐρώτηση αὐτή:

«Ὁ Ἰωάννης Η' θεώρησε τήν εὐκαιρία μοναδική γιά τήν ἀνανέωση των διεκδικήσεων τοῦ παπικοῦ θρόνου στή Βουλγαρία, ὅπως ἐπίσης καί στίς ἐπαρχίες τοῦ Ἀ. Ἰλλυρικοῦ καί τῆς Ν. Ἰταλίας...» (σελ. 125). «Στήν ἐπιστολή πρός τόν αὐτοκράτορα (Mansi XVII, 396 κέξ.) τονιζόταν: α) ἡ θεωρία τοῦ παπικοῦ πρωτείου, τό εὔλογο τῶν αἰτημάτων τοῦ αὐτοκράτορα καί ἡ συμφωνία τοῦ παπικοῦ θρόνου γιά τήν ἀποκατάσταση τῆς ἑνότητας τῆς ἐκκλησίας Κπόλεως, β) ἡ πικρία τοῦ πάπα γιά τήν ἐσπευσμένη ἀποκατάσταση τοῦ Φωτίου πρίν ἀπό τή μετάβαση τῶν παπικῶν ἀντιπροσώπων γ) ἡ ρητή ἐπικύρωση τῶν ἤδη γενομένων στήν Κπολη (Mansi XVII, 397)... δ) ἡ ἀποδοχή τοῦ Φωτίου σέ κοινωνία ἀπό τόν παπικό θρόνο (Mansί XVII, 400,401), ε) ἡ ἀνάγκη ἀποφυγῆς στό μέλλον ὁποιασδήποτε "ἀθρόον" χειροτονίας ἀπό τήν τάξη τῶν λαϊκῶν (Mansί XVIJ, 404), στ) ἡ ἀξίωση ἀναγνωρίσεως τῆς παπικῆς δικαιοδοσίας στή Βουλγαρία καί ἀποφυγῆς ὁποιασδήποτε παρεμβάσεως σέ αὐτήν ἀπό τόν πατριάρχη Κπόλεως (Mansi XVIJ, 405), καί ζ) ή ἀκύρωση τῶν συνόδων, οἱ ὁποῖες συγκλήθηκαν ἐναντίον τοῦ Φωτίου ἐπί τῶν παπῶν Νικολάου καί Ἀδριανοῦ... (Mansi XVII, 401)» (σελ. 126).

Ποῦ εἶναι ἡ «Οἰκονομία», πατέρες τῆς Θεσσαλονίκης, ποὺ ὁ ὀρθόδοξος ζῆλος τοῦ Πάπα Ἰωάννη Η΄ ἐπρόκειτο νὰ ἐφαρμόσει; Ποῦ βλέπετε ἐσεῖς τοὺς ἁγνοὺς σκοποὺς τοῦ Πάπα; Γιατὶ ἀποκρύψατε καὶ δὲν ἀναφέρατε τὶς ἀπὸ τὶς πηγὲς τεκμηριωμένες ἀξιώσεις τοῦ Πάπα; Μὲ αὐτὸν τὸν ἀντιεπιστημονικὸ τρόπο προσπαθεῖτε νὰ ὑποστηρίξετε τὶς θέσεις σας, ἀποκρύπτοντας καὶ παραλείποντας;

Ὁ δὲ Μ. Φώτιος ἀπορρίπτοντας τὶς παπικὲς ἀξιώσεις καὶ ἐφαρμόζοντας μὲ διάκριση τὴν ἀκρίβεια καὶ ὄχι τὴν Οἰκονομία, κατάφερε τὰ ἀντίθετα ἀπὸ τὰ σχέδια τοῦ Πάπα ἀποτελέσματα. Ὅπως γράφει ὁ Φειδᾶς:

