Διάλογος μετά πρωτειομανούς:

Πρόσωπο σε κοινωνία και ατομο αδύνατο να κοινωνήσει.

Ένα θεωρητικό σχήμα ανύπαρκτο και αντιπατερικό

 

Ερώτηση πρώτη.

Ερώτηση δευτέρα  

Ερώτηση τρίτη

 Γεώργιου Ιωάννου Καραλή

ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ. Ζούμε στον εικοστό αιώνα. Δεν μπορούμε σήμερα να μιλάμε με την ίδια ορολογία των πατέρων. Οι Πατέρες χρησιμοποίησαν την κουλτούρα της εποχής των και προσπάθησαν να αρθρώσουν ένα δόγμα κατανοητό από τους ανθρώπους εκείνης της εποχής. Οι απαντήσεις που δώθηκαν ήταν σημαντικές για να προφυλλάξουν τον χριστιανισμό από διάφορες αιρέσεις, αιρέσεις που σήμερα δεν υπάρχουν. Αυτό βέβαια είχε σαν άμεση συνέπεια να δημιουργηθούν συγκρούσεις που εκείνη την εποχή έπρεπε να γίνουν για να συνεχίσει να υπάρχει ένας ορθόδοξος χριστιανισμός. Γνωστικοί αρειανοί και μονοφυσίτες καταταλαιπώρησαν τον χριστιανισμό, αλλά με τις απαντήσεις που δώθηκαν η ορθοδοξία έγινε σαφής και διαφοροποιήθηκε από την αίρεση. Σήμερα όμως δεν μπορούμε να επαναλαμβάνουμε τις ίδιες απαντήσεις, αλλά θα πρέπει να τις εκφράσουμε με διαφορετικό τρόπο από την στιγμή που δεν υπάρχουν οι ίδιες αιρέσεις. Στην σημερινή εποχή δεν είναι τόσο σημαντικό κανείς να εξηγήσει το τριαδολογικό και χριστολογικό δόγμα. Αυτό έχει επιτευχθεί από τους Πατέρες. Στην σημερινή εποχή θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην εκκλησιολογία και να την εκφράσουμε πιο αναλυτικά και με πιο σαφή τρόπο από τους πατέρες γιατί οι ίδιοι δεν ασχολήθηκαν με σχολαστικό τρόπο με το αντικείμενο της εκκλησιολογίας.

Κατά δεύτερο λόγο κληρονομήσαμε από τις παλαιές εποχές διαιρέσεις του χριστιανικού κόσμου. Οι χριστιανοί σήμερα δεν ασχολούνται τόσο με την χριστολογία και την τριαδολογία, αλλά είναι διαιρεμένοι σε τρεις εκκλησίες. Σε ρωμαιοκαθολικούς, σε ορθοδόξους και προτεστάντες. Ποιά από όλες αυτές είναι η Καθολική Εκκλησία; Τί σχέση έχουν οι τρεις διαιρεμένες εκκλησίες με την Καθολική Εκκλησία; Πόσο απέχουν αν απέχουν από Αυτήν; Αυτά είναι τα σημαντικά ερωτήματα που σήμερα αποσχολούν τον μοντέρνο κόσμο και που όταν λυθούν θα μπορέσουμε να ενωθούμε όλοι οι χριστιανοί που διαιρεθήκαμε.

Κατά τρίτο λόγο όταν θα γίνει αυτή η προσέγγιση και πολυπόθητη ένωση ο σύχνονος κόσμος θα συνειδητοποιήσει καλύτερα τον χριστιανισμό και αυτός θα μπορέσει να διαδραματήσει ένα πρωταρχικό ρόλο στην διαμόρφωση της κουλτούρας της εποχής και στην καλυτέρευση μιας κοινωνίας που συνταράσσεται επανειλλημένως από συνεχείς κρίσεις και συγκούσεις. Η ορθοδοξία κατά την γνώμη μου θα πρέπει να είναι οικουμενιστική. Χωρίς τον οικουμενισμό η ορθοδοξία είναι καταδικασμένη να γίνει περιφερειακή στην σημερινή εποχή. Δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι μόνο εμείς οι ορθόδοξοι είμαστε η Καθολική Εκκλησία και ότι οι ρωμαιοκαθολικοί και προτεστάντες είναι αιρέσεις, δηλαδή συναγωγές του σατανά, κοινότητες που δεν έχουν τίποτε το χριστιανισμό, εκκλησίες που δεν υπάρχει σωτηρία. Αδικούμε την αλήθεια όταν ισχυριζόμαστε τέτοιες απόψεις, διχάζουμε τον κόσμο δημιουργούμε μίση που μας φέρνουν σε αντίθεση με το πνεύμα της σημερινής εποχής. Για τον χριστινισμό δεν θα πρέπει ποτέ να το ξεχνάμε η αγάπη και ο σεβασμός για τον συνάθρωπο είναι απαραίτητη προϋπόθεση. Τί αγάπη δηλώνουμε όταν ισχυριζόμαστε ότι στους ρωμαιοκαθολικούς και προτεστάντες δεν υπάρχει σωτηρία και ότι όποια εμπειρία και αν έχουν, αυτή ταύτη η εμπειρία δεν είναι χριστιανική. Θα μας πάρουν με τις πέτρες οι σύγχρονοι άνθρωποι και θα μας τοποθετήσουν στο ίδιο επίπεδο με τους μουσουλμάνους φονταμεταλιστάς.

