Ευαγγελιστής Λουκάς. «Ὁ ἰατρὸς ὁ ἀγαπητός» (+Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

     

   Σήμερα, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἑορτὴ καὶ  πανήγυρις. Ἑορτάζει ἕνας ἀπὸ τοὺς  ἀστέρες ποὺ σελαγίζουν στὸν οὐρανὸ τῆς  ἁγίας μας Ἐκκλησίας, ὁ ἅγιος Λουκᾶς. 

     Τί ἦταν ὁ ἅγιος Λουκᾶς; Δὲν ἀρκεῖ ν᾿  ἀκοῦμε τὸ ὄνομα καὶ νὰ πανηγυρίζουμε τὴ  μνήμη ἑνὸς ἁγίου. Πρέπει νὰ γνωρίζουμε  τὸν βίο του καὶ πρὸ παντὸς νὰ μιμούμεθα  τὶς ἀρετές του. Ὅπως εἶπε ὁ ἱερὸς  Χρυσόστομος, ἑορτὴ ἁγίου εἶνε μίμησις  τοῦ ἁγίου. Γι᾿ αὐτὸ κ᾿ ἐγὼ θὰ πῶ λίγες  λέξεις γιὰ τὸν ἅγιο αὐτόν.

     Λουκᾶς! Καὶ μόνο τὸ ὄνομά του κάτι  φανερώνει· ἔχει σημασία. Ἡ λέξι  Λουκᾶς, ὅπως λένε οἱ φιλόλογοι,  προέρχεται ἀπὸ τὴ ῥίζα λοὺξ τῆς  λατινικῆς γλώσσης (lux) ποὺ σημαίνει φῶς.  Ἀπὸ αὐτὴν παράγονται καὶ ἄλλες λέξεις.  Λόγου χάριν ἡ λέξι λύκειο· ἔχει  σχέσι ἡ λέξι λύκειο μὲ τὴ λέξι Λουκᾶς.  Λύκειο σημαίνει τὸ σχολειὸ ποὺ φωτίζει  – κι ἀλλοίμονο ἂν δὲ φωτίζῃ ἀλλὰ  σκοτίζῃ. Λύκειο = σχολεῖο ποὺ φωτίζει,  καὶ Λουκᾶς = φωτεινός. Αὐτό θὰ πῇ  Λουκᾶς, φωτεινὸς – λαμπρός.

Δὲν ἦταν βέβαια ἐξ ἀρχῆς φωτεινός.  Διότι ἀρχικὰ ἦταν εἰδωλολάτρης.  Γεννήθηκε τότε ποὺ ὅλοι λάτρευαν τὰ  κτίσματα καὶ τὰ ἔκαναν θεούς. Ἦταν  Ἕλλην στὴν καταγωγή. Πατρίδα του ἦταν  ἡ Ἀντιόχεια, μεγάλο κέντρο τοῦ  Ἑλληνισμοῦ στὴν Ἀνατολή. Αὐτὸς εἶνε ὁ  βίος του πρὸ Χριστοῦ, μέχρι νὰ πιστέψῃ. Τὸ ἐπάγγελμά του ἦταν ἰατρός (ὑπῆρχε  τότε ἰατρικὴ σχολὴ στὴν Τύρο).

Ἀκόμα,  κατὰ τὴν παράδοσι, εἶχε καὶ τὸ τάλαντο νὰ  ζωγραφίζῃ εἰκόνες. Ἀσκῶν τὴν ἰατρικὴ  βρέθηκε στὰς Θήβας τῆς Βοιωτίας, καὶ  τότε ἄκουσε τὸν ἀπόστολο Παῦλο,  γνωρίστηκε μαζί του, πίστεψε στὸ  Χριστό, βαπτίσθηκε Χριστιανός, καὶ  ὠνομάσθηκε πλέον Λουκᾶς – φωτεινός.

Στὸ ἑξῆς ἀκολούθησε τὸν ἀπόστολο Παῦλο.  Ἡ ζωὴ τοῦ Παύλου ὅμως δὲν ἦταν σὰν τὴ ζωὴ  τῶν σημερινῶν παπάδων καὶ δεσποτάδων,  ποὺ περνοῦμε ἐν ἡσυχίᾳ καὶ σχετικῇ  ἀνέσει· ἦταν ζωὴ σκληρά· εἶχε φτώχεια,  ταλαιπωρία, διωγμούς, ναυάγια,  μαρτύριο, σταυρό. Πόσες φορὲς δὲν  κατεδιώχθη, δὲν συνελήφθη, δὲν  ἐμαστιγώθη, δὲν ἐφυλακίσθη, δὲν  ἐλιθοβολήθη, ἀπὸ ἰουδαίους καὶ  εἰδωλολάτρες καὶ Ῥωμαίους  αὐτοκράτορες; Καὶ τέλος ἀπεκεφαλίσθη  στὶς φυλακὲς τῆς Ῥώμης. Σὲ ὅλες αὐτὲς τὶς περιπέτειες ὁ Λουκᾶς  δὲν ἐγκατέλειψε τὸν Παῦλο.

