Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός και η Παναγία η Τριχερούσα

Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός

– Παναγία η Τριχερούσα

Κατά την πρώτη περίοδο της εικονομαχίας, ανάμεσα στους υπερασπιστές των εικόνων ξεχώρισε ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός (676 -754 ή 787). Ο Σέργιος, πατέρας του Ιωάννη, ήταν υπεύθυνος για το θησαυροφυλάκιο του χαλίφη ή ήταν διοικητής της Δαμασκού. Όταν πέθανε ο Σέργιος, ο χαλίφης διόρισε τον Άγιο Ιωάννη πρωτοσύμβουλο του χαλιφάτου.
Τα χρόνια της εικονομαχίας
Εκείνη την εποχή η εικονομαχία ήταν στο απόγειό της και ο Άγιος Ιωάννης έγραφε επιστολές υπέρ των εικόνων. Ο αυτοκράτωρ Λέων Γ΄ μην έχοντας άλλον τρόπο να αντιμετωπίσει τις επιστολές του Αγίου Ιωάννη Δαμασκηνού, τον συκοφαντεί, στον χαλίφη της Δαμασκού, ως προδότη.
Συγκεκριμένα ο Λέοντας φρόντισε να φτάσει στα χέρια του χαλίφη
χαλκευμένη επιστολή, την οποία υποτίθεται την είχε γράψει ο Άγιος Ιωάννης και προέτρεπε τον αυτοκράτορα να επιτεθεί με τα στρατεύματά του στον χαλίφη. Ο χαλίφης τότε, διέταξε να κοπεί το δεξιό χέρι του Αγίου.

Παναγία η Τριχερούσα: η εικόνα και το θαύμα με το χέρι του Αγίου

Παναγία η Τριχερούσα, προστάτιδα Μονής ΧιλανδαρίουΑφού εκτέθηκε δημόσια το χέρι του Αγίου, οι φίλοι του παρακάλεσαν τον χαλίφη, να το πάρουν και να το ενταφιάσουν. Αυτός τους το έδωσε και εκείνοι το έδωσαν στον Άγιο Ιωάννη. Ο Άγιος Ιωάννης το έθεσε στην εικόνα της Δεξιοκρατούσας Θεοτόκου και προσευχόταν με θέρμη, παρακαλώντας να τον θεραπεύσει και δίνοντας της την υπόσχεση να γράψει ύμνους για τον Υιό της και την ίδια την Παναγία.
Το επόμενο πρωί όταν ξύπνησε, το χέρι του είχε κολλήσει θαυματουργικά και ο Άγιος ομολόγησε στον χαλίφη και σε όλους το θαύμα που έζησε. Ο Άγιος έβαλε επάνω στην εικόνα μία ασημένια παλάμη (ακριβώς όπως τα τάματα που βλέπουμε και σήμερα σε διάφορες άγιες εικόνες) κι έτσι ονομάστηκε αυτή η εικόνα Παναγία η Τριχερούσα.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός κράτησε την υπόσχεσή του και έγραψε πολλούς ύμνους αλλά συνέχισε και να αντιστέκεται στην εικονομαχία. Μοίρασε τα υπάρχοντά του στους φτωχούς, και αναχώρησε στην Μονή του Αγίου Σάββα στην Παλαιστίνη, παίρνοντας μαζί του και την θαυματουργική εικόνα της Παναγίας.
Στο Μοναστήρι του Αγίου Σάββα πέρασε την υπόλοιπη ζωή του, γράφοντας ύμνους για την Παναγία και άφησε την εντολή, αφού πεθάνει, να δοθεί η εικόνα στον πρώτο επίσκοπο Σάββα που θα επισκεπτόταν το Μοναστήρι.
Τη μνήμη του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού τιμούμε στις 4 Δεκεμβρίου.

Απολυτίκιο του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού:

Θείον όργανον, της Εκκλησίας, λύρα εύσωμος, της ευσεβείας, ανεδείχθης Ιωάννη πανεύφημε’ όθεν πυρσεύεις του κόσμου τα πέρατα, ταις των σοφών σου δογμάτων ελλάμψεσι. Πάτερ Όσιε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.

Κοντάκιο του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού:

Τον υμνογράφον και σπετόν Ιωάννην, της Εκκλησίας, παιδευτήν και φωστήρα, και των εχθρών αντίπαλον υμνήσωμεων πιστοί∙ όπλον γαρ οράμενος, τον Σταυρόν του Κυρίου, πα΄σαν απεκρούσατο, των αιρέσεων πλάνην∙ και ως θερμός προστάτης εις Θεόν, πάσι παρέχειν, πταισμάτων συγχώρησιν.

Η Παναγία η Τριχερούσα και η Μονή Χιλανδαρίου

Άγιος Σάββας και Άγιος Συμεών, ιδρυτές Μονής ΧιλανδαρίουΟ Άγιος Σάββας Σερβίας (1175 -1235) επισκέφτηκε την Μονή και πήρε την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Τριχερούσας στην Σερβία. Οι εξεγέρσεις και οι μάχες που γίνονταν εκείνη την εποχή προκάλεσαν ανησυχία στους πιστούς, οι οποίοι για να σώσουν την εικόνα την φόρτωσαν σε ένα γαϊδουράκι και το άφησαν ελεύθερο.
Αυτό έφτασε στο Άγιο Όρος όπου το 1198, με χρυσόβουλο του Αλεξίου Γ΄ της δυναστείας των Αγγέλων, ιδρύθηκε η Μονή Χιλανδαρίου και δόθηκε «ως αιώνιο δώρο στους Σέρβους». Η μνήμη του Οσίου Σάββα, πρώτου αρχιεπισκόπου Σερβίας, τιμάται στις 14 Ιανουαρίου.
Στα τέλη του 18ου αιώνα υπήρχε διχογνωμία σχετικά με την εκλογή νέου ηγουμένου. Η εικόνα της Τριχερούσας βρέθηκε θαυματουργικά από το Ιερό Βήμα, στη θέση του ηγούμενου και οι μοναχοί είχαν για ηγούμενό τους την Παναγία την Τριχερούσα. Το 1991 η μονή Χιλανδαρίου εξέλεξε και πάλι ηγούμενο.
Η Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου της Τριχερούσας είναι στις 12 Ιουλίου.

Απολυτίκιο της Συνάξεως της Υπεραγίας Θεοτόκου της Τριχερούσας:

Την θείαν Εικόνα σου, εκ Παλαιστίνης ημίν, ο Σάββας ο ένθεος, ήν Τριχερούσαν Αγνή, καλούμεν μετήνεγκεν, ήν περ Χιλανδαρίου, η Μονή κεκτημένη, ύμνον σοι Θεοτόκε, αναμέλπει βοώσα· Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου.

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ

Α.Α.

Πηγή