Του Μάνου Χατζηγιάννη
Στις 30 Νοεμβρίου 2017 ολόκληρος ο ορθόδοξος κόσμος συγκλονίστηκε από την είδηση για μια επιστολή από το μη αναγνωρισμένο “Πατριαρχείο Κιέβου” (UOC-KP) και τον “Πατριάρχη” Φιλάρετο (Denisenko) στη Σύνοδο των Επισκόπων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (ROC).
Με το έγγραφο ο σχισματικός Φιλάρετος επιζητούσε να χτίσει γέφυρες με την Μόσχα και τα μέλη της ρωσικής Συνόδου δημιούργησαν αμέσως μια ειδική επιτροπή για να διαπραγματευτούν με την UOC-KP την αποκατάσταση της κανονικής τάξης στην Ουκρανία και την αντιμετώπιση των σχετικών τεχνικών ζητημάτων.
Ωστόσο, από τη στιγμή που η Μόσχα άρχισε να εφαρμόζει προκαταρκτικές συμφωνίες και καθώς τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ανέφεραν υποψίες για πιθανές εμπιστευτικές
συνομιλίες στο παρασκήνιο, το UOC-KP ξαφνικά αντέστρεψε την πορεία του. Αντί να κάνουν ένα ακόμη βήμα προς το διάλογο, γύρισαν δύο βήματα πίσω. Κατά τη συνέντευξη Τύπου στις 2 Δεκεμβρίου, ο Φιλάρετος (Denisenko) ανακοίνωσε ότι η έκκλησή του προς τη ρωσική Σύνοδο είχε παρεξηγηθεί. Ο επικεφαλής του UOC-KP δήλωσε ότι στην επιστολή του δεν είχε την πρόθεση να ζητήσει συγγνώμη για τίποτα ή να επιδιώξει οποιαδήποτε επίσημη ενότητα με το Πατριαρχείο Μόσχας.
Είπε ακόμη ότι η επιστολή απεστάλη για να παράσχει στην Μόσχα την ευκαιρία να διορθώσει το λάθος της και να άρει τις «άδικες» απαγορεύσεις που την εμποδίζουν να αναγνωρίσει την αυτοκεφαλία την οποία το UOC-KP δικαιούται κατά τον ίδιον.

Στο μεταξύ όπως έχουμε ξαναγράψει ο Φιλάρετος παίζει διπλό παιχνίδι….
Οι υποστηρικτές του αναζητούν κρυφά βοήθεια στο Φανάρι εδώ και δεκαετίες, αποκαλώντας το Οικουμενικό Πατριαρχείο Μητέρα Εκκλησία τους. Το 2016, οι αρχές της Ουκρανίας υιοθέτησαν και υπέβαλαν εκκλήσεις προς τον Οικ.Πατριάρχη Βαρθολομαίο και περίμεναν μια απάντηση (ή τουλάχιστον έναν υπαινιγμό του) για σχεδόν μισό χρόνο. Όταν όλες αυτές οι προσπάθειες απέτυχαν, έκαναν μια στιγμιαία στροφή. Ουκρανοί κατηγορούν το Οικουμενικό Πατριαρχείο για «πνευματική περιπλάνηση», για «βυζαντινή τέχνη του διαπραγματεύεσθαι», ραδιουργία και για ελληνικό σοβινισμό.
Το Πατριαρχείο Μόσχας από την άλλη υποδέχθηκε του εκπροσώπους του UOC-KP και τους καλωσόρισε όλους με τιμητικές διακρίσεις.
Εκτός αυτού, το Επισκοπικό Συμβούλιο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Μόσχα απέδειξε το άνοιγμα και την ετοιμότητά του για συνομιλίες δημιουργώντας μια επιτροπή για να διαπραγματευτεί με τον “Πατριάρχη” Φιλάρετο σε απάντηση της επιστολής του.
Σύμφωνα με σχόλια κληρικού του UOC-KP, όλη η διαδικασία χρειάστηκε περίπου ένα μήνα από την πρώτη ανεπίσημη συνάντηση για τη δημιουργία της επιτροπής από το Πατριαρχείο Μόσχας. Παρ ‘όλα αυτά, το θέμα παρέμεινε αδιέξοδο …
Γιατί όμως ο “Πατριάρχης” Φιλάρετος έγραψε μια τόσο διφορούμενη επιστολή;
Το ζήτημα των κινήτρων του UOC-KP είναι πράγματι περίπλοκο. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πάντως ότι υπάρχουν κάποιοι αρχιερείς στο UOC-KP που προσπαθούν να βελτιώσουν τις σχέσεις τους με τις κανονικές ορθόδοξες χριστιανικές εκκλησίες. Ωστόσο, οι προσπάθειες προσέλκυσης του Φιλάρετου στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων παρεμποδίστηκαν από όσους ενδιαφέρονται να αποξενώσουν την κανονική Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία. Αυτό προκάλεσε εντάσεις μεταξύ διαφορετικών ομάδων εντός του UOC-KP που αγωνίζονται για επιρροή και αναζητούν ευκαιρίες να ενθρονίσουν τους δικούς τους υποψηφίους στο Κίεβο. Αν αυτό ισχύει, τότε το UOC-KP είναι πιθανό να χωριστεί περαιτέρω.
Η έκκληση του “Πατριάρχη” Φιλάρετου στη Μόσχα θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο να αναλάβει πιο συγκεκριμένες ενέργειες.
Σε χθεσινό του άρθρο το ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ αποκάλυψε πως είναι διατεθειμένο να ανοίξει μετόχια στην Ουκρανία.
Από την όλη αντιπαράθεση πάντως και την σημερινή αστάθεια οι μόνοι που εξυπηρετούνται είναι οι Ουκρανοί Ελληνοκαθολικοί (Ουνίτες). Σημειώνεται πως οι περισσότεροι βουλευτές της Ουκρανίας που συνυπέγραψαν την επιστολή προς τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο είναι Ουνίτες.
Κάποιοι κληρικοί της Ουκρανικής Ελληνικής Καθολικής Εκκλησίας πιστεύουν ότι η συγκέντρωση όλων των Ουκρανών Ορθοδόξων πιστών στο ομόφοριο του Οικουμενικού Πατριάρχη είναι ένα πρώτο βήμα για να τους φέρει υπό την εξουσία του Πάπα. Εξάλλου, η κατάσταση μεταξύ Φαναρίου και Μόσχας αποτελεί ένα ακόμη ζήτημα στο ευρύτερο πλαίσιο των ρωσοτουρκικών σχέσεων. Αυτός είναι ακριβώς ο στόχος της εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον στην περιοχή. Ο Λευκός Οίκος είναι από την πλευρά του ένας από τους κρίσιμους εταίρους της σημερινής Ουκρανικής Διοίκησης…. Κάπως έτσι διαμορφώνονται τα πιόνια και περιμένουμε την επόμενη κίνηση…