«ΠΕΡΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Ο ΛΟΓΟΣ»

 Ν. ΣΑΚΑΛΑΚΗ

Ο «Ανώνυμος» (30/10/18 – 12.19 μ.μ.) διατυπώνει μια ερώτηση, ίσως και θέση, περί της εποχής του Αγίου Κυρίλλου και του αιρετικού Νεστορίου. Να υπενθυμίσω, ότι ο π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος πίστευε στην «άχρι καιρού» οικονομία έναντι των αιρετικών επισκόπων (οκουμενιστών), επικαλούμενος τον Άγιο Κύριλλο και τη θέση του έναντι των Νεστορίου και Θεοδώρου Μοψουεστίας.

          Α. Θέση του π. Επιφανίου: Παρουσιάζει τον Άγιο Κύριλλο κοινωνούντα με τον Θεόδωρο Μοψουεστίας, ως συμβιβασμένο με την αίρεση.

       Απάντηση: Εν ζωή ο Θεόδωρος Μοψουεστίας (+428) δεν είχε κατηγορηθεί για αίρεση. Είχε επικοινωνία με τον Άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο και με τον Άγιο Κύριλλο. Το 553 καταδικάσθηκε ο Θεόδωρος Μοψουεστίας για αίρεση από την Ε΄ Οικουμενική Σύνοδο. Άρα ο Αγ. Κύριλλος δεν είχε την συνείδηση ότι κοινωνεί με αιρετικό.

Β. Ο ισχυρισμός του π. Επιφανίου: Γράφει ο π. Επιφάνιος: «Ωκονόμει (ο Κύριλλος) μη αποσχίζεσθαι των της εώας, εν διπτύχοις αναφερόντων τον Θεόδωρον Μοψουεστίας, αιρετικόν όντα».

Απάντηση: Δανείσθηκε ο π. Επιφάνιος τη φράση από τον μοναχό Ναυκράτιο, ο οποίος ρώτησε τον γέροντά του Αγ. Θεόδωρο Στουδίτη. Ο Αγ. Θεόδωρος Στουδίτης αποδέχεται, ότι ο Μοψουεστίας ήτο αιρετικός, διότι τον είχε καταδικάσει ήδη η Ε΄ Οικουμενική Σύνοδος. Υπάρχει δηλ. χρονική διαφορά πάνω από 100 έτη από το θάνατο του Θεοδώρου.

Συμπέρασμα: Στην περίπτωση του Μοψουεστίας δεν εφαρμόσθηκε καμμία οικονομία εκ μέρους του Αγ. Κυρίλλου.

      Ο αγ. Θεόδωρος Στουδίτης εξηγεί – ερμηνεύει την (προς καιρόν γενομένην) οικονομίαν, ως εξής:

           «Σαφηνείας δε ένεκεν έστω τα παρ’ ημών εχόμενα της αυτής ευνοίας, ότι των οικονομιών αι μεν προς καιρόν γεγόνασι παρά των Πατέρων, αι δε το διηνεκές έχουσι».

«Οίον διηνεκές μεν, ως αντί των υποστάσεων παραχωρείσθαι τα πρόσωπα προς το του Αγίου Αθανασίου τοις Ιταλοίς. Προς καιρόν δε οίον το του Αποστόλου επί της περιτομής· του Μεγάλου Βασιλείου επί του Αγίου Πνεύματος· οίδα και το νυν του Θείου Κυρίλλου α΄ μέχρι τινός καιρού γινόμενα, ουδέν το μεμπτόν, ουδέ το κατά τι απηχές και εκνομον υφειμένον δι’ ούν όμως και ουκ άγαν ακριβές. Τούτο γαρ η οικονομία η προς καιρόν» (M.P.G. 99, 1085, 88).

