Ομιλία ΚΘ΄ του αγίου Ιωάννου του Χρυστοστόμου

 Κυριακή Β Νηστειῶν:

Ὁμιλία ΚΘ΄ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυστοστόμου

ἀπό τό Ὑπόμνημά του εἰς τό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιον σχετικά μέ τή θεραπεία τοῦ παραλυτικοῦ τῆς Καπερναούμ

   «Καὶ ἐμβὰς εἰς τὸ πλοῖον διεπέρασε, καὶ ἦλθεν εἰς τὴν ἰδίαν πόλιν. Καὶ ἰδοὺ προσήνεγκαν αὐτῷ παραλυτικὸν ἐπὶ κλίνης βεβλημένον. Καὶ ἰδὼν ὁ Ἰησοῦς τὴν πίστιν αὐτῶν, εἶπε τῷ παραλυτικῷ·"Θάρσει, τέκνον, ἀφέωνταί σου αἱ ἁμαρτίαι". (:Αφού μπήκε στο πλοίο ο Ιησούς, πέρασε την λίμνη και ήλθε στην πόλη Του, δηλαδή την Καπερναούμ. Και ιδού έφεραν προς Αυτόν ένα παραλυτικό, κατάκοιτο επάνω στο κρεβάτι· και όταν είδε ο Ιησούς την πίστη του παραλυτικού και εκείνων, που τον έφεραν, είπε στον παραλυτικό: “Θάρρος, παιδί μου, μη φοβάσαι ότι οι αμαρτίες σου θα εμποδίσουν την θεραπεία· για την πίστη σου, σου έχουν ήδη συγχωρηθεί αι αμαρτίες”» [ Ματθ. 9,1-2]

Δική Του πόλη εδώ ονομάζει την Καπερναούμ. Διότι άλλη μεν Τον έφερε στον κόσμο, η Βηθλεέμ, άλλη Τον ανέθρεψε, η Ναζαρέτ, και άλλη Τον είχε διαρκώς κάτοικό της, η Καπερναούμ. [πρβ. Ματθ. 4,13: «καὶ καταλιπὼν τὴν Ναζαρὲτ ἐλθὼν κατῴκησεν εἰς Καπερναοὺμ τὴν παραθαλασσίαν ἐν ὁρίοις Ζαβουλὼν καὶ Νεφθαλείμ (:Και αφού εγκατέλειψε την Ναζαρέτ, ήρθε και εγκαταστάθηκε στην Καπερναούμ, η οποία ήταν κτισμένη στην παραλία της Γεννησαρέτ, στα όρια των φυλών Ζαβουλών και Νεφθαλείμ)» και Ματθ. 4,17: «Ἀπὸ τότε ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς κηρύσσειν καὶ λέγειν· μετανοεῖτε· ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.(:Από τότε πλέον άρχισε ο Ιησούς να κηρύττει δημοσία και να λέγει· “μετανοείτε, διότι έχει πλησιάσει πλέον η βασιλεία των ουρανών, η πνευματική και αγία ζωή της λυτρώσεως και της μακαριότητας”.)».

Ο παραλυτικός της παρούσης διηγήσεως είναι διαφορετικός από εκείνον που αναφέρει ο ευαγγελιστής Ιωάννης [Ιω. 5,5-18].

Διότι εκείνος ήταν κατάκοιτος κοντά στην κολυμβήθρα της Βηθεσδά, ενώ αυτός εδώ βρισκόταν στην Καπερναούμ. Και ο ένας είχε τριάντα οκτώ χρόνια παράλυτος, ενώ για αυτόν που αναφέρεται εδώ δεν ειπώθηκε τίποτε παρόμοιο. Ακόμη, εκείνος δεν είχε ανθρώπους που θα τον βοηθούσαν, ενώ αυτός που αναφέρεται από τον ευαγγελιστή Ματθαίο είχε τους προστάτες
του, οι οποίοι και τον μετέφεραν. Επίσης στον παραλυτικό της Καπερναούμ, λέγει: «παιδί μου, σου έχουν συγχωρηθεί οι αμαρτίες σου», ενώ εκείνον που αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης τον ρωτά: «Θέλεις ὑγιὴς γενέσθαι; (:Θέλεις να γίνεις υγιής)» [ Ιω. 5,6]. Και εκείνον της Βηθεσδά τον θεράπευσε μέρα Σάββατο, ενώ αυτόν εδώ όχι Σάββατο. Διότι, διαφορετικά θα τον κατηγορούσαν και γι’ αυτό οι Ιουδαίοι. Αλλά όσον αφορά αυτόν της Καπερναούμ σιώπησαν για το θέμα αυτό, ενώ στον άλλο έκαναν επίθεση και τον κατεδίωκαν. Αυτά δεν τα είπα τυχαία, αλλά για να μη νομίσει κανείς ότι υπάρχει διαφωνία μεταξύ των ευαγγελιστών εάν θεωρήσει ότι πρόκειται για ένα και τον αυτόν παραλυτικό.

