«Ἔστι δίκης ὀφθαλμός»!

Τὸ ἄρθρο του μὲ τίτλο

«ΤΗΝ ΠΑΤΗΣΕ Ο ΣΕΒ. ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΙΕΡΕΜΙΑΣ» (ἐδῶ)

«Ἔστι, ὅμως, δίκης ὀφθαλμός»!

(Ἐπαναλαμβάνουμε τὸ ἄρθρο ποὺ ἀποκαλύπτει τὰ ψεύδη

καὶ τὶς συκοφαντίες ποὺ χρησιμοποιεῖ ὁ κ. Τελεβάντος)

Ο κ. Παναγιώτης Τελεβάντος ἔχει ἐπανειλημμένως συλληφθεῖ νὰ ψεύδεται καὶ νὰ διαστρέφει τὶς θέσεις μας, ἰδίως ὡς πρὸς τὴν ἀποτείχιση, παρὰ τὶς διαψεύσεις τῶν ὅσων κακόβουλα γράφει ποὺ κατὰ καιροὺς  κάνουμε, μὲ εὐγενικὸ πάντα τρόπο καὶ χωρὶς νὰ ἀναφερόμαστε στὸ πρόσωπό του, λόγῳ τῆς ἐπικοινωνίας ποὺ παλαιότερα εἴχαμε.

Παλιά ΦΩΤΟ από το ιστολ. Τελεβάντος

Δυστυχῶς, ὅταν τοῦ «μπεῖ μιὰ ἰδέα στὸ μυαλὸ» δύσκολα τὴν ἀποβάλλει, ὅπως διαπιστώνω ἐδῶ καὶ μερικὰ χρόνια, ὅσον χρόνο ἐπικοινωνούσαμε μὲ e-mail, τὰ ὁποῖα διατηρῶ. Τοῦ ἔγραψα, τότε, ὅτι εἶναι λάθος (ἀποτελοῦσε φαντασίωσή του) νὰ ταυτίζει τὸν κ. Ἀθανάσιο Σακαρέλλο μὲ 3-4 ἄλλα ὑπαρκτὰ πρόσωπα (ὅπως τοῦ κ. Τσολογιάννη)!  Αὐτὸς ἐπὶ μῆνες ἀκόμα ἐπέμενε περιπαίζοντας καὶ εἰρωνευόμενος τὸν κ. Σακαρέλλο κακοηθέστατα, γιὰ κείμενα ποὺ δὲν εἶχε γράψει καὶ ἀναρτήσεις ποὺ δὲν εἶχε κάνει καί, ἀσφαλῶς, οὔτε κἂν τὶς εἶχε διαβάσει!!!

Τὸ ἴδιο συνέβη ἀργότερα ὅταν ταύτιζε τὸν π. Μελέτιο Βαδραχάνη μὲ κάποιους ἱστολόγους (καὶ πάλι μὲ τὸν κ. Τσολογιάννη!!!. Γνώριζα πολὺ καλὰ ὅτι ὁ π. Μελέτιος ὄχι μόνο δὲν ταυτιζόταν, μὰ δὲν εἶχε καμία συνεργασία μὲ τὰ πρόσωπα αὐτά. Μὲ ἕνα μάλιστα ἱστολόγο  (μὲ τὸν ὁποῖο τὸν ταύτιζε ὁ κ. Τελεβάντος) ὁ π. Μελέτιο εἶχε καὶ ἀντίθετες ἐκκλησιολογικὲς θέσεις! Ὅταν καὶ πάλι τοῦ ἔγραψα ὅτι κάνει λάθος καὶ ἐκθέτει πρόσωπα, καὶ τὸν διαβεβαίωσα γι’ αὐτό, δὲν πείστηκε, ἀλλὰ μοῦ ζήτησε ...ἀποδείξεις!!! (ἀστυνομικῆς ἢ εἰσαγγελικῆς ἀρχῆς; δὲν μοῦ ἐξήγησε!). Συνέχισε δὲ ψευδέστατα νὰ τὸν ὑβρίζει (ἐνθυμοῦμαι τὶς εὐτελεῖς ὕβρεις του στὸν ἱστότοπο "ksipnistere") καὶ νὰ τὸν εἰρωνεύεται ἀφιλάνθρωπα καὶ χυδαιότατα, νὰ ταυτίζει καὶ νὰ καταφέρεται κατὰ τοῦ π. Μελετίου, ὡς νὰ ἀποτελεῖται καὶ συστεγάζει ὁ π. Μελέτιος ἐν ἑαυτῷ ...κάποια ἄλλα πρόσωπα, 2 ἢ 3 μαζί!

Καὶ ὅλα αὐτά, ἐπειδὴ δὲν τοῦ κάναμε τὴ χάρη νὰ ΜΗΝ ΑΠΟΤΕΙΧΙΣΤΟΥΜΕ, ὅπως φορτικὰ (ἀκόμη καὶ τηλεφωνικὰ ἀπὸ τὴν Ἀμερικὴ) προσπαθοῦσε νὰ μᾶς πείσει!

Ὅπως μὲ τοὺς ἀνωτέρω, ἔτσι καὶ μὲ ὅσους τελικὰ δὲν τὸν ἀκούσαμε καὶ ἀποτειχιστήκαμε, ἐπειδὴ αὐτὸς ἔχει κάνει τὶς ἀντίθετες –σὲ σχέση μὲ τὴν Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας– ἐπιλογές του, μὲ ἀναπόδεικτο εἰσαγγελικὸ λόγο, καὶ στηριζόμενος σὲ παρερμηνεῖες τῶν γραπτῶν καὶ αὐτοῦ τοῦ π. Ἐπιφανίου, μᾶς ὀνόμαζε αὐθαίρετα, πότε ἐν δυνάμει σχισματικοὺς καὶ πότε σχισματικοὺς λόγῳ τῆς ἀποτείχισης, χωρὶς οὐδεμία Πατερικὴ μαρτυρία (παρόλο ποὺ ἐγγράφως ὑποσχέθηκε τὸ 2010 ὅτι ἐν καιρῷ θὰ ἀποδείξει μὲ πατερικὸ λόγο τὸ ἐσφαλμένο τῆς ἀποτειχίσεως), στηριζόμενος κυρίως στὸν π. Ἐπιφάνιο.

Στὸ ἱστολόγιό μας ἔχουμε φιλοξενήσει δεκάδες κείμενα τοῦ π. Εὐθυμίου Τρικαμηνᾶ (πέρα ἀπὸ δικά μας κείμενα) μὲ ἑκατοντάδες Πατερικὲς μαρτυρίες, ποὺ ἀποδεικνύουν ὅτι ἡ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας ἀπαιτεῖ μέσα σὲ σύντομο χρονικὸ διάστημα (ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ Ἐπίσκοποι διδάσκουν ἀποδεδειγμένα κακοδοξίες) τὴν ἀπομάκρυνση ἀπὸ τοὺς αἱρετικούς, εἴτε αὐτοὶ ἔχουν καταδικασθεῖ ἀπὸ Σύνοδο εἴτε ὄχι. Ὁ κ. Τελεβάντος ὅμως, στηριζόμενος στὴν δική του θεωρία καὶ αὐθεντία (καὶ θεωρῶν τὸν ἑαυτό του κάτι σὰν ἰντερνετικὸ Πάπα) συνεχίζει νὰ βάλει ἐναντίον μας συκοφαντικὰ καὶ ἀναπόδεικτα. Ἀποφύγαμε, χρόνια τώρα, νὰ ἀπαντήσουμε, ἀλλὰ εἶναι καιρὸς νὰ δοθεῖ μιὰ ἀπάντηση προσωπική. Νὰ τονίσουμε δέ, ὅτι μὲ ὅσα γράφει -πέρα ἀπὸ τὶς συκοφαντίες- καὶ ἐνῶ νομίζει ὅτι συνεισφέρει στὸν ἀντι-Οἰκουμενιστικὸ ἀγώνα, δὲν κάνει τίποτε ἄλλο (εἴτε τὸ καταλαβαίνει εἴτε ὄχι) παρὰ νὰ ρίχνει νερὸ στὸ μύλο τοῦ Οἰκουμενισμοῦ!

