Περί υποτιθέμενων Ακυρων Μυστηρίων

(συνέχεια) καὶ ὑποτιθέμενης καταδίκης τοῦ νέου ἡμερολογίου ἀπὸ τὴν Ρώσικη Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς.

Μᾶς εἶχε σταλεῖ ἕνα κείμενο ποὺ κρίνουμε κατάλληλη τὴ στιγμὴ νὰ τὸ ἀναρτήσουμε, γιατὶ ἀποτελεῖ ἀκόμα ἕνα στοιχεῖο (παρόμοιο μὲ αὐτὸ ἐδῶ), ποὺ προσφέρει στὴ συζήτηση γιὰ τὸ ἂν οἱ Οἰκουμενιστὲς ἔχουν ἢ δὲν ἔχουν Μυστήρια.  Ἀπευθύνεται, βέβαια, περισσότερο σ’ αὐτοὺς ποὺ μᾶς παραπέμπουν στὴν καταδίκη του Οἰκουμενισμοῦ ἀπὸ τὴν Σύνοδο τῆς ΡΟΕΔ, τοὺς Γ.Ο.Χ. ποὺ ὑποστηρίζουν ὅτι οἱ Ἐκκλησίες τοῦ Νέου δὲν ἔχουν Μυστήρια καθότι καταδικάστηκαν ἀπὸ τὴν ΡΟΕΔ, ἀλλὰ εἶναι ὠφέλιμο γιὰ ὅλους, ὅσους ἔχουν ἐμπλακεῖ σ’ αὐτὴν τὴν συζήτηση, παρότι δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ μᾶς ἀπασχολεῖ τώρα, ποὺ ὁ ἀγώνας μας εἶναι ἐναντίον τῆς Παναιρέσεως.

Στὸ κείμενο αὐτό, διαψεύδει τοὺς παραπάνω μεταξὺ ἄλλων, κυρίως, μία φωτισμένη μορφὴ τῆς Ὀρθοδοξίας τοῦ 20^ου αἰῶνος ὁ π. Σεραφεὶμ Ρόουζ. Τὸ κείμενο εἶναι μεταφρασμένο ἀπὸ τὰ ἀγγλικά.

«Ἂς μελετήσουμε μία ἐπιστολὴ τοῦ στάρετς John Hudanish που ἀπευθύνεται στὸν π. Ἐφραὶμ τῆς Μονῆς τῆς Μεταμορφώσεως μὲ ἡμερομηνία Δεκέμβριος 22/Ἰανουάριος 4, 1986/7:

Αὐτὸ [τὸ ἀνάθεμα τοῦ 1983] εἶναι μία εὔγλωττη καταδίκη του οἰκουμενισμοῦ καὶ μία ξεκάθαρη δήλωση ἀποκήρυξής της ἐκ μέρους τῆς Συνόδου μας. Αὐτὸ ποὺ δὲν γίνεται ξεκάθαρο, ὡστόσο, εἶναι τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ ἀνάθεμα εἶναι στὴ φύση τοῦ νομοθετικό (legislative)  καὶ ὄχι καταδικαστικὸ (judicial), δηλαδὴ εἶναι ἡ κωδικοποίηση μίας θεολογικῆς ἀρχῆς σὲ ἐπίπεδο νόμου, καὶ ὄχι ἡ ἐτυμηγορία -πολὺ λιγότερο δὲ ἡ καταδίκη… Εἶναι νομοθέτηση (legislation). Δὲν εἶναι δικαστικὴ κρίση

(judgment). Καὶ αὐτὸ ἐπιβεβαιώνεται καὶ ἀπὸ τὸν Μητροπολίτη Βιτάλιο σὲ ἕνα ἄρθρο ποὺ ἔγραψε γιὰ τὴν «Ὀρθόδοξη Ζωὴ» (Orthodox Life) (Ἀρ. φύλ. 4, 1984, σελ. 32) ἐνῶ ἦταν ἀκόμη Ἀρχιεπίσκοπος τοῦ Μόντρεαλ καὶ Καναδά. Ἔγραψε:

«Ὁ καιρὸς θὰ δείξει ἂν οἱ ὑπόλοιπες τοπικὲς Ἐκκλησίες θὰ υἱοθετήσουν ἢ ὄχι τὴν δική μας ἀπόφαση σχετικὰ μὲ τὸν οἰκουμενισμὸ ὅπως ἔγινε καὶ μὲ τὶς πράξεις τῶν Δέκα Τοπικῶν Συνόδων, ὅταν εἰσήχθηκαν, στὸν καιρό τους, στὸ Βιβλίο τῶν Κανόνων τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν Συνόδων καὶ τῶν Ἱερῶν Πατέρων Ὁλοκλήρου της Ἐκκλησίας».   