«Ἡ παρέμβαση, λοιπόν, τοῦ παπικοῦ θρόνου στό ζήτημα τῆς κανονικότητας τῆς χειροτονίας τοῦ πατριάρχη Κπόλεως Φωτίου μέ σκοπό τή διοικητική ἐπιβολή τοῦ παπικοῦ πρωτείου κατέληξε στήν πλήρη συνοδική ἐγκατάλειψη ὄχι μόνο τῶν νέων διοικητικῶν διεκδικήσεων, ἀλλά καί τῶν παλαιότερων τάσεων ἐπιβολῆς τῆς θεωρίας τοῦ παπικοῦ πρωτείου στήν Ἀνατολή. Ὁ παπικός θρόνος ἀναγκάσθηκε τελικῶς νά δεχθῆ τήν ἔνταξη τοῦ παπικοῦ πρωτείου στόν κανονικό θεσμό τῆς Πενταρχίας τῶν πατριαρχῶν τόσο κατά τήν παπόφιλη (869-870), ὅσο καί στήν ἀποκαταστήσασα τόν Φώτιο σύνοδο τῆς Ἁγίας Σοφίας (879-880). Ἡ ἐξέλιξη αὐτή τῶν γεγονότων κατέστησε πλέον σαφή στή Ρώμη τήν ἀμετακίνητη θέση τῶν πατριαρχῶν τῆς Ἀνατολῆς ὑπέρ τοῦ κανονικοῦ θεσμοῦ τῆς Πενταρχίας τῶν πατριαρχῶν καί ἀπέκλεισε ἐφεξῆς κάθε δυνατότητα ἀναγνωρίσεως τοῦ παπικοῦ πρωτείου στήν Ἀνατολή. Ἀπό τίς ἀντιθέσεις ὅμως αὐτές τῆς Πρεσβυτέρας καί τῆς Νέας Ρώμης ἀνεφύη, ὅπως εἴδαμε, καί τό θεολογικό ζήτημα τοῦ filioque, τό ὁποῖο δέν ἐμπόδισε μέν τότε τήν ἀποκατάσταση τῆς κοινωνίας Ρώμης καί Κπόλεως, ἀφοῦ δέν εἶχε περιληφθῆ στό Σύμβολο πίστεως ἀπό τόν παπικό θρόνο, ἀλλά προσέδωσε πλέον καί δογματικό χαρακτῆρα στήν ἔκδηλη τάση διαφοροποιήσεως τῆς Δύσεως ἀπό τήν Ἀνατολή. Κατά τήν ἕκτη συνεδρία μέ πρόταση τοῦ αὐτοκράτορα ἀποφασίσθηκε νά ἀναγνωσθῆ καί νά ἐπικυρωθῆ τό Σύμβολο Νικαίας-Κπόλεως ἀντί τῆς συντάξεως νέου Ὅρου τῆς συνόδου, ἀφοῦ ἡ σύνοδος εἶχε συγκληθῆ ὡς Οἰκουμενική... Προφανώς οἱ παπικοί ἀντιπρόσωποι δέν εἶχαν ἀντιληφθῆ τήν σκοπιμότητα τῆς γενομένης προτάσεως καί τήν ἔμμεση σύνδεσή της μέ τήν ἐκ τῶν προτέρων καταδίκη τῆς προσθήκης τοῦ filioque στό Σύμβολο Νικαίας-Κπόλεως, ἡ ὁποία εἶχε ἤδη πραγματοποιηθῆ στή Δύση ἀπό τούς Φράγκους. Ἔτσι ἐξηγεῖται καί τό γεγονός ὅτι ὁ σχετικός "Ὅρος" τῆς συνόδου εἶχε ἤδη συνταχθῆ καί ἀναγνώσθηκε ἀπό τόν πρωτονοτάριο διάκονο Πέτρο» (σελ. 133-135).

Πῶς ἐσεῖς τώρα, Πατέρες, αὐτὴν τὴν νίκη τῆς Ὀρθοδοξίας μέσῳ τῆς ἀμετακίνητης στάσης τῶν Πατριαρχῶν τὸ ὀνομάζετε «Οἰκονομία», εἶναι ἀπορίας ἄξιον! Ἐκτὸς ἂν γιὰ  ἐσᾶς ἡ λέξη «ἀμετακίνητος» ἔχει ἄλλο νόημα.