Ὁ κ. Τελεβάντος, λοιπόν, διαγράφει τοὺς προηγούμενους Πατέρες καὶ τὸν ἴδιο τὸν ἱερὸ Κανόνα καὶ μᾶς παραπέμπει σὲ σύγχρονους Πατέρες τῶν δικῶν του προδιαγραφῶν, τῶν ὁποίων μάλιστα τὸ πνεῦμα διαστρέφει. Δὲν καταλαβαίνει ὅτι στὴ βιασύνη του νὰ πολεμήσει ἐμᾶς (ποὺ τολμήσαμε νὰ μὴν ἐφαρμόσουμε τὶς ὑποδείξεις του περὶ ἀποτειχίσεως), καθίσταται θεομάχος, διαστρεβλώνοντας ἕνα Ἱερὸ Κανόνα τῆς Ἐκκλησίας, χωρὶς μάλιστα νὰ ἔχει καταφέρει νὰ ἀποδείξει μὲ Πατερικὸ λόγο ὅτι ὁ ΙΕ' Κανόνας δὲν ἐπιτρέπει τὴν ...Ἀποτείχιση(!), ὅπως περίπου ὑποσχέθηκε!!!

Στηρίζεται -ὡς εἰς αὐθεντία- στὸν μακαριστὸ καὶ σεβαστὸ γέροντα Ἐπιφάνιο Θεοδωρόπουλο, ὁ ὁποῖος ὅμως δὲν εἶναι Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ ὁποίου τὸ βιβλίο «Τὰ Δύο Ἄκρα» (ποὺ τὸ συνιστᾶ ὁ κ. Τελεβάντος ὡς τὴν συνισταμένη τῆς Πατερικῆς σοφίας) περιέχει σημαντικὲς ἀνακρίβειες καὶ λάθη ὡς ἔχον ἄλλη στοχοθεσία, ἀφοῦ ἀπαντοῦσε σὲ προβλήματα τῶν δεκαετιῶν 1960 καὶ 1970 συνδιάζοντάς τα πάντα μὲ τὸ τότε μεγάλο πρόβλημα τοῦ Παλαιοῦ Ἡμερολογίου. Δὲν καταλαβαίνει, ὅτι παραποιώντας τὴ σκέψη τοῦ ἀείμνηστου π. Ἐπιφάνιου, τὸν ἐκθέτει; Διότι τὸ βιβλίο "Τὰ Δύο Ἄκρα":

1) Δὲν γράφτηκε γιὰ τοὺς ἀποτειχισμένους, ἀλλὰ γιὰ τὴν ἰδιόρυθμη ἀποτείχιση τῶν Παλαιοημερολογητῶν καὶ ὅσους προσέφευγαν σ’ αὐτούς τότε, 2) Ἔχει κάποιες λανθασμένες θέσεις ἀκριβῶς στὸ θέμα περὶ Ἀποτειχίσεως καὶ 3) Δυστυχῶς γιὰ τὸν κ. Τελεβάντο ποὺ ἄλλοτε τὸ ἀποκρύβει καὶ ἄλλοτε τὸ συσκιάζει, ὁ π. Ἐπιφάνιος  δὲν θεωροῦσε ἀντιεκκλησιαστικὴ πράξη τὴν Ἀποτείχιση, ὅταν ἐφαρμόζεται ὅπως τὴν νομοθετεῖ ὁ ΙΕ΄ Κανόνας τῆς ΑΒ΄ Συνόδου καὶ δὲν θεωροῦσε τοὺς ἀποτειχισμένους σχισματικοὺς καὶ ἐκτὸς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ ἐναντιωνόταν  σὲ ὅσους φλέρταραν μὲ τὶς ἰδέες τῶν Γ.Ο.Χ.

Παρουσιάζουμε κάποια σημεῖα, ἀπὸ τὰ ὁποῖα φαίνεται ὅτι ὁ π. Ἐπιφάνιος ἀποδεχόταν τὴν Ἀποτείχιση, ὅπως ἐφαρμόζεται σήμερα, ἂν καὶ σὲ ἄλλα σημεῖα δείχνει νὰ ὑπαναχωρεῖ ἀπ΄ αὐτὴ τὴ θέση, γεγονὸς ποὺ τὸν παρουσιάζει στὸ ἴδιο του βιβλίο νὰ φάσκει καὶ νὰ ἀντιφάσκει. 

 Δὲν ἀναφερόμαστε στὴν διαφωνία ποὺ ὑπάρχει γιὰ τὸ δυνητικὸ ἢ προαιρετικὸ τοῦ Ἱ. Κανόνος. Τὸ θέμα (ἂν καὶ ἔχει ἀποδειχθεῖ ὅτι εἶναι λυμένο ἀπὸ τοὺς Πατέρες) συζητεῖται. Ἤδη ἡ ἀπόπειρα τῆς Ἱ. Μ. Πειραιῶς (διὰ τῆς συγγραφῆς βιβλίου) νὰ ἀποδείξει τὸ δυνητικό, δὲν ἀπέδωσε, ἀντίθετα οἱ ἱερεῖς της ὑπεστήριξαν ἀντιπατερικὲς θέσεις, ὅπως ἀπέδειξε ὁ π. Εὐθύμιος, καὶ ἔκτοτε σταμάτησαν νὰ γράφουν, γιὰ νὰ μὴν ἐκτεθοῦν περισσότερο. Ὁ μόνος ποὺ ὑποστήριξε τὴν ἀποτυχημένη προσπάθεια τῆς Ι. Μ. Πειραιῶς ἦταν ὁ κ. Τελεβάντος, χωρὶς προσφυγὴ σὲ Πατερικὰ κείμενα (ἀφοῦ δὲν ὑπάρχουν, ἀλλιῶς θὰ τὰ εἶχε βρεῖ ἀπὸ τὸ 2010 ποὺ ψάχνει) καὶ μὲ μοναδικὸ ἐπιχείρημα τὴν δική του ...παπικῆς ἐμβέλειας καὶ αὐθεντίας θέση!

Ἂς δοῦμε, ὅμως, τί γράφει γιὰ τὴν Ἀποτείχηση ὁ π. Ἐπιφάνιος:

"Αἱρετικοὶ (Ἐπίσκοποι) εἶναι ...καὶ ἐκεῖνοι οἵτινες οὔτε καταδικάσθησαν ἀκόμη ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας οὔτε ἐξῆλθον αὐτοβούλως ἐξ αὐτῆς, ἀλλὰ διατελοῦσιν ἀκόμη ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας. Μία τοιαύτη εἶνε ἡ περίπτωσις τοῦ Πατριάρχου. Ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας ἔχει κηρύξει αἱρετικὰ φρονήματα (σ.σ.: πόσο μᾶλλον ὁ πατρ. Βαρθολομαῖος!)... Συνεπῶς εἶνε ἀκόμη ἀγωγὸς χάριτος. Τελεῖ μυστήρια. Ἡμεῖς τί δυνάμεθα νὰ πράξωμεν; α) Νὰ προσευχώμεθα ὑπὲρ ἀνανήψεως καὶ μετανοίας αὐτοῦ. β) Νὰ διαμαρτυρώμεθα κατ' αὐτοῦ καὶ νὰ ἀγωνιζόμεθα. Ἂν δὲ ἡ συνείδησίς τινος δὲν ἀνέχηται νὰ μνημονεύῃ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ, ἔχει τὸ δικαίωμα, προβαίνων ἔτι περαιτέρω, νὰ παύσῃ τὸ μνημόσυνον του, συμφώνως τῶ ΙΕ΄ Κανόνι τῆς Πρωτοδευτέρας Συνόδου. Τοῦτο ὅμως εἶνε τὸ ἔσχατον βῆμα, εἰς ὃ δύναται νὰ προχωρήσῃ, ἂν θέλῃ νὰ μὴ εὑρεθῆ εἰς σχίσματα καὶ εἰς ἀνταρσίας" (σελ. 89).