Εσύ,όμως, πρόσεξε, σε παρακαλώ, την ταπείνωση και την επιείκεια του Κυρίου. Διότι και πριν από αυτόν είχε απομακρύνει τους ανθρώπους από κοντά Του. Αλλά και όταν εκδιώχθηκε από τους κατοίκους των Γαδάρων, δεν έφερε αντίσταση, αλλά ανεχώρησε, όχι μακριά, βέβαια. Και πάλι μπήκε στο πλοίο και κατευθυνόταν προς την απέναντι όχθη, ενώ είχε τη δυνατότητα να περάσει και πεζοπορώντας δια της παραλίας της λίμνης· διότι δεν ήθελε συνεχώς να θαυματουργεί, για να μην παραβλέψει την υπόθεση της θείας οικονομίας.

Ο Ματθαίος,λοιπόν, λέγει ότι έφεραν απλώς τον παΡαλυτικό προς τον Ιησού, ενώ οι άλλοι ευαγγελιστές λέγουν ότι ξεσκέπασαν τη στέγη και τον κατέβασαν [πρβλ. Μαρκ.2,4 και Λουκ. 5,19].Και στη συνέχεια τοποθέτησαν τον ασθενή μπροστά στον Χριστό, χωρίς να πουν τίποτε, αλλά τα πάντα τα ανέθεσαν στον Ιησού. Κατά την αρχή της δράσεώς Του και ο Ιησούς περιερχόταν από τόπου σε τόπο και δε ζητούσε τόση μεγάλη πίστη από τους ανθρώπους που Τον πλησίαζαν και Τον παρακαλούσαν για κάτι. Εδώ, όμως, ήλθαν μόνοι τους και πίστη εκδήλωσαν· διότι «όταν είδε ο Ιησούς την πίστη αυτών», λέγει ο ευαγγελιστής, δηλαδή την πίστη αυτών που Τον κατέβασαν από τη στέγη. Επειδή δε ζητεί πάντοτε την πίστη από τους ασθενείς, όπως, επί παραδείγματι, όταν στερούνται του λογικού τους ή έχουν χάσει τις αισθήσεις με άλλο τρόπο λόγω της νόσου. Στην προκειμένη περίπτωση υπήρχε μάλλον και η πίστη του ασθενούς, διότι, διαφορετικά, δε θα δεχόταν να τον κατεβάσουν από τη στέγη, εάν δεν είχε πίστη.

Αφού λοιπόν έδειξαν τόσο μεγάλη πίστη, δείχνει και ο Ιησούς τη δύναμή Του, με το να συγχωρήσει τα αμαρτήματα με μεγάλη εξουσία και να αποδείξει με όλα αυτά ότι είναι ομότιμος με Αυτόν που Τον γέννησε. Σκέψου, τώρα· παραπάνω το απέδειξε αυτό με τη διδασκαλία, όταν τους δίδαξε ως να έχει εξουσία [πρβλ. Ματθ. 7, 28-29: «Καὶ ἐγένετο ὅτε συνετέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους, ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦ· ἦν γὰρ διδάσκων αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων, καὶ οὐχ ὡς οἱ γραμματεῖς (:Όταν λοιπόν τελείωσε ο Ιησούς τους λόγους αυτούς, τα πλήθη έμειναν έκπληκτα για την υψηλή αυτή διδασκαλία Του· Διότι τους δίδασκε με εξουσία και με κύρος, ως τέλειος διδάσκαλος και νομοθέτης και όχι όπως οι γραμματείς (που νόθευαν και επισκότιζαν την διδασκαλία με τις μωρές επινοήσεις της παραδόσεως των πρεσβυτέρων)»], στη θεραπεία του λεπρού, όταν ο λεπρός Του είχε ζητήσει να τον θεραπεύσει [Ματθ. 8,2: «Καὶ ἰδοὺ λεπρὸς ἐλθὼν προσεκύνει αὐτῷ λέγων· Κύριε, ἐὰν θέλῃς, δύνασαί με καθαρίσαι (:Και ιδού ένας λεπρός ήλθε εμπρός Του και με ευλάβεια πολλή τον προσκυνούσε λέγοντας· “Κύριε, εάν θέλεις, μπορείς να με καθαρίσεις από την ανίατη και βασανιστική αυτή λέπρα”) και ο Ιησούς του απάντησε «θέλω, καθαρίσθητι (:θέλω, καθαρίσου)», με την περίπτωση του εκατοντάρχου, που όταν Του είπε: «μόνον εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου (:πες ένα μόνον λόγο και αμέσως θα θεραπευθεί ο δούλος μου)» [Ματθ. 8,8], έδειξε τον θαυμασμό Του και τον επαίνεσε περισσότερο από όλους, επίσης με τη γαλήνευση της θάλασσας, όταν με τον λόγο Του μόνο τη χαλιναγώγησε (πρβλ. Ματθ. 8,26: «τότε ἐγερθεὶς ἐπετίμησε τοῖς ἀνέμοις καὶ τῇ θαλάσσῃ, καὶ ἐγένετο γαλήνη μεγάλη (:Τότε, αφού σηκώθηκε όρθιος, διέταξε με εξουσία και επέπληξε τους ανέμους και την θάλασσα και αμέσως έγινε γαλήνη μεγάλη)», καθώς επίσης και στην περίπτωση εκείνη που οι ίδιοι οι δαίμονες παραδέχονται τον Κύριο ως κριτή [Ματθ. 8,29: «καὶ ἰδοὺ ἔκραξαν λέγοντες· τί ἡμῖν καὶ σοί, Ἰησοῦ υἱὲ τοῦ Θεοῦ; ἦλθες ὧδε πρὸ καιροῦ βασανίσαι ἡμᾶς; (:“τι κοινό υπάρχει μεταξύ εμάς και Εσένα, Ιησού Υιέ του Θεού; Ήρθες εδώ να μας βασανίσεις, πριν έλθει ο προκαθορισμένος καιρός της κρίσεως και της τιμωρίας μας;”)»), και τους εκδίωκε με μεγάλη δύναμη (Ματθ. 8,28-34). Εδώ, πάλι, με ένα τρόπο πιο θαυμαστό εξαναγκάζει τους ίδιους τους εχθρούς Του να ομολογήσουν την ομοτιμία Του προς τον Πατέρα και με το στόμα αυτών καθιστά αυτό φανερό.