«Εἶναι σημαντικὸ νὰ καταλάβουμε ὅτι ἀπὸ τὴν διακήρυξη τοῦ ἀναθέματος τοῦ 1983 ἀπὸ τὴν Σύνοδο τῶν Ἐπισκόπων μας, ἔχουμε μία κανονικὴ βάση σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία μποροῦμε νὰ ἀντιμετωπίσουμε τὸν οἰκουμενισμὸ καὶ τοὺς ὑποστηρικτὲς τοῦ ἀνάμεσά μας. Ἀλλὰ ὅπως συμβαίνει καὶ μὲ ὅλους τους ἄλλους κανόνες, τὸ ἐπιτίμιο ποὺ ὁρίζεται ἀπὸ τὸ ἀνάθεμα τοῦ 1983 δὲν μπορεῖ νὰ ἰσχύσει γιὰ κανέναν ἐὰν δὲν τηρηθεῖ ἡ δέουσα διαδικασία. Γιὰ νὰ τὸ θέσουμε ἀλλιῶς, προτοῦ κάποιος ὑποβληθεῖ σὲ ἀφορισμό, πρέπει πρῶτα νὰ κριθεῖ ἔνοχος ἀπὸ κανονικὸ δικαστήριο ἢ συνοδικὴ ἐξέταση…

«Συνεπῶς, αὐστηρὰ μιλώντας, οὔτε ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως οὔτε ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων ἔχουν ὑποβληθεῖ σὲ ἀφορισμὸ ἀπὸ τὸ ἀνάθεμα τοῦ 1983… Ἐπιπλέον, ἡ Σύνοδος τῶν Ἐπισκόπων της Ρωσικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Διασπορᾶς (ΡΟΕΔ) δὲν ἔχει ἀκολούθως συγκληθεῖ γιὰ νὰ ἐξετάσει τὶς κατηγορίες ἐναντίον ὁποιουδήποτε ἀπὸ τοὺς δύο Πατριάρχες, οὔτε γιὰ νὰ τοὺς ἀναθεματίσει βάσει τῆς ἀποφάσεως τοῦ 1983…

Πάλι, σύμφωνα μὲ τὸν Μητροπολίτη Βιτάλιο¹ (μετὰ τὸ 1983):

Στὴν παροῦσα στιγμή, οἱ περισσότερες ἀπὸ τὶς ἄλλες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες συνταράσσονται στὸν πυρήνα τῆς ὕπαρξής τους ἀπὸ δύο διαδοχικὰ χτυπήματα: τὸ νέο ἐκκλησιαστικὸ ἡμερολόγιο καὶ τὸν οἰκουμενισμό. Παρὰ τὴν ἐξαθλιωμένη τους κατάσταση, ὡστόσο, δὲν τὶς ἀνακηρύσσουμε καὶ μακάρι ὁ Κύριος νὰ μᾶς ἀπαλλάξει ἀπὸ τὸ νὰ χρειαστεῖ ποτὲ νὰ τὶς ἀνακηρύξουμε ὡς στερημένες τῆς Θείας Χάριτος.

Εἶναι σημαντικὸ νὰ σημειώσουμε ὅτι κανένας ἀπὸ τοὺς ἐπισκόπους της ΡΟΕΔ ἐκείνης τῆς περιόδου, ἀντέκρουσε τὸν Μητροπολίτη στὴν ἑρμηνεία ποὺ ἔδωσε στὸ ἀνάθεμα, τὸ ὁποῖο εἶναι ἀποκαλυπτικὸ τῶν προθέσεών τους συνολικά. Ἐπιπλέον, γιὰ νὰ παραθέσουμε τὰ λόγια ἑνὸς κληρικοῦ τῆς ΡΟΕΔ²:

Αὐτὰ [τὰ ἀναθέματα] δὲν ἐπιβάλλονται ἀπὸ μόνα τους σὲ αὐτοὺς ποὺ τὰ παραβιάζουν. Τὰ ἀναθέματα  εἶναι προειδοποιήσεις γιὰ τοὺς πιστούς, καὶ τὰ μεμονωμένα ἄτομα ἢ οἱ τοπικὲς Ἐκκλησίες χωρίζονται ἀπὸ τὴν Μία Ἐκκλησία μέσω ἑνὸς ἀναθέματος, ὅταν μία Σύνοδος Ἐπισκόπων ἐξουσιοδοτηθεῖ καὶ ἐκδώσει μία τέτοια ἐτυμηγορία γι’ αὐτούς. Ὁ σκοπὸς τοῦ ἀναθέματος εἶναι ἡ σωτηρία τοῦ πιστοῦ, ὄχι ἡ καταδίκη τους. Τὰ ἀναθέματα μᾶς ὁδηγοῦν στὴν ἀλήθεια, καὶ μακριὰ ἀπὸ τὴν πλάνη. Δὲν εἶναι νομικὲς παγίδες, σχεδιασμένες νὰ πιάσουν τοὺς ἀνυποψίαστους καὶ νὰ τοὺς στείλουν στὴν κόλαση.

Ἐπιπρόσθετη ἀπόδειξη ὅτι τὸ ἀνάθεμα ἔχει παρερμηνευτεῖ ἀπὸ τοὺς ζηλωτὲς εἶναι τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ ΡΟΕΔ συνέχισε νὰ συλλειτουργεῖ μὲ ἄλλες Ὀρθόδοξες δικαιοδοσίες στὸν κόσμο ἀκόμη καὶ μετὰ τὴν διακήρυξη τοῦ ἀναθέματος, καὶ ἔκανε πολλὲς ἐνέργειες, οἱ ὁποῖες θὰ φανέρωναν μία ἀσυνέπεια, ἂν πράγματι ἐνστερνίζονταν τὴν ἄποψη ὅτι ἑκατοντάδες ἑκατομμύρια Ὀρθόδοξων πιστῶν εἶχαν ἁπλῶς ἀφοριστεῖ ἀπὸ την  Ἐκκλησία μία μοιραία μέρα τοῦ 1983.

Ἐν τούτοις, ἂς ἐξετάσουμε πρῶτα τὴν ἄποψη τῆς ΡΟΕΔ πρὶν τὸ ἀνάθεμα (ὅταν ἤδη ὁ συγκρητιστικὸς οἰκουμενισμὸς κηρυσσόταν γυμνῇ τῇ κεφαλῇ ἀπὸ τοὺς ἱεράρχες στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἀλλοῦ). Χωρὶς νὰ ἐπιχειρεῖται μία ἐμπεριστατωμένη ἀνάλυση, ἡ ὁποία θὰ ὑπερέβαινε τὸν σκοπὸ τῆς παρούσας μελέτης, μᾶς ἀρκεῖ νὰ παραθέσουμε τὶς διαφωτιστικὲς ἐπιστολὲς τοῦ π. Σεραφεὶμ Ρόουζ, ποὺ ἀναπαύθηκε στὶς 2/9/1982³:

«Ὅταν οἱ ἐπίσκοποί μας τὸ 1971 καταδίκασαν τὴν ἀπόφαση τοῦ Πατριαρχείου τῆς Μόσχας νὰ ἔρθει σὲ κοινωνία μὲ τοὺς Ρωμαιοκαθολικούς, χρησιμοποίησαν αὐστηρὴ γλώσσα, ἀποκαλώντας τὴν ἐνέργεια μία «αἱρετικὴ» πράξη /ἀλλὰ δὲν διακήρυξαν ὅτι τὸ Πατριαρχεῖο τῆς Μόσχας ἔχει στερηθεῖ τῆς θείας Χάριτος, ἢ ὅτι ἔχει ἐκπέσει τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ ἐπίσκοποι, σὲ διάφορες περιστάσεις, ἔχουν ἀρνηθεῖ ἰδιαιτέρως νὰ κάνουν τέτοια διακήρυξη· καὶ στὴ δήλωσή τους στὴ Σύνοδο (Sobor)   τοῦ 1976 προσφώνησαν ἰδιαιτέρως τοὺς εἰλικρινεῖς καὶ ἀγωνιζόμενους ἱερεῖς τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας μὲ ὅρους ἀποκλειστικὰ γιὰ ἱερεῖς οἱ ὁποῖοι κατέχουν καὶ διανέμουν την  χάρη τοῦ Θεοῦ (ὅπως σημειώθηκε στὸ ἄρθρο μας γιὰ τὸν π. Δημήτριο)» [Ἐπιστολὴ 304, Δέκ. 28/ Ἰαν. 10, 1981]

