Ποιος θα εξοφλησῃ το χρεος μας;

Τοῦ Μητροπολιτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου

«…Καὶ σχίσας τὸ χειρόγραφον, ἀκούει παρὰ πάντων οὕτως· Ἀλληλούϊα» (Δ΄ Στάσις Χαιρετισμῶν)

   ...Ὁ ποιητὴς μᾶς καλεῖ νὰ ἐξοφλήσουμε ἕνα χρέος. Ποιό εἶνε τὸ χρέος αὐτό; Δύο εἰδῶν χρέη ὑπάρχουν, ὑλικὰ καὶ πνευματικά-ἠθικά.
  Ὑλικὸ χρέος. Συχνὰ οἱ ἄνθρωποι βρίσκονται στὴν ἀνάγκη νὰ δανειστοῦν χρήματα ετε ἀπὸ ἄτομα ετε ἀπὸ ὀργανισμοὺς καὶ τράπεζες. Αὐτὸς ποὺ δανείζεται λέγεται ὀφειλέτης. Καὶ κάθε ὀφειλέτης αἰσθάνεται ντροπὴ ἀπὸ φιλότιμο. Ὅποιος χρωστάει δὲν κοιμᾶται· μέρα–νύχτα ὁ νοῦς του εἶνε πῶς θὰ ἐξοφλήσῃ τὰ γραμμάτια. Κι ὅταν καταφέρνῃ νὰ ἐξοφλήσῃ, ἕνα βάρος φεύγει ἀπὸ πάνω του. Ἂν μάλιστα βρεθῇ κάποιος ἄλλος καὶ ἐξοφλήσῃ τὸ χρέος του, νιώθει γιὰ ᾿κεῖνον εὐγνωμοσύνη.
  Ὑπάρχει ὅμως καὶ χρέος πνευματικὸ-ἠθικό. Ἂν τὸ πῶ στὴ γλῶσσα τῆς Γραφῆς, μερικοὶ θὰ γελάσουν· ἀλλ᾿ αὐτὴ ἡ γλῶσσα λέει τὴν ἀλήθεια. Τὸ πνευματικό μας χρέος λοιπὸν ὀνομάζεται ἁμαρτία. Τ᾿ ἁμαρτήματά μας, νά τὸ χρέος.