Ο ίδιος, λοιπόν, ο Ιησούς, δείχνοντας τη μετριοφροσύνη Του (διότι Τον περιέβαλε πολύς κόσμος που απέκλειε την είσοδο γι’ αυτό κα τον κατέβασαν από τη στέγη), δεν έσπευσε αμέσως να θεραπεύσει το σώμα, το οποίο ήταν ορατό από όλους, αλλά από τους εχθρούς τους παίρνει αφορμή να πράξει αυτό. Και κατά πρώτον θεράπευσε εκείνο που δε φαινόταν, όταν συγχώρησε τις αμαρτίες του παραλυτικού. Η πράξη αυτή έσωζε μεν τον ασθενή, αλλά στον Ιησού δεν έδιδε μεγάλη δόξα. Οι εχθροί του όμως, παρωθούμενοι από την πονηρία τους και επιθυμώντας να Τον προσβάλλουν, δημιούργησαν χωρίς να το θέλουν τις προϋποθέσεις για να γίνει πλήρως γνωστό και από όλους τους ανθρώπους το γεγονός αυτό της ιάσεως του παραλυτικού. Πραγματικά, ο Κύριος με την ευστροφία Του χρησιμοποίησε το μίσους τους για τη φανέρωση του θαύματος. Επειδή δηλαδή ταράσσονταν και έλεγαν μέσα τους: «οὗτος βλασφημεῖ (:“αυτός βλασφημεί (είναι ασεβής, διότι οικειοποιείται την εξουσία του Θεού να συγχωρεί αμαρτίες”)» [ Ματθ. 9,3] και «τί οὗτος οὕτω λαλεῖ βλασφημίας; τίς δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας εἰ μὴ εἷς ὁ Θεός; (:Γιατί αυτός ο άνθρωπος εκστομίζει τέτοιες βλασφημίες; Ποιος μπορεί να συγχωρεί αμαρτίες, παρά μόνον ένας, δηλαδή ο Θεός;) [Μαρκ. 2,7] ,ας δούμε ποια απάντηση τούς έδωσε. Μήπως τους διέλυσε την άποψη αυτήν; Διότι, εάν δεν ήταν ίσος προς τον Θεό, έπρεπε να τους πει: ‘’Γιατί μου αποδίδετε φήμη που δε μου ταιριάζει; Απέχω πολύ από τη δύναμη αυτή’’. Δεν είπε,όμως, τίποτε από αυτά. Αντίθετα,βεβαίωσε και επικύρωσε τον συλλογισμό τους και με τη φωνή Του και με την πραγματοποίηση του θαύματος.

Επειδή, βέβαια, το να ομιλεί κανείς για τον εαυτό του φαινόταν ότι προκαλούσε την αντίδραση των ακροατών, γι’ αυτό την αντίληψη των ανθρώπων για το άτομό Του την επιβεβαιώνει ο Κύριος διαμέσου των άλλων. Και το άξιον θαυμασμού είναι ότι αυτό το επιτυγχάνει όχι μόνο διαμέσου των φίλων, αλλά και δια των εχθρών Του. Διότι τόσος ήταν ο πλούτος της σοφίας Του. Διαμέσου των φίλων το πέτυχε όταν είπε «θέλω,καθαρίσου» στον λεπρό και επίσης όταν είπε για τον εκατόνταρχο «ούτε μεταξύ των Ισραηλιτών δε βρήκα τόσο μεγάλη πίστη»,ενώ δια των εχθρών το πραγματοποιεί στην προκειμένη περίπτωση.

