«Απόδειξις του μη Πνεύματι άγεσθαι Αγίω το ψευδείς έχειν εν εαυτοίς τας υπολήψεις»

(Μ. Βασίλειος – Επιστολή (223) προς Ευστάθιον Σεβαστηνόν)

Τοῦ Ν. ΣΑΚΑΛΑΚΗ

Για τον Μ. Βασίλειο και για τους Πατέρες, σύμφωνα με την διδασκαλία της Εκκλησίας, η θέση του ανθρώπου στον κόσμο συγκροτείται στα όρια του Πνευματικού νόμου, ως παιδαγωγού και φύλακα της ανθρωπότητας. Στην επιστολή (223) υπογραμμίζει ο Μ. Βασίλειος τον θεμελιώδη ρόλο του Αγίου Πνεύματος στην πορεία της Εκκλησίας, ως απαράβατο πνευματικό νόμο. Ειδικότερα, σε στιγμές κρίσεως, καθοριστικές για την Εκκλησία και τον άνθρωπο, η

καταφυγή στον πνευματικό νόμο του Θεού αναδεικνύει το αληθινό νόημα των περιστάσεων, διότι φανερώνεται η Θεία Αλήθεια – Πρόνοια.

Για τη διαίρεση που δημιουργήθηκε, λόγω συκοφαντιών του Ευσταθίου Σεβαστείας προς το πρόσωπο του Μ. Βασιλείου, ότι δηλ. συμφωνούσε με τις απόψεις του Απολιναρίου, ο Ι. Πατήρ γράφει απαντητικά στους κακόδοξους και κακοπροαίρετους κατηγόρους του: «απόδειξις του μη Πνεύματι άγεσθαι Αγίω το ψευδές έχειν εν εαυτοίς τας υπολήψεις» δηλ. «απόδειξις του ότι δεν οδηγούνται (οι συκοφάντες) από το Άγιο Πνεύμα είναι ότι αυτοί οι ίδιοι έχουν εσφαλμένας αντιλήψεις». Ο λόγος αυτός εξακτινώνεται σε πολλούς οντολογικούς – υπαρξιακούς τομείς. Με θεωρητική ανάλυση κινείται ταυτόχρονα σε πολλά επίπεδα, όπως της θεολογίας, της οντολογίας, της ανθρωπολογίας, της συνοδικότητας, της κοινωνιολογίας, της δογματικής αλήθειας και της προσωπικής σωτηρίας – αγιασμού.

Με ευσύνοπτο και καίριο τρόπο, υπενθυμίζει στη «σύνοδο» της Κρήτης και στο επίσημο Άγιο Όρος ότι, νομοτελειακά, η συνοδική αναγνώριση του οικουμενισμού, δεν είναι έργο του Αγίου Πνεύματος. Το καλωσόρισμα στις αιρέσεις ως «Εκκλησίες», δεν μπορεί να βρει θέση στον ιερό χώρο της αληθινής Εκκλησίας.

Στον 12^ο αναβαθμό του πλ. δ΄ ήχου διαβάζουμε: «Αγίω Πνεύματι ενοειδεί αιτία, πάντα έχεται ειρηνοβραβεύτως. Θεός τούτο γαρ εστί, Πατρί τε και Υιώ ομοούσιον κυρίως». Όλα συνέχονται και συγκρατούνται από το Άγιο Πνεύμα, από τη ενοειδή αιτία των πάντων.

Ο Μ. Βασίλειος υπογράμμισε, ότι οι πνευματικές θέσεις των συκοφαντών στις δογματικές συνάφειές τους ήταν πλανεμένες, χωρίς Αγιοπνευματική άρθρωση.

Εμφατικά κατάδειξε τη διάσταση ανάμεσα στο Άγιο Πνεύμα και στην πλάνη τους. Ως «ενοειδής αιτία» της αλήθειας το Άγιο Πνεύμα δεν έχει συνάφεια με αιρετικά νοητικά εγχειρήματα ή διδασκαλίες.

Προσευχητικά ο Αγ. Νικόδημος ο αγιορείτης γράφει:

«Αλλά και συ, αδελφέ, δύνασαι να ωφεληθής από τον Τριαδικόν τούτον Αναβαθμόν. Όθεν παρακαλεί το Πνεύμα το άγιον την ενοειδή αιτίαν των πάντων και ειρηνοβράβευτον, να ενώση και εσένα εις τον εαυτόν σου και δια του εαυτού σου να σε ενώση με τον Θεόν» (12^ος αναβαθμός του πλ. δ΄ ήχου).

Ερωτήματα: Σεβαστοί αγιορείτες ηγούμενοι, η αναγνώριση του οικουμενισμού και της Εκκλησιαστικότητας στις αιρέσεις, ήταν έργο του Αγίου Πνεύματος και ένωση με το Θεό; Συνοδικά διατέθηκε ανυπολογίστως ένα τεράστιο πεδίο δράσεως στις αιρέσεις. Η εδραίωση του οικουμενισμού αποτελεί οδόν σωτηρίας; Δεν έχουμε ανθρώπινο αναπροσδιορισμό του Θεού; Ο π. Αυγουστίνος Καντιώτης διαχρονικά βροντοφωνεί: Ορθόδοξοι Χριστιανοί, εγέρθητε και αναλάβετε τις ευθύνες σας!

