«Άνθρωπος σοφός σιγήσει εως καιρού, ο δε λαπιστής και άφρων υπερβήσεται καιρόν»

(Σοφ. Σειράχ – Κεφ. 20, 6 – 7)

Τοῦ Ν. ΣΑΚΑΛΑΚΗ

Αναμφίβολα, η ακρίβεια, η σαφήνεια και η αλήθεια της Αγίας Γραφής, δεν επιδιώκεται μόνο από αγάπη (εν Χριστώ) ή από την δίψα μαρτυρίας για την «αποστολικο-Πατερική Ορθοδοξία», αλλά και για τον καθορισμό προσαρμοσμένων αντιδράσεων στο περιβάλλον της αμαρτίας ή της αιρέσεως.

Εδώ και εκατό (100) χρόνια, έχουμε στον ορθόδοξο χώρο την επιβαρυντική εισβολή της παναιρέσεως του οικουμενισμού.

Άρχισε με την αλλοίωση της εννοίας της Εκκλησίας και την (αρχική) διαίρεση του ορθοδόξου πληρώματος λόγω αλλαγής του εορτολογίου.

Και οι τρεις (3) Πατριάρχες (Αθηναγόρας, Δημήτριος, Βαρθολομαίος) στην επικοινωνιακή προβολή του οικουμενισμού χρησιμοποίησαν ευαγγελικούς όρους, όπως: πορεία αγάπης, πορεία αλήθειας στον σύγχρονο κόσμο, χωρίς πραγματική σύνδεση με το πραγματικό – υποστατικό νόημά τους.

Δεύτερο σοβαρό πρόβλημα, η προσπάθειά τους να παγιώσουν τις επιλογές τους ερήμην της Καθολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, χωρίς δηλ. Πανορθόδοξη Συνοδική αφετηρία – έγκριση.

Αυτή την έλλειψη συνοδικής αφετηρίας αντικατέστησε η «αναγωγή» των πάντων στην κατηγορία «όραμα» του Πατριάρχη!

Τρίτο σοβαρό πρόβλημα, διαιωνιζόμενο, η μη οργάνωση των Ορθοδόξων έναντι της αιρέσεως, έναντι του πατριαρχικών εκτροχιασμών σε θέματα πίστεως – δογματικά και εκκλησιολογικά. Οι παρήγορες αντιδράσεις του Αγ. Όρους και ορισμένων επισκόπων, ως προσπάθεια εφαρμογής του 15^ου Κανόνα της Α-Β Συνόδου, δεν έφθασαν στο ωφέλιμο μέγιστο σημείο τους, λόγω της Δυνητικής θεωρίας, που διατύπωσε ο αγιορείτης μοναχός (λόγιος) π. Γεράσιμος Μενάγιας και συνέχισε ο π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος.

Αναμφίβολα, για την εφαρμογή (συλλογική) του 15^ου κανόνα χρειάζεται ένας σχεδιασμός, μια συνειδητή οργάνωση. Χρειάζεται ένας (ελάχιστος) χρόνος για την βαθύτερη αντίληψη και συντονισμό της αντι-αιρετικής οργάνωσης του πληρώματος. Το «άχρι καιρού» δεν πρέπει, όμως, να ξεπεράσει το σημείο εδραίωσης – ωρίμανσης της αιρέσεως.

Στη Σοφία Σειράχ διαβάζουμε: «εστι σιωπών ου γαρ έχει απόκρισιν, και εστι σιωπών ειδώς καιρόν. Άνθρωπος σοφός σιγήσει έως καιρού, ο δε λαπιστής και άφρων υπερβήσεται καιρόν» (Σοφ. Σειράχ, Κεφ. 20, 6-7).

Μετάφραση: «Σιωπούν τινες, διότι δεν δύνανται να δώσουν απάντησιν, άλλοι σιωπούν διότι γνωρίζουν τον κατάλληλον καιρόν να ομιλούν. Ο συνετός άνθρωπος θα σιωπήση μέχρι του καταλλήλου χρόνου, ο δε μεγάλαυχος και άφρων θα ομιλεί εις ακατάλληλον ώραν» (π. Ιωήλ Γιαννακόπουλος).

