"Ἐξεβλήθη Ἀδὰμ τοῦ Παραδείσου, διὰ τῆς βρώσεως...".

Η λαιμαργία μας και οι πικρίδες της νηστείας

Πηγή: "Τρελογιάννης"

   Μη πλανάσαι! Ούτε από την δουλεία του Φαραώ πρόκειται να ελευθερωθής ούτε το άνω Πάσχα θα αντικρύσης, εάν δεν γευθής παντοτεινά πικρίδες και άζυμα. Πικρίδες είναι η βία και κακοπάθεια της νηστείας, και άζυμα το χωρίς φυσίωσι φρόνημα.

Κλίμαξ, Λόγος περί γαστριμαργίας

              

Από τον επίλογο του βιβλίου για την νηστειοθεραπεία του γιατρού Ι.Παπαγιαννόπουλου.

 Στο βιβλίο περιγράψαμε τις τεχνικές των σωστών γευμάτων, των μικρών γευμάτων, της νηστείας και της ξηρασίας.
Όλες αυτές οι τεχνικές είναι μέσα και όχι σκοποί. Είναι μέσα για τη διατήρηση της σωματικής υγείας ή και για την αποκατάστασή της, όταν αυτή έχει τρωθεί. Ταυτόχρονα όμως είναι και μέσα στον αγώνα εναντίον της λαιμαργίας.
Η λαιμαργία έχει δύο σκέλη: ένα σωματικό το οποίο οφείλεται στη τοξίνωση του σώματος και στην κακή κατάσταση της εντερικής χλωρίδας και  ένα πνευματικό το οποίο οφείλεται στην έλξη του νοός και των αισθήσεων προς τις γεύσεις.
Η λαιμαργία, ως έλξη και ως πάθος, είναι ένας εχθρός που επιβουλεύεται την υγεία όχι μόνο του σώματος αλλά και της ψυχής. Ο πόλεμος που διεξάγει εναντίον μας είναι φοβερός! Είναι πόλεμος διαρκής, ύπουλος και επιστημονικός. Είναι μακροπρόθεσμα σχεδιασμένος και γίνεται με ακρίβεια, με λεπτότητα και με μεθοδικότητα. Χαρακτηρίζεται από περιόδους όξυνσης και περιόδους ανακωχής.
Στις περιόδους όξυνσης έχουμε μεγάλη δυσκολία να αντισταθούμε στις ηδονικές και δελεαστικές της προτάσεις. Πρόκειται για κατά μέτωπον επιθέσεις της λαιμαργίας, όπου αυτή προσπαθεί απ΄ ευθείας και με θράσος να μας υποτάξει.
Στις περιόδους ανακωχής αντίθετα, νομίζουμε ότι απαλλαγήκαμε τελείως απ' αυτή και ότι δεν πρόκειται ποτέ πλέον να μας ξαναενοχλήσει. Εδώ έχουμε να κάνουμε με ελιγμό της λαιμαργίας! Προσπαθεί να μας δημιουργήσει μία ψεύτικη σιγουριά, αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση. Αφού μας οδηγήσει στον εφησυχασμό, εν συνεχεία σιγά - σιγά μας διαβρώνει. Χωρίς να το καταλάβουμε, μας ρίχνει τελικά σε τέτοιες παραβάσεις που δεν μπορούμε ούτε καν να φαντασθούμε.
Άλλες φορές, επίσης σκοπίμως, υποχωρεί η λαιμαργία και μας αφήνει ανενόχλητους για μεγάλα διαστήματα.  
Ο σκοπός της είναι να επιτρέψει να δράσουν άλλα πάθη, χειρότερα απ' αυτήν (όπως η υπερηφάνεια, η κενοδοξία, η φιλαργυρία και κυρίως η λαγνεία) ή να γίνουν παρεκτροπές, ασυγκρίτως χειρότερες από τις παραβάσεις του φαγητού (όπως η ιδεολογική πλάνη). Επειδή ακριβώς μας έχουν φύγει οι λαιμαργικές επιθυμίες, νομίζουμε ότι είμαστε σε σωστό δρόμο και δεν υποψιαζόμαστε ότι έχουμε πέσει σε καταστάσεις πολύ φοβερότερες από τη λαιμαργία.
Πραγματικά, οι πλέον ύποπτες και επίφοβες φάσεις του αγώνα είναι οι φάσεις της ανακωχής. Η δολιότητα των σχεδίων της, αποκαλύπτεται όταν, μετά από πολύ καιρό και σε ανύποπτο χρόνο, επανέρχεται και πάλι η λαιμαργία και μάλιστα δριμύτερη από πριν.
Οι μεθοδείες και οι τακτικές αυτές της λαιμαργίας συνεχίζονται διαρκώς και, στις περισσότερες περιπτώσεις, ισοβίως.