Πάλι ὁ καθηγητὴς Φειδᾶς γράφει γιὰ τὸν ἀπὸ ἐσᾶς αὐθαιρέτως ὑμνούμενο Πάπα Ἰωάννη Η΄ καὶ τοὺς διαδόχους του μέχρι τὸ 1013:

«Ὡστόσο, ὁ πάπας Ἰωάννης Η', καίτοι ἐπέδειξε τό ὀφειλόμενο ἐνδιαφέρον γιά τόν Ἀρχιεπίσκοπο Μεθόδιο, δέν ἔδειξε ἀνάλογη εὐαισθησία γιά τό ἱεραποστολικό ἔργο τῶν δύο θεσσαλονικέων ἀδελφῶν (σσ. Κύριλλο καὶ Μεθόδιο) (Vita Mcthodii, 12), ἀφοῦ ὑποχώρησε στίς συνεχεῖς πιέσεις τῆς φραγκικῆς ἱεραρχίας καί τελικῶς ἀπαγόρευσε τή χρήση τῆς παλαιοσλαβικῆς γλώσσας στή θ. Λατρεία» (σελ. 53).

Καὶ πιὸ κάτω:

«Ὁ πάπας 'Ιωάννης Η' δέχθηκε τίς ἀποφάσεις τῆς συνόδου γιά τήν ἀποκατάσταση τοῦ Φωτίου μέ τήν ἀόριστη ἐπιφύλαξη, ὅτι δέν θά ἀναγνώριζε ὁ,τιδήποτε θεσπίσθηκε στή σύνοδο αὐτή καθ' ὑπέρβαση τῶν ἐντολῶν, οἱ ὁποῖες εἶχαν δοθῆ στούς ἀντιπροσώπους του.Ἦταν μία παλαιά, συνηθισμένη καί κατά συνέπειαν ἀδιάφορη παπική ἐπιφύλαξη. Ἡ ἀποκατάσταση ὅμως ἀπό τόν πάπα Μαρῖνο τοῦ Φορμόζου, ὁ ὁποῖος εἶχε ἡγηθῆ τῆς παπικῆς ἱεραποστολῆς στή Βουλγαρία καί εἶχε ἀποκοπῆ τῆς ἐκκλ. κοινωνίας ἀπό τόν πάπα Ἰωάννη Η', ἀποδεικνύει ὅτι τό κέντρο βάρους στίς σχέσεις τοῦ παπικοῦ θρόνου καί τοῦ θρόνου τῆς Κπόλεως ἐπί τῶν διαδόχων τοῦ 'Ιωάννη Η΄ ἦταν κυρίως ἡ ἀναγνώριση τῶν παπικῶν διεκδικήσεων στή Βουλγαρία... Ἐν τούτοις, οἱ διαδεχθέντες τόν Ἰωάννη Η' πάπες Ρώμης ἔβλεπαν πάντοτε στό πρόσωπο τοῦ πατριάρχη Κπόλεως Φωτίου ἕνα πανίσχυρο ἀντίπαλο γιά τίς παπικές διεκδικήσεις ὄχι μόνο στήν Ἀνατολή, ἀλλά καί στή Δύση, ἀφοῦ οἱ ἐπαρχίες τῆς Ν. Ἰταλίας, οἱ ὁποῖες ἀνακαταλήφθηκαν μετά τήν ἐκδίωξη τῶν Ἀράβων, ὑπήχθησαν πάλιν στή δικαιοδοσία τοῦ θρόνου τῆς Κπόλεως... Ἡ ἀναβίωση τοῦ βυζαντινοῦ ἐνδιαφέροντος γιά τίς βυζαντινές κτήσεις στή Ν. Ἰταλία καί τό συνεχῶς ἐπιδεικνυόμενο κατά τό Ι' αἰ. ἐνδιαφέρον τῶν βυζαντινῶν γιά τήν ἀρτιότερη πολιτική καί ἐκκλησιαστική ὀργάνωση τῶν ἐπαρχιῶν αὐτῶν προκαλοῦσαν εὐνόητη ἔνταση στίς σχέσεις Ρώμης καί Κπόλεως, ἀποτελοῦσαν δέ σαφή προμηνύματα τοῦ ἐπερχόμενου μεγάλου σχίσματος τοῦ ΙΑ' αἰώνα»... (σελ. 135-136).