Καὶ παρακάτω: "Οἱ ἱεροὶ Κανόνες παρέχουσι δικαίωμα παύσεως μνημοσύνου τοῦ αἱρετικὰς διδασκαλίας κηρύσσοντος Ἐπισκόπου ἢ Πατριάρχου. (σελ. 90).

Στὴ σελ. 75 βαπτίζει μὲν τὸν ΙΕ΄ Κανόνα ὡς δυνητικόν, (ἡ γνωστή του θέση ποὺ ἀμφισβητεῖται), ἀλλ’ ὅμως δέχεται, σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν κ. Τελεβάντο ποὺ μᾶς συκοφαντεῖ ὡς σχισματικούς, ὅτι ὁ διακόπτων τὸ Μνημόσυνο τοῦ Ἐπισκόπου «"πρὸ συνοδικῆς διαγνώσεως", οὐδαμῶς παρανομεῖ, διὸ καὶ δὲν ὑπόκειται εἰς ἐπιτίμησιν, ἀλλὰ μᾶλλον ἄξιος ἐπαίνου εἶνε». Καὶ στὴν ἑπομένη σελίδα 76, γράφει: «Ὁ παύων τὸ μνημόσυνον τοῦ οἰκείου Ἐπισκόπου Κληρικός, ἀρκεῖται εἰς τοῦτο, ἀποφεύγει νὰ μνημονεύει ἑτέρου καὶ ἀναμένει ἐν ἠρεμίᾳ συνειδήσεως τὴν κρίσιν τῆς Συνόδου» (Ἡ ἀραίωση τῶν γραμμάτων τοῦ π. Ἐπιφανίου).

         Βέβαια ἔχει ἀποδειχθεῖ (κι ἂς ἀποδείξει μὲ κείμενα ὁ κ. Τελεβάντος τὸ ἀντίθετο) ὅτι οἱ Πατέρες δίνουν ἄλλο νόημα, βαθύτερο, στὴν ἀποτείχιση, ἀλλὰ εἴπαμε ἐδῶ θέλουμε νὰ καταδείξουμε τὸ ψεῦδος καὶ τὴν ἐναντίον μας συκοφαντία τοῦ κ. Τελεβάντου: Χρησιμοποιεῖ τὴν αὐθεντία τοῦ π. Ἐπιφάνιου, γιὰ νὰ μᾶς κατηγορήσει ὡς σχισματικούς, τὴν στιγμὴν ποὺ ὁ π. Ἐπιφάνιος θεωρεῖ ὡς πιστοὺς τηρητὰς Ἱ. Κανόνος τοὺς ἀποτειχισθέντας ποὺ δὲν
μνημονεύουν ἄλλου Ἐπισκόπου. Ὅπως ἀκριβῶς στὴν περίπτωσή μας: ὁ π. Εὐθύμιος Τρικαμηνᾶς μνημονεύει "πάσης Ἐπισκοπῆς Ὀρθοδόξων". (Μᾶς ἔλεγε ὁ ἀείμνηστος μοναχὸς Νικόδημος Μπιλάλης, πρὶν δυὸ χρόνια περίπου, ὅταν τὸν συναντήσαμε στὸ Ἅγιον Ὄρος: "Ἐγὼ εἶχα πεῖ, πρὶν μιὰ πολλὰ χρόνια στὸν π. Εὐθύμιο, νὰ μνημονεύουν οἱ ἀποτειχισμένοι πάσης Ἐπισκοπῆς Ὀρθοδόξων").

Στὴν συνέχεια θὰ μείνουμε σὲ ἕνα ἀθέλητο λάθος τοῦ π. Ἐπιφάνιου, πάνω στὸ ὁποῖον στηρίζεται γιὰ νὰ ἀποδείξει τὴν «ἄχρι καιροῦ» ἀνοχὴ πρὸς τοὺς αἱρετικοὺς Οἰκουμενιστὲς θεωρία του. Ἑτοιμάζουμε δὲ σχολιασμὸ καὶ ἄλλων σημείων τοῦ βιβλίου του γιὰ νὰ ἐξετάσουμε παρόμοια θέματα.

Αὐτὸ τὸ κάνουμε γιὰ νὰ καταλάβει κάποτε ὁ κ. Τελεβάντος (ἢ μᾶλλον κάποιοι ποὺ τὸν διαβάζουν) ὅτι ἡ ἀσφάλεια βρίσκεται στὴ «συμφωνία τῶν Ἁγίων Πατέρων", καὶ ὄχι σὲ κάποια γνώμη σεβαστοῦ καὶ ἁγίου ἀνδρός, ὅταν αὐτὴ διαφέρει σὲ κάποιο σημεῖο ἀπὸ τὴν Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἄρα, τὸ βιβλίο του "Τὰ Δύο Ἄκρα" (ποὺ μᾶς προτείνει νὰ διαβάσουμε) δὲν θὰ ἀποτελέσει «καλή μαθητεία»· κι ἀκόμα ὅτι δὲν πρέπει νὰ θεωρεῖ τὸν ἑαυτό του ὑπερεκκλησία, κρίνοντας καὶ εἰρωνευόμενος τοὺς πάντας καὶ τὰ πάντα. Αὐτὸ δὲν δείχνει τουλάχιστον ἀγάπη.

Ἴσως μᾶς κατηγορήσει ὁ κ. Τελεβάντος γιὰ ἀσέβεια πρὸς τὸν π. Ἐπιφάνιο. Πρὶν τὸ κάνει, ἂς προσπαθήσει νὰ ἀντικρούσει τὶς θέσεις μὲ θεολογικὰ-ἱστορικὰ ἐπιχειρήματα κι ὄχι μὲ προσωπικούς του ἀφορισμούς, καὶ ἂς μάθει ὅτι δὲν ἀσεβεῖ ἐκεῖνος ποὺ ἐρευνᾶ τὴν ἀλήθεια, ἀλλὰ ἐκεῖνος ποὺ γνωρίζει ὅτι ἔχει ἀνασκευασθεῖ ἡ ἱστορικὴ ἀνακρίβεια τοῦ π. Ἐπιφάνιου καί, παρόλα αὐτά, ὁ κ. Τελεβάντος συνεχίζει ἠθελημένα νὰ τὴν χρησιμοποιεῖ καὶ νὰ ἐκθέτει ἔτσι τὸν π. Ἐπιφάνιο.

(Ἂν δὲν ἔχει διαβάσει αὐτὰ ποὺ θὰ
παραθέσουμε στὴ συνέχεια –καὶ τὰ ὁποῖα ἔχουμε δημοσιεύσει ἐδῶ καὶ πολλοὺς μῆνες στὸ ἱστολόγιό μας– τότε ποιά ἠθικὴ δεοντολογία καὶ ποιά ἐντιμότητα τοῦ ἐπιτρέπει νὰ μᾶς συκοφαντεῖ χωρὶς νὰ γνωρίζει τὶ γράφουμε; Αν τὰ ἔχει διαβάσει, τότε εἶναι ἀκόμα χειρότερο, γιατί πάλι μᾶς συκοφαντεῖ συνειδητά, ἢ τέλος πάντων, πρὶν ἀποδείξει τὸ τυχὸν λάθος μας).

