Μία ψευδής ιστορική φήμη κατά του Αγίου Φωτός

Χαρακτήρησε ποτέ ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Εφραίμ Β΄ (1766-1771) την παρουσίαση του Αγίου Φωτός «χειροποίητον μηχανουργίαν»;

     Διάφοροι άπιστοι, (που μάλιστα ΔΕΝ έχουν πάει στην Ιερουσαλήμ), καταφέρονται εναντίον του Αγίου Φωτός, σε μια προσπάθεια να υποβαθμίσουν το εξαίρετο αυτό ΟΛΟΦΑΝΕΡΟ δείγμα της δωρεάς του Θεού.

   Προσπαθώντας απεγνωσμένα να δικαιολογήσουν την αδικαιολόγητη απιστία τους, συλλέγουν ό,τι είναι δυνατόν να τους φανεί χρήσιμο στην προσπάθεια απαξίωσης του θαύματος του Αγίου Φωτός.

    Γιατί οι άπιστοι που ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΝ να αποδεχθούν την πραγματικότητα του λάθους της απιστίας τους, πάντα θα βρίσκουν τις δικαιολογίες εκείνες που τους χρειάζονται, όσο αστήρικτες και ανεπαρκείς και αν είναι, μόνο και μόνο για να νιώθουν αυτοί καλά, σε έναν φαντασιακό κόσμο υλιστικού μηδενισμού που έχουν δημιουργήσει στο μυαλό τους.

1. Η αφορμή της απιστίας που βρήκαν ορισμένοι

Είναι εντυπωσιακό, ότι οι αρνητές του θαύματος του Αγίου Φωτός, ενώ αρνούνται ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ αυτοπτών μαρτύρων, που είδαν και βίωσαν το θαύμα αυτό εδώ και τόσους αιώνες, έχουν την αφέλεια να στηρίζουν την απιστία τους σε μία εντελώς αναπόδεικτη και αυθαίρετη μαρτυρία ενός αγιορείτη μοναχού, του Νεόφυτου Καυσοκαλυβίτη, που δήλωσε ότι δήθεν ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Εφραίμ Β΄ (1766-1771) χαρακτήρισε την παρουσίαση του αγίου φωτός «χειροποίητον μηχανουργίαν» και, καθώς ο ίδιος γνώριζε από την προσωπική του εμπειρία τον μηχανισμό εμφάνισής του, το περιέγραψε ως το «το χειροποίητον εκείνο φως, ού καγώ, φησι, την δραματουργίαν αυτοψεί κατανοήσας».

Σχετικά με τη μαρτυρία αυτή, που οι αντίπαλοι του Αγίου Φωτός τη θεωρούν σημαντική ο Κων. Σάθας (στο: Νεοελληνική Φιλολογία, Αθήναι 1869, σελ. 512) δίνει την πληροφορία ότι ο Νεόφυτος Καυσοκαλυβίτης έγραψε "περί του Επιταφίου φωτός" και ότι το χειρόγραφο σωζόταν στον Σοφοκλή Οικονόμο. Είναι, πράγματι, στο χειρόγραφο #1457 της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και το κείμενο σώζεται στις σελ. 1648-1664 (Μεταλληνός Δ. Γεώργιος, 'Φωτομαχικά-Αντιφωτομαχικά', Κάτοπτρο-Ιστορητής, Αθήνα 2001, σελ. 92 ).

Ακόμα και αν η αναπόδεικτη μαρτυρία αυτή ήταν τεκμηριωμένο ότι μιλάει για αληθινή δήλωση όμως, εντυπωσιάζει η ΕΥΠΙΣΤΙΑ των απίστων, που προσπερνούν τις μαρτυρίες τόσων Πατριαρχών και ιερέων που βίωσαν το θαύμα του Αγίου Φωτός, για να εμμείνουν σε αυτή τη μία μαρτυρία! Πολύ δε περισσότερο όταν η δήλωση δεν ανήκει στον ίδιο τον Πατριάρχη για τον οποίο γίνεται ο λόγος, αλλά σε έναν μοναχό, που μας πληροφορεί για την δήθεν δήλωση του Πατριάρχη!

