Προσκεκλημένοι στο Δείπνο του Χριστού.

 Ομιλία π. Αθανασίου Γιουσμά 

  Παιδιά μου κι αδελφοί. Βρισκόμαστε, όπως λέει ο Λόγος, εις την τελευταίαν ευθείαν. Είμαστε προ της μεγάλης Δεσποτικής Εορτής των Χριστουγέννων, γι’ αυτό και η Μητέρα μας Εκκλησία έχει ορίσει πρώτον από αύριο να ξεκινά αυστηρότερη νηστεία. Πλέον δεν καταλύουμε, δεν τρώμε ψάρια. Κι αν παραμονή της ημέρας των Χριστουγέννων δεν είναι Κυριακή, όπως φέτος, ή Σάββατο, τότε την παραμονή της ημέρας των Χριστουγέννων δεν καταλύουμε ούτε έλαιον, δεν τρώμε δηλαδή ούτε λάδι.

Η Μητέρα μας Εκκλησία όρισε να ακούγεται αυτήν την Κυριακή ένα Αποστολικό κείμενο που αξίζει να το διαβάσουμε όλοι προσεκτικά στο σπίτι γιατί ο Απόστολος Παύλος μας υπενθυμίζει τις προσωπικές μας αμαρτίες και πτώσεις, θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να μας κλείσει το στόμα καθώς συχνά πυκνά λέμε, ‘δεν σκότωσα, δεν έκλεψα, τί να εξομολογηθώ;’ και να μας οδηγήσει έστω και τις τελευταίες αυτές ημέρες στο Ιερό Μυστήριο της Εξομολογήσεως. Η Μητέρα μας λοιπόν Εκκλησία όρισε από αύριο, τώρα που είμαστε στην τελική ευθεία λίγο προ των Χριστουγέννων, αυστηρότερη νηστεία, Αποστολικό κείμενο που μας υπενθυμίζει τις αμαρτίες μας και αυτήν την Κυριακή την ονόμασε Κυριακή των Προπατόρων.

Και όρισε να ακούγεται μία γνωστή Παραβολή, συγκινητική Παραβολή. Μια Παραβολή που θα πρέπει να προβληματίζει εμένα, εσένα, εμάς όλους: Την Παραβολή του Μεγάλου Δείπνου. Λίγο πολύ όλοι την γνωρίζουμε αλλά όμως πολύ καλό είναι κάπου να την θυμηθούμε.

Ένας λέει άνθρωπος κάλεσε πάρα πολλούς σε δείπνο, προσέξτε σας παρακαλώ σε δείπνο, σε βραδινό τραπέζι. Να φάνε δηλαδή το βράδυ τους κάλεσε, επιμένω γιατί έχει σημασία η ώρα του φαγητού. Και ετοίμασε τα πάντα για να ευχαριστήσει όλους αυτούς τους καλεσμένους του. Και όταν ήρθε η ώρα και κοιτάζει πως κανένας δεν προσέρχεται, τότε στέλνει τον δούλο του να πάει να τους υπενθυμίσει την πρόσκληση και να τους πει πως το τραπέζι είναι γεμάτο, όλα είναι έτοιμα, ελάτε, πότε θα έρθετε;

Για να εισπράξει ο δούλος τις γνωστές σε όλους μας απαντήσεις.

Ο ένας, ἀ­­γρὸν ἠγόρασα. Χωράφι αγόρασα και θα πρέπει να πάω να το δω.
Θα πρέπει να πάει να δει το χωράφι την νύχτα;

Ο δεύτερος, ζεύγη βοῶν ἠγόρασα πέν­τε. Αγόρασα πέντε ζευγάρια βόδια και θα πρέπει να πάω να τα ζέψω για να δοκιμάσω την δύναμή τους.
Πότε; Την νύχτα;

Γι’ αυτό σας είπα προσέξτε, γιατί ο Χριστός όρισε το φαγητό και η πρόσκληση πως είναι δείπνος, πως θα γινόταν δηλαδή το τραπέζι το βράδυ. Για να δείτε τί προφάσεις βρίσκουν, έβρισκαν αλλά και βρίσκουμε όπως θα πω.