Παρουσιάζουμε 1) τὴν ἀνάρτηση τοῦ κ. Τελεβάντου, 2) ἀπόσπασμα ἀπὸ κείμενο τοῦ π. Ἐπιφανίου καὶ 3) ἀπόσπασμα ἀπὸ ἐργασία τοῦ π. Εὐθυμίου Τρικαμηνᾶ ποὺ ἀνασκευάζει αὐτὲς τὶς θέσεις, μὲ κείμενα τοῦ Ἰωάννη Ρωμανίδη, τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτη, τῆς καθηγήτριας Δέσποινας Κοντοστεργίου κ.ἄ.

ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΟΥΘΕΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΙΕΡΕΜΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΧΙΣΜΑΤΙΚΟΥΣ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

=======

Διαβάσαμε στη Romfea.gr το ακόλουθο φωτισμένο άρθρο του παραδοσιακού Μητροπολίτη Γόρτυνος Ιερεμία που νουθετεί τα πνευματικά του παιδιά για όλα τα θέματα με την λιπαρή θεολογική παιδεία, την ταπείνωση και το ομολογιακό φρόνημα που τον χαρακτηρίζουν:

“Ἀξίζει νά ἀναφέρουμε ἕνα πολύ ὡραῖο λόγο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, πού εἶπε πρός τούς Ἰουδαΐζοντες τῆς ἐποχῆς του, ὅτι καί λάθος ἀκόμη νά κάνει ἡ Ἐκκλησία (ὄχι ὅμως δογματικό λάθος ἤ παραβάσεις ἱερῶν Κανόνων), νά μήν δίνουμε σημασία σ᾽ αὐτό, ἀλλά νά προσέχουμε μόνο στό νά μήν χαθεῖ ἡ μεταξύ μας ἑνότητα.

Αὐτό εἶναι τό κύριο. Λέγει ἐπί λέξει ὁ ἅγιος πατέρας: «Πανταχοῦ τῇ Ἐκκλησίᾳ μετ᾿ ἀκριβείας ἑπώμεθα, τήν ἀγάπην καί τήν εἰρήνην προτιμῶντες ἁπάντων. Εἰ γάρ καί ἐσφάλλετο ἡ Ἐκκλησία, οὐ τοσοῦτον κατόρθωμα ἀπό τῆς τῶν χρόνων ἀκριβείας ἦν, ὅσον ἔγκλημα ἀπό τῆς διαιρέσεως καί τοῦ σχίσματος...Τό μέν γάρ τῷδε ἤ τῷδε χρόνῳ νηστεῦσαι οὐκ ἔγκλημα, τό δέ σχίσαι Ἐκκλησίαν καί φιλονεικῶς διατεθῆναι καί διχοστασίας ἐμποιεῖν, καί τῆς Συνόδου διηνεκῶς ἑαυτόν ἀποστερεῖν ἀσύγγνωστον καί κατηγορίας ἄξιον καί πολλήν ἔχει τήν τιμωρίαν».

Χριστιανοί μου, προσοχή! Θά εἴμαστε στενά ἑνωμένοι μέ τήν Ἑλλαδική μας Ἐκκλησία, ἐπειδή αὐτή εἶναι ἑνωμένη μέ ὅλες τίς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες τοῦ κόσμου. Καί ἔτσι θά ἀνήκουμε στήν καθόλου Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.

Ὅ,τι κάνουμε θά τό κάνουμε μέσα στήν Ἐκκλησία καί γιά τήν δόξα τῆς Ἐκκλησίας. Ὅταν βλέπουμε παραβάσεις τῶν Ἱερῶν Κανόνων μας (γιά παράδειγμα, συμπροσευχές μέ τούς Παπικούς καί Οἰκουμενιστικές κινήσεις) δέν θά σιωποῦμε, ἀλλά θά διαμαρτυρόμαστε.

Καί ἄν ἀκόμη μᾶς διώξουν, πρόθυμα θά ἀκολουθήσουμε τόν δρόμο τοῦ διωγμοῦ, χωρίς νά σιγάσουμε μάλιστα καθόλου τήν διαμαρτυρία μας. Ἀλλά αὐτή τήν διαμαρτυρία μας, ἐπαναλαμβάνω, θά τήν κάνουμε ὄντας μέσα στήν Ἐκκλησία, μνημονεύοντες τήν Ἱερά μας Σύνοδο καί τόν Οἰκουμενικό μας Πατριάρχη.

Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί, τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως! Ἐπιθυμῶ νά εἶστε ζηλωτές τῶν πατρώων παραδόσεων, ἀλλά ὁ ζῆλος σας γιά τήν πίστη μας νά ἐνεργεῖται ταπεινά καί ἐκκλησιολογικά, ὅπως σᾶς τό εἶπα στό σημερινό μου κήρυγμα.

Θά μείνουμε στήν Ἐκκλησία μας, ἀγωνιζόμενοι γιά τήν σωτηρία μας, κλαίοντες μαζί μέ τά ἁμαρτήματά μας καί γιά τίς παρατηρούμενες παραβάσεις τῶν Ἱερῶν Κανόνων, ἀπό ἐκεῖ μάλιστα πού δέν τό περιμέναμε, καί ὡς τέκνα πιστά καί ζωντανά τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας θά διακηρύσσουμε, μαζί μέ τόν ἅγιο τῆς Ἐκκλησίας μας π. Ἰουστῖνο Πόποβιτς, ὅτι ὁ Παπισμός εἶναι αἵρεση καί ὁ Οἰκουμενισμός παναίρεση!

Γιά καλή μαθητεία σέ ὅσα σᾶς εἶπα παραπάνω σᾶς συνιστῶ νά διαβάσετε ἕνα ὡραῖο βιβλίο τοῦ μακαριστοῦ ἁγίου Γέροντος πατρός Ἐπιφανίου Θεοδωροπούλου ΤΑ ΔΥΟ ΑΚΡΑ («Οἰκουμενισμός» καί «Ζηλωτισμός»).

Απολύτως παραδοσιακά και ορθόδοξα όσα αναφέρει ο Σεβασμιότατος. Ο Οικουμενισμός δρα απροκάλυπτα, όπως διαπιστώσαμε πρόσφατα και από τις ασχημίες που συνέβησαν στη Ρώμη και στα Ιεροσόλυμα. Εχουμε αδήριτο χρέος έναντι του Θεού να πολεμήσουμε τον Οικουμενισμό επειδή αυτό επιτάσσει το Ευαγγέλιο ως απαραίτητο όρο για τη σωτηρία μας.

Η λύση όμως δεν είναι να προχωρήσουμε σε άκαιρες και αδιέξοδες αποτειχίσεις από την Εκκλησία, οι οποίες μόνον κατ’ όνομα είναι αποτειχίσεις, ενώ στην πραγματικότητα είναι σχίσματα.

Τέτοια αμαρτία κανένας δεν θέλει στο κεφάλι του -δηλαδή τη δημιουργία σχισμάτων-, αφού δεν υπάρχει πιο μεγάλη αμαρτία από τη δημιουργία σχίσματος.

Επίκαιροι οι λόγοι του Σεβασμιότατου επειδή ορισμένοι προσποιούνται μεν ότι δεν ευνοούν αποτειχίσεις ή σχίσματα αλλά δεν παύουν να ερωτοτροπούν με σχισματικά μορφώματα.