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ_ Αν κατάλαβα καλά από αυτά που ισχυρίζεσαι η αλήθεια δεν είναι σημαντική στην σημερινή εποχή. Εκείνο που μετράει είναι να βρίσκεται κανείς σε αγαθές ασχέσεις με τον συνάθρωπο οποιαδήποτε πράξη και αν κάνει. Αν αυτό το μεταφράσω στα ιατρικά δεδομένα εγώ που είμαι γιατρός αν δώ έναν διαβητικό να τρώει γλυκά δεν θα πρέπει να του πώ ότι δεν πρέπει να το κάνει επειδή του βλάπτει την υγεία, για να μην τον προσβάλλω, για να μην γίνω φονταμεταλιστής! Όταν ένας ασθενής πηγαίνει να θεραπεύσει την αρρώστειά του σ΄ένα κομπογιαννίτη γιατρό εγώ δεν θα πρέπει να τον προφυλλάξω, γιατί και ο κομπογιαννίτης γιατρός εξασκεί την ιατρική και έχει σαν απώτερο σκοπό την θεραπέια του ασθενή!!! Δηλαδή ο πραγματικός γιατρός και ο κομπογιαννίτης με το δικό σου σκεπτικό εξισώνονται και όλοι θα πρέπει να ονοματούν γιατροί, για να μην μας πάρει στις πέτρες το πνεύμα της σημερινής εποχής!!! Αν όμως στο επιστημονικό επίπεδο διανοηθείς να πεις ποτέ κάτι τέτοιο τότε, δεν θα σε ονομάσουν φονταμεταλιστή βέβαια, αλλά οπωσδήποτε, θα σου πουν ότι δεν καταλαβαίνεις απολύτως τίποτε. Όταν μιλάμε για Καθολική Εκκλησία ή για το εκφράσω καλύτερα για Καθολική Ορθόδοξη Εκκλησία τότε εννοούμε την πραγματική Ιατρική, αυτή που μπορεί να δώσει μιά θεραπεία στον ασθενή, όταν μιλάμε για προτεστάντες και παπικούς εννοούμε την κομογιαννίτικη ιατρική που δεν είναι σε θέση να επιλύσει κανένα πρόσβλημα σε κανέναν ασθενή, αλλά μόνο του επαναπροσθέσει πιο πολλές δυσχέρειες από αυτές που έχει. Τώρα αν ένας κομογιαννίτης γιατρός θελήσει να γίνει προσύλητος στην πραγματική ιατρική τότε βέβαια θα πρέπει να εκπληρώσει και ορισμένες προϋποθέσεις. Κανένας δεν θα διαννοηθεί ποτέ να πεί στον ιατρικό σύλλογο ότι είναι φονταμεταλιστής γιατί υποχρεώνει τον κομπογιαννίτη γιατρό που θέλει να γίνει αληθινός γιατρός να σπουδάσει ιατρική και να
χρησιμοποιεί την ιατρική μέθοδο που είναι κοινώς αποδεκτή από όλους.

ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ _  Αν θέλουμε να αναλύσουμε πιο σωστά την αναλογία που ισχυρίσθηκες θα πρέπει να προσδιορίσουμε με διαφορετικό τρόπο την αλήθεια. Ποιά είναι η αλήθεια που ο χριστιανισμός διδάσκει; Την βρίσκουμε στην τριαδολογία και μπορούμε να την ισχυρισθούμε με απόλυτη αλήθεια γιατί υπάρχει η εκκλησιολογία. Στην εκκλησία έχουμε απόλυτες ετερότητες που βρίσκονται σε σχέση μεταξύ του και σ΄ένα συνεχή διάλογο. Ένα εγώ που επικοινωνεί μ΄ένα εσύ που διαλέγεται, που βρίσκεται σε σχέση. Στην εκκλησιολογία δεν έχουμε μόνο ένα εγώ κ΄ένα εσύ μα έχουμε κι΄ένα εμείς. Δεν υπάρχει μόνο μια διπολική σχέση, μα μια πολύπλευρη σχέση εκατομμυρίων ετεροτήτων που το καθένα όμως παραμένει ετερότητα. Βρίσκεται σε διάλογο σε σχέση μα θα πρέπει να παραμείνει και μια ετερότητα. Δεν θα πρέπει ποτέ από κανένα να ζητηθεί να πάψει να είναι ετερότητα γιατί βρίσκεται σε σχέση σε διάλογο με τον άλλο. Ούτε από την άλλη μεριά η ετερότητα θα πρέπει να παραμείνει ετερότητα χωρίς να βρίσκεται σε σχέση με τις άλλες ετερότητες. Αυτό τι μπορεί να σημαίνει; Σηναίνει ότι η ετερότητα από μόνη της είναι άτομο, δηλαδή κλειστό υποκείμενο, όταν όμως σχετίζεται γίνεται πρόσωπο, δηλαδή γίνεται αλήθεια. Επομένως με απόλυτη σιγουριά μπορούμε να ισχυρισθούμε ότι η απόλυτη αλήθεια είναι η σχέση δηλαδή η κοινωνία. Χωρίς σχέση και κοινωνία η ετερότητα είναι άρρωστη, αποκτώντας σχέση θεραπεύεται. Η σχέση είναι η θεραπεία που προτείνει η εκκλησία και το ξέρουμε καλά, γιατί και στην αγία Τριάδα έχουμε κάτι παρόμοιο. Ο Πατήρ βρίσκεται σ΄ένα αδιάκοπο δίκτυο σχέσεων με τον Υιό και το Πνεύμα. Χωρίς αυτήν την σχέση δεν θα υπήρχε η Τριάς και ο Θεός θα ήταν μια απρόσωπη ουσία που θα ανάγκαζε τα πάντα να κινούνται εντελώς μηχανικά. Αυτή ταύτη την σχέση που έχει ο Υιός με τον Πατέρα και το Πνεύμα, στην Χριστολογία ο Υιός την μεταφέρει προς τα έξω. Ενσαρκούται ο Υιός και μας φέρνει μέσα στην ίδια σχέση που έχει με τον Πατέρα. Φέρει δηλαδή κάθε ανθρώπινο πρόσωπο μέσα στην ίδια την σχέση που έχει με τον Πατέρα, υιοθετώντας το κάθε ανθρώπινο πρόσωπο. Κατά συνέπεια η Εκκλησία γίνεται εικόνα της αγίας Τριάδος και όπως στην Τριάδα έχουμε ένα αδιάκοπο δίκτυο σχέσεων στην Εκκλησία προσπαθούμε να αποκτήσουμε όλο και περισσότερες σχέσεις για ομοιάσουμε με την αγία Τριάδα. Κατ΄αυτόν τον τρόπο εικονίζουμε την Τριάδα και όποιος δημιουργεί σχέσεις φτάνει στην απόλυτη αλήθεια. Πώς λοιπόν να μην έχουμε σχέσεις με ρωμαιοκαθολικούς και προτεστάντες; Με τι κουράγιο θα τους πούμε ότι και αυτοί δεν βρίσκονται στην αλήθεια αφού και αυτοί έχουν κοινότητητες που βρίσκονται σε σχέσεις μεταξύ τους; Γιατί εμείς είμαστε πιο κοντά στη αλήθεια αφού και αυτοί έχουν την ίδια εμπειρία; Απόλυτη λοιπόν αλήθεια είναι η σχέση και όσο πιο πολλές σχέσεις κάνουμε με τους άλλους, τόσο πολύ φτάνουμε στην απόλυτη αλήθεια. Σχέση σημαίνει θεραπεία, ετερότητα χωρίς σχέση σημαίνει ασθένεια. Η Εκκλησία θα πρέπει να θεραπεύει, όχι θεωρητικά μα πρακτικά ,την ασθένεια. Γι΄αυτό ακριβώς τον λόγο δεν μπορούμε να μην βρισκόμαστε σε σχέση με ρωμαιοκαθολικούς και προτεστάντες.

