(Ησαΐας: Κεφ. 2, 4,
Κεφ. 11, 5-10 και Κεφ. 65,25)
Αναμφίβολα, ένα μέγιστο εφόδιο ερμηνείας της Γραφής είναι και η Παράδοσις της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Χωρίς την Παράδοσι πολλά χωρία–σημεία της Γραφής ερμηνεύονται λάθος. Παράδειγμα, το χωρίο (Α΄ Πέτρου, ε΄ 13): «Ασπάζεται υμάς η εν Βαβυλώνι συνεκλεκτή και Μάρκος ο υιός μου».
Αναμφίβολα, ένα μέγιστο εφόδιο ερμηνείας της Γραφής είναι και η Παράδοσις της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Χωρίς την Παράδοσι πολλά χωρία–σημεία της Γραφής ερμηνεύονται λάθος. Παράδειγμα, το χωρίο (Α΄ Πέτρου, ε΄ 13): «Ασπάζεται υμάς η εν Βαβυλώνι συνεκλεκτή και Μάρκος ο υιός μου».
Η κατά λέξη ερμηνεία δίνει το εξής (ερμηνευτικό) νόημα:
α) Ότι ο Πέτρος βρίσκεται στη Μεσοποταμία και β) έχει υιό, με το όνομα
Μάρκος.
Γνωρίζουμε όμως, ότι Βαβυλώνα ονομάζει τη Ρώμη και Μάρκος είναι ο γνωστός
Ευαγγελιστής.
Θεμελιώδες ερώτημα: Αν ο Θεός ήθελε να έχουμε μόνο την Αγία γραφή ως «καταστατικό Πίστεως»,
δεν θα φρόντιζε με θείο φωτισμό, ώστε να μην υπάρχουν οι διαφορές των
μεταφράσεων;
Η Αγία Γραφή είναι ένας από τους τρόπους που εκφράζεται η Εκκλησία. Η
Εκκλησία προϋπάρχει της Γραφής.
Στο Γεροντικό διαβάζουμε (είπε Γέρων): «Αν κάποιος προσπαθήσει να
ερμηνεύσει ένα χωρίο της Γραφής πριν να φθάσει σε ύψος αρετής και χωρίς να
καθοδηγείται από το Θεό, του το παρουσιάζουν οι δαίμονες όπως θέλουν, για να
τον ρίξουν ή σε αίρεσι (λάθος ερμηνεία) ή σε υπερηφάνεια" (με ορθή ερμηνεία).
Εμείς οι Ορθόδοξοι, παράλληλα με την Γραφή, εμπιστευόμαστε και τις διαχρονικές
ερμηνείες των Πατέρων, αυτές που εδώ και αιώνες έχουν γίνει κοινή συνείδηση της
Εκκλησίας.
Τις ερμηνείες, πολλές φορές, συμπληρώνουν:
- Αποφάσεις Οικουμενικών Συνόδων
- Κείμενα Πατέρων, εγκεκριμένα από Οικουμενικές Συνόδους.
- Λειτουργικά κείμενα.
-Συμφωνία αγίων κάθε εποχής.
- Σημεία αγίων (π.χ. Αγ. Σπυρίδων, Αγ. Ευφημία).
Αξιόλογοι οι ερμηνευτικοί άξονες – τοποθετήσεις του π. Αυγουστίνου
Καντιώτη.
1η Τοποθέτηση (σύμφωνα με την διαχρονική κοινή συνείδηση της
Εκκλησίας):
«…Αλλά πλην των αντιχρίστων αυτών, όταν θα πλησιάζει η συντέλεια των
αιώνων, ως ένα από τα σημαντικότερα σημεία των καιρών θα είναι ο
Αντίχριστος…» (Χριστ. ΣΠΙΘΑ, 449).
2η Τοποθέτηση (ερμηνευτική μέθοδος της Εκκλησίας):
«Ούτω πως και αι προφητείαι της Αποκαλύψεως, μολονότι σήμερον φαίνονται
δυσερμήνευτοι και ακατάληπτοι, εν τούτοις συν τω χρόνω υπό το φως των
εξελισσομένων γεγονότων της Ιστορίας θα εύρουν την αρμόζουσαν ερμηνείαν,
όταν θα πλησιάσουν αι ημέραι εκείναι εις τας οποίας αναφέρονται (αναφέρει και
παράδειγμα) (Χρ. ΣΠΙΘΑ, 449).