«Προφανῶς ἐσεῖς [Dr. Johnstone] συμφωνεῖτε μὲ τὸν π. Michael Azkoul ο ὁποῖος δήλωσε πρόσφατα (Orthodox Christian Witness, Αὔγ, 10/23 ) ὅτι «ἡ αἵρεση ἔχει ἀκυρώσει τὶς ἀρχαῖες αὐτὲς Μητροπολιτικὲς Περιφέρειες. Δὲν ὑπάρχει «ἐκκλησία», κι ἔτσι δὲν ὑπάρχουν Μυστήρια» στὶς Ἐκκλησίες τῆς Μόσχας καὶ τῆς Κωνσταντινούπολης. Ἐλπίζω νὰ γνωρίζετε ὅτι ἡ Ρωσικὴ Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς (ΡΟΕΔ) δὲν ἔχει διδάξει ποτὲ οὔτε διδάσκει σήμερα αὐτὸ τὸ πρᾶγμα· αὐτὸ εἶναι μία ἄποψη τὴν ὁποία τὴν ἔχουν συστήσει σὲ ἐμᾶς ὁρισμένοι προσήλυτοι οἱ ὁποῖοι θεωροῦν τοὺς ἑαυτοὺς τοὺς πιὸ σοφοὺς ἀπὸ τοὺς ἐπισκόπους μας.  Λυπᾶμαι ποὺ διαπιστώνω ὅτι φαίνεται πὼς δὲν ἔχετε καταλάβει τὸ σαφὲς νόημα πίσω ἀπὸ τὴν διακοπὴ τῆς κοινωνίας τῆς Ἐκκλησίας μας μὲ τὴν Σοβιετικὴ Ἐκκλησία: ὅτι δὲν δεσμευόμαστε ἀπὸ τὴν πολιτικὴ καὶ ἀπὸ ἐπισκόπους ποὺ δὲν ἐνεργοῦν ἐλεύθερα καὶ ποὺ συχνὰ ἐξαναγκάζονται νὰ προδώσουν τὴν ἀλήθεια. Ἀλλὰ τὸ νὰ δηλώσουμε ὅτι μία τέτοια Ἐκκλησία ἔχει ἐκπέσει τῆς Χάριτος εἶναι μία ὑπόθεση τὴν ὁποία οἱ ἐπίσκοποί μας ποτὲ δὲν τόλμησαν νὰ κάνουν. Αὐτὴ ἡ ἄποψη, κατὰ τὴν γνώμη μου, δὲν εἶναι καθόλου τὸ ἀποτέλεσμα μίας συνετῆς καὶ αὐστηρῆς ἐκκλησιολογίας, ἀλλὰ ἀντίθετα μίας ὑπερβολικὰ αὐστηρῆς λογικῆς (μία συνηθισμένη ἀσθένεια τῆς Δυτικῆς μας νοοτροπίας) ἐφαρμοσμένης ἐκεῖ ὅπου δὲν ἁρμόζει» [Ἐπιστολὴ 311, Αὔγ. 13/26, 1981].

«Ἀκόμη καὶ σήμερα οἱ ἐπίσκοποί μας ἀρνοῦνται νὰ “προσδιορίσουν” κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο καὶ νὰ κάνουν τὰ πάντα “μαῦρο καὶ ἄσπρο”· καὶ εἶμαι σίγουρος ὅτι, ἴσως χωρὶς καμία ἐξαίρεση, οἱ ἐπίσκοποί μας ὄχι μόνο ἀρνήθηκαν νὰ τοὺς ἀνακηρύξουν [τὴν Μόσχα καὶ τὴν Κωνσταντινούπολη] ὡς στερημένους τῆς χάριτος, ἀλλὰ καὶ πιστεύουν κατηγορηματικά (καλῇ τῇ πίστει τουλάχιστον μέχρι ἀποδείξεως τοῦ ἐναντίου) ὅτι ἔχουν χάρη» [Ἐπιστολὴ 207, Μάιος 22 / Ἰούνιος 4, 1976]