Ἔμεινε  κοντά του· κοντά του στὶς περιοδεῖες,  κοντά του στὶς ἀσθένειες, κοντά του σ᾿  ὅλες τὶς θλίψεις, μέχρι τέλους τῆς  ζωῆς του. Μεταξὺ τῶν συνεργατῶν τοῦ  Παύλου κορυφαία θέσι ἔχει ὁ Λουκᾶς,  γιὰ τὸν ὁποῖο λέει· «Λουκᾶς ὁ ἰατρός, ὁ  ἀγαπητός» (Κολ. 4,14). Τὸν ὀνομάζει ἰατρό,  γιατὶ καὶ στὸν ίδιο πολλὲς φορὲς φάνηκε  χρήσιμος, ὅταν ὁ ἀπόστολος Παῦλος  ἀσθενοῦσε καὶ εἶχε ἀνάγκη ἰατρικῶν  περιποιήσεων.

Ὁ Λουκᾶς δὲν εἶδε τὸ Χριστὸ μὲ τὰ μάτια  του. Ἀλλὰ τί μὲ τοῦτο; ἄκουσε γιὰ τὸν  Κύριο ἀπὸ ἐκείνους ποὺ ὑπῆρξαν  «αὐτόπται καὶ ὑπηρέται» τοῦ  ἀποστολικοῦ κηρύγματος (Λουκ. 1,2) καὶ  ἰδιαιτέρως ἀπὸ τὸν ἀπόστολο Παῦλο. ῎ Ετσι σχημάτισε σαφῆ ἐντύπωσι, ὥστε νὰ  μπορῇ νὰ δώσῃ πιστὴ εἰκόνα γιὰ τὸν  Κύριο, γιὰ τοὺς ἀποστόλους καὶ τὴ ζωὴ τῆς  πρώτης Ἐκκλησίας. Πίστεψε βαθειά. Καὶ  αὐτὸ ποὺ πίστεψε τὸ κήρυξε. Κι ἀφοῦ ὁ  ἀπόστολος Παῦλος τελείωσε τὸ δρόμο  του, ὁ Λουκᾶς ἔφυγε ἀπὸ τὴ Ῥώμη. Ἄρχισε  νὰ περιοδεύῃ καὶ νὰ κηρύττῃ τὸ  εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ.

Γύρισε ὅλη τὴν  Ἑλλάδα, καὶ τέλος ἐπανῆλθε στὰ μέρη τῶν  Θηβῶν, ὅπου κατὰ μία παράδοσι ἔγινε  ἐπίσκοπος, καὶ ἐκεῖ παρέδωσε  εἰρηνικῶς τὴν ἁγία του ψυχὴ σὲ ἡλικία 80  ἐτῶν.

Κήρυξε μὲ τὴ γλῶσσα του, κήρυξε μὲ τὴ ζωὴ  καὶ τὸ παράδειγμά του, κήρυξε μὲ τὰ  θαύματά του. Θὰ κηρύττῃ ὅμως στοὺς  αἰῶνας καὶ μὲ τὰ θεόπνευστα  συγγράμματά του, καὶ ἰδίως μὲ τὸ  Εὐαγγέλιό του.
Ὅποιος διαβάζει τὸ κατὰ Λουκᾶν  Εὐαγγέλιο, νομίζει ὅτι βλέπει νὰ  παρελαύνῃ ἐμπρός του ὁ βίος τοῦ Ἰησοῦ  Χριστοῦ σὰν σὲ κινηματογραφικὴ ταινία.  Κάποιος σοφὸς εἶπε, ὅτι ἀπ᾿ ὅλα τὰ βιβλία  ποὺ διάβασε ἐκεῖνο ποὺ τοῦ προκάλεσε  μεγαλυτέρα συγκίνησι εἶνε αὐτό.

Τὸ  Εὐαγγέλιο τοῦ Λουκᾶ εἶνε τὸ γλυκύτερο  εὐαγγέλιο. Τὸ χαρακτήρισαν εὐαγγέλιο  τῆς ἀγάπης, τῆς συγγνώμης, τῶν  οἰκτιρμῶν, εὐαγγέλιο τῆς  εὐσπλαγχνίας τοῦ Θεοῦ. Διότι  ὑπάρχουν σ᾿ αὐτὸ περικοπές, ποὺ  δείχνουν τὸ θεῖο ἔλεος. Μία ἀπ᾿ αὐτὲς  εἶνε ἡ ἑξῆς.
Στὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Λουκᾶ βρῆκε θέσι –  ποιός; Μιὰ ἁμαρτωλὴ γυναίκα.