Όταν,λοιπόν, είπαν ότι κανείς δεν μπορεί να συγχωρεί αμαρτίες, παρά μόνο ο Θεός, πρόσθεσε: «ἵνα δὲ εἰδῆτε ὅτι ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ τῆς γῆς ἀφιέναι ἁμαρτίας - τότε λέγει τῷ παραλυτικῷ· ἐγερθεὶς ἆρόν σου τὴν κλίνην καὶ ὕπαγε εἰς τὸν οἶκόν σου. (:Για να μάθετε ότι ο υιός του ανθρώπου έχει εξουσία να συγχωρεί επί της γης αμαρτίες και να θεραπεύει ασθένειες,-τότε λέγει στον παραλυτικό: σήκω πάνω όρθιος και υγιής και πάρε στους ώμους σου το κρεβάτι σου και πήγαινε στο σπίτι σου» [Ματθ. 9,6 και Μαρκ. 2,11]. Όχι μόνο εδώ, αλλά και άλλοτε πάλι, όταν Του έλεγαν αυτοί: «περὶ καλοῦ ἔργου οὐ λιθάζομέν σε, ἀλλὰ περὶ βλασφημίας, καὶ ὅτι σὺ ἄνθρωπος ὢν ποιεῖς σεαυτὸν Θεόν (:“δεν σε λιθοβολούμε για καλό έργο, αλλά για την φοβερή βλασφημία που είπες, διότι ενώ εσύ είσαι άνθρωπος, κάνεις τον εαυτό σου Θεό και λέγεις ότι είσαι ένα με τον Θεό”)» (Ιω. 10,33) και εδώ πάλι δεν αρνήθηκε την αντίληψη αυτή αλλά και πάλι την επικύρωσε,όταν είπε: «εἰ οὐ ποιῶ τὰ ἔργα τοῦ πατρός μου, μὴ πιστεύετέ μοι· εἰ δὲ ποιῶ, κἂν ἐμοὶ μὴ πιστεύητε, τοῖς ἔργοις πιστεύσατε, ἵνα γνῶτε καὶ πιστεύσητε ὅτι ἐν ἐμοὶ ὁ πατὴρ κἀγὼ ἐν αὐτῷ (:άν δεν κάνω τα υπερφυσικά έργα, τα οποία είναι έργα του Πατρός μου, τότε μην πιστεύετε σε Εμένα. Εφόσον όμως κάνω τα έργα του Πατρός μου, πιστέψτε σε αυτά τα έργα και τότε θα εννοήσετε καλά και θα πιστέψετε σε Εμένα και θα βεβαιωθείτε, ότι εγώ ζω και υπάρχω εν τω Πατρί, όπως και ο Πατήρ ζει και υπάρχει σε Εμένα”  [ Ιω. 10,37-38].

Στο σημείο αυτό, όμως και ένα άλλο σημείο της θεότητάς Του και της ισοτιμίας Του προς τον Πατέρα αποδεικνύει. Εκείνοι λοιπόν έλεγαν ότι η συγχώρηση των αμαρτιών είναι αποκλειστική δικαιοδοσία του Θεού, ο Κύριος, όμως, όχι μόνο συγχωρεί τις αμαρτίες, αλλά και πριν από την ενέργεια αυτή δείχνει και κάτι άλλο, το οποίο ήταν γνώρισμα του Θεού μόνο, το να αποκαλύπτει δηλαδή, τις απόκρυφες σκέψεις των ανθρώπων. Διότι δεν είχαν εκφράσει ενώπιον όλων ό, τι σκέπτονταν. «καὶ ἰδού τινες τῶν γραμματέων εἶπον ἐν ἑαυτοῖς· οὗτος βλασφημεῖ. καὶ ἰδὼν ὁ Ἰησοῦς τὰς ἐνθυμήσεις αὐτῶν εἶπεν· ἵνα τί ὑμεῖς ἐνθυμεῖσθε πονηρὰ ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν; (:Και ιδού, μερικοί από τους γραμματείς που ήσαν παρόντες, σκέφθηκαν· “αυτός βλασφημεί (είναι ασεβής, διότι οικειοποιείται την εξουσία του Θεού να συγχωρεί αμαρτίας)”. Όταν δε ο Ιησούς, ως παντογνώστης, είδε ολοκάθαρα τις πονηρές σκέψεις των γραμματέων, είπε: “γιατί κυκλοφορείτε στον νου και την καρδιά σας τέτοιες πονηρές σκέψεις;)» [Ματθ. 9,3-4]. Το ότι δε μόνο ο Θεός μπορεί να γνωρίζει καλά τα απόρρητα, άκουσε τι λέγει σχετικά ο προφήτης· «μόνος γινώσκεις τὴν καρδίαν υἱῶν ἀνθρώπων (:εσύ μόνος γνωρίζεις τις καρδιές των υιών των ανθρώπων) [Β΄Παραλ. 6,30].Και πάλι: «ἐτάζων καρδίας καὶ νεφροὺς ὁ Θεός(:διότι εσύ ο Θεός γνωρίζεις τα βάθη των ανθρωπίνων καρδιών, τις σκέψεις και τις επιθυμίας αυτών)» [Ψαλ. 7,10]. Αλλά και ο Ιερεμίας λέγει: «βαθεῖα ἡ καρδία παρά πάντα, καὶ ἄνθρωπός ἐστι· καὶ τίς γνώσεται αὐτόν; (:Η καρδιά του ανθρώπου είναι βαθιά και ανεξερεύνητος, περισσότερο από όλα τα άλλα πράγματα. Αυτός είναι ο άνθρωπος· και ποιος μπορεί να γνωρίσει σε βάθος και πλάτος Αυτόν;) [Ιερ. 17,9]. Και σε πολλές άλλες περιπτώσεις είναι δυνατόν να διαπιστώσουμε ότι ο Θεός μόνον έχει τη δυνατότητα να γνωρίζει καλά ό, τι υπάρχει στη σκέψη των ανθρώπων.