Eνας σοφός του 6ου μ.Χ. αιώνα  έγραφε: "Θα ήταν αξιοθαύμαστο εάν κάποιος ελευθερώθηκε από αυτήν, πριν κατοικήσειτον τάφο". (Θαυμάζω γαρ, ει μη τις τάφον οικήσας, εγένετο ταύτης ελεύθερος).
Και σ' ένα άλλο σημείο: "Πολλές φορές έρχεται η λαιμαργία και κάθεται επάνω στο στομάχι και κάνει ώστε να μη χορταίνει ο άνθρωπος, έστω και αν φάγει ολόκληρη την Αίγυπτο και πιει ολόκληρο τον Νείλο".
 (Γίνωσκε, ότι περ πολλάκις ο δαίμων τω στομάχω καθέζεται και μη κορένυσθαι τον άνθρωπον  παρασκευάζει, καν πάσαν την Αίγυπτον φάγη και τον Νείλον πίη).
Και τα έγραφε αυτά ένας από τους μεγαλύτερους ασκητές των αιώνων!
Ένας άλλος σοφός του 7ου μ.Χ. αιώνος  γράφει για τις φάσεις ανακωχής : "Πριν να μπεις στην πόλη της ταπείνωσης (δηλαδή πριν φύγει η υπερηφάνεια) εάν βρεις ανάπαυση από την ενόχληση των παθών (της λαιμαργίας στην προκειμένη περίπτωση), μη πιστέψεις στον εαυτό σου! Διότι σου έχει στήσει ενέδρα ο εχθρός για να σε εξαπατήσει. Αλλά μετά την πρώτην εκείνην ανάπαυση, περίμενε άλλη μεγαλύτερη ενόχληση και ταραχή. Διότι εάν δεν κατορθωθούν όλες ανεξαιρέτως οι αρετές, οι οποίες στεφανώνονται και ασφαλίζονται από την ταπείνωση, μην περιμένεις να βρεις  ανάπαυση από τους κόπους σου ούτε να έχεις ανακούφιση από τις επιβουλές των εχθρών σου".
 (Προ του εισελθείν εις την πόλιν της ταπεινώσεως, εάν ίδης σαυτόν ότι ανεπαύθης εκ της οχλήσεως των παθών, μη πιστεύσης σεαυτώ. Ενέδραν γαρ τινα ενεδρεύει σοι ο εχθρός. Αλλ' εκδέχου μετά την ανάπαυσιν πολλήν όχλησιν και ταραχήν. Ει μη γαρ διέλθης τα καταλύματα των αρετών, ούκ απαντάς ανάπαυσιν εκ του μόχθου σου, ουδέ εκ των επιβουλών άνεσιν έξεις, έως αν φθάσεις το κατάλυμα της ταπεινώσεως). Η πάλη λοιπόν εναντίον της λαιμαργίας δεν είναι μία αυτόνομη υπόθεση αλλά ένα μέρος του ευρύτερου αγώνα για την υγεία της ψυχής. Ο αγώνας αυτός δεν τελειώνει όταν κερδηθεί μία μάχη εναντίον της λαιμαργίας αλλά όταν έρθει (ως δώρο) η ασύγκριτη και τελειωτική κατάσταση της ταπείνωσης.

Εμείς, ως άπειροι στη στρατηγική του πνευματικού αγώνα και αμέτοχοι των υψηλών εμπειριών, περιοριστήκαμε στο βιβλίο αυτό σε απλές τεχνικές γευμάτων, στην επισήμανση των λαιμαργικών παραβάσεων και των συνεπειών τους για τη σωματική υγεία και στις θεραπευτικές εφαρμογές της νηστειοθεραπείας.

Υπάρχουν άλλες μέθοδοι, συμπληρωματικές της νηστείας και ίσως ανώτερες και αποτελεσματικότερες. Αυτές έχουν περιγραφεί από βυζαντινούς και σύγχρονους ασκητές  και είναι χρήσιμες όχι μόνο για το πρόβλημα της λαιμαργίας αλλά και για άλλες αδυναμίες που ενδεχόμενα έχουμε.

Οι ίδιοι βυζαντινοί και σύγχρονοι πατέρες απέδειξαν ότι η μονομερής, υπερβολική και αποκλειστική ενασχόληση με την νηστεία και το φαγητό είναι πλάνη. Έτσι συμβουλεύουν όλους εμάς για την καλλιέργεια όλων μαζί των αρετών. Αυτές σχηματίζουν ένα αδιάσπαστο πλέγμα του οποίου ένας κρίκος είναι η νηστεία.
Ευχόμαστε ο καθένας μας να έχει επιτυχία σε όλες τις αγαθές επιδιώξεις του και διέξοδο στις πνευματικές αναζητήσεις του. Η νηστεία και η τεχνική των σωστών γευμάτων είναι ένα από τα απλά αλλά αρκετά αποτελεσματικά μέσα στην καθημερινή μας προσπάθεια για μία καλύτερη υγεία και μια πνευματικότερη ζωή