Και ο τρίτος να πει, γυναῖ­κα ἔγημα. Παντρεύτηκα κι έτσι δεν μπορώ να έρθω. Αυτός δικαιολογείτο γιατί ο γάμος του, αν έγινε όντως, τότε το βράδυ ήταν δικό του για εκείνον και για την γυναίκα του, αν και θα έπρεπε πιο πριν να είχε αρνηθεί λόγω της παντρειάς του την πρόσκληση στο δείπνο.

Και όταν επέστρεψε λέει ο Χριστός ο δούλος και είπε τις απαντήσεις των πολλών προσκεκλημένων, τότε ο κύριος εκείνος ωργίσθη λέει, στενοχωρήθηκε και λέει στον δούλο, βγες απ’ έξω, πήγαινε, προσκάλεσε φτωχούς, αναπήρους, όποιους βρίσκεις στις πλατείες και στους δρόμους και φέρε τους εδώ και βάλε τους να καθίσουν, να μην φάω απόψε μόνος μου.

Και πράγματι το έκαμε ο δούλος και βγήκε και προσκάλεσε, και ήρθαν αμέσως οι φτωχοί και οι ανάπηροι και κάθισαν, αλλά είδε το αφεντικό πως υπήρχαν άδειες καρέκλες κι έρχεται ο δούλος και λέει, κύριε υπάρχουν άδειες καρέκλες, υπάρχει τόπος άδειος, τί να κάνω, θα μείνουν τα φαγητά.

Βγες λέει τότε στους δρόμους, πήγαινε γύρω από την πόλη, βγες στα χωράφια, ψάξε βρες κόσμο, φέρ’ τους εδώ όπως κι αν είναι, ό,τι κι αν είναι. Και το έκανε ο δούλος λέει και μαζεύτηκαν οι πάντες και γέμισαν οι καρέκλες κι έφαγαν οι πάντες, αλλά ακούστηκε ο κύριος που προσκάλεσε τους πολλούς να λέει:

Αλήθεια σας λέω, κανένας από αυτούς τους κεκλημένους δεν υπάρχει περίπτωση, κανένας από αυτούς που προσκάλεσα γεύσεταί μου τοῦ δεί­πνου, να ξαναγευθεί η να γευθεί φαγητό από εμένα.

Και να πει κείνο το όμορφο ο Χριστός, εκείνη τη φράση που θα πρέπει να μας κάνει να δακρύζουμε, πρώτον εμένα και μετά εσάς:

πολ­λοὶ γάρ εἰσι κλητοί, ὀλίγοι δὲ ἐκλεκτοί.

Ο Χριστός αδελφοί μου την είπε αυτήν την Παραβολή ξέρετε πότε; Όχι όταν ξεκινούσε την δημόσια δράση Του, κάπου δηλαδή σε μια παραλία της Τιβεριάδος, αλλά ο Χριστός την είπε αυτήν την Παραβολή τις τελευταίες ημέρες της ζωής Του, της επίγειας ζωής Του. Γιατί; Γιατί είχε πει πιο πριν, Ιδού αναβαίνομεν εις Ιεροσόλυμα για να Σταυρωθώ. Και την λέει αυτήν την Παραβολή γιατί; Και ήταν αποδέκτες ποιοί; Ήταν ο εκλεκτός λαός του Ισραήλ για να τους προβληματίσει και να τους πει πως έξω του νυμφώνος θα μείνετε και θα ρθουν οι ανάπηροι. Ποιοί; Οι εθνικοί. Δηλαδή; Οι Έλληνες σε Ανατολή και Δύση που θα κηρυχθεί το Ευαγγέλιό μου και θα παρακαθήσουν μαζί μου στο δείπνο, στη Βασιλεία του Θεού. Ενώ εσείς, οι κλητοί, οι διαλεγμένοι, θα πεταχτείτε απ’ έξω και θα μείνετε νηστικοί και εκτός του δείπνου.

Ήταν αυτή η Παραβολή αδελφοί μου και παιδιά μου, ήταν ένα χαστούκι για τον εκλεκτό λαό του Ισραήλ που ήταν αχάριστος και αμετανόητος. Αλλά όμως είναι ένα δυνατό χαστούκι για μένα και για εσάς. Γι’ αυτό η Εκκλησία μας όρισε αυτή η Παραβολή να ακούγεται λίγες ημέρες πριν τα Χριστούγεννα. Θα πούμε γιατί, αλλά για να πάμε να πούμε λίγα σχόλια επί της Παραβολής.

