ΥΠΟΜΟΝΗ, Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

Κυριακὴ Δ΄ Λουκᾶ (Λουκ. 8,4-15) 12 Ὀκτωβρίου

Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

Υ Π Ο Μ Ο Ν Η

«…Καὶ καρποφοροῦσιν ἐν ὑπομονῇ» (Λουκ. 8,15)

ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἑορτή. Ἑορτάζουν οἱ διδάσκαλοι καὶ πατέρες τῆς Ἑβδόμης (Ζ΄) Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Σχετικὸ εἶνε καὶ τὸ εὐαγγέλιο. Εἶνε μία παραβολὴ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁμιλεῖ περὶ σπορέως· διότι σπορεῖς ἦταν καὶ οἱ πατέρες.
Ὁ γεωργὸς σπέρνει σπόρο, οἱ πατέρες ἔσπειραν τὴ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ. Ὁ γεωργὸς σπέρνει στὰ χωράφια, οἱ πατέρες ἔσπειραν στὶς καρδιές. Καὶ πῶς ἔσπειραν; Μὲ δάκρυα, μὲ θαύματα, μὲ βίον ἅγιον, μὲ τὸ αἷμα των. Αὐτὰ τὰ τέσσερα δὲν τὰ ἔχουμε σήμερα οἱ ἱεροκήρυκες· γι᾿ αὐτὸ δὲν καρποφορεῖ ὁ λόγος μας. Ὁ σπόρος ὅμως τῶν πατέρων καρποφόρησε. Ἔβγαλε κρίνα καὶ ῥόδα εὐώδη καὶ ἀμάραντα. Βγῆκαν ἅγιοι καὶ μάρτυρες. Ἔτσι ἔγινε τὸ ὡραῖο περιβόλι, ἡ ἁγία Ὀρθοδοξία μας.
Ἀλλά, ἀδελφοί μου, γιὰ νὰ παρουσιασθῇ καὶ ν᾿ ἀνθήσῃ ἡ Ὀρθοδοξία δὲν συνετέλεσε μόνο

ὁ σπόρος, τὸ κήρυγμα. Δὲν φτάνει μόνο νὰ εἶνε ὁ σπόρος ἐκλεκτός· πρέπει νὰ ὑπάρχῃ καὶ γῆ καλή. Στὴν ἀπόδοσι λοιπὸν τοῦ σπόρου συνετέλεσαν καὶ οἱ ἀκροαταί, οἱ Χριστιανοὶ τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Αὐτοὶ ἦταν ἐκλεκτὴ «γῆ». Ἦταν ἀπὸ ᾿κείνους ποὺ μὲ ἀγαθὴ καρδιὰ ἀκοῦνε τὸ λόγο, τὸν κρατοῦν, «καὶ καρποφοροῦσιν ἐν ὑπομονῇ» (Λουκ. 8,15). Ἐὰν σήμερα, ἀγαπητοί μου, δὲν ὑπάρχῃ καρποφορία, εἶνε διότι λείπει ἡ ὑπομονή. Χρειάζεται ὑπομονή.

* * *

Στὴν ἐποχή μας, ἐποχὴ ἐγωϊσμοῦ, ἐποχὴ ποὺ ἡ μηχανὴ ἔκανε τὸν ἄνθρωπο νευρόσπαστο, ἐποχὴ ποὺ ἰσχύει ὁ γρόνθος καὶ ἡ δύναμις, ἡ ὑπομονὴ θεωρεῖται ἀδυναμία, γνώρισμα τῶν σκλάβων. Ἀντιθέτως ὁ θυμός, ἡ ὀργή, ἡ ἐκδίκησι θεωροῦνται γνωρίσματα τῶν ἰσχυρῶν. Ἀλλ᾿ ἐμεῖς, ἀδελφοί μου, δὲν θ᾿ ἀκούσουμε τί λέει ὁ κόσμος. Θ᾿ ἀκούσουμε τί λέει ὁ Χριστός. Καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, καὶ στὴ σημερινὴ παραβολὴ καὶ σὲ ἄλλα μέρη τοῦ Εὐαγγελίου, μᾶς λέει· «Ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τὰς ψυχὰς ὑμῶν» (Λουκ. 21,19), καὶ «Ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται» (Ματθ. 10,22· 24,13).
Ἡ ὑπομονὴ λοιπὸν εἶνε ἀρετὴ θαυμαστὴ καὶ πηγὴ εὐεργεσιῶν. Αὐτὸ τὸ καταλαβαίνει κανεὶς ἂν ῥίξῃ μιὰ ματιὰ γύρω του.
Μέσα στὸ σπίτι. Ἐσὺ ὁ νέος καὶ ἡ νέα, ποὺ ἑτοιμάζεστε νὰ στεφανωθῆτε καὶ ν᾿ ἀνοίξετε καινούργιο σπίτι, τί χρειάζεστε; Γιὰ τὸ σπίτι ἀπαιτοῦνται πολλὰ ἐφόδια. Ἂν μπορούσατε ν᾿ ἀκούσετε μιὰ φωνὴ ἀπ᾿ τὸν οὐρανό, οἱ ἄγγελοι θὰ ἔσκυβαν στὸ αὐτὶ τῆς νύφης καὶ στὸ αὐτὶ τοῦ γαμπροῦ καὶ θὰ λέγανε μιὰ λέξι, ποὺ εἶνε τὸ ἀναγκαιότερο ἀπὸ ὅλα· Ἂν θέλετε νὰ φτειάξετε σπίτι καὶ νὰ περάσετε τὶς τρικυμίες καὶ θύελλες, τοὺς τυφῶνες καὶ καταιγίδες τοῦ βίου, ὑπομονὴ καὶ πάλι ὑπομονή! Δὲν εἶνε παῖξε – γέλασε ὁ γάμος, δὲν εἶνε παιχνίδι καὶ γλέντι. Ἔχει ὑποχρεώσεις. Λοιπόν, ὑπομονή. Γιατὶ ὁ νέος δὲν εἶνε ἄγγελος καὶ ἡ νέα δὲν εἶνε ἀρχάγγελος. Ἔχουν ἐλαττώματα καὶ ἀδυναμίες. Καὶ πρέπει νὰ ἀνέχεται ὁ ἕνας τὸν ἄλλο. Διαφορετικά, σύντομα θὰ λησμονήσετε ὑποσχέσεις καὶ ὅρκους, καὶ θὰ τρέχετε σὲ δικηγόρους γιὰ διαζύγιο. Καὶ ὄχι λόγῳ πορνείας ἢ μοιχείας, ἀλλὰ γιὰ μικροπράγματα. Πάνω σὲ μικροπράγματα πιάνονται οἱ σύζυγοι καὶ διαλύουν τὸν ἱερὸ δεσμό. Ἂν ὅμως εἶχαν λίγη ὑπομονή, δὲν θὰ ἔφθαναν ἐκεῖ.
Ἀναγκαία λοιπὸν ἡ ὑπομονὴ γιὰ νὰ σταθῇ τὸ σπίτι. Πολὺ περισσότερο ὅμως ἀναγκαία στοὺς γονεῖς. Ἔγινες πατέρας, ἔγινες μάνα; Ἂν θέλῃς ν᾿ ἀναθρέψῃς παιδιὰ καὶ μιὰ μέρα νὰ τὰ καμαρώνῃς, πρέπει νὰ εἶσαι βράχος ὑπομονῆς. Ἂν ὀργίζεστε μὲ τὰ παιδιά σας, δὲ᾿ θὰ κατορθώσετε νὰ διαπλάσετε χαρακτῆρες. Ὑπομονὴ λοιπόν, μάνα, ποὺ τὸ ζωηρὸ παιδί σου σὲ στενοχωρεῖ καὶ σὲ ἀναστατώνει. Μὴν πῇς κατάρα ἐναντίον του. Τὰ ζωηρὰ παιδιὰ μπορεῖ νὰ γίνουν τὰ καλύτερα παιδιά. Προσπάθησε μὲ τὴν ἀγάπη σου, μὲ τὴ φροντίδα σου, μὲ ὅλα τὰ μέσα ποὺ σοῦ ᾿δωσε ὁ Θεός, τὸ ἄγριο παιδὶ νὰ τὸ κάνῃς ἕναν ἄγγελο.
Ὑπομονὴ χρειάζεται – ποιός ἄλλος; Ὁ δάσκαλος καὶ ὁ καθηγητής. Ἔχουν μπροστά τους μιὰ ζούγκλα. Πρῶτα ὁ δάσκαλος κρατοῦσε ῥαβδὶ καὶ τοὺς εἶχε ὅλους σὰν ἀρνιά. Τώρα ποῦ νὰ πάρῃ ῥαβδὶ στὸ χέρι! Θὰ τὸν πᾶνε στὸ ἀστυνομικὸ τμῆμα γιατὶ χτύπησε τὸ γυιόκα τους καὶ θὰ τὸν ἀπολύσουν. Ἔτσι ὁ δάσκαλος ὑπομένει. Εἶνε ἥρωας ὑπομονῆς, μέσα σὲ 30, 40, 50, 100, 200 παιδιά, ἀπὸ διάφορα κοινωνικὰ στρώματα. Παιδιὰ ἄλλα ἔξυπνα καὶ ἄλλα