«Πρόσφατα μερικοὶ ἐπιθυμοῦσαν νὰ δοῦν ἕναν τέτοιο “ἀναβαπτισμὸ” νὰ γίνεται στὴν δική μας ἐπισκοπὴ τῆς  Δυτικῆς Ἀμερικῆς, ἀλλὰ ὁ Ἀρχιεπίσκοπός μας Ἀντώνιος σοφὰ ἀρνήθηκε νὰ ἐπιτρέψει κάτι τέτοιο, τὴν ὁποία ἐνέργειά του στηρίξαμε πλήρως –διότι πράγματι, θὰ ἰσοδυναμοῦσε μὲ ἀνοιχτὴ ἀνακήρυξη τῆς Ἑλληνικῆς Ἀρχιεπισκοπῆς ὡς στερημένης τῆς Χάριτος. Οἱ ἐπίσκοποί μας παρεμπιπτόντως (εἴτε μὲ τὴν Σύνοδο (Sobor) τοῦ 1974 εἴτε ἀργότερα, δὲν γνωρίζω) ἀρνήθηκαν ρητῶς νὰ κάνουν μία τέτοια ἀνακήρυξη ὅταν τοὺς ζητήθηκε νὰ τὸ πράξουν ἀπὸ μία ἀπὸ τὶς Ἑλληνικὲς Παλαιοημερολογίτικες δικαιοδοσίες.» [Ἐπιστολὴ 216· Ἀπρίλιος 18 / Μάιος 1, 1976].

«…ἡ Ἐκκλησία μας δέχεται ἐπιθέσεις καὶ ἀπὸ τὴν ἀριστερὴ πλευρὰ (ἀπὸ τοὺς οἰκουμενιστὲς ποὺ μᾶς κατηγοροῦν ὅτι εἴμαστε ἀχαρίτωτοι, πίσω ἀπὸ τὶς ἀπαιτήσεις τῶν ἐποχῶν, καὶ τὰ ὅμοια) ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν δεξιὰ πλευρὰ (ἀπὸ τὶς ὁμάδες στὴν Ἑλλάδα οἱ ὁποῖες ἀπαιτοῦν ἀπὸ ἐμᾶς νὰ διακόψουμε κοινωνία μὲ ὅλες τὶς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες καὶ νὰ τὶς ἀνακηρύξουμε ὅτι στεροῦνται χάριτος)…

Μερικὰ χρόνια πρὶν μία ἀπὸ αὐτὲς τὶς ὁμάδες [Παλαιοημερολογιτῶν] διέκοψαν κοινωνία μὲ τὴν δική μας Ρωσικὴ Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς ἐπειδὴ οἱ ἐπίσκοποί μας ἀρνήθηκαν νὰ διακηρύξουν ὅτι ὅλες οἱ Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες ἔχουν ἐκπέσει τῆς χάριτος· αὐτὴ ἡ ὁμάδα διακηρύσσει ὅτι αὐτὴ μονάχα ἔχει χάρη, ὅτι αὐτὴ μονάχα εἶναι Ὀρθόδοξη. Πρόσφατα αὐτὴ ἡ ὁμάδα ἔχει προσελκύσει μερικοὺς προσήλυτους ἀπὸ τὴν δική μας Ρωσικὴ Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς, καὶ γι’ αὐτὸ πρέπει νὰ γνωρίζουμε ὅτι αὐτὴ ἡ συμπεριφορὰ ἀποτελεῖ ἕναν κίνδυνο γιὰ κάποιους ἀπὸ τοὺς Ἀμερικανοὺς καὶ Εὐρωπαίους προσήλυτούς μας: μὲ τὰ ὑπολογιστικὰ καὶ ὀρθολογιστικὰ μυαλὰ μᾶς εἶναι εὔκολο νὰ θεωρήσουμε ὅτι εἴμαστε ζηλωτὲς καὶ αὐστηροί, ὅταν στὴν πραγματικότητα κατὰ κύριο λόγο ἐνδίδουμε στὸ πάθος τῆς ὑποκρισίας καὶ τοῦ φαρισαϊσμοῦ»4.

Πηγές:

Vitaly M. 1986 Nativity Epistle. Pravoslavnaia Rus’ 1987; 1(1).

Whiteford J. Answers to Current Objections to Reconciliation [Internet]. Saint Jonah. Available from: http://www.saintjonah.org/articles/currentobjections.htm

Rose S. Letters of Fr. Seraphim Rose (1961-1982) [Internet]. Thoughts Intrusive; 2017. Available from: https://thoughtsintrusive.wordpress.com/2017/11/17/letters-of-fr-seraphim-rose-1961-1982

Rose S. Fr. Seraphim Rose Speaks: Excerpts from His Writings [Internet]. Orthodoxinfo. Available from: http://orthodoxinfo.com/praxis/frseraphimspeaks.aspx