Στο σχόλιό του, γράφει: «υπερβήσεται καιρόν» = ομλών πολύ ενωρίς, διότι δεν δύναται να συγκρατήση την γλώσσαν του ή πολύ αργά από ανοησία του ή από εγωισμό του.

Το «άχρι καιρού» του π. Επιφανίου, στην ανάπτυξή του προς τους αγιορείτες (κυρίως), είχε την αισθητή κατεύθυνση – επίδραση της αποτροπής, της μη εφαρμογής του 15^ου κανόνα και όχι ως αντίκρισμα Χρόνου (ελαχίστου), που απαιτείται για το πρόγραμμα δράσης εφαρμογής του.

Αυτός ο ταυτισμός του «άχρι καιρού» με την αναβλητικότητα εφαρμογής του 15^ου κανόνα, ελέγχεται από το χωρίο (20, 6-7) της Σοφίας Σειράχ.

Στο «έως καιρού» της Γραφής αναζητούμε τον αναγκαίο χρόνο για εφαρμογή του κανόνα και όχι την δικαιολογία αναβολής του. Το «άχρι καιρού» του π. Επιφανίου λειτούργησε ως πρόδρομος στα αρνητικά φαινόμενα των ημερών μας: παθητικότητα, αδράνεια, συμβιβασμός.

Οι σημερινοί ποιμένες και το πλήρωμα ελέγχονται, επίσης από το νόημα του χωρίου (Σοφ. Σειράχ, 20 , 6-7).

Η νομοτυπία, η τυπολατρεία και η άγνοια, συκοφάντησαν τα όποια λάθη των αποτειχισμένων. Νομίζω, ότι ουδέποτε Ι. Κανόνας διαστρεβλώθηκε τόσο πολύ και από τόσους πολλούς, όσο η έννοια – νόημα του 15^ου Κανόνα.

Ο Αγ. Ιουστίνος Πόποβιτς, απαντώντας στους «Αθωνικούς Διαλόγους» (π. Θεόκλητο Διονυσιάτη - 1978) γράφει:

«Γνωρίζω, ότι όποιος χάση την Εκκλησίαν έχασε και την ψυχήν του. Γνωρίζω επίσης από την πείραν και το παράδειγμα των Αγίων ότι όλοι είμαστε υπεύθυνοι δια την πίστιν και ότι ο Δίκαιος Κριτής θα ερωτήση την συνείδησίν μας κατά την Δευτέραν Παρουσίαν Του, εάν επράξαμεν ό,τι ηδυνάμεθα και ό,τι έπρεπε δια την Εκκλησίαν κατά την διάρκειαν της επιγείου ζωής μας» (Μεταμόρφωσις του Σωτήρος – 1978 Ι. Μονή Τσελιε, Σερβίας).

Αναμφίβολα, η Ορθοδοξία έχει θεωρία και πράξη. Υπάρχει αδιάσπαστη ενότητα μεταξύ τους.

Σε όλες τις εκφάνσεις της πνευματικής ζωής θα ζητηθεί από τον Χριστό «ό,τι ηδυνάμεθα και ό,τι έπρεπε».

Η σημερινή ανοχή ποιμένων και ποιμνίου έναντι του οικουμενισμού, θεμελιώνει συμβιβασμό – συνύπαρξη μαζί του και αποτελεί άρνηση της Εκκλησίας, διότι:

- Η «σύνοδος της Κρήτης», δέχεται τους Ορθοδόξους, Παπικούς, Προτεστάντες, ως μία Εκκλησία.

- Εξομαλύνεται, έτσι ο δρόμος για επίσημη «ένωση» με τους αμετανόητους αιρετικούς.

«Ας γνωρίσωμεν καλά ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία μας δεν έχει καμμίαν έλλειψιν. Η μόνη έλλειψις που παρατηρείται, είναι η έλλειψις σοβαρών Ιεραρχών και ποιμένων με πατερικές αρχές» (αγ. Παΐσιος ο Αγιορείτης). 

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ, ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