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ_ Αν κατάλαβα καλά από αυτά που μου είπες για τους οικουμενιστάς σήμερα εκείνο που μετράει είναι η σχέση και ακριβώς αυτή η σχέση είναι η απόλυτη αλήθεια. Ισχυριζόσαστε ότι στην ίδια σχέση που έχει ο Πατήρ με τον Υιό και το Πνεύμα, δια της ενσαρκώσεως εισέρχεται κάθε ανθρώπινο πρόσωπο γι᾽αυτό η Εκκλησία είναι η εικόνα της αγίας Τριάδος, συγχέοντας και ταυτίζοντας με αυτόν τον τρόπο την υποστατικά με τα φυσικά ιδιώματα της Τριάδος, όπως ακριβώς κάνει ο Αυγουστίνος ο οποίος συγχέει το αποστέλλειν ή πέμπειν που ανήκει στα κοινά της Τριάδος με το εκπορεύειν που ανήκει στην υπόσταση του Πατρός, υιοθετώντας κατ ᾽αυτόν τον τρόπο την αίρεση του filioque η οποία είναι καταδικασμένη από τον Μέγα Φώτιο τον Παλαμά και τις Πανορθὀδοξες συνόδους της εποχής του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Συγχέοντας τα υποστατικά με τα φυσικά, φαντάζεσαι ότι η κοινή και μία ενέργεια της Τριάδος γίνεται προσωπική και τριπλασιάζεται   καρταργώντας έτσι την μονοθεϊα. Για τους Πατέρες όμως ο Θεός είναι ένας γιατί οι τρεις υποστάσεις δεν διαθέτουν προσωπικές ενέργεις. Με άλλα λόγια ο Πατήρ δεν ενεργεί καθό Πατήρ μα καθό Θεός και επειδή Θεός είναι ο Υιός και Θεός το Πνεύμα έχουμε μία ενέργεια έναν Θεό που ενεργεί. Φανταζόμενος όμως προσωπικές ενέργειες φαντάζεσαι και ότι ο άνθρωπος κοινωνεί με τον Θεό δια προσωπικών σχέσεων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο   τοποθετείς μέσα στην άρρητο σχέση Πατρότητας και Υιότητος και άλλα πρόσωπα διευρύνοντάς την, καταργώντας την Τριάδα που γίνεται μυριάς και μετατρέποντας τον Μονογενή Υιό σε πρωτογενή από την στιγμή που στην άρρητο, ακατανόητο Πατρότητα και Υιότητα εισέρχεται μυριάς άλλων υποστάσεων!!! Γι᾽αυτό ακριβώς τον λόγο οι Πατέρες θεωρούσαν τρομακτική αίρεση να μιλά κάποιος για προσωπικές σχέσεις. Ενδεικτικά θα σου αναφέρω κάτι από τον αγειοριτικό τόμο για να καταλάβεις πόσο πολύ απομακρύνθηκες από την ορθόδοξη παράδοση. “όποιος πιστεύει ότι η τέλεια ένωση με τον Θεό συντελείται μόνο δια της μιμήσεως και προσωπικής σχέσεως χωρίς την Θεοποιόν χάρη του Πνεύματος, όπως συμβαίνει σ᾽αυτούς που τρέφουν φιλικά αισθήματα και αγαπιώνται μεταξύ τους και ότι η Θεοποιός χάρη του Θεού είναι συνήθεια που την αποκτάει κανείς δια της μιμήσεως και όχι υπερφυσική και απόρρητος έλαμψη και θεία ενέργεια που βλέπεται αοράτως και νοείται απερινοήτως από τους άξιους, αυτός ας γνωρίζει ότι έπεσε χωρίς να το αντιληφθεί στην αίρεση των Μασσαλιανών”

