Ημερίδα π. Θ. Ζήση: «Μια “ενδιάμεση” βαθμίδα εκκλησιολογίας μεταξύ Ορθοδοξίας και οικουμενισμού»

«Κύριε! Που αι αρχαίαι ημέραι;…»

(Επίσκοπος Αυγ. Καντιώτης – «Ακολούθει μοι»)

Τοῦ Ν. ΣΑΚΑΛΑΚΗ

Από τη συνοπτική αυτή προσευχητική, εναγώνια φωνή, καθίσταται φανερή η ταπείνωση και η εξ αυτής υπακοή του π. Αυγουστίνου στην Εκκλησία.

Εκφράζει πόνο, χαρακτηριστικό της αγάπης, όπως υπογραμμίζεται και στο Άσμα, διότι όποιος αγαπά Χριστοκεντρικά είναι έτοιμος και για τον θάνατο: «Κραταιά ως θάνατος (η) αγάπη» (Άσμα η΄,6).

Αναμφίβολα, στη ζωή του ο π. Αυγουστίνος πόνεσε, σταυρώθηκε και θανατώθηκε (ως προαίρεση) για την Εκκλησία.

Πρόκειται για ερώτημα με θεμέλια, πέρα από την σύγχυση και την ρευστότητα του κόσμου. Ευαγγελικά–Πατερικά, στάθηκε ασάλευτος στα παραγγέλματα του Χριστού. Να υπογραμμίσουμε, ότι η πνευματική νομιμότητα στην Εκκλησία θεμελιώνεται όταν Κλήρος και Λαός ενεργούν «Δι’ ερωτήσεως Πατέρων» και όχι αφ’ εαυτών. Συχνά οι πιστοί και οι πνευματικοί, παραποιούν τον πνευματικό αυτό νόμο και δεν ερωτούν την Συνοδική χορεία των Πατέρων–ποιμένων της Εκκλησίας, ως καθαρής και αγίας, λόγω της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος στις Οικουμενικές Συνόδους και στη ζωή τους.

Το ερώτημα αυτό, προσευχή μάλλον, από έναν άγιο επίσκοπο, δεν εκφράζει απλά ένα όραμα, μια ιδεαλιστική σύλληψη, ίσως ουτοπία για πολλούς. Εκφράζει τον δυναμισμό της Εκκλησίας και, το κυριότερο, την «δύναμη εξ ύψους» (Ισαάκ Σύρος), που είχε χαρισματικά ο π. Αυγουστίνος. Στην επισκοπική του εμβέλεια, με το δυναμισμό της Εκκλησίας, αντιμετώπιζε προβλήματα πίστεως και ζωής, συνειδήσεως και ηθικής, δικαιοσύνης και ελευθερίας.

Γνωστές οι παρεμβάσεις του σε (εκτός των άλλων):

- Προβλήματα Παιδείας

- Θέματα Εθνικής Οικονομίας

- Ζητήματα δικαιοσύνης, Κρατικής και Εκκλησιαστικής

- Θέματα Ορθοδόξου ήθους

Και το κυριότερο, σε θέματα Πίστεως.

Στην πνευματική ανάλυση του ερωτήματος: «Κύριε! Που αι αρχαίαι ημέραι;…», διαβάζουμε: «Ενώ κατά τους χρόνους των διωγμών, η αρχιερωσύνη ήτο, κατά τους λόγους του Χριστού, διακονία ψυχών, υπέρτατη θυσία και σταυρός καθημερινός, κατά τους μετέπειτα αιώνας εις την Εκκλησία εισώρμησε το κοσμικόν φρόνημα και η πνευματική εξουσία των επισκόπων μετεβλήθη εις κοσμικής εξουσίαν με όλα τα γνωρίσματα των αρχόντων των εθνών, τους οποίους τόσον ήλεγξε και κατεδίκασεν ο Χριστός» (Βιβλίο «Ακολούθει μου»).

Στο θεολογικό πλαίσιο του ερωτήματος εντάσσεται και η σημερινή προσπάθεια εναρμονίσεως Ορθοδοξίας και οικουμενισμού. Στηλιτεύει δηλ. ο π. Αυγουστίνος τις σημερινές ποιμαντικές παρουσίες (Επίσκοποι, Κληρικοί, ηγούμενοι, κ.λ.π.), που δεν δίνουν τις απαντήσεις στον οικουμενισμό, τις προερχόμενες από το Ορθόδοξο βάθος και ήθος. Αντίθετα, οι σημερινές ποιμαντικές ηγεσίες, οι Μονές, οι Ενορίες, οι κύκλοι Γραφής, δικαιολογούν τη στάση τους ως διάκριση–οικονομία.

Ποιος βεβαιώνει το κύρος της θέσεως αυτής; Η Γραφή; Αναμφίβολα, όχι! Διότι οικουμενισμός σημαίνει ενότητα χωρίς ορθή πίστη, και συγκρητισμός σημαίνει: Όλοι έχουν μέρος της αλήθειας, ας μείνουν σ’ αυτά! Τους δικαιώνει η Πατερική διδασκαλία; Ούτε αυτή!