Παιδιά μου και αδελφοί μου είμαστε όλοι κεκλημένοι, προσκεκλημένοι στην Βασιλεία του Θεού. Απ’ την στιγμή που φορέσαμε τον χιτώνα της Βαπτίσεως, απ’ την στιγμή που βαπτισθήκαμε και μυρωθήκαμε με την σφραγίδα του Αγίου Πνεύματος, έχουμε το διαβατήριο του Παραδείσου στο χέρι αν το θελήσουμε να ταξιδέψουμε, αν το θελήσουμε να γίνουμε μέτοχοι της Βασιλείας των ουρανών. Έχουμε την πρόσκληση για αυτό το δείπνο από την ημέρα της βάπτισής μας, το επαναλαμβάνω.

Ο Χριστός έχει ξανά χρησιμοποιήσει μια παρόμοια Παραβολή αλλά όμως δεν έχει τούτη σχέση με την προηγούμενη, γιατί στην προηγούμενη βλέπει πως κάποιοι δεν έχουν ένδυμα γάμου και τους βγάζει απ’ έξω γιατί τους λέει, θα έπρεπε να πάτε να ντυθείτε και να ρθείτε έτσι όπως θα έπρεπε. Σ’ αυτήν την Παραβολή, γιατί πρόκειται περί άλλης Παραβολής, ο Χριστός, ο οικοδεσπότης, δεν κοιτάζει την περιβολή, απεναντίας προσκαλεί τους ρακένδυτους, προσκαλεί τους εθνικούς όπως είπα, αυτούς που δεν είχαν ακούσει προφητικό λόγο. Τους προσκαλεί να καθίσουν στο τραπέζι. Γι’ αυτό αν πάτε κάποτε στα Γιάννενα κι ανεβείτε στο νησί, μην επισκεφθείτε μόνο το σπίτι του Αλί πασά αλλά φτάστε και σε ένα Μοναστήρι, νομίζω λέγεται ‘Φιλανθρωπινόν’ και κοιτάξτε στον νάρθηκα και θα δείτε στον νάρθηκα πως από τα χρόνια εκείνα τα παλιά είχαν ζωγραφίσει τον Πλάτωνα, τον άλφα ή βήτα φιλόσοφο, ιστορικό της αρχαιότητας. Κι έγραφε ο αγιογράφος στο πλάι, αν Κύριε κατά την ημέρα εκείνη θελήσεις να σώσεις ανθρώπους προ Χριστού από τον εθνικό κόσμο, μην ξεχάσεις αυτόν και τούτον και τον άλλον. Αυτοί είναι οι ανάπηροι, αυτοί είναι οι ρακένδυτοι. Κι εμείς είμαστε οι ανάπηροι και οι ρακένδυτοι, γιατί δεν ανήκαμε στον λαό τον εκλεκτό του Ισραήλ. Δεν ήμασταν Εβραίοι, ήμασταν Έλληνες και ακούσαμε από τα στόματα των Αγίων Αποστόλων το μήνυμα του Ευαγγελίου και το ασπαστήκαμε. Γιατί το είχε πει κι Εκείνος όταν δυο Έλληνες θέλησαν τις τελευταίες ημέρες της επί γης Του ζωής λίγο πριν την Σταύρωσή Του να δουν τον Ιησού είπεν ο Κύριος:

Ελήλυθεν η ώρα ίνα δοξασθή ο Υιός του Ανθρώπου

Και δοξάθηκε ο Υιός του ανθρώπου μέσα στους αιώνες που πέρασαν, δεν ξέρω αν θα δοξασθή ο Υιός του ανθρώπου μέσα στους αιώνες που θα’ ρθουν από εμάς τους Έλληνες.

Όντως δοξάσθηκε. Γιατί; Η Αγία Γραφή , και η Παλαιά και η Καινή, στην Ελληνική γλώσσα. Οι όροι και οι Κανόνες των Οικουμενικών Συνόδων στην Ελληνική γλώσσα. Τόσοι Πατέρες, σ’ Ανατολή και Δύση, Έλληνες. Νυν, είπε ο Χριστός. Από του νυν θα δοξασθεί, και από αυτό το έθνος θα δοξασθεί ο Υιός του ανθρώπου. Και δοξάσθηκε ο Υιός του ανθρώπου.

Κι έγινε η Ελλάδα το λίκνο της Ορθοδοξίας, κι έγινε η Ελλάδα το Φως του κόσμου.