Εἶναι σαφέστατο, πατέρες τῆς ἡμερίδας, ὅτι ἢ γράψατε χωρὶς νὰ διαβάσετε (πρᾶγμα ποὺ θὰ ἦταν ἀπαράδεκτο γιὰ  τὴν ἐπιστημοσύνη σας) ἢ ὅτι παραποιεῖτε τὶς πηγές (πρᾶγμα ποὺ εἶναι ἀπαράδεκτο γιὰ τὴν ἐπιστημοσύνη σας). Διότι πῶς παρουσιάζετε τὸν πάπα Ἰωάννη Η΄ ὡς παράδειγμα «Οἰκονομίας», ὅταν καὶ οἱ ἑλληνικὲς καὶ οἱ δυτικὲς πηγὲς συμφωνοῦν, ὅτι οἱ κινήσεις του ἔκρυβαν παπικὲς σκοπιμότητες, σαφέστατες ἀποδείξεις ὑποταγῆς στοὺς Φράγκους (ἐσεῖς λέτε παραδόξως τὸ ἀντίθετο) καὶ ὑπεράσπιση συμφερόντων.

Ὡς περαιτέρω ἀποδείξεις τῶν παραπάνω ἀλλὰ καὶ τὰ σχετικὰ στοιχεῖα γιὰ τοὺς «ὀρθόδοξους» διαδόχους του καὶ τὰ φημολογούμενα 160 χρόνια «Οἰκονομίας» γράφει ὁ Φειδᾶς σὲ συμφωνία μὲ τοὺς ἄλλους ἱστορικούς:

«Ὁ παπικὸς θρόνος δέν μπόρεσε βεβαίως νά μείνη ἀνεπηρέαστος ἀπό τίς ἀνθελληνικές αὐτές τάσεις τοῦ φραγκικοῦ κράτους, παρά δέ τίς

ἀρχικές ἀντιρρήσεις προοδευτικά τίς υἱοθέτησε... Ὁ παπικός λοιπόν θρόνος ἐπεδίωκε ὄχι μόνο νά προβάλη, ἰδιαίτερα ἐπί τῶν παπῶν Νικολάου Α' καί Ἰωάννου Η', τήν παπική ἐξουσία ἐπί τῶν ἡγεμόνων τῆς Δύσεως, ἀλλά καί νά διεκδικήση τήν ἐπιβολή της σέ ὁλόκληρη τήν Οἰκουμένη. Ὁ πάπας Ἰωάννης Η' παραθεώρησε τό δικαίωμα διαδοχῆς τοῦ πρωτότοκου καί ἔστεψε αὐτοκράτορα Κάρολο τόν Φαλακρό (875-878), ὁ ὁποῖος ἀναγνώρισε ὅλα τά προνόμια τοῦ παπικοῦ θρόνου καί προέβη σέ περαιτέρω παραχωρήσεις, ἀλλά δέν μπόρεσε νά διασφαλίση τίς παπικές κτήσεις καί ἀπό τίς ἐπιδρομές τῶν Σαρακηνῶν» (σελ. 140-141).