Δείχνοντας, λοιπόν, ο Κύριος ότι είναι Θεός ίσος προς τον Πατέρα που Τον γέννησε, εκείνο που σκέπτονταν μέσα τους, (διότι φοβούμενοι τον κόσμο δεν είχαν το θάρρος να διατυπώσουν ενώπιον όλων τη γνώμη τους αυτή),αυτό αποκαλύπτει και το καθιστά φανερό, φερόμενος συγχρόνως και στην παρούσα στιγμή με μεγάλη επιείκεια. «Γιατί»,έλεγε, «σκέπτεστε πονηρά στην καρδιά σας». Μολονότι βέβαια,εάν έπρεπε κάποιος να αγανακτήσει, αυτός ήταν ο παράλυτος, με την ιδέα ότι εξαπατήθηκε και να πει· «Άλλο ήλθα να θεραπεύσω,και εσύ θεραπεύεις άλλο; Διότι από πού αποδεικνύεται ότι έχουν συγχωρηθεί οι αμαρτίες μου;». Τώρα εκείνος δε λέγει τίποτε παρόμοιο, αλλά εμπιστεύεται τον εαυτό Του στη δικαιοδοσία του θεράποντος. Αυτοί,όμως, επειδή ήσαν κακοήθεις και γεμάτοι μίσος, επιβουλεύονται τις ευεργεσίες των άλλων. Γι’ αυτό και ο Κύριος τους προσβάλλει μεν, αλλά το κάνει με κάθε λεπτότητα. Πραγματικά, εάν, λέγει, δεν πιστεύετε σε ό,τι είπα προηγουμένως και έχετε τη γνώμη ότι αυτό αποτελεί κομπασμό, ιδού προσθέτω και κάτι άλλο σε αυτό, το ότι δηλαδή, αποκαλύπτω τις απόκρυφες σκέψεις σας. Και ύστερα από αυτό, ένα ακόμη. Ποιο είναι λοιπόν αυτό; Το ότι θα ενδυναμώσω το σώμα του παραλύτου.

Και όταν μεν απευθυνόταν προς τον παράλυτο, δεν ομιλούσε κατά τρόπο που να αποδεικνύει σαφώς την εξουσία Του. Διότι δεν είπε,σου συγχωρώ τις αμαρτίες, αλλά «σου έχουν συγχωρηθεί οι αμαρτίες σου». Όταν όμως Τον ανάγκασαν εκείνοι, τότε πλέον καθαρότερα δείχνει την εξουσία Του,όταν λέγει: «Για να μάθετε επίσης ότι ο Υιός του ανθρώπου έχει την εξουσία να συγχωρεί επί της γης αμαρτίες». Βλέπεις πόσο απείχε από του να μη θέλει να θεωρείται ίσος προς τον Πατέρα; Διότι δεν είπε ότι έχει ανάγκη από άλλο ο υιός του ανθρώπου ή ότι του έδωσε ο Πατέρας την εξουσία. Αλλά για να σας πείσω, λέγει, ότι δε βλασφημώ όταν κάνω τον εαυτό μου ίσο με τον Θεό.

Πραγματικά, σε κάθε περίπτωση επιθυμεί να φέρει αποδείξεις σαφείς και αναντίρρητες, όπως όταν λέγει: «ὕπαγε σεαυτὸν δεῖξον τῷ ἱερεῖ(:πήγαινε, δείξε τον εαυτόν σου στον ιερέα)» [Ματθ. 8,4]. Επίσης, την πεθερά του Πέτρου την παρουσιάζει να τον υπηρετεί [Ματθ. 8,15: «καὶ ἥψατο τῆς χειρὸς αὐτῆς, καὶ ἀφῆκεν αὐτὴν ὁ πυρετὸς καὶ ἠγέρθη καὶ διηκόνει αὐτῷ(:Και άγγιξε το χέρι της και αμέσως την άφησε ο πυρετός· σηκώθηκε και εντελώς υγιής τον υπηρετούσε)»] και επιτρέπει να πέσουν οι χοίροι στον γκρεμό (Ματθ. 8,22: « καὶ εἶπεν αὐτοῖς· ὑπάγετε. οἱ δὲ ἐξελθόντες ἀπῆλθον εἰς τὴν ἀγέλην τῶν χοίρων· καὶ ἰδοὺ ὥρμησε πᾶσα ἡ ἀγέλη τῶν χοίρων κατὰ τοῦ κρημνοῦ εἰς τὴν θάλασσαν καὶ ἀπέθανον ἐν τοῖς ὕδασιν (:Και είπε σε αυτούς: “πηγαίνετε”. Και αυτοί βγήκαν από τους ανθρώπους και πήγαν στο κοπάδι των χοίρων. Και ιδού με μανία και γρυλλισμούς όρμησε όλο το κοπάδι των χοίρων από το μέρος του κρημνού στην θάλασσα και πνίγηκαν εις τα νερά. (Επέτρεψε δε ο Κύριος αυτό, δια να τιμωρηθούν έτσι οι ιδιοκτήτες της αγέλης, διότι παρά τον μωσαϊκό νόμο αυτοί έτρεφαν χοίρους)».