κουτά, ἄλλα ἀγαθὰ καὶ ἄλλα διεστραμμένα, ἕνα δειγματολόγιο χαρακτήρων, παθῶν, ἐλαττωμάτων, ἐγκληματικῶν ῥοπῶν. Σκεφτήκατε ποτὲ τὸ δάσκαλο; Ἐσὺ δὲν ὑποφέρεις τὸ παιδί σου, κ᾿ ἐκεῖνος πρέπει νὰ καθήσῃ μὲ 50 – 60 παιδιά. Λένε, ὅτι ἔξω ἀπὸ ἕνα σχολεῖο εἶχαν γράψει τρία ὕψιλον (ΥΥΥ). Ῥώτησε κάποιος· ―Τί σημαίνουν αὐτὰ τὰ τρία ὕψιλον; Καὶ τοῦ ἀπήντησαν· ―Οἱ δάσκαλοι ἔχουν ἀνάγκη ἀπὸ ὑπομονή, καὶ πάλι ὑπομονή, καὶ πάλι ὑπομονή. Τρεῖς φορὲς ὑπομονή, γιὰ νὰ φέρουν εἰς πέρας τὸ παιδαγωγικὸ ἔργο.
Καὶ κάπου ἀλλοῦ χρειάζεται ὑπομονή. Ποῦ; Στὸ νοσοκομεῖο. Ὑπομονὴ οἱ ἄρρωστοι, ὑπομονὴ καὶ οἱ νοσοκόμοι. Εἶπαν κάποτε στὸ διευθυντὴ μιᾶς κλινικῆς· ―Σπουδαία ἡ κλινική σας· προσωπικό, γιατροί, καθαριότης. Ἀλλὰ ποιό εἶνε τὸ σπουδαιότερο φάρμακο ποὺ χρησιμοποιεῖτε; Καὶ ὁ διευθυντής, χωρὶς πολὺ νὰ σκεφτῇ, ἀπήντησε· ―Τὸ σπουδαιότερο φάρμακο ποὺ ἔχουμε στὴν κλινική μας εἶνε ἡ ὑπομονή. Ἀφαίρεσε τὴν ὑπομονή, καὶ κανείς ἄρρωστος δὲν μπορεῖ νὰ θεραπευθῇ.
Ὑπομονὴ τὸ ἀντρόγυνο, ὑπομονὴ οἱ γονεῖς, ὑπομονὴ ὁ δάσκαλος, ὑπομονὴ ὁ ἀσθενής, ὑπομονὴ ὁ γιατρός. Ὑπομονὴ ἀκόμα ὁ προϊστάμενος, οἱασδήποτε ὑπηρεσίας. Μόνο ἔτσι θὰ συνεργάζεται καλὰ μὲ ὅλο τὸ προσωπικό· διαφορετικά, παύει ἡ συνεργασία.
Ὑπομονὴ χρειάζεται καὶ ὁ ἀξιωματικός. Ὅλοι κάναμε στρατιῶτες. Ὅπου ὑπάρχουν ἀξιωματικοὶ μὲ ὑπομονή, δὲν κυβερνοῦν μὲ τὸ βούρδουλα, δὲν χρησιμοποιοῦν βλαστήμιες καὶ ξύλο· μὲ τὴν ἀγάπη τους παίρνουν τοὺς στρατιῶτες καὶ τοὺς κάνουν ἀετούς. Ὅπου ὅμως ὑπῆρξαν ἀξιωματικοὶ χωρὶς ὑπομονή, ἐκεῖ διελύθησαν λόχοι καὶ συντάγματα.
Ὑπομονὴ ὅμως χρειάζεται καὶ ὁ ἐπιστήμονας. Αὐτὲς οἱ μεγάλες ἀνακαλύψεις, ποὺ ἔγιναν, εἶνε δῶρα τῆς ὑπομονῆς. Ἐρευνηταὶ καθήσανε νύχτες ὁλόκληρες μέσα στὸ ἐργαστήριο, ἕως ὅτου γίνουν οἱ ἐφευρέσεις.
Ὑπομονὴ πρὸ παντὸς χρειάζονται οἱ κυβερνῆται ποὺ κατευθύνουν τὰ ἔθνη. Γιατὶ ἀπὸ ἕνα θυμὸ καὶ μιὰ ὀργὴ δική τους μπορεῖ νὰ ἐκραγοῦν πόλεμοι. Ἐὰν δὲν ὑπάρχῃ ὑπομονή, εἶνε κίνδυνος νὰ ξεσπάσῃ συμφορά.
Σωτήριο φάρμακο ἡ ὑπομονή. Ἂν τώρα ρωτήσετε, Ὑπάρχει τὸ φάρμακο αὐτό; καὶ ποῦ θὰ τὸ βροῦμε; σᾶς ἀπαντῶ· Ὑπάρχει· θὰ τὸ βρῆτε στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καὶ στὴν ἁγία Γραφή. Διάβασε τὸν Ἰώβ, νὰ δῇς τί ὑπέφερε ἀγογγύστως. Δὲ᾿ βλαστήμησε, ἀλλὰ εἶπε αὐτὸ ποὺ ἀκοῦμε στὸ τέλος τῆς θείας Λειτουργίας· «Εῃ τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος» (πρβλ. Ἰὼβ 1,21). Πονεμένα παιδιὰ τῆς γῆς, μιμηθῆτε τὸν Ἰώβ. Θέλεις ὑπομονή; Ἄνοιξε τὰ εὐαγγέλια καὶ διάβασε τὰ πάθη τοῦ Χριστοῦ. Ἅμα σκεφτῇς τί ὑπέφερε ὁ Χριστός, θὰ δῇς ὅτι ἡ δική σου ὑπομονὴ εἶνε μηδὲν μπροστὰ στὴ δική του. Θέλεις ὑπομονή; Ἄκου τὸν ἀπόστολο Παῦλο ποὺ λέει· «Δι᾿ ὑπομονῆς τρέχωμεν τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα» (Ἑβρ. 12,1). Θέλεις ὑπομονή; Διάβασε τοὺς βίους τῶν ἁγίων. Θὰ πάρῃς δύναμι, θὰ κάνῃς φτερά, γιὰ νὰ νικᾷς.