Πολλοί λ.χ. ερωτοτροπούν με τους σχισματικούς της Εσφιγμένου, οι οποίοι -συν τοις άλλοις- έχουν ηγούμενο και αλλους “κληρικούς” με ανυπόστατη -προσοχή ανυπόστατη όχι απλά αντικανονική- ιερωσύνη.

Ο Σεβ. Γόρτυνος όμως εκφράζει την ορθόδοξη θέση, όπως μας την κληροδότησαν ο Οσιος Ιουστίνος (Πόποβιτς) και ο Γέροντας Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος, οι οποίοι κωδικοποίησαν την πατερική και κανονική παράδοση της Εκκλησίας και οι οποίοι μας διδάσκουν ότι η μάχη κατά του Οικουμενισμού δίνεται στην Εκκλησία -και όχι εκτός Αυτής- αφού η σωτηρία εκτός της Εκκλησίας είναι ακατόρθωτη.

Μετὰ τὸ ἄρθρο τοῦ κ. Τελεβάντου, ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ βιβλίο «Τὰ Δύο Ἄκρα» τοῦ π. Ἐπιφάνιου:

«Μὴ λησμόνει ὅτι τὰ πρωτεῖα καὶ τὸ Filioque τοῦ Πάπα δὲν ἐνεφανίσθησαν οὔτε κατὰ τὸ 1054, ὅτε ἀπεκηρύχθη ἡ Ρώμη, οὔτε κατὰ τὸ 1053, οὔτε κατὰ τὸ 1052. Ἐπὶ αἰῶνας ὅλους προηγουμένως ἐδιδάσκοντο ταῦτα ἐν τῇ Δύσει. Καὶ ὅμως ἡ Ἐκκλησία -οἰκονομίᾳ χρωμένη- ἠνείχετο καὶ τὸν Πάπαν καὶ τὰς κακοδοξίας αὐτοῦ. Ναί, π. Νικόδημε! Αὐτὸς οὗτος ὁ Μέγας Φώτιος οὐ μόνον ἠνείχετο ἐπὶ μακρὸν νὰ μνημονεύῃ, ἐν τοῖς Διπτύχοις, τοῦ κακοδόξου Πάπα, ἀλλὰ καὶ ἐν ἔτει 885 ἔγραψε περὶ τοῦ πρὸ τριετίας ἀποθανόντος Πάπα Ἰωάννου Η': «Οὗτος τοίνυν ὁ Ἰωάννης ἡμέτερος, ὁ τὸν νοῦν ἀνδρεῖος, ἀνδρεῖος δὲ τὴν εὐσέβειαν... Οὗτος ὁ κεχαριτωμένος τῆς Ρώμης Ἀρχιερεύς...» («Περὶ τῆς τοῦ Ἁγ. Πνεύματος μυσταγωγίας, κεφ. 89). Ὤ! Ἐὰν ἔζων τότε ὡρισμένοι σύγχρονοι ΥΠΕΡζηλωταὶ καὶ ΥΠΕΡορθόδοξοι! (Ὑπῆρχον, ἄλλωστε, καὶ τότε παρόμοιοι), Δὲν θὰ ἐδίσταζον, ἕνεκα τῶν ἀνωτέρω ἐκφράσεων φιλοφροσύνης, νὰ ρίψωσι κατὰ πρόσωπον τοῦ ἱεροῦ ἀνδρὸς τὴν “ρετσινιὰν” τοῦ προδότου!» (σελ. 59-60).

Καὶ εἰς τὴν σελ. 154, ἐπαναλαμβάνει ὁ π. Ἐπιφάνιος τὰ αὐτὰ λόγια τοῦ Μ. Φωτίου, ἵνα στηρίξει τὴν περὶ «ἀνοχῆς» θεωρία του καὶ καταλήγει: «Τὰ λόγια ταῦτα τοῦ ἁγίου Φωτίου κατεχώρισα, ἵνα δείξω ὅτι ὁ ἅγιος Φώτιος οὐχὶ μετ’ αὐστηρότητος, ἀλλὰ μετ’ ἀνοχῆς καὶ ἐπιεικίας, ἐν πνεύματι οἰκονομίας πάντοτε, ἔκρινε τὸν Ἰωάννην καὶ ἔγραψε περὶ αὐτοῦ φιλοφρόνως (σελ. 154).

Ἀσφαλῶς ὁ π. Ἐπιφάνιος δὲν γνώριζε τὸ 1969 τὰ στοιχεῖα ποὺ γνωρίζει σήμερα ὁ κ. Τελεβάντος. Εἶναι τὰ στοιχεῖα ποὺ ἔφερε στὸ φῶς ὁ καθηγητὴς Δογματικῆς καὶ ἱστορικὸς π. Ἰωάννης Ρωμανίδης, ἀλλὰ καὶ ἄλλοι ἐρευνητές.

Σύμφωνα μὲ αὐτά, ὁ τότε Πάπας (ποὺ ὁ π. Ἐπιφάνιος χαρακτηρίζει αἱρετικό), δὲν ἦταν κακόδοξος. Δὲν ἐδέχετο τὸ Filioque. Καὶ ἄρα δὲν τὸν ἠνήχετο ἐπὶ αἰῶνες ἡ Ὀρθόδοξος Ἀνατολικὴ Ἐκκλησία σὰν αἱρετικό, ἀφοῦ ἵστατο ἐπὶ Ὀρθοδόξου ἐδάφους καὶ ἦταν ἀντίθετος μὲ τοὺς Φράγκους ποὺ ἐπεδίωκαν νὰ εἰσαγάγουν τὸ Filioque!

Τὰ στοιχεῖα αὐτὰ ἔχει συλλέξει καὶ ὑπάρχουν στὴν –ἀναρτημένη στὸ ἱστολόγιό μας– μελέτη τοῦ π. Εὐθυμίου Τρικαμηνᾶ μὲ τίτλο «ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΠΡΟΣ ΕΓΚΡΙΤΟΝ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗ ΜΟΝΑΧΟ», 2012) καὶ εἶναι παράθεση κυρίως στοιχείων ἀπὸ βιβλίο τοῦ Ρωμανίδη (ὅλα ὅσα εἶναι μὲ πλάγια γράμματα):

«Κατά τάς Φραγκικάς πηγάς τό θέμα περί FILIOQUE ἐκινήθη ὑπό τινος μοναχοῦ ὀνόματι Ἰωάννου τῶν Ἱεροσολύμων. Εἰς τό Ὄρος τῶν Ἐλαιῶν ὑπῆρχε μοναστήριον τῶν Φράγκων, ὅπου, κατά τό μόλις τότε τῷ 808 εἰσαχθέν ἐκεῖ φραγκικόν ἔθιμον, ἐψάλλετο τό Σύμβολον μετά τῆς προσθήκης. Οἱ Ρωμαῖοι (Ἕλληνες) μοναχοί κατηγόρησαν τούς Φράγκους ὡς αἱρετικούς. Οἱ Φράγκοι ἀπετάθησαν εἰς τόν Πάπαν Λέοντα Γ', ὅστις ἐνημέρωσε δεόντως καί τόν Κάρολον τόν ἐν τῇ Δύσει λεγόμενον Μέγαν. Τῷ 809 ὁ Κάρολος συνεκρότησε μεγάλην Σύνοδον ἐν Ἀκυϊσγράνω τῆς Ἱεραρχίας τῶν Φράγκων, ἥτις ἐθέσπισεν ὡς δόγμα τήν γενομένην περί τὸ 780 προσθήκην τοῦ FILIOQUE καί ἀφώρισε τούς μή συμφωνοῦντας. Παραδόξως τά πρακτικὰ δέν σώζονται. Ἀπό τά λεχθέντα ὅμως τῶν ἀποκρισαρίων τοῦ Καρόλου πρός Λέοντα Γ' φαίνεται ὅτι ἡ περί τοῦ FILIOQUE συζήτησις ἐν τῇ ἐν λόγῳ Συνόδῳ ἦτο θυελώδης. "Συχναῖς γάρ καί ἀλλεπαλλήλοις συζητήσεως βάλλεται προσβολαῖς ἡ καθ' ἡμᾶς Ἐκκλησία...". Τῷ 809 ἀπεστάλη τριμελής ἐπιτροπή, ἵνα ἐνημερώσῃ τόν Πάπαν περί τῶν πεπραγμένων καί, ὡς φαίνεται, ἵνα ἀποσπάσῃ τήν σύμφωνον γνώμην του.