Αλλά προσέξτε, είπα ‘έγινε’, και το είπα δυο φορές. ‘Έγινε’, και χρησιμοποίησα παιδιά μου και αδελφοί τί; Χρόνο παρελθόντος. Γιατί κοιτάζω το παρόν και προβληματίζομαι για το μέλλον και θα προβληματιστείτε κι εσείς όταν κλείσω το στόμα και συνεχίσω την Θεία Λειτουργία, αφού δηλαδή καταθέσω στην αγάπη σας κείνα που έχω μέσα στο μυαλό μου.

Προσκεκλημένοι λοιπόν στο δείπνο, στην Βασιλεία των ουρανών εσύ, εγώ, εμείς οι βαπτισμένοι, ανεξαρτήτως -προσέξτε το αυτό- τι ένδυμα γάμου έχουμε, ανεξαρτήτως τι λεκέδες υπάρχουν στον χιτώνα της ψυχής μας.

Και αυτοί που είπαν ἀ­­γρὸν ἠγόρασα -έμεινε παροιμιώδης η φράση μέχρι σήμερα- ποιοί είναι; ποιοί είμαστε; Είναι εκείνοι που ασχολούνται με άλλες σκέψεις, με άλλες κοσμοθεωρίες, με άααααλλα πολλά, αλλά όχι με την μελέτη του Λόγου του Θεού.

Και αυτοί που είπαν ζεύγη βοῶν ἠγόρασα πέν­τε; Αγόρασα πέντε ζευγάρια βόδια. Ποιοί είναι; Αυτοί που ασχολούνται, εγώ κι εσείς δηλαδή, με τις βιοτικές μέριμνες, με τα βόδια μας, με την καθημερινότητά μας.

Και αυτός που είπε γυναῖ­κα ἔγημα ποιοί είναι; Είμαστε όλοι εμείς που προτιμάμε αντί του Χριστού τις επίγειες απολαύσεις. Αντί τις επουράνιες, τις φθαρτές και εφήμερες.

Κι έρχεται ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας να πει: ο ανθρώπινος νους που προσκολλάται στην κοσμική φιληδονία γίνεται αδρανής στα πνευματικά και δεν εργάζεται πλέον στα του Θεού και για τον λόγο αυτό θα είναι αμέτοχος της ουράνιας και Θείας εορτής. Έτσι είχε πει ο Άγιος σε μία παρόμοια περίπτωση σε πιστούς Χριστιανούς όπως εσείς. Δηλαδή, όταν ο άνθρωπος προσκολλάται στην κοσμική φιληδονία τότε μένει αμέτοχος της ουράνιας και Θείας εορτής.

Μία ερώτηση για να προχωρήσουμε λίγο την σκέψη μας και να κλείσουμε. Γιατί αλήθεια η Μητέρα μας Εκκλησία έθεσε παιδιά μου αυτήν την Ευαγγελική περικοπή να ακούγεται λίγο πριν τα Χριστούγεννα; Γιατί;

Το αντιλαμβανόμαστε όλοι. Το αντιλαμβάνεστε αλλά θα το επαναλάβω. Θα επαναλάβω την σκέψη σου, θα επαναλάβω την απάντησή σου.

Ο Χριστός θα ξαναγεννηθεί σε λίγες ημέρες, σε μια βδομάδα περίπου. Θα ξαναγεννηθεί για να Τον αποδεχθούμε.

Μαθαίναμε με τα παιδιά χθες του Δημοτικού δυο λέξεις: ‘αποδέχομαι’ και ‘απορρίπτω’. Και τους είπα πολύ απλά και με περισσότερα λόγια αυτό που λέω και σε σας. Ο Χριστός θα ξαναγεννηθεί όχι για να Τον απορρίψουμε ακόμη μια φορά, αλλά για να Τον αποδεχθούμε, μία και παντοτινή και μόνιμη φορά.

Κι έτσι, θα έχουμε σε λίγες ημέρες Χριστούγεννα. Φέτος θα υποδεχθούμε -θα αποδεχθούμε; πάντως θα υποδεχθούμε- την Γέννηση του Χριστού.