Καθ’ όμοιο τρόπο και εδώ προς απόδειξη της συγχωρήσεως των αμαρτιών φέρει τη θεραπεία του σώματος, προς απόδειξη δε της θεραπείας του σώματος το ότι σήκωσε το κρεβάτι,ώστε να μη θεωρηθεί ότι το γεγονός αυτό ήταν φαντασία. Και δεν το κάνει αυτό προηγουμένως,παρά αφού τους ρώτησε: «Διότι τι είναι ευκολότερο», λέγει; Είναι φανερό ότι ευκολότερο είναι η θεραπεία του σώματος. Διότι όσο η ψυχή είναι «να πω· Είναι συγχωρημένες οι αμαρτίες σου ή να του πω: Πάρε το κρεβάτι σου και πήγαινε στο σπίτι σου;». Αυτό που λέγει, σημαίνει το εξής: Τι σας φαίνεται ευκολότερο, να θεραπεύσω σώμα παράλυτο ή να συγχωρήσω τα αμαρτήματα ανώτερη του σώματος, τόσο σπουδαιότερο είναι να συγχωρήσεις τα αμαρτήματά της. Αλλά επειδή το ένα δε φαίνεται, αλλά το άλλο είναι φανερό,γι’αυτό προσθέτω το κατώτερο, αλλά πιο οφθαλμοφανές, με σκοπό και το ανώτερο και αθέατο να αποδειχθεί διαμέσου αυτού. Έτσι έμπρακτα αποκάλυπτε εκ των προτέρων πλέον εκείνο που είπε ο Ιωάννης ο Βαπτιστής ότι, δηλαδή, αυτός σηκώνει τις αμαρτίες του κόσμου [ Ιω. 1,29: «ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου (:ίδε ο αμνός του Θεού, που προφήτευσε ο Ησαΐας, ο Μεσσίας και Λυτρωτής, ο οποίος θα θυσιαστεί για να πάρει επάνω του και να εξαλείψει την αμαρτία και την ενοχή του κόσμου.)»].

Αφού λοιπόν τον θεράπευσε, τον αποστέλλει στο σπίτι του. Πάλι με την ενέργειά Του αυτήν φανερώνει την ταπείνωσή Του και ακόμη ότι το γεγονός αυτό δεν ήταν φανταστικό. Διότι εκείνους που ήταν μάρτυρες της ασθένειας, τους καθιστά μάρτυρες και της πραγματικής θεραπείας. Εγώ, βέβαια, ήθελα, λέγει, διαμέσου της δικής σου ασθένειας να θεραπεύσω και εκείνους που νομίζουν ότι είναι υγιείς,αλλά είναι ασθενείς πνευματικώς. Επειδή όμως δε θέλουν,πήγαινε στο σπίτι σου, για να θεραπεύσεις τους οικείους σου. Προσέχεις με ποιον τρόπο αποδεικνύει ότι ο ίδιος είναι ο δημιουργός και της ψυχής και του σώματος; Θεραπεύει, λοιπόν , την παράλυση του κάθε συστατικού του ανθρώπου και τη θεραπεία που είναι αθέατη την αποδεικνύει με εκείνη που είναι φανερή. Αλλά εξακολουθούν ακόμη να σύρονται στο χώμα.

«ἰδόντες δὲ οἱ ὄχλοι ἐθαύμασαν καὶ ἐδόξασαν τὸν Θεὸν τὸν δόντα ἐξουσίαν τοιαύτην τοῖς ἀνθρώποις (:Όταν δε τα πλήθη του λαού είδαν αυτό που έγινε, θαύμασαν και δόξασαν τον Θεό, ο οποίος έδωσε στον Ιησού, που τον θεωρούσαν ως ένα εκ των ανθρώπων, τέτοια εξουσία, να συγχωρεί δηλαδή αμαρτίες και να θεραπεύει ασθένειες)» (Ματθ. 9,8).