Εἶναι ἀπίστευτες οἱ διαπιστώσεις μετὰ τὴν σύγκριση τῶν πηγῶν μὲ τὰ λεγόμενα τοῦ π. Σεραφεὶμ Ζήση. Ὁ π. Σεραφεὶμ ἀνέφερε στὴν ὁμιλία του περὶ Οἰκονομίας τὰ ἑξῆς:

«Ὁ ὀρθόδοξος Πάπας Ρώμης Ἰωάννης Η΄, ἐνῶ βρισκόταν σὲ μυστηριακὴ κοινωνία μὲ τὸ ἐπίσης Ὀρθόδοξο πατριαρχεῖο Κων/λεως καὶ τὸν πατριάρχη Μ. Φώτιο, ὅμως κατ’ Οἰκονομίαν παρέμεινε σὲ κοινωνία μὲ τοὺς Φράγκους Ἐπισκόπους ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι διατηροῦσαν τὸ Φιλιόκβε, ἀκόμη καὶ μετὰ τὴν Η’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, φοβούμενος μήπως ἀντίθετη στάση, ὁδηγήσει σὲ βίαιη ἐπιβολὴ τῆς αἱρέσεως στὴν Δύση ἀπὸ τοὺς Φράγκους (σσ. πρᾶγμα ποὺ τελικὰ ἔγινε), ἀλλὰ ἐπίσης ἔχοντας τὴν πρόθεση καὶ βάσιμες ἐλπίδες νὰ ἀλλάξει τὸ αἱρετικὸ φρόνημα τῶν Φράγκων χωρὶς ἐκκλησιαστικὲς ποινὲς καὶ ἀκοινωνησία».

Κατὰ τὸν Φειδᾶ ὅμως καὶ τὸν π. Ἰ. Ρωμανίδη, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὶς δυτικὲς πηγὲς ποὺ στὸ πρῶτο ἄρθρο παρέθεσα, ὁ Πάπας δὲν ἔδρασε μὲ βάση τὴν σωστὴ ἐφαρμογὴ τῆς Οἰκονομίας (ἡ λέξη αὐτὴ οὔτε κἂν ἀναφέρεται) καὶ τὴν ὑπεράσπιση τοῦ δόγματος, ἀλλὰ διπλωματικὰ καὶ πολιτικά (βλ. πιὸ πάνω τὶς ἐκφράσεις τοῦ π. Ἰ. Ρωμανίδη) καὶ εἶχε σκοπὸ νὰ ἐπιβάλει ὄχι μόνο στὴν σύνοδο τοῦ 879 ἀλλὰ καὶ μετὰ τὴν σύνοδο τὶς παπικὲς ἀξιώσεις στὴν Βουλγαρία (αὐτὸ ἀποδείχθηκε παραπάνω) καὶ τὸ παπικὸ πρωτεῖο ὄχι μόνο στοὺς Φράγκους ἡγεμόνες ἀλλὰ σὲ ὁλόκληρη τὴν Οἰκουμένη, γεγονὸς ποὺ ἀποτελεῖ αἵρεση καὶ τὸν κύριο λόγο ὑπάρξεως τῆς παπικῆς ἐξουσίας. Ἐσεῖς, πατέρες καὶ εἰδικώτερα π. Σεραφείμ, πῶς φθάσατε καὶ ποῦ στηριζόμενοι στὸ δικό σας συμπέρασμα, τὸ ὁποῖο οἱ Φειδᾶς, Ρωμανίδης ἀλλὰ καὶ οἱ ἔγκυροι δυτικοὶ ἱστορικοὶ ἀναιροῦν;

Εἶναι ἀπίστευτη ἡ διαφορὰ τῶν ἰσχυρισμῶν σας μὲ τὰ στοιχεῖα ποὺ παραθέτουν οἱ γνῶστες ἐρευνητὲς τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Καὶ ὄχι μόνο ἀπίστευτη ἀλλὰ καὶ ἀδικαιολόγητη μιᾶς, καὶ στὴν περίπτωσή σας, πρόκειται γιὰ πρώτιστο θέμα πίστεως καὶ ἐπιτυχοῦς ἀγῶνος ἐνάντια στὴν αἵρεση. Μάλιστα κατηγορεῖτε ὅσους διαφωνοῦν μὲ ἐσᾶς, ἐνῶ τὰ ἱστορικὰ στοιχεῖα σᾶς διαψεύδουν.