Ερώτημα: Έχει καμμία σχέση η οικονομία των Πατέρων με αυτή που προτείνουν οι (θεωρητικοί) ακόλουθοι του π. Επιφανίου; Η απάντηση είναι όχι! Για τους εξής λόγους:

1^ον) Ο Θεόδωρος μέχρι της Ε΄ Οικουμενικής Συνόδου (100 περίπου χρόνια μετά την κοίμησή του), ουδένα είχε μολύνει – σκανδάλισε. Σήμερα, όμως, οι Πατριάρχες Κων/λεως Αθηναγόρας, Δημήτριος και Βαρθολομαίος έχουν αλλοιώσει το Ευαγγέλιο.

2^ον)  Εάν συγκρίνουμε το βαθμό προσβολής του Δόγματος μεταξύ Θεοδώρου και Φαναρίου, διαπιστώνουμε ότι το «Πιστεύω» έχει διαλυθεί υπό του Φαναρίου, με «συνοδική» κατοχύρωση της αιρέσεως. Ας δούμε, όμως, και τις αντιδράσεις του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας έναντι του Νεστορίου.

       1^ον) Με επιστολές του κατακεραύνωσε τον αιρετικό Νεστόριο.2^ον) Μέσα σ’ ένα χρόνο κυκλοφόρησε τρεις (3) επιστολές εναντίον του Νεστορίου, ως εισαγωγή (θα λέγαμε) της καταδίκης του Νεστορίου υπό της Γ΄ Οικουμενικής Συνόδου.3^ον) Στην 3^η επιστολή του έχει 12 αναθεματισμούς εναντίον παντός μη δεχομένου την Ορθόδοξη θέση περί της ενσαρκώσεως του Χριστού.4^ον) ανάμεσα στην διάγνωση της αιρέσεως και της αντιδράσεως του Αγίου μεσολάβησε κάποιο χρονικό διάστημα (η οικονομία).5^ον) Έγραψε προς τον Αυτοκράτορα Θεοδόσιο και στις Βασίλισσες Ευδοκία και Πουλχερία.6^ον) Δημιούργησε την Αιγυπτιακή Σύνοδο Επισκόπων, που κατεδίκασε τον Νεστόριο.7^ον) Με τη συνεργία του η Τοπική Σύνοδος της Ρώμης (υπό τον Καιλεστίνον) κατεδίκασε την αίρεση του Νεστορίου8^ον) Έπραξε όλα όσα μπορούσε ως αυθεντικός Ορθόδοξος Επίσκοπος – Πατριάρχης.

Στην επιστολή του προς τον λαό της Κων/λεως τόνισε: «… ταύτην εν εαυτοίς αναζωπυρούντες αεί την πίστιν, ασπίλους και αμώμους εαυτούς τηρήσατε. ΜΗΤΕ ΚΟΙΝΩΝΟΥΝΤΕΣ τω μνημονευθέντι (Νεστορίω), μήτε μην ως διδασκάλω προσέχοντες, ει μένει λύκος αντί ποιμένος…

Τοις δε γε των κληρικών, είτε λαϊκών δια την ορθήν πίστιν ΚΕΧΩΡΙΣΜΕΝΟΙΣ ή ΚΑΘΑΙΡΕΘΕΙΣΙ παρ’ αυτού, κοινωνούμεν ημείς, ου την εκείνου κυρούντες άδικον ψήφον, επαινούντες δε μάλλον τους πεπονθότας, κακείνο λέγοντες αυτοίς· ει ονειδίζεσθε εν Κυρίω, μακάριοι. Ότι της δυνάμεως και το του Θεού πνεύμα εις υμάς αναπέπαυται…» (Mansi IV, 1096).

Είναι φανερό, ότι οι σημερινές «οικονομίες» ουδεμία σχέση έχουν με το φρόνημα της Εκκλησίας, των Πατέρων, του αγ. Κυρίλλου. Το «άχρι καιρού» των σημερινών «οικονομιών» είναι καρπός ασθενούς πίστεως και δειλίας. Σημαίνει στην πραγματικότητα (το «άχρι καιρού»)  εις το… διηνεκές!

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