Τους εμπόδιζε ακόμη η σάρκα για να αντιληφθούν πλήρως τη θεότητά Του. Αλλά δεν τους μαλώνει, μα προχωρεί και με τα έργα Του τους αφυπνίζει και τους εξυψώνει το φρόνημα. Διότι προς το παρόν δεν ήταν μικρό να τον θεωρούν ανώτερο απ΄όλους τους ανθρώπους και ότι έχει έλθει εκ μέρους του Θεού. Επειδή, εάν είχαν τέλεια βεβαιότητα γι’ αυτά μέσα τους, τότε βαθμιαία θα αντιλαμβάνονταν ότι ήταν και του Θεού υιός. Αλλά δεν κατενόησαν καλά αυτά, γι’αυτό και δεν μπόρεσαν να τον πλησιάσουν. Διότι έλεγαν πάλι: «οὗτος ὁ ἄνθρωπος οὐκ ἔστι παρὰ τοῦ Θεοῦ (:αυτός ο άνθρωπος δεν είναι από τον Θεό [Ιω. 9,16]. «Πώς είναι δυνατόν να προέρχεται αυτός από τον Θεό;».Και συνεχώς αυτά ανέφεραν, για να δικαιολογήσουν τα δικά τους πάθη.

Το ίδιο κάνουν και σήμερα πολλοί άνθρωποι και πιστεύουν ότι ο Θεός εκδικείται και εκδηλώνουν με τον τρόπο αυτόν τα δικά τους πάθη, ενώ πρέπει να εξετάζουμε τα πάντα με επιείκεια. Διότι ο Θεός, μπορούσε, πραγματικά , να ρίξει κεραυνό σε εκείνους που τον βλασφημούν, αλλά, εντούτοις, ανατέλλει για όλους τον ήλιο και βρέχει και όλα τα άλλα τα παρέχει με αφθονία. Αυτόν πρέπει να μιμούμαστε και εμείς και να παρακαλούμε, να συμβουλεύουμε, να νουθετούμε με πραότητα, χωρίς να οργιζόμαστε ούτε να γινόμαστε πραγματικά θηρία. Διότι δε συμβαίνει καμία βλάβη στον Θεό από τη βλασφημία, για να θυμώσει. Αντίθετα, ο βλάσφημος ο ίδιος δέχεται και το τραύμα από τη βλασφημία του. Γι’αυτό, λοιπόν, στέναξε, θρήνησε, διότι το πάθος αυτό είναι άξιο για δάκρυα.

Επίσης, αυτόν που τραυματίστηκε τίποτα δεν μπορεί να τον θεραπεύσει τόσο πολύ όσο η επιείκεια. Πρόσεξε, εξάλλου με ποιο τρόπο μας ομιλεί ο υβρισθείς Θεός και στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη. Στην Παλαιά λέγει: «λαός μου, τί ἐποίησά σοι ἢ τί ἐλύπησά σε ἢ τί παρηνώχλησά σοι; ἀποκρίθητί μοι(:λαέ μου, τι κακό σου έκαμα ή σε τι σε λύπησα ή σε τι σε παρενόχλησα; Απάντησέ μου» [Μιχ. 6,3], εις δε την Καινή: «Σαοὺλ Σαούλ, τί με διώκεις; (:Σαύλε, Σαύλε, γιατί με καταδιώκεις;)» [Πραξ. 9,4]. Και ο Παύλος, επίσης, προτρέπει να διδάσκουμε με πραότητα τους αντιφρονούντες. Αλλά και όταν οι μαθητές πλησίασαν τον Χριστό και ήγειραν την αξίωση να κατεβεί φωτιά από τον ουρανό, τους μάλωσε πολύ και τους είπε: «οὐκ οἴδατε ποίου πνεύματός ἐστε ὑμεῖς (:δεν ξέρετε ακόμη ποίων διαθέσεων και ποίας πνευματικής καταστάσεως είστε εσείς. Δεν είστε άνθρωποι του πνεύματος της οργής και της τιμωρίας, που κυριαρχούσε στην εποχή της Παλαιάς Διαθήκης, αλλά του πνεύματος της αγάπης και της συγνώμης, που σώζει)» [Λουκ. 9,55].

Και στην παρούσα περίπτωση δεν είπε˙ ω μιαροί και αγύρτες ˙ ω εσείς που είστε γεμάτοι από φθόνο και εχθροί της σωτηρίας των ανθρώπων. Αλλά λέγει: «Γιατί σκέπτεστε πονηρά μέσα στην καρδιά σας;»