Η απιστία είναι το πιο διαστρεβλωτικό πράγμα για το μυαλό ενός ανθρώπου, και ο άπιστος, είναι πάντα ο πιο εύπιστος άνθρωπος, προκειμένου να αρνηθεί τον Θεό!

2. Η μαρτυρία του Νεόφυτου είναι αναξιόπιστη!

Σύμφωνα με τον π. Γεώργιο Μεταλληνό υπάρχει ζήτημα αξιοπιστίας για την μαρτυρία του Νεοφύτου, αφού ούτε γραπτή δήλωση του πατριάρχη Εφραίμ υπάρχει περί κατάργησης της τελετής, ούτε γενικότερα στήριξη από τη βιβλιογραφία:

"Ο Νεόφυτος... μνημονεύει προφορική απάντηση του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Εφραίμ (1766-1771), στην οποία εδήλωσε (1769) ότι αυτός κατάργησε την "χειροποίητον" του "Αγίου Φωτός" "μηχανουργίαν", ως μη θαυματουργική ενέργεια, αλλά απάτη, που απέβλεπε στην "φωτεμπορία". Γραπτή δήλωση του Εφραίμ δεν υπάρχει, άρα η διάσωση της οφείλεται στον Νεόφυτο, όχι σε όλα αξιόπιστο συγγραφέα. Διότι είναι ανάγκη να εξιχνιασθεί η περίπτωση ότι ο Εφραίμ κατάργησε το έθιμο του "Αγίου Φωτός", το επανέφεραν δε οι διάδοχοι του, διότι η γνωστή σε μας βιβλιογραφία δεν θίγει αυτό το θέμα." (Μεταλληνός Δ. Γεώργιος, Ό.π., σελ. 92-93, υποσημ. 201).

Την ίδια μαρτυρία, αυτή του Νεοφύτου, σχετικά με την εξομολόγηση της αλήθειας από τον Πατριάρχη σε κάποιον ανώνυμο στο Βουκουρέστι, ο Κων/νος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων την αντιμετωπίζει με ειρωνία και ελέγχει τον Κοραή που την υιοθετεί αποκρύπτωντας μάλιστα την πηγή του, για να φανεί, όπως λέει, ότι εκείνος πρώτος αποκάλυψε την υποτιθέμενη απάτη:

"Καν μη ήθελεν συγκρύψαι ότι ανέγνω και την περί του επιταφίου φωτός διατριβήν του Καυσοκαλυβίτου, φιλοτιμούμενος όπως αυτός φανή πρώτος του πλάσματος ελεγκτής και προσεχών μη τις άλλος κύδος άροιτο ο δε δεύτερος έλθη, είχεν αν και εξ εκείνης προσθείναι μάρτυρας του πλάσματος αυτόν τε τον Καυσοκαλυβίτην (όστις ουχί τους Φραγκοπατέρας, αλλά τους ημετέρους άντικρυς κατηγορεί και ότι εκείνος μόνος (καθό λίαν αξιόπιστος!) συνεπιφέρει ως ομόγνωμον εαυτώ, Εφραίμ τον Ιεροσολύμων Πατριάρχην, εξομολογηθέντα δήθεν προς τίνα (ανώνυμον) την μηχανουργίαν εν Βουκουρεστίω τω 1769." (Κων. Οικονόμου, "Σημειώσεις τινές εις τον Β' Αντιρρητικόν", στο Μεταλληνός Δ. Γεώργιος, Ό.π., σελ. 399).

3. Ο Πατριάρχης Ευφραίμ στην πραγματικότητα ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕ το προσκύνημα αυτό!

Μια άλλη όμως μαρτυρία που προέρχεται από τον Νικόλαο Λογάδη και αφορά τον πατριάρχη Εφραίμ, αναφέρει:

"Εις δε τα 1766 παρητήσατο ο Παρθένιος εις Εφραίμ [...] Ετύπωσεν εκ δευτέρου το "Εγχειρίδιον" του Χρύσανθου, ποιήσας εν αυτώ καλόν Πρόλογον και συντυπώσας και την "Εγκύκλιον Συνοδικήν Επιστολήν" υπέρ βοηθείας του παναγίου Τάφου, του Παναγιότατου και Οικουμενικού Πατριάρχου Παϊσίου, διακοινωθείσαν τοις απανταχού Ορθοδόξοις εις τα 1727. Εν ταύτη τη Επιστολή είναι και ο αφορισμός "Οσοι δε των Χριστιανών [...] από ανευλαβειαν και ολιγοπιστίαν [...] εμποδίζουσι και αποκόπτουσι με ματαιολόγους φλυαρίας και ψυχρολογίας ή με κανένα άλλον τρόπον σατανικής απάτης τους Χριστιανούς από το να απέρχωνται εις προσκύνησιν του αγίου Τάφου [...] οι τοιούτοι, αν δεν παύσωσιν, αφωρισμένοι είησαν" κ.λπ. Μετά την Εγκύκλιον ταύτην επρόσθεσεν ο Εφραίμ και συντομωτατην χριστιανικήν διδασκαλίαν, δίγλωσσον, ελληνιστί τε και τουρκιστί, προς ωφέλειαν των εντυγχανόντων." (Ν. Λογάδου, "Αντιπροσβολή κατά τίνων του αιώνος ημών Φωτομάχων", στο Μεταλληνός Δ. Γεώργιος, Ό.π., σελ. 312).

Δηλαδή: Έχουμε τον ίδιο τον πατριάρχη Εφραίμ να τυπώνει εκ νέου το Εγχειρίδιο του Χρυσάνθου και μάλιστα με προσθήκες την επιστολή περί αφορισμού εκείνων που με λόγια ή έργα εμποδίζουν τη μετάβαση των πιστών στους Αγίους Τόπους, και θέλει να μας πείσει ο Καυσοκαλυβίτης ότι αυτός ο άνθρωπος καταργεί την τελετή αφής του Αγίου Φωτός ως "χειροποίητον μηχανουργίαν"!!!! (πρβλ. Μεταλληνός Δ. Γεώργιος, Ό.π., σελ. 435: "Το ερώτημα είναι, πως μετά από αυτά ο Εφραίμ στράφηκε εναντίον του θαύματος του "Αγίου Φωτός", αν βέβαια η μαρτυρία του Νεοφύτου Καυσοκαλυβίτου είναι ορθή")


Άρα:

1ον Η υποτιθέμενη δήλωση του Πατριάρχη ΔΕΝ είναι γραπτή

2ον ΜΟΝΟ ο Καυσοκαλυβίτης την παραδίδει και από εκείνον την παίρνει ο Κοραής

3ον Ο οποίος Καυσοκαλυβίτης έμαθε ότι τάχα ο Πατριάρχης μίλησε σε κάποιον ΑΝΩΝΥΜΟ στο Βουκουρέστι και του είπε ότι τάχα διέκοψε την τελετή του Αγίου Φωτός γιατί ήταν κοροϊδία, ΔΙΑΚΟΠΗ ΠΟΥ ΟΜΩΣ ΔΕΝ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.

4ον Και όλα αυτά τη στιγμή που ο Εφραίμ αφορίζει όποιον τολμήσει να εμποδίσει με λόγια ή έργα τη μετάβαση των πιστών στους Αγίους Τόπους

Εδώ λοιπόν κάτι δεν πάει ΚΑΘΟΛΟΥ καλά με τη μαρτυρία του Καυσοκαλυβίτη!

4. Ποιος ήταν ο Νεόφυτος Καυσοκαλυβίτης;

Ο Νεόφυτος Καυσοκαλυβίτης ήταν μοναχός και εκκλησιαστικός συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Πάτρα και έγινε μοναχός στην μονή Καυσοκαλύβη στο Άγιο όρος (εξ ού και το όνομά του). Το 1749 ήταν διευθυντής στην Αθωνιάδα σχολή, αργότερα δίδαξε στην Χίο, Βλαχία και Τρανσυλβανία. Έγραψε πολλά θεολογικά και φιλοσοφικά έργα. Έμεινε πολλά χρόνια στην Βλαχία κοντά στον θείο του, που ήταν αρχιερέας στο Βουκουρέστι. Πέθανε στο Βουκουρέστι το 1780.