Να θυμηθούμε, ότι Αγία Γραφή, Ιερά Παράδοση, Προφήτες, άγιοι Απόστολοι και Πατέρες, καθώς και οι άγιες Οικουμενικές Σύνοδοι, αποτελούν την ενοποιημένη αυθεντία, την ενοποιημένη εμπειρία της χάριτος, την ενοποιημένη αλήθεια, ως δημιουργήματα του Αγίου Πνεύματος. «Αγίω Πνεύματι περικρατείται πάντα τα ορατά τε συν τοις αοράτοις· αυτοκρατές γαρ ον, της Τριάδος ενεστιν αψεύστως», αναγράφεται στον 3^ο αναβαθμό του πλ. α΄ ήχου. Γι αυτό και ο Μ. Βασίλειος λέγει χαρακτηριστικά:

«Το πνεύμα το Άγιον αρχιτεκτονεί Εκκλησίαν Θεού» (P.G. 30, C-289 D). Στους λόγους του αγίου Μαξίμου του Γραικού (Λόγος Η΄) διαβάζουμε: «πόσες φορές υποκλινόταν στην πέμπτη Οικουμενική Σύνοδο ο μέγας βασιλέας Ιουστινιανός, παρακαλώντας να του επιτραπεί να προσθέσει στο Ιερό Σύμβολο τη μικρή λέξη «αεί», ώστε αντί της φράσεως «και Μαρίας της Παρθένου» να λένε «και Μαρίας της αειπαρθένου»; Μακάριοι είναι αυτοί οι Πατέρες, που τηρώντας την εντολή των πρώτων τεσσάρων Συνόδων δεν του επέτρεψαν να προσθέσει αυτήν την λέξη στο Ιερό Σύμβολο».

Το γεγονός ότι οι σημερινοί Ορθόδοξοι απολαμβάνουμε ακόμη τα αγαθά της Ορθόδοξης εννοιολογίας, θεολογίας και ζωής, αυτό περίτρανα οφείλεται στην Αγιοπνευματική σοφία των Πατέρων, στην Πατερική Ορθοδοξία, στην ακρίβειά τους σε θέματα πίστεως.

Για παράδειγμα, ο επίσκοπος π. Αυγουστίνος Καντιώτης, του οποίου οι θέσεις είναι πάντα παρούσες στη σημερινή πνευματική αντίσταση στην παναίρεση του οικουμενισμού. Ο υποκειμενισμός κάνει κάθε άνθρωπο να έχει τη δική του αλήθεια. Ο π. Αυγουστίνος όμως, είχε ελαχιστοποιήσει τον υποκειμενισμό με άνοιγμα προς την απόλυτη αλήθεια, που είναι ο Χριστός. Ανήκει στους λίγους επισκόπους της Ορθοδοξίας που συνέβη τέτοια εσωτερική πνευματική πρόοδος, τέτοια αλλοίωση εν Πνεύματι Αγίω, ώστε να ξεπεράσουν τα φόβητρα του κόσμου και του διαβόλου στα όρια μιας μέγιστης συνάφειας με το Άγιο Πνεύμα.

Το Πνεύμα το Άγιον, η ενοειδής αιτία στην Ορθοδοξία, στο πρόσωπο του αγίου αυτού επισκόπου δημιούργησε μια Πατερική συνείδηση, που ανταποκρίθηκε σε κάθε μορφή θεολογικής πάλης – μαρτυρίας.

Η θεολογική, ηθική, συνοδική και ασκητική παρουσία του αφύπνισε διαχρονικά το παγκόσμιο Ορθόδοξο πλήρωμα και επαναπροσδιόρισε τις εκκλησιαστικές προτεραιότητες.

Επειδή η χάρις τον είχε ενσωματώσει στην ενοειδή ενέργειά του, γι’ αυτό και είχε συλλάβει προφητικά τα μηνύματα του επερχόμενου οικουμενιστικού κόσμου, ως πειρασμού των εσχάτων, που αδυσώπητα προβάλλει την σατανική του προέλευση. Τα γεγονότα και οι κοινωνικές αλλαγές των δεκαετιών που πέρασαν, ισοπεδωτικά, δεν επηρέασαν την προφητική αξονικότητα – διείσδυση του π. Αυγουστίνου στο μέλλον.

Πολλά θαύματα με τη χάρη του Θεού έγιναν στις ημέρες μας. Η διατήρηση όμως σε τροχιά Ορθόδοξη του Εκκλησιαστικού σώματος (μικρού ποιμνίου), της αληθινής Εκκλησίας, ως Πατερικής συνέχειας, οφείλεται εν πολλοίς στον π. Αυγουστίνο και όντως είναι μέγιστο θαύμα.

Δίκαια ονομάσθηκε ως «ομολογητής Ιεράρχης των εσχάτων χρόνων», διότι σύμφωνα με την Αποκάλυψη: «ούτοι εισίν οι ακολουθούντες τω αρνίω όπου αν υπάγη» (Αποκ. Ιδ, 4).

Οι «νέοι ορίζοντες» της «συνόδου» της Κρήτης διασπούν τον ορθόδοξο άξονα, που η ενοειδής ενέργεια του Αγίου Πνεύματος δημιούργησε ανά τους αιώνας.

«Αυτοί δε ηπείθησαν και παρώξυναν το Πνεύμα, το άγιον αυτού, και εστράφη αυτοίς εις έχθραν·  αυτός επολέμησεν αυτούς» (Ησ. ξγ΄, 10).

Παρήγορα τα λόγια του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, στην ερμηνεία του 3^ου Αναβαθμού του δ΄ ήχου:

«Αλλά και εάν φυλάττης τας εντολάς του Κυρίου και τους θείους και ιερούς κανόνας των πανευφήμων Αποστόλων, των Οικουμενικών Συνόδων, των τοπικών και των κατά μέρος αγίων Πατέρων, ομοίως και τας ιεράς παραδόσεις της Εκκλησίας, με αυτά όλα γίνεσαι ως άλλη νέα Ιερουσαλήμ».

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