»Περί τῆς ἐπισκέψεως ταύτης σῴζονται δύο ἐνδιαφέροντα πρακτικά, τό μέν δημοσιευμένον εἰς τήν συλλογήν τῶν πρακτικῶν τῶν Ρωμαϊκῶν Συνόδων, τό δέ τοῦ μοναχοῦ Σμαράγδου, ἑνός τῶν τριῶν Φράγκων ἀποκρισαρίων τοῦ Καρόλου, ὅστις ἐκράτησε λεπτομερές πρακτικόν τῶν περί τῆς προσθήκης συζητήσεως μεταξύ τοῦ Πάπα καί τῶν ἀποκρισαρίων. Παρά τήν Φραγκικήν προέλευσιν τῶν πρακτικῶν φαίνεται σαφῶς ἡ δογματικά Ὀρθόδοξος θέσις τοῦ Πάπα» (Τόμ. Α΄, σελ. 316, 317).
Ὀλίγον δέ κατωτέρω ἀναφέρει: «Ἤδη ὁ Κάρολος τῷ 794 ἀπεκήρυξε τούς Ρωμαίους, ὡς αἱρετικούς, διά τῆς ἐν τῇ Συνόδῳ τῆς Φραγκφούρτης καταδίκης τῆς Ζ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὅτε μετ' ἐπιμονῆς διεκήρυξαν οἱ Φράγκοι τὸ FILIOQUE εἰς ἀντίδρασιν πρός τά γραφόμενα τοῦ Κωνσταντινουπόλεως ἁγίου Ταρασίου περί ἐκ μόνου τοῦ Πατρός ἐκπορεύσεως, τό ὁποῖον εἶχεν ὑποστηρίξει καί ὁ Πάπας Ἀδριανός Α'» (σελ. 317).

Τό Filioque λοιπόν διεκηρύχθη ὡς δόγμα περί τά τέλη τοῦ Η΄ αἰῶνος ἤ ἀρχάς τοῦ Θ΄ καί μάλιστα μετά τήν Ζ΄ Οἰκουμενική. Τά περί Συνόδου λοιπόν τοῦ Τολέδο (589) πού ἀναφέρεις εἶναι προφανῶς παραπλανητικά καί μόνον οἱ Παπικοί καί κάποιοι Οἰκουμενιστές τά ἰσχυρίζονται καί τά ἐπικαλοῦνται. Ὁ ἅγ. Νικόδημος ἐν προκειμένῳ εἰς τό Πηδάλιο ἀναφέρει τά ἑξῆς ἱστορικά: «Ἀλλά γάρ καί πρό τοῦ Ἰωάννου τούτου ἡ ἐν Τολήτῳ συγκροτηθεῖσα Γ΄ Σύνοδος ἐπί Ῥικάρδου Βασιλέως Ἱσπανίας, ἐν ἔτει φπθ΄. ἄνευ τῆς προσθήκης ἐπρόσταξε νά ἀναγιγνώσκεται τό ἅγιον Σύμβολον εἰς τήν Ἰσπανίαν καί Γαλλίαν, ἀπαραλλάκτως, καθώς Ἰουστῖνος ὁ Βασιλεύς πρῶτος διέταξε τοῦτο νά ἀναγιγνώσκεται πρό τῆς Κυριακῆς εὐχῆς τοῦ Πάτερ ἡμῶν εἰς ὅλας τάς Ἐκκλησίας τῆς Ἀνατολῆς ἐν ἔτει φμε΄. Καί ὁ Ῥώμης δέ Λέων ὁ γ’. ἐν τῇ ἀρχῇ τοῦ θ’. αἰῶνος, Συνόδου ἐν Ἀκυϊσγράνοις γενομένης, καί ἐν αὐτῇ Ἰωάννου Μοναχοῦ Ἱεροσολυμίτου γενναίως κατά τῆς ἐν τῷ Συμβόλῳ προσθήκης ἠγωνισμένου, ἐρωτηθείς ἀπό τόν μέγαν Κάρολον τί περί τούτου φρονεῖ, ὄχι μόνον τήν προσθήκην ἀπεκήρυξεν, ἀλλά καί ὅλον τό ἅγιον Σύμβολον, ἄνευ ταύτης, ἐνέγλυψεν εἰς δύω πλάκας ἀργυρᾶς, εἰς τήν μίαν μέν ἑλληνικά, εἰς τήν ἄλλην δέ λατινικά, τάς ὁποίας καί ἀπέθετο εἰς τά μνημεῖα τῶν ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου, ὑπό ἀνάθεμα ποιήσας ἐκείνους ὁποῦ ἤθελαν τολμήσουν νά προσθέσουν, ἤ νά ἀφαιρέσουν ἀπό αὐτό, κατά τόν Καρδινάλην Βαρώνιον, καί Ἰησουΐτην Πετάβιον. Ἴδε καί τήν ἐν Φλωρεντίᾳ Σύνοδον ἀπό τῆς γ’. μέχρι ιζ΄. Συνελεύσεως, ὅπου τήν κακίστην ταύτην προσθήκην γενναιότατα οἱ καθ’ ἡμᾶς Ἕλληνες ἀπεσκοράκισαν, οἱ δέ Λατῖνοι μεμενήκασιν ἄφωνοι. Ταῦτα πάντα εἴπομεν περί τοῦ κοινοῦ Συμβόλου τῆς πίστεως» (Ζ΄ Καν. τῆς Γ΄ Οἰκουμ. ὑποσ). Σαφῶς λοιπόν ἀναφέρεται ἀπό τόν ἅγ. Νικόδημο ὅτι ἡ ἐν Τολέδῳ Σύνοδος ἐδέχθη τό Σύμβολο ἄνευ τῆς προσθήκης.

Ὁ π. Ἰωάννης ὁ Ρωμανίδης, ἐπίσης, ἀναφέρει στό προμνημονευθέν ἔργο του: «Πάντως ἡ συνήθης ἐκδοχή ὅτι τό FILIOQUE  παρεισήχθη εἰς τό Σύμβολον ἤδη εἰς τήν Ἰσπανίαν κατά τήν ἐν Τολέδῳ Σύνοδον τῷ 589, διότι ἡ διπλῆ ἐκπόρευσις ἀναφέρεται εἰς τόν τρίτον ἀναθεματισμόν καί εἰς τήν πρός τήν Σύνοδον ὁμολογίαν πίστεως τοῦ ἡγεμόνος τῶν Γότθων Ρηκαρήδου, δέν εὐσταθεῖ διότι εἰς τά διασωθέντα πρακτικά τό Σύμβολον τῆς Νικαίας Κωνσταντινουπόλεως ὑπάρχει ἡ χωρίς τήν προσθήκην ἢ μετ' αὐτῆς προστεθείσης ὅμως ὑπὸ μεταγενεστέρου χειρός, ὡς ἀνέπτυξεν ἐν ἄρθρῳ τοῦ ὁ A. E. Burn τῷ 1908» (Τόμ. Α΄, σελ. 326).