* * *

Τί εἶνε ὁ σπόρος, ἀγαπητοί μου; Ἕνα τίποτα. Κι ὅμως, ὅταν τὸν ῥίξῃς μέσ᾿ στὴ γῆ, δὲ᾿ χάνεται. Μπορεῖ νὰ περνοῦν βδομάδες, μῆνες ἢ καὶ χρόνια, ἀλλ᾿ ἔρχεται ἡ ὥρα ἐκεῖνο τὸ τίποτα νὰ γίνῃ ἕνα χρυσὸ στάχυ ἢ ἕνα πλατάνι πελώριο. Ἀπὸ ἕνα σπόρο ἡ γῆ, «ἐν ὑπομονῇ», καρποφορεῖ ἕνα πλατάνι μὲ τόσα φύλλα. Καὶ τί εἶνε ἕνα φύλλο; Τίποτα. Ἔτσι κ᾿ ἐσύ; Ἕνα φύλλο τῆς γῆς εἶσαι. Ἀλλὰ μιὰ παροιμία λέει, ὅτι μὲ τὴν ὑπομονὴ τὸ φύλλο τῆς μουριᾶς γίνεται μετάξι. Τί εμαστε, ἀδελφοί μου; Φύλλα ποὺ τὰ παίρνει ὁ ἄνεμος. Ἀλλὰ φύλλα τοῦ Θεοῦ. Καὶ κοντὰ στὸ Χριστὸ ὁ θεῖος ἀργαλειὸς θὰ πάρῃ τὶς κλωστές μας, ὅλες τὶς λεπτομέρειες τῆς ζωῆς μας, κι ἂν ἔχουμε ὑπομονὴ θὰ τὶς ὑφάνῃ. Ὦ ἁγία ὑπομονή, σὺ παίρνεις τὰ ταπεινὰ φύλλα καὶ τὰ κάνεις μετάξι. Ὅποιος ἔχει ὑπομονή, θὰ φτειάξῃ στολή, στολὴ ἀρετῶν, γιὰ νά ᾿χῃ νὰ ντυθῇ. Κι ὅταν κάποτε σβήσουμε στὸν κόσμο αὐτὸν καὶ πᾶμε στοὺς οὐρανούς, ἐκεῖ θ᾿ ἀνοίξῃ ὁ νυμφὼν καὶ ὁ Κύριος θὰ μᾶς καλέσῃ νὰ εἰσέλθουμε στὴ δόξα του, «ὅπου ἦχος καθαρὸς ἑορταζόντων καὶ βοώντων ἀπαύστως· Κύριε, δόξα σοι». Ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(ἱ. ναὸς Ἁγίου Αἰμιλιανοῦ Λόφου Σκουζὲ – Ἀθηνῶν 15-10-1961)