Βέβαια αυτό όπως καταλαβαίνεις είναι μια νέα θεωρία που δεν έχει καμμία σχέση με την θεολογία των θεωμένων Πατέρων. Είναι μία σκέψη που έχει σαν πηγή της το οικουμενιστικό κίνημα που έχει σαν απώτερο σκοπό να ενώσει τις εκκλησίες χωρίς να υπάρχει δογματική σαφήνεια. Αν οι Πατέρες εφάρμοζαν το ίδιο σκεπρικό   θα έπρεπε να ισχυρισθούν: Οι γνωστικοί, οι αρειανοί οι μονοφυσίτες έχουν και αυτοί εκκλησιαστικές κοινότητες και βρίσκονται σε σχέση μεταξύ τους. Κατά συνέπεια θα έπρεπε και αυτοί βρισκόμενοι σε σχέση να βρίσκονται στην αλήθεια, αν αληθεύει ότι η αλήθεια σημαίνει σχέση και κοινωνία. Γιατί όμως οι Πατέρες δεν έκαναν κάτι τέτοιο; Γιατί καταφέρθηκαν εναντίον τους και ισχυρίσθηκαν ότι σε αυτούς τους αιρετικούς, όπως και σε κάθε αιρετικό, δεν υπάρχει καμμία σωτηρία; Για τους Πατέρες λοιπόν σχέση δεν σήμαινε αλήθεια γι´αυτό διέκοπταν την εκκλησιαστική κοινωνία με τους αιρετικούς ούτως ώστε να μη χαθεί η σωτηρία και το ίδιο συμβούλευαν και στους υπολοίπους πιστούς. Αν η σχέση σήμαινε αλήθεια και σωτηρία, τότε κάπου, με το δικό σου σκεπτικό, οι Πατέρες θα έκαναν λάθος αποφεύγοντας την εκκλησιαστική κοινωνία με τους αιρετικούς. Οι Πατέρες όμως, όπως ξέρουμε καλά εμείς οι ορθόδοξοι, ήταν και είναι αλάθητοι. Κατά συνέπεια κάπου δεν ακούγεται καλά αυτή η νέα θεωρία. Κάπου μπάζει πολλά νερά. Και θα σου κάνω την ακόλουθη ερώτηση: Οι κακοί άνθρωποι, οι αιρετικοί, δεν βρίσκονται σε σχέση μεταξύ τους; Και αν η σχέση για σένα ταυτίζεται με την “κοινωνία», τοτε η ερώτηση γίνεται πιο ξεκάθαρη: Οι κακοί άνθρωποι δεν βρίσκονται σε «κοινωνία» μεταξύ τους, οι αιρετικοί δεν βρίσκονται σε «κοινωνία», δεν υπάρχει κοινωνία κακών ανθρώπων και δαιμόνων; Πώς διαφοροποιείται η “κοινωνία” των κακών ανθρώπων με τους δαίμονες από την “κοινωνία” που σημαίνει αλήθεια και ταυτίζεται με αυτήν;

ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ_ Είναι μια δύσκολη ερώτηση αυτή που κάνεις, θα ήθελα πολύ να συμβουλευτώ τον Σεβασβιώτατο Περγάμου, ο οποίος είναι ο πλέων κατάλληλος να δώσει πιο σωστή απάντηση. Αλλά θα προσπαθήσω να δώσω μια απάντηση μόνος μου! Θεωρητικά ο άνθρωπος της πτώσεως από την στιγμή που έγινε άτομο δηλαδή, κλειστό υποκείμενο, δεν βρίσκεται σε κοινωνία με τους άλλους. Το άτομο είναι κλειστό μόνο στον εαυτό του και δεν κοινωνεί με τους άλλους. Μόνο όποιος βρίσκεται στην αλήθεια δηλαδή σε σχέση μπορεί να κοινωνήσει. Τώρα στην σημερινή κοινωνία βρίσκουμε κακούς ανθρώπους που βρίσκονται σε σχέση μεταξύ τους. Όταν οι άνθρωποι σχετίζονται και δημιουργούν ένα πολιτισμό αντίθετο με τον χριστιανισμό, δηλαδή ατομικά όπλα, πυρηνικούς πολέμους, καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον, συγκρούσεις, διαιρέσεις, τότε σίγουρα μπορούμε να ισχυρισθούμε ότι δεν έχουν την πραγματική κοινωνία. Δεν αγαπούν τον συνάθρωπο, αλλά μόνο τον εαυτό τους. Δεν κοινωνούν με τους άλλους αλλά μόνο με τον εαυτό τους. Στην πραγματικότητα είναι άτομα κλειστά υποκείμενα ανίκανα να κοινωνήσουν. Στην ίδια κατάσταση βρίσκονται και οι δαίμονες. Κλειστοί στον ευατό του ανίκανοι να δημιουργήσουν κοινωνίες προσώπων.