Ἕνα ἐρώτημα ὅμως παραμένει καὶ ἀπὸ τὸ πρῶτο κείμενο ἀναπάντητο: Ποιές πηγὲς χρησιμοποιήσατε γιὰ νὰ στηρίξετε τὴν ἄποψή σας περὶ «Οἰκονομίας» τοῦ Πάπα Ἰωάννη Η΄ καὶ ἐμμέσως τοῦ Μ. Φωτίου; Διότι, ὅπως σαφῶς ἀποδεικνύεται, ὁ Ἅγιος τήρησε τὴν Ἀκρίβεια στὰ θέματα Πίστεως, ὁ δὲ Πάπας δὲν τήρησε οὔτε τὴν Ἀκρίβεια οὔτε τὴν Οἰκονομία, ἀλλὰ ἐνήργησε κατὰ τὸ ἴδιον συμφέρον καὶ εἰς βάρος τῆς Πίστεως, ὅπως ἐνεργοῦν ὅλοι οἱ Πάπες ἀπὸ  τὸν 8^ο αἰῶνα καὶ μετά. Γι’ αὐτὸν τὸν λόγο ἐπικράτησε τελικὰ ἡ αἵρεση τοῦ Παπισμοῦ.

Γιὰ τὸ τέλος ἀπομένει ἡ κριτικὴ ἀναφορὰ τοῦ Φειδᾶ γιὰ τὴν ἐποχὴ τῶν διαδόχων τοῦ Πάπα, ἡ ὁποία ὅπως ἀπεδείχθη στὸ πρῶτο κείμενο μου χαρακτηρίζεται ἀπὸ τοὺς δυτικοὺς ἱστορικοὺς ὡς ἡ ἐποχὴ τῆς «Πορνοκρατίας»καὶ ὄχι τῆς «Οἰκονομίας». Γράφει, λοιπόν, ὁ Φειδᾶς:

«Ἡ διαδοχική κυριαρχία στόν παπικό θρόνο τῶν θελκτικῶν γυναικῶν τῆς ρωμαϊκῆς ἀριστοκρατίας ἀπό τίς ἀρχές ἤδη τοῦ Ι' αἰώνα, τῆς Μαροκίας καί τῆς Θεοδώρας, ἐκδηλωνόταν μέ τήν ἐπιβολή τῶν ἐκλεκτῶν τους στόν παπικό θρόνο, οἱ ὁποῖοι λειτουργοῦσαν ὡς ἄβουλα ὄργανα τῶν ἀθεμίτων συνήθως ἐπιθυμιῶν τους. Οἱ περισσότεροι πάπες τῆς περιόδου αὐτῆς ἔφεραν τό ὄνομα Ἰωάννης, ἀλλά ἡ πραγματική διοίκηση τοῦ παπικοῦ θρόνου εἶχε περιέλθει στίς πανίσχυρες γυναῖκες κατά τήν περίοδο τῆς παρακμῆς τοῦ παπισμοῦ, ἡ ὁποία χαρακτηρίσθηκε ἀπό δυτικούς ἱστορικούς ὡς "ἐποχή τῆς πορνοκρατίας"» (σελ. 152).

Μὲ τέτοιες μεθοδεύσεις, ἀγαπητοί πατέρες, δὲν πολεμεῖται ἡ Παναίρεση τοῦ Οἰκουμενισμοῦ. Οἱ δὲ ἀφορισμοὶ καὶ οἱ συκοφαντίες τῶν αὐτοκλήτων γνωστῶν καὶ μὴ ἐξαιρετέων «δικαστῶν» τοῦ διαδικτύου καὶ κολάκων σας ἄνευ ἐπιχειρημάτων καὶ πηγῶν, σὲ ὅσους «τολμήσουν» νὰ σᾶς ἐλέγξουν, δὲν σᾶς ὠφελοῦν παρὰ προκαλοῦν μᾶλλον γέλωτα (δυστυχῶς περισσότερο στοὺς Οἰκουμενιστές) καὶ δὲν συνεισφέρουν στὴν σωστὴ θεώρηση τῶν πραγμάτων.

Ἀδαμάντιος Τσακίρογλου