Κατά συνέπεια, πρέπει με επιείκεια να αφανίζουμε τα νοσήματα. Διότι εκείνος που θα γίνει καλύτερος πιεζόμενος από τον ανθρώπινο φόβο, γρήγορα θα επιστρέψει εκ νέου στην πονηρία. Γι’αυτό άλλωστε προέτρεψε να αφήσουν και τα ζιζάνια, για να δώσει τη δυνατότητα και τον καιρό να μετανοήσουν[πρβλ. Ματθ.13,30: «ἄφετε συναυξάνεσθαι ἀμφότερα μέχρι τοῦ θερισμοῦ, καὶ ἐν καιρῷ τοῦ θερισμοῦ ἐρῶ τοῖς θερισταῖς· συλλέξατε πρῶτον τὰ ζιζάνια καὶ δήσατε αὐτὰ εἰς δέσμας πρὸς τὸ κατακαῦσαι αὐτά, τὸν δὲ σῖτον συναγάγετε εἰς τὴν ἀποθήκην μου (:Αφήστε τα να μεγαλώνουν και τα δύο μαζί έως τον θερισμό. Και κατά τον καιρόν του θερισμού θα πω στους θεριστές· μαζέψτε πρώτα τα ζιζάνια και δέστε τα σε δεμάτια, δια να τα κατακάψετε. (Δηλαδή κατά την δευτέρα παρουσία μου θα πω στους αγγέλους μου να ξεχωρίσουν τους πονηρούς ανθρώπους και να τους ρίψουν στο πυρ της κολάσεως). Το δε σιτάρι μαζέψτε το στην αποθήκη μου (δηλαδή τους δικαίους συνοδεύστέ τους στην βασιλεία των ουρανών)”..]. Πραγματικά, πολλοί από αυτούς μετανόησαν και έγιναν σπουδαίοι, ενώ προηγουμένως ήταν φαύλοι, όπως είναι ο Παύλος, ο τελώνης και ο ληστής. Διότι, ενώ ήσαν ζιζάνια, έγιναν σίτος εκλεκτός. Βέβαια, όσον αφορά τα σπέρματα αυτό είναι αδύνατο, αλλά αναφορικά με τη διάθεση των ανθρώπων είναι πολύ εύκολο, διότι αυτή δεν υπόκειται στους φυσικούς νόμους, αλλά έχει τιμηθεί με την ελευθερία της εκλογής.

Γι’ αυτό, λοιπόν, όταν δεις έναν εχθρό της αλήθειας να τον φροντίσεις, να τον επιμεληθείς, να τον οδηγήσεις προς την αρετή, να δείξεις άριστο βίο, να του μιλήσεις με λόγους απαλλαγμένους από κάθε κατηγορία («περὶ πάντα σεαυτὸν παρεχόμενος τύπον καλῶν ἔργων, ἐν τῇ διδασκαλίᾳ ἀδιαφθορίαν, σεμνότητα, ἀφθαρσίαν, λόγον ὑγιῆ, ἀκατάγνωστον, ἵνα ὁ ἐξ ἐναντίας ἐντραπῇ μηδὲν ἔχων περὶ ἡμῶν λέγειν φαῦλον (:παρέχοντας τον εαυτό σου πρότυπο καλών έργων, στη διδασκαλία να είσαι αδιάφθορος, να έχεις σεμνότητα, λόγο υγιή ακατάκριτο, για να ντραπούν οι αντίθετοι μην έχοντας να λένε κανένα κακό για μας)» [Τιτ. 2,8], να του προσφέρεις προστασία και κηδεμονία, να χρησιμοποιήσεις κάθε τρόπο διορθώσεως, μιμούμενος τους αρίστους ιατρούς. Διότι και αυτοί δε θεραπεύουν με έναν τρόπο μόνο, αλλά όταν δουν ότι δεν υποχωρεί η πληγή στο αρχικό φάρμακο προσθέτουν άλλο και ύστερα από αυτό πάλι άλλο. Και άλλοτε μεν κόπτουν, άλλοτε δε επιδένουν. Και εσύ, λοιπόν, αφού γίνεις ιατρός των ψυχών, να χρησιμοποιήσεις κάθε τρόπο θεραπείας σύμφωνα με τους νόμους του Χριστού, για να λάβεις αμοιβή και για τη δική σου σωτηρία και για την ωφέλεια που έδωσες στους άλλους. Όλα να τα κάνεις προς δόξαν του Θεού και έτσι θα δοξάζεσαι και ο ίδιος. «τοὺς δοξάζοντάς με δοξάσω, καὶ ὁ ἐξουθενῶν με ἀτιμασθήσεται(:εγώ θα δοξάζω εκείνους, που με με δοξάζουν και με σέβονται, και θα καταφρονήσω και θα εξουθενώσω εκείνους, οι οποίοι με καταφρονούν)» [Α΄Βασ. 2,30] .

Τα πάντα λοιπόν ας τα πράττουμε προς δόξαν του Θεού, για να λάβουμε την μακάρια εκείνη κληρονομία, την οποία είθε όλοι μας να επιτύχουμε,με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, στον οποίο ανήκει η δόξα και το κράτος στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

ΠΗΓΕΣ:

• http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG_Migne/John%20Chrysostom_PG%2047-64/In%20Matthaeum.pdf

• Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, ομιλία ΚΘ΄, Πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς» (ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1990, τόμος 10, σελίδες 279-297
• Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 65, σελ. 92-100.

https://drive.google.com/file/d/0ByZQkrKg4yKLUnhXelZwYTVqWWs/view

• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
• Πηγή