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ_ Αποφεύγεις να απαντήσεις στην ερώτηση. Εφαρμόζεις ένα θεωρητικό σχήμα a priori και προσπαθείς με αυτό να δώσεις απαντήσεις που όμως δεν έχουν καμμία σχέση με την πραγματικότητα. Μοιάζεις με ένα γιατρό που το τηλεφωνεί ο ασθενής και αυτός από το τηλέφωνο, χωρίς να εξετάσει τον ασθενή, εφαρμόζει ένα θεωρητικό σχήμα και του δίνει θεραπεία. Αλλά όμως ξέρουμε ότι εφαρμόζοντας θεωρητικά σχήματα, χωρίς να τα επαληθεύσουμε και διαψεύδουμε τότε οδηγούμαστε σε λανθασμένες αποφάσεις. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να επαληθεύσουμε και να διαψεύσουμε τον τρόπο που εφαρμόζεις το μεταπατερικό θεωρητικό σου σχήμα. Ισχυρίζεσαι ότι το άτομο είναι κλειστό υποκείμενο και το πρόσωπο κοινωνεί. Πού όμως βρήκες μια τέτοια θεώρηση στους Πατέρες; Για τους Πατέρες το άτομο και το πρόσωπο καθώς και η υπόσταση έχουν ακριβώς το ίδιο νόημα. Αυτό το είδαμε στον προηγούμενο διάλογο και δεν θα επιμείνω στο θέμα. Απλώς σου το υπενθυμίζω για να σου εξηγήσω πόσο μακριά πέρασες από την ορθόδοξη παράδοση, υιοθετώντας οικουμενιστικες θεωρίες σαν και αυτές που ισχυρίζεται ο Ζηζιούλιας γι᾽αυτό και είναι τόσο αγαπητός στον οικουμενισμό και όλοι οι οικουμενιστές τον αναγνωρίζουν σαν μια μεγάλη ορθόδοξη προσωπικότητα!!! Μιά προσωπικότητα που βέβαια δεν “κοινωνεί» δεν κάνει διάλογο με κανένα αλλά μόνο με τον εαυτό του επαληθεύοντας την αλήθεια όλων αυτών των αλλοτρίων θεωριών που ισχυρίζεται! Όταν μιλάμε για σχέση στην σημερινή εποχή εννοούμε την σχέση που έχουν τα άτομα με τα υπόλοιπα άτομα. Μπορεί το πνεύμα της σημερινής εποχής να συγχέει την σχέση με την κοινωνία, να την ταυτίζει γιατί αν ρωτήσουμε σήμερα ένα μοντέρνο άνθρωπο τί σημαίνει κοινωνία, ο ίδιος θα απαντήσει ότι η κοινωνία είναι πρωτίτως και αποκλειστικά   σχέση διαφόρων ετεροτήτων. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει μόνος του απομονωμένος από τους άλλους. Είτε κάποιος το θέλει, είτε δεν το θέλει θα χρειαστεί να βρεθεί σε σχέση με τους υπολοίπους ανθρώπους. Δεν έχω παρατηρήσει στον άνθρωπο της πτώσεως αυτήν την απομόνωση που ισχυρίζεσαι. Δεν έχω παρατηρήσει άτομα που αδυνατούν να σχετιστούν μεταξύ τους. Ο Χίτλερ για παράδειγμα δεν θα μπορούσε να κάνει το κακό που έκανε αν έμενε απομονωμένος και ανίκανος να βρεθεί σε σχέση με τους άλλους που είχαν τον ίδιο τρόπο σκέψης. Είχε δημιουργήσει ένα δίκτυο σχέσεων και κοινωνούσε με τους δικούς ανθρώπους. Τους αγαπούσε και αυτοί τον αγαπούσαν ανταποδίδοντας αγάπη στην δική του αγάπη. Το άτομο δεν μπορεί ποτέ και πουθενά να βρεθεί απομονωμένο γιατί δεν υπάρχει ποτέ και πουθενά από μόνο του. Βρίσκεται σε μία φύση, την ανθρώπινη και είτε το θέλει είτε όχι, δεν παύει να είναι άνθρωπος. Μπορεί το άτομο στη πτώση να ιδιοποιεί την φύση του και τις ενέργειες αυτής και το φυσικό θέλημα όταν ιδιοποιείται γίνεται γνωμικό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο άνθρωπος του γνωμικού θελήματος δεν βρίσκεται σε σχέση με τους άλλους που χρησιμοποιούν γνωμικό θέλημα. Αν ο κακός άνθρωπος μπορούσε να παραμείνει μόνος και κλειστός τότε το κακό δεν θα μπορούσε να επικρατήσει σε αυτόν τον κόσμο και να δημιουργήσει όλες αυτές τις συγκρούσεις και τους πολέμους. Ο άνθρωπος του γνωμικού θελήματος δημιουργεί “κοινωνίες» και «πολιτισμούς» και «αμοιβαίες αγαπητικές σχέσεις» και προσπαθεί να επαναπροσδοριτεί από μόνος του μακριά από τον Θεό. Ο Σεβασμιώτατος Περγάμου είτε το θέλει είτε όχι δεν μπορεί να απαλλάξει το άτομο ή το πρόσωπο από την αναγκαιότητα, όπως την φαντάζεται, της φύσης του, γιατί κατά πρώτον δεν υπάρχει άτομο ή πρόσωπο ποτέ και πουθενά ανευ φύσεως, είτε Θεός είναι, είτε, άγγελος, είτε δαίμονας, είτε άνθρωπος και κατά δεύτερον η φύση δεν είναι ένα ιδίωμα του προσώπου ή του ατόμου, δηλαδή ανίκανη να βρεθεί σε κοινωνία στο άτομο και σε διαρκή δικτυο σχέσεων στο πρόσωπο. Η φύση για τους Πατέρες δεν είναι αναγκαία αλλά αυθόρμητη, εκούσια, αυθόρμητα δηλαδή σε κάνει Θεό ή άνθρωπο χωρίς προγενέστερη σκέψη ή θέληση και αυθόρμητα σε φέρνει σε κοινωνία με τους άλλους. Ακόμη και η ίδια η κομματιασμένη και ιδιοποιημένη φύση στον δαίμονα ή στον άνθρωπο της πτώσεως αυθόρμητα τον φέρνει σε κοινωνία με τους άλλους που την μερίζονται. Θέλουμε να το καταλάβουμε αυτό το απλό πράγμα; Δεν μπορούμε να το αναιρούμε στο όνομα κανενός θεωρητικού σχήματος. Η φύση που έχει ο δαίμονας και ο άνθρωπος της πτώσεως φέρνει σε «κοινωνία» . Δεν υπάρχει προσωπική κοινωνία, τα πρόσωπα δεν κοινωνούν από μόνα τους άνευ της φύσεως και των ενεργειών αυτής. Απλώς δεν γνωρίζει ο άνθρωπος του γνωμικού θελήματος, ότι το γνωμικό θέλημα είναι μη φυσικό και ότι αυτό θα καταργηθεί παντελώς στην άλλη ζωή. Δεν σημαίνει όμως αυτό ότι δεν μπορεί να δημιουργήσει σχέσεις, «κοινωνίες» και πολιτισμούς.

