Ἡ Ἐκκλησία μας σήμερα ἑορτάζει τὴν μνήμη τῶν Θεσσαλονικέων ἀδελφῶν ἁγίων Κυρίλλου καὶ Μεθοδίου, φωτιστῶν τῶν σλάβων καὶ ἁπάσης τῆς οἰκουμένης.
Ἔζησαν τὸν ἔνατο αἰῶνα, σὲ ἐποχὴ ποὺ τὸ Βυζάντιο βρισκόταν σὲ ἀκμή. Ἡ εὑρυμάθειά τους, ἡ γνώση πολλῶν ξένων γλωσσῶν, ἡ ἄριστη ἐπιστημονικὴ κατάρτηση σὲ βαθμό, ὥστε ὁ ἕνας νὰ γίνῃ καθηγητὴς φιλοσοφίας στὸ Πανεπιστήμιο τῆς βασιλεύουσας, ὁ δὲ ἄλλος στρατιωτικὸς διοικητὴς στὴν περιοχὴ μεταξὺ Σερβίας καὶ Βουλγαρίας, σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν κλίση τους πρὸς τὸ μοναχισμό, προετοίμασε τοὺς δύο ἀδελφούς, ὤστε νὰ ἀναλάβουν ἕνα σπουδαῖο ἔργο, τὸν ἐκχριστιανισμὸ τῶν σλάβων.

Ὁ Μέγας Φώτιος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ἀναγνωρίσιμος γιὰ τὸ τεράστιο ἱεραποστολικό του ἔργο σὲ λαοὺς ποὺ δὲν γνώριζαν τὸν Χριστό, ἀποφάσισε νὰ ἀποστείλῃ τὰ δύο ἀδέλφια στὴ Μοραβία, στὴ σημερινὴ Τσεχία, κατόπιν παρακλήσεως τοῦ σλάβου ἡγεμόνα τῆς περιοχῆς.
Οἱ ἅγιοι, ἱερεῖς πλέον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἀπεστάλησαν στὴ Μοραβία καὶ ἐργάστηκαν μὲ ζῆλο καὶ αὐταπάρνηση, ὑπομονὴ καὶ θάῤῥος στὶς θλίψεις καὶ τοὺς κινδύνους. Τὸ πρῶτο πρᾶγμα ποὺ ἔκαναν ἦταν νὰ δημιουργήσουν ἕνα ἀλφάβητο, κατάλληλο γιὰ τὶς γλωσσικὲς ἰδιαιτερότητες τῆς σλαβικῆς. Κύριο μέλημά τους ἦταν νὰ μεταφράσουν τὶς Γραφὲς καὶ τὴν θεία λειτουργία στὴν οἰκεῖα γλῶσσα, γιὰ νὰ μποροῦν οἱ νεοφώτιστοι σλάβοι νὰ κατανοήσουν τὰ τῆς χριστιανικῆς πίστεως. Αὐτὸς ἦταν καὶ ὁ λόγος ποὺ δέχθηκαν μεγάλο πόλεμο ἀπὸ τοὺς λατίνους ἱεραποστόλους, οἱ ὁποῖοι ὑπερασπίζονταν τὴν ἱερότητα μόνον τριῶν γλωσσῶν, τῆς ἑβραϊκῆς, τῆς λατινικῆς καὶ τῆς ἑλληνικῆς.
Λόγῳ τῆς μεγάλης ἐπιτυχίας τοῦ ἔργου τους ἡ Δυτικὴ Ἐκκλησία προσπάθησε νὰ τοὺς προσεταιριστῇ. Ἐκλήθησαν στὴ Ῥώμη, ὅπου καὶ ἐξήρθη ἡ προσφορά τους, καταδικάστηκαν ἀπὸ τὸν τότε ὀρθόδοξο ἀκόμη πάπα ὅσοι ἀντιδροῦσαν στὴ λειτουργικὴ χρήση τῆς σλαβικῆς γλώσσας καὶ ἀναγνωρίστηκε ἐπισήμως ἡ δυνατότητα τῆς τέλεσης θείας λειτουργίας, μετάφρασης τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ κηρύγματος στὰ σλαβικά. Ὅταν μετὰ ἀπὸ λίγα χρόνια ὁ Κύριλλος μετὰ ἀπὸ βαρειὰ ἀῤῥώστια ἀφήνει τὸν κόσμο αὐτό, ὁ Μεθόδιος χειροτονεῖται ἀπὸ τὸν πάπα Ἀρχιεπίσκοπος Παννονίας, περιοχὴ ποὺ σήμερα ἀνήκει στὰ κράτη τῆς Σερβίας, τῆς Κροατίας καὶ τῆς Οὐγγαρίας. Ἡ κίνηση αὐτὴ θεωρήθηκε παρέμβαση στὸ ἱεραποστολικὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνστανινουπόλεως. Ἦταν μία ἰδιαιτέρως δύσκολη ἐποχή, κατὰ τὴν ὁποία οἱ ἡγεμόνες τῆς Δύσης ἄρχιζαν νὰ ἀμφισβητοῦν τὴν συνέχεια τῆς Ῥωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας, γνωστῆς ὡς Βυζαντινῆς, καὶ τῆς οἰκουμενικῆς διάστασης τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ἀπὸ τὶς ῥαδιουργίες τους δὲν διέφυγε ὁ Μεθόδιος, ποὺ φυλακίστηκε γιὰ τρία χρόνια καὶ ἀργότερα, πικραμένος γιὰ τὴν ὑστεροβουλία τῶν χριστιανῶν τῆς Δύσης, συνάντησε τὸν ἅγιο ἀδελφό του στὸν οὐρανό.
Ἐντούτοις τὸ σημαντικὸ ἦταν πὼς οἱ ἅγιοι ὡδήγησαν ἀμέτρητες ψυχὲς στὸν Χριστό, ἔσωσαν λαοὺς ἀπὸ τὸ σκοτάδι τῆς εἰδωλολατρίας, διετράνωσαν τὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ παράδοση, συνέβαλαν στὴν δόξα τῆς Ἐκκλησίας.
Σήμερα θεωροῦνται ἀπὸ ὁλόκληρο τὸν χριστιανικὸ κόσμο προστάτες ἅγιοι τῆς Εὐρώπης, μιᾶς Εὐρώπης ποὺ βράζει στὸ καζάνι τῶν συμφερόντων τοῦ τραπεζικοῦ συστήματος καὶ ὁδεύει κατὰ τὴν προφητεία τοῦ ἁγίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου σὲ διάλυση. Οἱ γνωστοὶ λωποδύτες τῆς ἱστορίας καὶ δόλιοι καπηλευτὲς τοῦ ὀνόματος τῆς Μακεδονίας τοὺς θεωροῦν δικούς τους. Ἄλλοι ἀγνοοῦν ὅτι ἦταν Ἕλληνες στὴν καταγωγή καὶ ὀρθόδοξοι στὸ ἦθος. Γιὰ ἐμᾶς εἶναι μεγάλοι ἅγιοι, ἰσαπόστολοι, συνεχιστὲς τοῦ ἔργο τοῦ Ἀποστόλου Παύλου. Ἔπαθαν ὅσα κι ἐκεῖνος ἔπαθε. Περιφρόνησαν τοὺς κινδύνους καὶ δίδαξαν μὲ ζῆλο καὶ θεῖο ἔρωτα τὸν Χριστό. Εἶχαν ἁγία ζωή, μὲ προσευχὴ καὶ μετάνοια. Ἂς ἔχουμε τὴν εὐχή τους.
π. Στυλιανός Μακρής