Θα ‘ρθουν Χριστούγεννα και οι πολλοί -γι’ αυτό η Εκκλησία μας όρισε αυτή η Παραβολή να ακούγεται αυτήν την ημέρα- θα πουν ἀ­­γρὸν ἠγόρασα. Αδιάφορα θα γιορτάσουν, αν γιορτάσουν. Μέσα σε μια αδιαφορία και ραθυμία θα υποδεχθούν τα Χριστούγεννα. Και πόσο εκνευρίζομαι όταν ακούω άθεους, κομμουνιστές η μή, να εύχονται ‘Καλά Χριστούγεννα’ την στιγμή κατά την οποίαν δεν πιστεύουν στον Χριστό. Κι έλεγα επίσης στα παιδιά, υπάρχει δάσκαλος που ξεκρεμά την εικόνα του Χριστού απ’ το σχολειό, από την τάξη του. Αυτόν υποχρεωτικά θα έπρεπε το υπουργείο παιδείας να του πει, δεν θα κάνεις Χριστουγεννιάτικες διακοπές, θα μείνεις εδώ να σφουγγαρίζεις, να φυλάς το σχολείο. Πώς θα γιορτάσεις Χριστούγεννα αφού δεν πιστεύεις στον Χριστό;

Φέτος λοιπόν θα ‘ρθουν Χριστούγεννα. Οι περισσότεροι θα πουν ἀ­­γρὸν ἠγόρασα και αδιάφορα θα σταθούν μπροστά στην γιορτή.

Ξανά φέτος θα ‘ρθουν Χριστούγεννα και θα συνεχίσουν οι περισσότεροι, κι εγώ κι εσείς, να ασχολούμαστε με τα βόδια μας, με τα βιοτικά μας και με την καθημερινότητά μας για να πούμε το βράδυ των Χριστουγέννων, ε Χριστούγεννα, ε και τί έγινε; Φάγαμε, χαρά στο πράγμα.

Αν πεις αυτό αυτήν την ώρα, αδελφέ μου θες σφαλιάρα. Γιατί ειλικρινά δεν κατανόησες, κι ας εκκλησιάστηκες, το νόημα των Χριστουγέννων.

ΔΕΝ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΜΕΣΑ ΣΟΥ ΤΑ ΦΕΤΙΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ.

Θα ΄ρθουν Χριστούγεννα και πολλοί θα πουν πάλι, να μια ευκαιρία να ξεφαντώσουμε, να διασκεδάσουμε. Και θα ‘ρχόμαστε εμείς στις πέντε η ώρα εδώ στον Ναό και θα βλέπουμε πρόσωπα, μεθυσμένα κορμιά να επιστρέφουν στα σπίτια τους από την βραδινή -κατά τα άλλα ‘Χριστουγεννιάτικη’- διασκέδαση ή ρεβεγιόν.

Ε να, δες τε λοιπόν γιατί η Εκκλησία μας όρισε αυτήν την Παραβολή να ακούγεται αυτές τις μέρες. Για να προβληματιστώ, για να σας προβληματίσω, για να προβληματιστούμε και συγχωρέστε με για το ύφος.

Η εποχή μας παιδιά μου είναι όχι δύσκολη, Αποκαλυπτική. Θα σας εξομολογηθώ κάτι για να σας προβληματίσω και μόνο και χωρίς πολλές λεπτομέρειες, δεν χρειάζονται,. Απλά για να δείτε πως ο παπα-Θανάσης όταν φώναζε εδώ και χρόνια, και φωνάζει, έχει δίκιο.

Συμπληρώνω τον Φεβρουάριο 38 χρόνια κληρικός. Στα 38 μου χρόνια, πρώτη φορά χθες έκαμα έναν σαραντισμό με λυγμούς και με δάκρυα. Ήταν δύο πρόσωπα από εσάς παρόντα. Γιατί αλήθεια; Και γιατί όταν έλεγα το Ευαγγέλιο λίγο πιο πριν με δυσκολία προσπάθησα να συγκρατηθώ και να το τελειώσω; Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο που θα σας πω.

Εδώ και χρόνια κι εγώ όταν δίδασκα σε σχολεία, το πνεύμα όχι της νυν, της παρούσας κυβέρνησης αλλά και των προηγουμένων ήταν η παγκοσμιοποίηση. Τραγουδάκια πως όλοι είμαστε αδέλφια, λες και δεν το ξέραμε. Για να μας προετοιμάσουν για εκείνο που ήρθε, και που μας έφεραν, και που μας το ‘βαλαν στον σβέρκο. Αναφέρομαι στο ‘προσφυγικό’. Έχω πει και άλλη φορά πως είναι άνθρωποι. γι’ αυτό αν με ακούς πρώτη φορά να μην με παρεξηγήσεις. Θα σου πω τι θα ακούσεις γιατί είναι μαγνητοφωνημένα όσα έχω πει, κι έτσι δεν θα με πεις ρατσιστή αλλά θα με πεις προφήτη.