Οποιος λοιπόν χρησιμποιεί γνωμικό θέλημα αυτός δημιουργεί “κοινωνίες» συνομοσπονδιακές, “κοινωνίες» που στηρίζονται σε μια αμοιβαιότητα, δηλαδή σου δίνω και μου δίνεις, σ᾽αγαπώ και με αγαπάς. Κατά συνέπεια βρίσκεται σε σχέση με τους άλλους, σε “κοινωνία”, ανταποδίδει αγάπη στην αγάπη του άλλου, αλλά δεν είναι η φυσική κοινωνία που εξηγούν οι Πατέρες, γιατί ακριβώς αγνοεί εκουσίως ή ακουσίως την αλήθεια. Και η αλήθεια δεν είναι μια συνομοσπονδική «κοινωνία» αλλά η αλήθεια είναι ο Χριστός που ενώνει υποστατικά την θεότητα και ανθρωπότητα. Δηλαδή με άλλα λόγια ο Χριστός φέρνει την ανθρωπίνη φύση μέσα στην Θεϊκή ασυγχύτως και αδιαρέτως και δεν κοινωνεί προσωπικά με κανένα. Κοινωνεί με τον Πατέρα και το Πνεύμα φυσικά επειδή είναι Θεός και κοινωνεί με όλους τους ανθρώπους φυσικά επειδή είναι ομοούσιος με εμάς κατα την ανθρωπότητα, επειδή είναι τέλειος άνθρωπος. Η αλήθεια δεν είναι μια συνομοσπονδία προσώπων αλλά ο Θεάνθρωπος Χριστός, ο οποίος κοινωνεί φυσικά και όχι προσωπικά γιατί δεν υπάρχει προσωπική κοινωνία. Γι᾽αυτό και με τους αιρετικούς όλων των εποχών οι Πατέρες το πρώτο πράγμα που έκαναν έκοβαν την εκκλησιαστική κοινωνία. Γιατί δεν μπορούμε να έχουμε εκκλησιαστική κοινωνία με αιρετικούς που ισχυρίζονται ότι ο Χριστός είναι μόνο άνθρωπος ή μόνο Θεός και ότι έχει προσωπική κοινωνία με τα υπόλοιπα πρόσωπα θεϊκά ή ανθρώπινα και ότι αυτός χρειάζεται κάποιον αντικαταστάτη που του παίρνει τη θέση. Ή πάπας λέγεται αυτός ή πρώτος ή προτεσταντική κοινότης ή κοινότης οικουμενιστική.