   ...Ἁμαρτάνουν λοιπὸν οἱ πάντες. Νά τὸ χρέος μας, ἡ ἁμαρτία. Ἀλλὰ τί θὰ πῇ ἁμαρτία; Ἐμένα ρωτᾶτε; Ρωτᾶτε τὴ συνείδησί σας. Ἡ ἁμαρτία εἶνε παράβασις. Τί παράβασις, ἀστυνομικῶν διατάξεων ἢ νόμων τοῦ κράτους; Εἶνε παράβασις τοῦ θείου νόμου· τοῦ ἀγράφου νόμου τῆς συνειδήσεως, ἀλλὰ καὶ τοῦ γραπτοῦ νόμου, τοῦ Δεκαλόγου τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καὶ τοῦ τελείου νόμου τῆς Ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλίας τῆς Καινῆς Διαθήκης.
  Χρεωμένοι μὲ τὶς ἁμαρτίες, μοιάζουμε σὰν τὸ δοῦλο τῆς παραβολῆς τῶν μυρίων ταλάντων (βλ. Ματθ. 18,24-35). Κάποτε, λέει, ἕνας βασιλεὺς κάλεσε τοὺς ὑπηρέτες του, ποὺ δανείζονταν συνεχῶς ἀπ᾿ τὸ βασιλικὸ ταμεῖο, νὰ λογαριαστοῦν. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς βρέθηκε νὰ χρωστάῃ μύρια τάλαντα, ποσὸ ἰλιγγιῶδες. Δὲ μποροῦσε νὰ τὸ ἐξοφλήσῃ, καὶ θὰ τὸν ἔρριχναν στὶς φυλακές. Τὸν σπλαχνίσθηκε ὅμως ὁ βασιλεὺς καὶ τοῦ χάρισε ὅλο ἐκεῖνο τὸ χρέος. Σ᾿ αὐτὴ τὴ δεινὴ θέσι εμεθα λοιπὸν κ᾿ ἐμεῖς.
   Ἀκοῦστε κ᾿ ἕνα ἀνέκδοτο, ποὺ διάβασα ὅταν ἤμουν παιδὶ στὸ Γερο-Στάθη (ἕνα βιβλίο σπουδαῖο, ποὺ διάβαζε κι ὁ Παῦλος Μελᾶς καὶ σᾶς συνιστῶ νὰ τὸ ἀγοράσετε γιὰ τὰ παιδιά σας). Στὴ Ῥωσία ἕνας τσάρος–βασιλιᾶς ―ὑπῆρχαν καὶ κακοί, ὑπῆρχαν καὶ καλοί― μιὰ νύχτα εἶπε· Ἂς πάω στὸ στρατόπεδο τῆς Μόσχας, νὰ δῶ τί κάνουν οἱ στρατιῶτες. Πῆγε λοιπόν. Κοιμόντουσαν ὅλοι. Στὸ κρεβάτι ἑνὸς εἶδε ἕνα χαρτάκι. Σκύβει καὶ τὸ παίρνει. Ὁ φτωχὸς στρατιώτης, πρὶν κοιμηθῇ, σκεπτόταν τὰ χρέη τῆς οἰκογενείας του καὶ ἔγραψε· «Χρωστῶ ἐκεῖ, ἐκεῖ, ἐκεῖ…». Στὸ τέλος ἔκανε ἄθροισι ―ἦταν πολλὰ ρούβλια― καὶ σημείωσε· «Ποιός θὰ ἐξοφλήσῃ τὸ χρέος αὐτό;» Ἔτσι ἀποκοιμήθηκε καὶ τὸ χαρτάκι ἔπεσε ἀπ᾿ τὰ χέρια του. Ὁ βασιλιᾶς τὸ διάβασε καὶ συγκινήθηκε. Συμπλήρωσε λοιπὸν ἀπὸ κάτω «Τὸ χρέος σου ἐξωφλήθηκε» καὶ ὑπέγραψε «…τσάρος πασῶν τῶν Ῥωσιῶν». Ὅταν ὁ στρατιώτης ξύπνησε καὶ εἶδε τί ἔγινε, ἔκλαιγε ἀπὸ συγκίνησι.
  Μὲ καταλάβατε, ἀδελφοί μου; Ἐμεῖς εμαστε οἱ χρεωμένοι στρατιῶτες κι ὁ βασιλεὺς Χριστὸς μᾶς χαρίζει τὸ χρέος διὰ τῆς μετανοίας.
   Γι᾿ αὐτὸ μὴν πηγαίνετε στὴν ἐξομολόγησι ἀπροετοίμαστοι. Εἶνε μεγάλο μυστήριο. Καὶ ψυχολογικῶς ἀκόμη συνιστᾶται. Τί εἶνε οἱ ψυχίατροι; Πολλοὶ κοροϊδεύουν τὸν κόσμο μὲ τὰ χάπια. Ἔχουν οἱ ἴδιοι ἀνάγκη ψυχιάτρου. Ψυχίατρος εἶνε ὁ Χριστὸς καὶ ἡ ἐξομολόγησις εἶνε ἡ ἀρίστη μέθοδος θεραπείας ὅλων τῶν ψυχικῶν νοσημάτων. Πάρτε λοιπὸν ἕνα χαρτάκι, σημειῶστε ἐκεῖ τὰ χρέη – τ᾿ ἁμαρτήματά σας ἀπὸ τὴ μικρά σας ἡλικία μέχρι σήμερα, γιὰ νὰ τὰ ἐξομολογηθῆτε (ἀπὸ 8 χρονῶν ὁ ἄνθρωπος αἰσθάνεται τὴν εὐθύνη του). Γράψτε τὶς παραβάσεις τοῦ θείου νόμου· θὰ δῆτε, ὅτι δὲν εἶνε λίγες.
  Κάποια νύχτα, λένε, σ᾿ ἕνα μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἕνας καλόγερος ἔγραφε σ᾿ ἕνα χαρτὶ τ᾿ ἁμαρτήματά του. Ἦταν πολλά, καὶ ὁ διάβολος τὸν φόβιζε ὅτι δὲν ὑπάρχει γι᾿ αὐτὸν σωτηρία. Τὸν ἔπιασε ἀπελπισία. «Εἶμαι χαμένος», λέει· «κρίμα τὰ χρόνια ποὺ ἔκανα ἐδῶ». Ξαφνικὰ εἶδε τὸ ἑξῆς ὅραμα. Ἀπ᾿ τὰ οὐράνια χαμήλωσε σὰν ἀετὸς καὶ ἦρθε μέσ᾿ στὸ κελλί του ὁ Ἐσταυρωμένος. Τότε ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Χριστοῦ ἔφυγε μιὰ σταγόνα ἀπὸ τὸ τίμιό του αἷμα. Πέφτει πάνω στὸ χειρόγραφο, τὸ χειρόγραφο γίνεται κομμάτια, καὶ αὐτὸς ἀκούει φωνὴ μυστική· «Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι» (Μᾶρκ. 2,5). Ὁ Χριστός, «ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου» (Ἰωάν. 1,29), ἐξώφλησε τὰ χρέη μας, «καὶ σχίσας τὸ χειρόγραφον, ἀκούει παρὰ πάντων οὕτως· Ἀλληλούϊα».

* * *

Ἂν μποροῦσα θὰ πλησίαζα τὸν καθένα καὶ θὰ τὸν ρωτοῦσα· Γιατί δὲν πῆγες ἀκόμα νὰ ἐξομολογηθῇς; γιατί δὲν ἐξοφλεῖς τὸ χρέος σου; γιατί δὲν σπεύδεις στὸν πνευματικό σου πατέρα νὰ πῇς τὰ κρίματά σου, μικρὰ καὶ μεγάλα, καὶ ν᾿ ἀκούσῃς· «καὶ σχίσας τὸ χειρόγραφον…»; Σᾶς ὑπενθυμίζω, ὅτι ἡ προθεσμία τελειώνει. Νὰ μὴν κηρυχθῇ τὸ γραμμάτιό σας ἐκπρόθεσμο. Διαμαρτύρομαι ἐνώπιον Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων. Ὅσοι ἀπὸ σᾶς δὲν ἔχετε ἐξομολογηθῆ, σᾶς συνιστῶ· ὑπάρχουν καλοὶ πνευματικοὶ πατέρες, προσπαθῆστε νὰ πᾶτε καὶ νὰ πῆτε τὰ κρίματά σας. Μὴ φοβᾶστε· μεγάλος εἶνε ὁ Θεός· «…καὶ σχίσας τὸ χειρόγραφον, ἀκούει παρὰ πάντων οὕτως· Ἀλληλούϊα».

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 29-3-1985