5. Το κίνητρο του "εγκλήματος"

Το ερώτημα λοιπόν που προκύπτει απ' όλα αυτά, είναι: "Τι λόγους είχε ο Νεόφυτος Καυσοκαλυβίτης, (ένας πιστός Ορθόδοξος μοναχός), να διασπείρει ψευδείς φήμες κατά του Αγίου Φωτός και του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Εφραίμ Β΄;"

Βεβαίως και υπάρχει κίνητρο! Είναι αυτό που του αποδίδει ο Κων/νος Οικονόμος. Ο Οικονόμος, απευθύνεται σε ένα πνευματικό του παιδί, που έγραψε επιστολή ενάντια στον Κοραή για το υποτιθέμενο άτοπο της επίσκεψης των πιστών στους αγίους τόπους. Ταυτόχρονα όμως, εκπλήσσει δυσάρεστα τον Οικονόμο επειδή συμφωνεί με τον Κοραή στα περί μη γνησίου θαύματος του Αγίου Φωτός.

Έτσι, στην επιστολή αυτή γράφει ο Οικονόμος δηκτικά:
"Ηπόρησα, πώς η κριτική και πολυμαθεστάτη σου σύνεσις κατεδέξατο συγκαταινέσαι μετά του Χίου Σοφιστού [έτσι λέει τον Κοραή], όστις δανεισθείς μεν τινά σιωπηλώς εκ του μελαγχολικού και πολυπράγμονος Νεοφύτου Πελοποννησίου του Καυσοκαλυβίτου (ως λέγεται ούτος) εξ Ιουδαίων [είχε εβραίους γονείς ο Καυσοκαλυβίτης], όστις ήκουσε το πρώτον τα κατά του Αγίου Φωτός εν τη νήσω Πάτμω παρά τινός ψευδοχατζή, Χίου κακείνου! Όθεν ως αγιορείτης, κατατρέχων ΣΥΝΗΘΩΣ τους αγιοταφίτας,..." (Κων. Οικονόμου, "Σημειώσεις τινές εις τον Β' Αντιρρητικόν", στο Μεταλληνός Δ. Γεώργιος, ό.π., σελ. 397)

Είναι γνωστή η "κόντρα" που υπήρχε τον καιρό εκείνο ανάμεσα στους μοναχούς των δύο αυτών ιερών προσκυνημάτων. Αντίστοιχη κόντρα υπήρξε και ανάμεσα στους αγιοταφίτες και στη μονή Σινά. Αυτό είναι το κίνητρο!

Τραγικό μεν, αληθινό δε. Ο Νεόφυτος, ακόμη κι αν όντως δεν πιστεύει στο θαύμα του Αγίου Φωτός, προτιμά να συνταχθεί με τους αθέους που απορρίπτουν εξολοκλήρου τον Χριστό, αντί να σιωπήσει, αφού και ο ίδιος ο Καυσοκαλυβίτης στην επιστολή του δεν αναφέρει κάποια ιδιαίτερη μαρτυρία ως αυτόπτης, αλλά εναντιώνεται με υποθέσεις στο άγιο φως όπως και ο Κοραής.

Ο Κωνσταντίνος Οικονόμος, μας ξεκαθαρίζει το θέμα, γνωρίζοντας ακόμα και τον άνθρωπο από τον οποίο άκουσε ο Νεόφυτος Καυσοκαλυβίτης την ψευδή αυτή φήμη την οποία αναπαρήγαγε! Την άκουσε από κάποιον Χιώτη, που έλεγε ψευδώς ότι ήταν "Χατζής", δηλαδή ότι πήγε στα προσκυνήματα της  Ιερουσαλήμ! Και ο Νεόφυτος, προκατειλημμένος καθώς ήταν από την "κόντρα" που υπήρχε μεταξύ του Αγίου Όρους και των Ιεροσολύμων την εποχή εκείνη, όχι μόνο αποδέχθηκε άκριτα αυτή την ψευδή φήμη, αλλά την αναπαρήγαγε και τη διέδωσε κιόλας!

Τέτοια είναι ΟΛΑ τα επιχειρήματα που στρέφονται εναντίον της Εκκλησίας. Αστήρικτες και ψευδείς φήμες, που είτε κατασκευάζονται από δόλιους ανθρώπους, είτε γίνονται αποδεκτές άκριτα από όσους τείνουν για τους δικούς τους λόγους να αποδέχονται τη διαβολή.

Πηγή