ΠΡΩΤΕΙΟΜΑΝΗΣ_ Αν κατάλαβα καλά από αυτά που ισχυρίζεσαι δεν μπορεί ποτέ να υπάρξει ένα πρόσωπο από μόνο του χωρίς την φύση που υποστασιάζει. Η φύση δεν είναι ένα ιδίωμα του προσώπου και η ίδια η φύση που το πρόσωπο υποστασιάζει το φέρνει σε κοινωνία με τους άλλους ακόμη και στην πτώση. Δεν δέχεσαι ότι υπάρχει προσωπική κοινωνία. Το κάθε πρόσωπο κοινωνεί με τα άλλα γιατί η φύση το οδηγεί σε κοινωνία. Τί γίνεται όμως με τους δαίμονες; Οι δαίμονες δεν βρίσκονται σε τέλεια απομόνωση; αυτοί είνα σε θέση να κοινωνήσουν ο ένας με τον άλλο;

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ_ Βεβαίως και κοινωνούν γιατί οι δαίμονες δεν είναι μόνο πρόσωπα, έχουν και μία φύση. Μπορεί να χρησιμοποιούν γνωμικό θέλημα αλλά δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι το γνωμικό θέλημα δεν είναι θέλημα του προσώπου. Είναι φυσικό θέλημα που το πρόσωπο έχει ιδιοποιηθεί. Το πρόσωπο δεν διαθέτει μία ενέργεια ή ένα θέλημα διαφορετικό από αυτό της φύσεως. Ιδιοποιείται του φυσικού θελήματος. Παράδειγμα. Βρισκόμαστε σ᾽ένα αεροπλάνο και κινούμαστε. Η κίνηση δεν είναι των προσώπων. Η κίνηση ανήκει στο αεροπλάνο. Αλλά ένα πρόσωπο μπορεί να σηκωθεί και να κάνει μια αεροπειρατία. Με την αεροπειρατία το πρόσωπο ιδιοποιείται της κινήσεως του αεροπλάνου και την πάει όπου αυτό επιθυμεί. Δηλαδή την φυσική κίνηση του αεροπλάνου την μετατρέπει σε γνωμική. Επομένως και οι δαίμονες διαθέτουν μία φύση και βρίσκονται σε σχέση μεταξύ τους. Αλλά βέβαια αυτή η σχέση δεν τους κάνει Εκκλησία, μα συναγωγές δαιμόνων ή “εκκλησίες πονηρευομένων» (καθώς αναφέρει ο ψαλμός) που δεν έχουν καμμία σχέση με την αλήθεια. Θα σου πώ και κάτι παραπάνω. Και οι δαίμονες έχουν ένα πρωτείο, διαθέτουν έναν πρώτο. Αυτός είναι ο Βενζεβούλ ο άρχων των δαιμόνων και των κακών ανθρώπων. Κανένας δαίμονας δεν μπορεί να πάει ενάντια στον πρώτο του, στον άρχοντά του. Ούτε λοιπόν πρωτείο, ούτε η σχέση ετεροτήτων, ούτε δημοκρατική σχέση μπορούν στο ελάχιστο να ταυτιστούν με την αλήθεια που είναι ο Ιησούς Χριστός ο Θεάνθρωπος ο οποίος ενώνει υποστατικά την θεότητα με την ανθρωπότητα ασυγχύτως και αδιαρέτως και κοινωνεί φυσικά καθό Θεός με τον Πατέρα και το Πνεύμα και φυσικά καθό άνθρωπος με όλους τους ανθρώπους.

Πηγή