Εἶχε  διαπράξει ὄργια. Γνώρισε πολλοὺς  ἄνδρες καὶ διεφθάρη. Οἱ δῆθεν ἅγιοι τοῦ  Ἰσραήλ, οἱ γραμματεῖς καὶ φαρισαῖοι, ἡ  ἐλὶτ ἐκείνης τῆς κοινωνίας, δὲν τὴν  πλησίαζαν, δὲν τῆς ἔλεγαν οὔτε  καλημέρα. Ἡ γυναίκα αὐτὴ ἦρθε μιὰ μέρα  στὸ Χριστό. Ἐκεῖνος δὲν τὴν ἔδιωξε. Τὴν  ἄφησε, τὸν πλησίασε, γονάτισε, ράντισε  τὰ πόδια του μὲ τὰ δάκρυά της καὶ μὲ τὰ  μύρα της, ἔκανε τὰ μαλλιά της πετσέττα  καὶ σκούπισε τὰ ἄχραντα πόδια τοῦ  Κυρίου. Ἐπειδὴ ὅμως ὁ Χριστὸς δέχθηκε  τὶς ἐκδηλώσεις αὐτές, οἱ ἄλλοι  σκανδαλίσθηκαν. Πώ πω τί κάνει! εἶπαν·  ἂν ἦταν προφήτης, θὰ ἤξερε τί εἶν᾿ αὐτὴ  ποὺ τὸν ἀγγίζει… Καὶ τότε ὁ Χριστὸς εἶπε  ἕνα μεγάλο λόγο, ποὺ δὲν ὑπάρχει  ζυγαριὰ νὰ τὸν ζυγίσουμε – ἐμένα τὸ  χωρίο αὐτὸ μὲ συγκινεῖ βαθύτατα.  Ἀκοῦστε τί λέει· «Ἀφέωνται αἱ  ἁμαρτίαι αὐτῆς αἱ πολλαί, ὅτι ἠγάπησε  πολύ» (Λουκ. 7,47). Δηλαδή· δὲν τὸν  ἀγάπησαν οἱ γραμματεῖς καὶ φαρισαῖοι,  δὲν τὸν ἀγάπησαν οἱ διανοούμενοι τῆς  ἐποχῆς, δὲν τὸν ἀγάπησαν οἱ Ῥωμαῖοι·  τὸν ἀγάπησε αὐτὴ ἡ ταλαίπωρος γυναίκα  καὶ ἔχυνε πικρὰ δάκρυα μετανοίας. Αὐτὴ  αἰσθάνθηκε τὴ λύτρωσι ποὺ χαρίζει ὁ  Χριστός.

Τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Λουκᾶ εἶνε εὐαγγέλιο  τῆς χαρᾶς. Ἀρχίζει ἀπὸ τὸν εὐαγγελισμὸ  τῆς Θεοτόκου μὲ τὸ χαιρετισμὸ τοῦ  Γαβριὴλ «Χαῖρε, κεχαριτωμένη…» (Λουκ.  1,28), προχωρεῖ μὲ τὴ γέννησι τοῦ Χριστοῦ  καὶ τὸ χαρμόσυνο ἀγγελικὸ μήνυμα «Ἰδού  εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαρὰν  μεγάλην…» (ἔ.ἀ.. 2,10), καὶ τελειώνει πάλι  μὲ τὴ χαρὰ τῶν ἀποστόλων ὅταν εἶδαν τὸ  Χριστὸ ν᾿ ἀναλαμβάνεται στοὺς  οὐρανούς· «Καὶ αὐτοί, προσκυνήσαντες  αὐτὸν ὑπέστρεψαν εἰς Ἰερουσαλὴμ μετὰ  χαρᾶς μεγάλης» (ἔ.ἀ.. 24,52). Τὸ Εὐαγγέλιο  εἶνε χαρά. Δὲν ὑπάρχει πουθενὰ ἀλλοῦ  ἀληθινὴ χαρά. Ἡ χαρὰ εἶνε ὁ Χριστός.  Ὅποιος δοκιμάσῃ, πλησιάσῃ, πιστέψῃ  ὅπως ὁ Λουκᾶς, θὰ δῇ ὅτι ἡ λύπη  γίνεται χαρὰ καὶ τὸ σκότος φῶς.