Στο φύλλο 443 της Χρι. ΣΠΙΘΑΣ (ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ–ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1985), αναλύει το
θέμα «Που η ειρήνη;» και στον επίλογο του θέματος, γράφει: «Εάν ατενίσω εις την
γην, γίνομαι απαισιόδοξος. Εάν όμως πιστεύσω, ότι η ανθρωπότης δεν είναι
παίγνιον σκοτεινών δυνάμεων, και στρέψω το βλέμμα μου εις τον ουρανόν, τότε
γίνομαι αισιόδοξος. Ένα άστρον ρίπτει ζωογόνους ακτίνας ελπίδος εις τας
κατεπτοημένας καρδίας μας. Και αυτό είναι η προφητεία του Ησαΐου (Κεφ. 2, 4 έως
και Κεφ. 11, 5-10).
Πιστεύει, ότι η προφητεία αφορά πραγμάτωση και φανέρωση πνευματικής
κοινωνίας ανθρώπων, σχηματοποιημένης εντός των ορίων του κτιστού κόσμου της
πτώσεως, ενδοκοσμικά. Αποτελούν όμως τα Κεφ. 11,12 ανάπτυξη – επέκταση των
χωρίων: 2:2-4, 4:2-6, 7:14, 9:1-7.
Μας δίνει ο προφήτης Ησαΐας εικόνα του ερχομένου Χριστού–Λόγου και
ομιλεί για κόσμο ειρηνικό, στον οποίο βασιλεύει Βασιλεύς Δαβιτικής καταγωγής
και ο κόσμος αποτελείται από τους λυτρωμένους όλων των εθνών μαζί με το
υπόλοιπο του Ιούδα. Συνέχεια της προφητείας έχουμε και στο Κεφ. 25:6.
Η προφητεία φανερώνει ανώτερη πνευματική σχέση κτισμάτων και Θεού, διότι:
α) Επανέρχεται η εσωτερική νομοτέλεια (σκοπός) της Δημιουργίας.
β) Αλλοιώνεται–αλλάζει η φυσική τάξη (της πτώσεως).
γ) Άνθρωποι και ζώα αποκτούν την Ιερότητά τους–πληρότητάς τους μέσα
στην δημιουργία (προ-πτωτική κατάσταση).
δ) Φανερώνεται η ζωή στην ορθή λειτουργία της.
ε) Βλέπουμε μια κένωση της θείας ζωής και τη σύγκρασή της με την φυσική
ζωή.
στ) Πραγματώνεται μια αποκατάσταση της ζωής στο αρχικό της κάλλος.
ζ) Υπάρχει εξουσία φιλανθρωπίας του Θεού και Κενωτικής αγάπης.
η) Υπάρχει ριζική αλλαγή και αδιάκοπη ανακαίνιση–μεταμόρφωση σύμφωνα με
τη δόξα του Θεανθρώπου.
θ) Εκφράζεται ως έσχατο τέλος της Ιστορίας και της Κοινωνίας.
Ο αγ. Εφραίμ ο Σύρος αναφέρει στον ύμνο του:
«Με την ανάστασή μας, τη γη και τον ουρανό θα το ανακαινίσει ο Θεός. Θα
ελευθερώσει όλα τα κτιστά και θα τους δώσει μαζί μια χαρά πασχαλινή. Τη μητέρα
μας τη γη την ατίμασε μαζί με μας όταν την καταράστηκε μαζί με τον αμαρτωλό.
Έτσι και μαζί με τους δίκαιους θα την ευλογήσει κι αυτήν. Αυτήν τη θηλάζουσα,
μαζί με τα τέκνα της, θα την ανακαινίσει ο Αγαθός».
Επειδή η Αγία Γραφή αποτελεί ενιαία ενότητα, η Αποκάλυψη κλείνει την
αφήγηση με «ουρανόν νέον και γην νέαν», έχουμε δηλ. το σχήμα:
- Γεν.: «Το σύστημα των υδάτων το ονόμασε θαλάσσας».
Αποκ.: «Και η θάλασσα δεν υπάρχει πλέον».
- Γεν.: «Το δε σκότος ονόμασε Νύκτα».
Αποκ.: «Νύχτα δεν θα υπάρχει εκεί».
- Γεν.: «Και έκαμεν ο Θεός τους δύο φωστήρας τους μεγάλους».
Αποκ.: «Η πόλις δεν έχει χρείαν του ηλίου ουδέ της σελήνης, διότι η δόξα
του Θεού εφώτισε αυτήν».
- Γεν.: «Καθ’ ήν ημέραν φάγης απ’ αυτού, θέλεις αποθάνει»
Αποκ.: «Και ο θάνατος δεν θα υπάρχει πλέον».
- Γεν.: «Θα υπερπληθύνω τις λύπες σου».