Εἶναι λοιπόν ἄξιον ἀπορίας πῶς αὐτά πού ἀπορρίπτουν ὡς ἀναληθῆ καί πλαστογραφημένα οἱ ἴδιοι οἱ Δυτικοί, ἀποτελοῦν γιά μᾶς ἐπιχειρήματα, τά ὁποῖα μάλιστα ὑποβοηθοῦν τήν ἐξάπλωσι τῆς αἱρέσεως.

Οἱ Πάπες λοιπόν τῆς μετά τήν Ζ’ Οἰκουμενική περιόδου εἶχαν σχίσμα μέ τούς Φράγκους ἐξαιτίας τοῦ Filioque, τό ὁποῖο αὐτοί ἐδέχοντο, καί τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς τήν ὁποία ἀπέρριπτον. Τήν ἱστορική αὐτή πραγματικότητα ἀναφέρει πάλι ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης: «Συντελεῖ εἰς τήν ἐν λόγῳ σύγχυσιν ταύτην τῶν Δυτικῶν ἱστορικῶν, α) ἡ κατά καιρούς βιαία κατάληψις τοῦ θρόνου τοῦ Πάπα Ρώμης ὑπό φραγκοφίλων ἤ Φράγκων ἐπισκόπων, τούς ὁποίους οἱ Δυτικοί ἱστορικοί ἐμφανίζουν ὡς σωτήρας τῆς Ἐκκλησίας ἀπό τήν κυριαρχίαν τῶν Ρωμηῶν  Λατίνων τῆς Μέσης Ἰταλίας ἤ τῆς Ρώμης.

Πρέπει, λοιπόν, νά τονισθῇ ὅτι ἐπί Μεγάλου Φωτίου ὑπῆρχε μόνιμον σχίσμα καί συγχρόνως δέν ἔγινε δογματικόν σχίσμα. Δηλαδή πρέπει νά ξεχωρίσωμεν σαφῶς τούς Φράγκους ἀπό τούς Λατίνους. Ἡ διάκρισις λησμονεῖται συνήθως, διότι μεταξύ ἄλλων ἐχρησιμοποίουν οἱ Φράγκοι ὡς ἐπίσημον γλῶσσαν των τήν Λατινικὴν καί, ὡς ἀποτέλεσμα τῆς ἐπὶ αἰῶνας προπαγάνδας των, ἐπεκράτησεν ἡ ἀνιστόρητος παράδοσις αὐτῶν ὅτι εἶναι οὗτοι συνέχεια τῆς Λατινικῆς Παραδόσεως.

Μεταξύ Φράγκων καί Ὀρθοδόξων ὑπῆρχεν ἐπί Μεγάλου Φωτίου μόνιμον δογματικόν σχίσμα ἐξ αἰτίας τοῦ FILIOQUE καὶ τῆς Ζ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

Ἀλλά μεταξύ Λατίνων καί Ἑλλήνων  Ρωμαίων οὔτε ὑπῆρχεν οὔτε ἔγινεν ἐπί Μεγάλου Φωτίου δογματικόν σχίσμα, ἀφοῦ εἰς τά θέματα ταῦτα τοῦ FILIOQUE καί τῆς Ζ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου ὑπῆρχεν ἀπόλυτος συμφωνία.

Οἱ Λατίνοι καί οἱ Ἕλληνες μέχρι τοῦ 1009 ἐθεώρουν ἀλλήλους ὡς ὁμοδόξους καί ὁμοεθνεῖς καί τούς Φράγκους ὡς ἑτεροδόξους καί ἑτερογενεῖς, ὡς φαίνεται σαφῶς ἀπό τάς κατά τῶν Φράγκων ἀποφάσεις καί τά πρακτικά τῆς ἐπί Μεγάλου Φωτίου Η' Οἰκουμενικῆς Συνόδου περί εἰκόνων καί FILIOQUE καί, ὡς φαίνεται τόσον σαφῶς ἀπό τό ἔργον τῶν Ἁγίων Κυρίλλου καί Μεθοδίου, οἱ ὁποῖοι ἐκήρυξαν τό ὀρθόδοξον Σύμβολον ἐν ἀντιθέσει πρός τό φραγκικόν, ὡς ὑπηρέται καί ἀντιπρόσωποι τῶν Ὀρθοδόξων Παπῶν τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης.

Σημειωτέον ὅτι ἡ ὑπό τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης ἀναγνώρισις, ὡς Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Ἰγνατίου καί μή ἀναγνώρισις τοῦ Φωτίου, εἶχε χαρακτῆρα κανονικόν καί οὐχί δογματικόν, ὡς ἀκριβῶς συμβαίνει μέ τήν ἐν συνεχείᾳ ἀναγνώρισιν τοῦ Φωτίου ὑπὸ τῆς Ρώμης.

Ὁ περί FILIOQUE καί Ζ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἀγών τοῦ Φωτίου ἐγένετο κατά τῶν ἐν Βουλγαρίᾳ Φράγκων ἱεραποστόλων καί τῶν φραγκοφίλων Λατίνων, ἀλλ' οὐχί κατά τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης, ἐν ᾗ τήν μεγίστην πλειοψηφίαν καί κυριαρχίαν εἶχον οἱ φιλέλληνες Λατίνοι (λατινόφωνοι Ρωμηοί), οἵτινες ἐθεώρουν ἑαυτούς φυσικά, ὡς Ρωμαίους, δηλαδή Ρωμῃούς, μέ αὐτοκράτορα ἐν Κωνσταντινουπόλει ἤ Νέᾳ Ρώμῃ.

Οὕτως ἐν τῇ ἐγκυκλίῳ ἐπιστολῇ του πρός τούς τῆς Ἀνατολῆς Ἀρχιερατικοὺς θρόνους ὁ Μέγας Φώτιος καταγγέλλει τούς ἐν Βουλγαρίᾳ Φράγκους ἱεραποστόλους καί τούς φραγκοφίλους λατινόφωνας Ρωμαίους ἐπί αἱρέσει, ἀλλά διαχωρίζει ἀπ' αὐτούς τόν φραγκόφιλον Πάπαν Νικόλαον τόν Α' διά τόν ὁποῖον ἀρκεῖται εἰς τήν κατ' αὐτοῦ περί τυραννίδος καί ἀνατροπῆς ἐκκλησιαστικῶν θεσμῶν κατηγορίαν, ἥτις ἔφθασεν εἰς Κωνσταντινούπολιν ἐξ Ἰταλίας» (Τόμος Α΄ σελ. 77).

Ἄν  λοιπόν, ἔτσι ἔχουν ἱστορικά τά πράγματα, ποῖο εἶναι τό πρόβλημα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐπικοινωνίας τῶν τεσσάρων Πατριαρχῶν μετά τοῦ Πάπα τῆς Ρώμης, τήν στιγμή πού  κατά τήν χρονική αὐτή περίοδο ἡ Ρώμη ἦτο Ὀρθόδοξη καί εἶχε σχίσμα μέ τούς Φράγκους ἐξ αἰτίας τοῦ Filioque καί τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς;

Κατ’ αὐτόν, λοιπόν, τόν τρόπο οἱ (4) Πατριάρχες τῆς Ἀνατολῆς ἐπικοινωνοῦσαν ἐκκλησιαστικῶς μέ τόν Πάπα. Ὁ Πάπας δηλαδή εἶχε ὀρθόδοξο φρόνημα, δέν ἐδέχετο τό Filioque καί προσπαθοῦσε νά μεταστρέψη καί τούς Φράγκους ἀπό τήν αἵρεσι. Ὅταν ἐκ τῶν ὑστέρων τό 1009 ὁ Πάπας Σέργιος εἰς τόν ἐνθρονιστήριο λόγο του ἐξεφώνησε τό Σύμβολο τῆς Πίστεως μετά τοῦ Filioque διεγράφη ἀπό τά δίπτυχα τῶν Ὀρθοδόξων Πατριαρχῶν τῆς Ἀνατολῆς καί ἀπό τότε ἄρχισε τό σχίσμα.