Ὅλοι, ἀγαπητοί μου, ε μεθα ἀσθενεῖς  ―ὄχι τόσο σωματικῶς ὅσο ψυχικῶς― καὶ  ὅλοι ἔχουμε ἀνάγκη θεραπείας. Γι᾿ αὐτὸ  ὁ Χριστὸς θεμελίωσε τὴν Ἐκκλησία του,  γιὰ νὰ εἶνε αὐτὴ τὸ θεραπευτήριο ὅλων  τῶν ἀνθρώπων. Ἐκεῖ ὁ διος, «ὁ ἰατρὸς  τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν» (θ.  Λειτ.), προσφέρει τὴ νοσηλεία, τὸ  φάρμακο καὶ τὴ θεραπεία. Συνεργάτες  του στὸ θεραπευτικὸ αὐτὸ ἔργο καλεῖ  ἐκλεκτοὺς ἀνθρώπους, τοὺς ἁγίους  ἀποστόλους, τοὺς ἁγίους πατέρας καὶ  τοὺς σημερινοὺς κληρικούς.

Ἰατρὸς σωμάτων, ποὺ ἔθετε τὴν ἐπιστήμη  του στὴν ὑπηρεσία κάθε πονεμένου  ἀσθενοῦς ἦταν ὁ Λουκᾶς. Εἶχε ὅμως καὶ  αὐτὸς ἀνάγκην ἰατροῦ, ἰατροῦ τῆς ψυχῆς.  Καὶ βρῆκε τὸν ἰατρό. Τὸν βρῆκε στὸ  πρόσωπο τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ὁ  ὁποῖος τὸν ὡδήγησε στὸ θεραπευτήριο  τῆς Ἐκκλησίας. Ἀλλὰ καὶ ὁ ἀπόστολος  Παῦλος, προτοῦ νὰ προσφέρῃ στὸ Λουκᾶ  τὴν ψυχικὴ θεραπεία, τὴν εἶχε καὶ ὁ διος  δεχθῆ, τότε ποὺ βάδιζε πρὸς τὴ Δαμασκό,  ἀπὸ αὐτὸν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν  Χριστόν, ποὺ εἶνε ὁ Ἰατρὸς τῶν ἰατρῶν.  Δηλαδὴ καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος καὶ ὁ  εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς στὴν Ἐκκλησία τοῦ  Χριστοῦ προσῆλθαν ὡς ἀσθενεῖς, καὶ  ἀφοῦ θεραπεύθηκαν μὲ τὴ χάρι τοῦ Κυρίου  ἔγιναν ἰατροὶ τῶν ἄλλων.

Ἐπὶ τῇ ἑορτῇ τοῦ ἰατροῦ ἁγίου Λουκᾶ  ἀπευθύνομαι τώρα πρὸς τοὺς ὁμοτέχνους  του.

Ἀγαπητοί μας ἰατροί, νοσηλευταὶ καὶ  ὅλοι ὅσοι ὑπηρετεῖτε μὲ κάθε τρόπο τὸν  ἀσθενῆ! Κανείς δὲν ὑποτιμᾷ τὴν ἀξία  τῆς προσφορᾶς σας· ὅλοι τὴν  ἀναγνωρίζουμε καὶ τὴν ὁμολογοῦμε. Θέλω  ὅμως νὰ σᾶς ὑπενθυμίσω, ὅτι ὁ ἄνθρωπος  δὲν εἶνε μόνο σῶμα, εἶνε καὶ ψυχή· καὶ  ὅτι κ᾿ ἐσεῖς, ποὺ προσφέρετε νοσηλεία  καὶ θεραπεία στὰ σώματα τῶν ἄλλων,  ἔχετε καὶ οἱ διοι ἀνάγκη θεραπείας τῆς  ψυχῆς σας. Ἔχετε ψυχὴ ἀθάνατη καὶ  ἀνεκτίμητη, φροντίστε γι᾿ αὐτήν.  Βλέπετε καθημερινῶς τὴν  πραγματικότητα, ὅτι ἡ ζωὴ αὐτὴ  τελειώνει. Φροντίστε γιὰ τὴν αἰωνία  θεραπεία σας. Μιμηθῆτε σ᾿ αὐτὸ τὸν  προστάτη σας ἅγιο Λουκᾶ.Πλησιάστε μὲ  πίστι τὸν Ἰατρὸ τῶν ἰατρῶν, τὸν  θεραπευτὴ ὁλοκλήρου τῆς ἀνθρωπίνης  ὑπάρξεως.

Εὔχομαι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς  Χριστός ,διὰ πρεσβειῶν τοῦ  εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ, νὰ εἶνε πάντοτε  μαζί σας· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία  ἔγινε στὸν ἱ. ναΰδριο Εὐαγγελιστοῦ  Λουκᾶ Νοσοκομείου Φλωρίνης τὴν Παρασκευή 18-10-1985.