Αποκ.: «Ούτε πόνος δεν θα υπάρχει πλέον».
- Γεν.: «Καταραμένη να είναι η γη εξαιτίας σου».
Αποκ.: «Και κανένα ανάθεμα δεν θα υπάρχει πλέον».
- Γεν.: «Ο Σατανάς εμφανίζεται και ξεγελά τον άνθρωπο».
Αποκ.: «Ο Σατανάς εξαφανίζεται (κολάζεται) για πάντα».
- Γεν.: «Απομακρύνθηκε ο άνθρωπος από το δένδρο της ζωής».
Αποκ.: «Εμφανίζεται πάλι ξύλο της ζωής».
- Γεν.: «Ο άνθρωπος εκδιώχθηκε από το πρόσωπο του Θεού».
Αποκ.: «Οι άνθρωποι θα ιδούν τον Κύριο».
- Γεν.: «Η πρώτη κατοικία του ανθρώπου ήταν ο Παράδεισος»
Αποκ.: «Η κατοικία του ανθρώπου θα είναι κοντά στο Θεό».
Συμπερασματικά: Οι προφητείες του Ησαΐα κλείνουν σε βαρύτητα (πνευματική) σε
εσχατολογική φανέρωση της Βασιλείας του Θεού και δεν αποτελούν προφητείες
κοινωνικοπολιτικής πραγμάτωσης μιας νέας τάξης πραγμάτων (ενδοκοσμικής), όπως
υπονοούν οι λέξεις κατά γράμμα ερμηνευόμενες.
Οι λέξεις απλώς επισημαίνουν την αλλαγή, ως μέτρο παγκόσμιας συνεννόησης
– κατανόησης.
Στην πραγματικότητα επισημαίνουν την αφθαρτοποίηση του κόσμου και την
έσχατη φανέρωση της Βασιλείας του Θεού.
Οι προφητείες επισημαίνουν την πορεία της Εκκλησίας και την αφθαρτοποίηση
του κόσμου, ως έσχατη φανέρωση της Βασιλείας του Θεού.
ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ
Απαντω αναλυτικα σε αρκετα σημεια που ετεθηκαν
ΑπάντησηΔιαγραφή1) Θεμελιώδες ερώτημα: Αν ο Θεός ήθελε να έχουμε μόνο την Αγία γραφή ως «καταστατικό Πίστεως», δεν θα φρόντιζε με θείο φωτισμό, ώστε να μην υπάρχουν οι διαφορές των μεταφράσεων;
Είναι άλλο πραγμα η ερμηνεια των δογματων , του ηθους και γενικα των σωτηριολογικων εννοιων της γραφης και εντελως διαφορετικο πραγμα η ερμηνεια των προφητειων που μιλουν για το εσχατολογικο σχεδιο του Θεου. Αυτές θα ηταν εσφραγισμενες εως του εσχατου καιρου.Οπως αλλωστε ηταν εφραγισμενες για ολους οι προφητειες για την γεννηση και το εργο του Θεανθρωπου.
2) Στο Γεροντικό διαβάζουμε (είπε Γέρων): «Αν κάποιος προσπαθήση να ερμηνεύσει ένα χωρίο της Γραφής πριν να φθάση σε ύψος αρετής και χωρίς να καθοδηγείται από το Θεό, του το παρουσιάζουν οι δαίμονες όπως θέλουν, για να τον ρίξουν ή σε αίρεσι (λάθος ερμηνεία) ή σε υπερηφάνεια (με ορθή ερμηνεία).
Είναι προφανες ότι το ανωτερω δεν αναφερεται στους αγιους Πορφυριο Παισιο Τρεμπελα κτλ. , την γνωμη των οποιων εκφραζω. Αναφερεται σε αυτους που δεν εχουν τις προυποθεσεις και εκφραζουν πραγματα εναντια στη γραφη.
3)Εμείς οι Ορθόδοξοι, παράλληλα με την Γραφή, εμπιστευόμαστε και τις διαχρονικές ερμηνείες των Πατέρων, αυτές που εδώ και αιώνες έχουν γίνει κοινή συνείδηση της Εκκλησίας.
Λαθος. Κοινη συνειδηση της εκκλησιας δεν υπαρχει στα εσχατολογικα. Υπαρχουν απλα καποιες αποψεις που εχουν γινει πιο γνωστες. Επισης εμεις οι ορθοδοξοι δεν εμπιστευομαστε τις διαχρονικες ερμηνειες των πατερων αν δεν είναι συμφωνες με τη γραφη.Το ιδιο εκαναν και οι Βεριοις και μπορει να κανει και ο κάθε πιστος στα θεολογουμενα θεματα
οἵτινες ἐδέξαντο τὸν λόγον μετὰ πάσης προθυμίας, τὸ καθ᾿ ἡμέραν ἀνακρίνοντες τὰς γραφὰς εἰ ἔχοι ταῦτα οὕτως.