Αὐτά ὅλα, λοιπόν, πού γράφεις, πάτερ, «Οἱ δέ 4 Πατριάρχαι τῆς ἀνατολῆς ἐκοινώνουν μέν ἐπί τοσούτους αἰῶνας τῷ Ὀρθοδόξῳ μέν ἀλλά κοινωνοῦντι μεθ’ αἱρετικῶν Πάπα Ρώμης, στήν συνέχεια δέ ὅταν οἱ Πάπαι ἐξέκλιναν εἰς τήν αἵρεσιν, ἐμακροθύμουν καί ᾠκονόμουν ἐπ’ ἀρκετόν διάστημα τήν μετ’ αὐτῶν κοινωνίαν, εὐελπιστοῦντες –καί ὑποβοηθοῦντες διά τοῦ τρόπου αὐτοῦ– εἰς τήν ἐπιστροφήν τῆς ἐκπεσούσης Πρωτοθρόνου “Ἐκκλησίας” τῆς Ρώμης», εἶναι προφανῶς λάθος, διότι οἱ (4) Πατριάρχαι εἶχαν δικαίωμα νά κοινωνοῦν μέ τόν Πάπα, ἐφ’ ὅσον ἦτο Ὀρθόδοξος, ὅταν δέ ἐξέκλινε εἰς τήν αἵρεσι καί ἀπεδέχθη τό Filioque καί τό ὁμολόγησε δημοσίως κατά τήν χειροτονία του, πάραυτα διεγράφη ἀπό τά δίπτυχα.

(π. Εὐθύμιου Τρικαμηνᾶ, «ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΠΡΟΣ ΕΓΚΡΙΤΟΝ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗ ΜΟΝΑΧΟ»).

Μερικὰ ἀκόμα συμπληρωματικά.

Καὶ ἡ καθηγήτρια Α.Π.Θ. Κοντοστεργίου γράφει: «Η Ορθόδοξος Ανατολική Εκκλησία μέχρι του Θ΄ αιώνος δεν αντέδρασεν επισήμως, διότι εξελάμβανε το Filioque ουχί ως δόγμα, αλλά ως θεολογούμενον, αφού και η Εκκλησία της Ρώμης το απέκρουεν αυτό εξ ίσου. Το πρόβλημα προέκυψε περί το 866, όταν οι απεσταλμένοι του πάπα Νικολάου Α' επεχείρησαν να εισαγάγουν αυτό εις την ορθόδοξον Βουλγαρίαν».

(Δεσποίνης Δ. Κοντοστεργίου, «Μέγας Φώτιος», Θεσσαλονίκη 1995, εἰς http://apostoliki-diakonia.gr).

Σὲ ἄλλο σημεῖο ὁ Ρωμανίδης γράφει τὸ ἑξῆς σημαντικό:

«Σημειωτέον ὅτι ἡ Η' Οἰκουμ. Σύνοδος ἀναθεματίζει 1) τοὺς μὴ ἀποδεχομένους τὴν Ζ' Οἰκουμ. Σύνοδον καὶ 2) τοὺς προσθέσαντας ἢ ἀφαιρέσαντάς τι εἰς τὸ Σύμβολον, χωρὶς ὅμως νὰ κατονομάζωνται οἱ ἐν λόγῳ αἱρετικοί, πράγμα πρωτοφανὲς ἐν τοῖς πρακτικοῖς καὶ ὅροις Οἰκουμενικῶν καὶ Τοπικῶν Συνόδων. Τὸ φαινόμενον τοῦτο ἐξηγεῖται μόνον βάσει τῆς ἀνωτέρω περιγραφείσης γενικῆς καταστάσεως τῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Κάτω Ἰταλίας καὶ τῆς ἰσχύος τοῦ Πάπα μεταξὺ τῶν ἡγεμόνων καὶ τοῦ κλήρου τῆς Εὐρώπης. Φαίνεται ὅτι πράγματι ὑπῆρχεν, ἢ ὁ Ἰωάννης ἐνόμιζεν ὅτι ὑπῆρχε, δυνατότης ἀφαιρέσεως τοῦ Filioque ἀπὸ τὸ Σύμβολον τῶν Φράγκων καὶ τῶν Λογγοβάρδων» (Ρωμανίδη Ἰω., Δογματικὴ καὶ Συμβολικὴ Θεολογία, τόμ. Α΄, σελ. 372-373).

Ἐπίσης, διασώζεται καὶ ἐπιστολὴ τοῦ Πάπα Ἰωάννη τοῦ Η’ μὲ τὴν ἑξῆς διαφωτιστικὴν ὡς πρὸς τὴν ἀποδοχὴ τοῦ Filioque διαβεβαίωσή του πρός τόν Μ. Φώτιο:

«...παραδηλοῦμεν τῇ αἰδεσιμότητί σου, ἵνα περί τοῦ ἄρθρου τούτου, δι’ ὅ συνέβη τά σκάνδαλα μέσον τῶν Ἐκκλησιῶν τοῦ Θεοῦ, ἔχῃς πληροφορίαν εἰς ἡμᾶς, ὅτι οὐ μόνον οὐ λέγομεν τοῦτο, ἀλλά καί τούς πρῶτον θαρρήσαντας τῇ ἑαυτῶν ἀπονοίᾳ τοῦτο ποιῆσαι, παραβάτας τῶν θείων λόγων κρίνομεν καί μεταποιητάς τῆς θεολογίας τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ καί τῶν Ἀποστόλων καί τῶν λοιπῶν πατέρων, οἵ συνελθόντες συνοδικῶς παρέδωκαν τό ἅγιον Σύμβολον καί  μετά τοῦ Ἰούδα αὐτούς τάττομεν» (Δοσιθέου Ἱεροσολύμων, Τόμος Χαρᾶς σελ. 595, Φωτίῳ Πατριάρχῃ Κων/πόλεως Mansi 17A, 525 AB).

Ἔγραφε ὁ πάπας Ἰωάννης Η΄ τὸ 879 πρὸς τὸν αὐτοκράτορα, ὅτι ἀποδέχεται τὸν Φώτιο ὡς κανονικὸ Πατριάρχη. «Ἀποδέξασθε Φώτιον τὸν θαυμασιώτατον καὶ εὐλαβέστατον Ἀρχιερέα... τῶν θείων ἐντολῶν ἀνεπαίσχυντον ἐργάτην».

Ἡ δὲ ἀντιπροσωπεία τοῦ Πάπα Ἰωάννη τοῦ Η΄ ἀνεφώνησαν κατὰ τὴν σύνοδον τοῦ 879 (τὴν Η΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, δηλ.). «Εἴ τις αὐτόν (τὸν Φώτιον) οὐκ ἔχει Πατριάρχην ἅγιον καὶ τὴν μετ’ αὐτοῦ κοινωνίαν οὐκ ἀσπάζεται, ἔστω ἡ μερὶς αὐτοῦ μετὰ τοῦ Ἰούδα καὶ μὴ συγκαταλέγεται ὅλως μετὰ Χριστιανῶν».

Σημάτης Παναγιώτης