Ο Ι. Χρυσόστομος παρατηρεί:

«Καθάπερ γαρ εν τοις βασιλικοίς νομίσμασιν ο μικρόν του χαρακτήρος περικόψας, όλον το νόμισμα κίβδηλο ειργάσατο∙ ούτω και ο της υγιούς πίστεως και το βραχύτατον ανατρέψας, τω παντί λυμαίνεται, επί τα χείρονα προϊών από της αρχής. Πού τοίνυν εισίν οι φιλονεικίας ημάς κρίνοντες ένεκεν της προς τους αιρετικούς διαστάσεως; Που νυν εισίν οι λέγοντες ουδέν μέσον είναι ημών κακείνων, αλλ’ από φιλαρχίας την διαφοράν γίνεσθαι; Ακουέτωσαν τι φησιν ο Παύλος, ότι το ευαγγέλιον ανέτρεψαν οι και μικρόν τι καινοτομούντες» (Προς Γαλάτας, Ε.Π.Ε. τόμος 20). Μετάφραση: «Διότι όπως και εις τα βασιλικά νομίσματα όποιος κόψη ολίγον ό,τι έχει χαραχθεί επάνω, καθιστά κίβδηλον όλον το νόσμισμα, έτσι και εκείνος ο οποίος διαστρέφει και το ελάχιστον από την υγιή πίστιν, καταστρέφει τα πάντα, εκπίπτων εις χειρότερα από ό,τι πριν πιστέψει. Που είναι λοιπόν όσοι μας κατηγορούν δια φιλονεικίαν εξ αιτίας της προς τους αιρετικούς διαστάσεως; Που είναι τώρα όσοι λέγουν ότι ουδεμίαν διαφοράν έχομεν με εκείνους, αλλ’ η διαφορά δημιουργείται από την φιλαρχίαν; Ας ακούουν τι λέγει ο Παύλος, ότι διέστρεψαν το Ευαγγέλιον και κατ’ ελάχιστον μόνο καινοτομούντες».

Στη «σύνοδο» της Κρήτης αλλοιώθηκε το χρυσό, βασιλικό νόμισμα, που λέγεται Ορθοδοξία.

Συνοπτικά, αλλοίωσε–αφαίρεσε τις εξής αλήθειες:

- Η Ορθοδοξία είναι η μόνη αληθινή Εκκλησία

- Το βάπτισμα των αιρέσεων δεν σώζει

- Το Π.Σ.Ε. είναι όργανο αιρετικό, πανθρησκείας

- Ο οικουμενισμός είναι παναίρεση

- Οι άλλες θρησκείες δεν είναι δρόμοι σωτηρίας

- Ο παπισμός και ο Προτεσταντισμός είναι αιρέσεις

Πολλά χρόνια πριν (1954) το ερώτημα–αγωνία του π. Αυγουστίνου είχε τη μορφή θέσης. Στο βιβλίο του «ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΚΑΙ ΖΩΣΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ» διαβάζουμε: «Μία δε ούτω πως διοικουμένη Εκκλησία (κατά τους θείους και Ι. Κανόνες) δεν είναι δυνατόν παρά να αποκόψη την γάγγραιναν, τα σεσηπότα μέλη, τα οποία ένεκεν σατανικής εμμονής εις την πλάνην και την φαυλότητα του βίου λυμαίνονται την ηθικήν και το δόγμα της Ορθοδοξίας» (Σελ. 183).

Σήμερα, στις συνάξεις–ημερίδες των Ορθοδόξων, βλέπουμε συναίσθηση Ορθοδοξίας, σκέψεις Ορθοδοξίας, αναφορά στους Ι. Κανόνες, που δεν μπορούν –δυστυχώς– να εκφρασθούν και συλλογικά, καθολικά, ως θέληση της Ορθοδοξίας.

Στην πρόσφατη ημερίδα της Θεσσαλονίκης, προτάθηκε από τους π. Θεόδωρο Ζήση και π. Νικόλαο Μανώλη μια «ενδιάμεση» βαθμίδα εκκλησιολογίας μεταξύ Ορθοδοξίας και οικουμενισμού, που σε καμμία περίπτωση δεν απελευθερώνει την Εκκλησία από τον θανάσιμο εναγκαλισμό του Οικουμενισμού. Η ακρίβεια του 15^ου κανόνα είναι η μόνη ευλογημένη εκκλησιαστική προοπτική. Σε αντίθεση με τον π. Επιφάνιο Θεοδωρόπουλο, ο Ι. Χρυσόστομος διδάσκει: «Διότι εάν, όσοι επιχειρούν να παρεκτρέπονται και να διαστρέφουν κατ’ ελάχιστον τους θείους θεσμούς, εδέχοντο από την αρχήν την πρέπουσαν επιτίμησιν, δεν θα είχε γεννηθή η παρούσα επιδημία και δεν θα επεκράτει τέτοιος χειμώνας στις Εκκλησίες (Προς Γαλάτας, τόμος 20, Ε.Π.Ε.).

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