4)Πιστεύει, ότι η προφητεία αφορά πραγμάτωση και φανέρωση πνευματικής κοινωνίας ανθρώπων, σχηματοποιημένης εντός των ορίων του κτιστού κόσμου της πτώσεως, ενδοκοσμικά. Αποτελούν όμως τα Κεφ. 11,12 ανάπτυξη – επέκταση των χωρίων: 2:2-4, 4:2-6, 7:14, 9:1-7.
Χαιρομαι που καταλαβατε ότι ο Καντιωτης ερμηνευει το χωριο Ησαιας β 4 ως γεγονος που θα εκπληρωθει επι της γης και όχι στον ουρανο καθως στον ουρανο δεν υπαρχουν τρακτερ.
5)Συμπερασματικά: Οι προφητείες του Ησαΐα κλείνουν σε βαρύτητα (πνευματική) σε εσχατολογική φανέρωση της Βασιλείας του Θεού και δεν αποτελούν προφητείες κοινωνικοπολιτικής πραγμάτωσης μιας νέας τάξης πραγμάτων (ενδοκοσμικής), όπως υπονοούν οι λέξεις κατά γράμμα ερμηνευόμενες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΛαθος. Ο προφητης Ησαιας μιλα για πραγματα που θα συμβουν στη γη. Είναι σαφες αυτό από πολλα σημεια.
1)Το κειμενο μιλα για τη γη και ξεκινα ως εξης:
Ὁ λόγος ὁ γενόμενος παρὰ Κυρίου πρὸς Ἡσαΐαν υἱὸν Ἀμὼς περὶ τῆς Ἰουδαίας καὶ περὶ Ἱερουσαλήμ. Μιλα λοιπον για επιγεια πραγματα στο χωρο του Ισραηλ.
2) Ησ. 2,2 Ὅτι ἔσται ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις ἐμφανὲς τὸ ὄρος Κυρίου
Δεν λεει το κειμενο μετα την εσχατη ημερα η εστω την εσχατη μερα αλλα στις εσχατες μερες δηλαδη στη τελευταια περιοδο της ανθρωποτητας.
6)Στην πραγματικότητα επισημαίνουν την αφθαρτοποίηση του κόσμου και την έσχατη φανέρωση της Βασιλείας του Θεού.
Το κειμενο δεν μιλα σε καμια περιπτωση για αφθαρτοποιηση αλλα για το τι θα κανουν οι ανθρωποι την εποχη εκεινη. Αν βλεπουμε στο εν λογω αποσπασμα του Ησαια αφθαρτοποιηση απλα παραφραζουμε τη γραφη.
Επειδη καποιοι εχουν απολυτη εμπιστοσυνη σε ερμηνειες πατερων που είναι αντιθετες με τη γραφη θα αναφερω ένα χαρακτηριστικο παραδειγμα. Το 1962 ο πατηρ Αρσενιος Κομπουγιας εγραφε στο ακολουθο βιβλιο του https://www.pemptousia.gr/2014/12/o-g-arsenios-gia-tin-epistrofi-ton-ethnon-stous-eschatous-chronous/
Ότι οι Εβραιοι δεν προκειται να ανακαταλαβουν την Ιερουσαλημ. Αυτό το εστηριζε στην απολυτη εμπιστοσυνη που ειχε στον αγιο Ιωαννη το Χρυσοστομο.Μαλιστα το ελεγε το 1962 όταν οι Εβραιοι ειχαν καταλαβει τη μιση Ιερουσαλημ. Τοσο μεγαλη εμπιστοσυνη ειχε στην ερμηνεια του Χρυσοστομου. Όμως πεντε χρονια μετα, το 1967 οι Εβραιοι κατελαβαν ολη την Ιερουσαλημ. Ετσι στο βιβλιο του <> στη δεκαετια του 80 για το θεμα αυτό ρητως λεγει :
Αλλα η ερμηνεια του ιερου πατρος εκ του σημερινου αποτελεσματος φαινεται οπωσδηποτε εσφαλμενη
ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΕΛΕΙΑΣ σελιδα 55.
Συμπερασματικα θα λεγαμε το εξης : οποιος βασιζεται σε πατερικες ερμηνειες σε θεολογουμενα θεματα χωρις να εξεταζει αν αυτές είναι συμφωνες με τη γραφη , καταληγει να παραφραζει τη γραφη .