Λοιπόν σε μια πρόταση. Η αιτία της χθεσινής μου εμπειρίας.

Χριστιανή νταλαβερίστηκε με λαθρομετανάστη. Άλλαξε την πίστη της, έγινε μουσουλμάνα. Απέκτησε παιδί. Αυτό το παιδί σαράντισε.

Δεν σας λέω περισσότερα, δεν χρειάζεται να σας πω περισσότερα και αυτή η περίπτωση δεν είναι η πρώτη, δυστυχώς. Έτσι όπως κατηφορίζουμε πολλά θα συμβούν ακόμη. Μην παραξενευτείς λοιπόν εσύ γιαγιά αν αύριο το εγγόνι σου μπει στη θέση της κοπέλας της Χριστιανής που είπα και μην παραξενευτείτε αύριο ως γονείς, γιατί θα δουν πολλά τα μάτια μας.

Αλλά όμως τα μάτια μας τα βγάλαμε εμείς οι ίδιοι με τα ίδια μας τα χέρια, γιατί τα παιδιά μας σήμερα δεν έχουν αντισώματα για να μπορέσουν να αντιστέκονται στις ιώσεις και στα μικρόβια. Τα παιδιά μας σήμερα, και οι μεγάλοι, είναι ακατήχητοι, δεν γνωρίζουν τί σημαίνει Χριστός, δεν ξέρουν τί πιστεύουν κι έτσι πολύ εύκολα απαρνούνται τον Χριστό.

Κι έρχεται στην μνήμη μου ο Άγιος Κωνσταντίνος ο Υδραίος με την περίφημη κείνη νονά και την μάννα του. Κι έρχεται στην μνήμη μου ο Νεομάρτυρας Πολιούχος μας ο Άγιος Θεόδωρος που αρνήθηκε τον Χριστό, μετάνοιωσε, επέστρεψε, μαρτύρησε, θανατώθηκε για τον Χριστό.

Κι έρχομαι σήμερα και σκέφτομαι και λέω,

Αλήθεια, πως μας βλέπουν με τα μάτια τους νοερά οι Άγιοι Νεομάρτυρες αυτού του έθνους; Πως βλέπουν οι Άγιοι Έλληνες Νεομάρτυρες εμάς τους νεο-Έλληνες σήμερα; Που κολυμπάμε στην θρησκευτική αδιαφορία, στην πνευματική ραθυμία, που έχουμε γίνει μόνο τυπολάτρες και τίποτε παραπάνω.

Πως αλήθεια μας βλέπουν εκείνοι;

Τι λες ρε παπα-Θανάση; Δεν αναρωτιέσαι,

πως αλήθεια κάνουμε ότι κάνουμε κάτω από το βλέμμα του Θεού και πως αλήθεια αυτός ο Θεός, ο Θεός Πατέρας, ο Θεός Αγάπη, δεν στέλνει κεραυνούς να μας κατακεραυνώσει έτσι όπως γίναμε κι έτσι όπως καταντήσαμε την Ελλάδα των Ελλήνων, κάποτε, Χριστιανών;

Απομαγνητοφώνηση Φαίη για το ΑΒΕΡΩΦ.

Πηγή βίντεο elena1111ful-

Σχόλιο: Έπειτα από αυτήν την συγκλονιστική ομιλία που πρέπει να ακούσετε, δεν μπορώ να μην υπενθυμίσω στους αναγνώστες μία φράση από την εισήγηση του Μητροπολίτου Ύδρας Εφραίμ ενώπιον της εκτάκτου Συνόδου της Ιεραρχίας για τα Θρησκευτικά : «σέ μιά κοινωνία ἑτερότητας καλεῖται νά ζήσει ὁ μελλοντικός πολίτης καί σέ μιά κοινωνία ἑτερότητας καλεῖται νά καλλιεργήσει τή θρησκευτική του συνείδηση».

…και ο νοών νοείτω…

Πηγή