Η Σύναξη των Προκαθημένων αποφάσισε για το Ουκρανικό

Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης
Ὁμότιμος Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.

Η ΣΥΝΑΞΗ ΤΩΝ ΠΡΟΚΑΘΗΜΕΝΩΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΓΙΑ ΤΟ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ

Ξεχασμένο ντοκουμέντο

1. Μετέωρα τά ἐπιχειρήματα τοῦ Φαναρίου

Τόν κόσμο τῆς Ὀρθοδοξίας ἀπασχολεῖ ζωηρά τό Οὐκρανικό Ζήτημα, δηλαδή ἡ ἀντικανονική ἀπόδοση αὐτοκεφαλίας σέ σχισματικές ὁμάδες τῆς Οὐκρανίας, μέ ἀγνόηση τῆς κανονικῆς Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας, ἀπό τήν ὁποία ἀποσχίσθηκαν καί ἐτιμωρήθηκαν μέ καθαιρέσεις καί ἀφορισμούς. Τίς ἐπιβαλλόμενες ἀπό κάποια τοπική ἐκκλησία ποινές, σύμφωνα μέ τούς Ἱερούς Κανόνες, τίς ἀναγνωρίζουν ὅλες οἱ ἄλλες τοπικές ἐκκλησίες, καί καμμία ἐξ αὐτῶν δέν ἔχει τό κανονικό δικαίωμα νά ἐπέμβει σέ δικαστικές ἁρμοδιότητες ἄλλης αὐτοκέφαλης ἐκκλησίας. Αὐτό θεωρεῖται εἰσπήδηση στά ὅρια ξένης δικαιοδοσίας καί ἀποτελεῖ βαρύ κανονικό παράπτωμα.
Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἀναγνωρίζοντας αὐτήν τήν βασική κανονική ἀρχή, ἀνεγνώριζε μέχρι τώρα τίς ἐπιβληθεῖσες ποινές στούς σχισματικούς τῆς Οὐκρανίας ὡς ἁρμοδιότητα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας καί ἐδήλωνε ὅτι δέν πρόκειται νά ἀναμιχθεῖ στά ἐσωτερικά της. Τό ἴδιο ἔπρατταν ὅλες οἱ ἄλλες αὐτοκέφαλες
ἐκκλησίες, οἱ ὁποῖες δέν εἶχαν σχέση κοινωνίας μέ τούς σχισματικούς, ἀλλά μέ τήν κανονική ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας, τήν ὑπό τόν μητροπολίτη Ὀνούφριο.
Ξαφνικά τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐγνωσιμάχησε, ἄλλαξε γνώμη, προέβη σέ ἀντικανονική εἰσπήδηση στό ἔδαφος ξένης δικαιοδοσίας καί, τό χειρότερο, ἀποκατέστησε τούς σχισματικούς τῆς Οὐκρανίας, ἀγνοώντας τήν ἐκκλησιαστική ἀρχή ἡ ὁποία ἐπέβαλε τίς ποινές τῶν καθαιρέσεων καί τῶν ἀφορισμῶν, χωρίς μάλιστα δήλωση μετανοίας καί ἐπιστροφῆς τῶν σχισματικῶν στήν κανονική Ἐκκλησία, τήν ὑπό τόν μητροπολίτη Ὀνούφριο. Γιά νά δικαιολογήσει τίς ἀντικανονικές του αὐτές ἐνέργειες ἐστράτευσε δικούς του ἱστορικούς, θεολόγους καί κανονολόγους, οἱ ὁποῖοι προβάλλουν ἀνιστόρητες καί ἀντικανονικές θέσεις, οἱ σπουδαιότερες τῶν ὁποίων εἶναι δύο: α) ὅτι ἡ Οὐκρανία ἀποτελεῖ κανονικό ἔδαφος τῆς Ἐκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως καί β) ὅτι ὁ Οἰκουμενικός πατριάρχης ἔχει τό δικαίωμα τοῦ ἐκκλήτου, νά δικάζει δηλαδή κατ᾽ ἔφεσιν δικαστικές ἀποφάσεις ἁπανταχοῦ τῆς Οἰκουμενικῆς Ὀρθοδοξίας, ὡς ἄλλος πάπας. Τίποτε ἀπό τά δύο δέν ἰσχύει. Ἡ Οὐκρανία, τό Κίεβο, ἀπό τό 1686 μέχρι σήμερα ἀποτελεῖ κανονικό ἔδαφος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας, τό δέ ἔκκλητο ἰσχύει γιά ὅλους τούς πατριάρχες καί ὄχι μόνο γιά τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη, μέσα στά ὅρια τῆς δικαιοδοσίας τους καί ὄχι παγκοσμίως. Ὅλα αὐτά τά ἀναδείξαμε μέ σειρά δημοσιευμάτων μας πού ἐκυκλοφορήθησαν στό Διαδίκτυο καί τώρα σέ βιβλίο μέ τίτλο «Τό Οὐκρανικό Αὐτοκέφαλο. Ἀντικανονική καί διαιρετική εἰσπήδηση τῆς Κωνσταντινούπολης»¹. Μεγάλη ἀπήχηση εἶχε καί μεταγενέστερο ἄρθρο μας στό Διαδίκτυο μέ τίτλο «Σέ ἀδιέξοδο ὁ ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος γιά τό Οὐκρανικό. Σπεύδει σέ βοήθεια ὁ Ναυπάκτου Ἱερόθεος». Ἐξαιρετικά ἐπίσης εἶναι καί τά ἄρθρα τοῦ εἰδικοῦ κανονολόγου πρωτοπρεσβυτέρου Ἀναστασίου Γκοτσοπούλου, πού ἐκυκλοφορήθησαν ἐπίσης σέ βιβλίο μέ τίτλο «Οὐκρανικό Αὐτοκέφαλο. Συμβολή στόν Διάλογο»². Τά Πρακτικά ἐπίσης τῆς πολύ ἐπιτυχημένης Ἡμερίδος πού ὀργάνωσαν τρία χριστιανικά σωματεῖα³ τῆς Θεσσαλονίκης καί ἡ «Σύναξη Ὀρθοδόξων Κληρικῶν καί Μοναχῶν» μέ τίτλο «Τό Οὐκρανικό Αὐτοκέφαλο καί ἡ νέα ἐκκλησιολογία τοῦ Φαναρίου», θά κυκλοφορηθοῦν ἐντός τοῦ Ὀκτωβρίου μαζί μέ ἄλλο σχετικό ὑλικό σέ διπλό τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ «Θεοδρομία».
2. Γιατί τό Φανάρι παραβιάζει τήν κανονικότητα;
Διαχρονικά, διά τῶν αἰώνων, ἡ Μεγάλη Ἐκκλησία Κωνσταντινουπόλεως ἐστήριζε τήν κανονική παράδοση καί εὐταξία, γι᾽ αὐτό καί ἀναγνωρίσθηκε χωρίς σοβαρές ἐπιφυλάξεις τό πρωτεῖο τιμῆς, ὁ συντονιστικός του ρόλος καί ἡ προκαθεδρία στίς διορθόδοξες συναντήσεις. Κατά τόν παρελθόντα ὅμως αἰώνα καί τόν παρόντα ἡ ἡγεσία του πρωτοστατεῖ στήν κατασυκοφάντηση τῶν Ἱερῶν Κανόνων ὡς παρωχημένων πλέον καί ἀνεφάρμοστων, ἰδιαίτερα ὡς πρός τίς σχέσεις μέ τούς αἱρετικούς, τήν μετά τῶν ὁποίων ἕνωση ἐπιδιώκει, χωρίς προηγουμένως νά ἐπιτευχθεῖ ἡ ἑνότητα στήν πίστη καί στά δόγματα, μέ τήν ἀποκήρυξη τῶν αἱρέσεων καί τῶν πλανῶν. Καί ἐπειδή οἱ Ἱεροί Κανόνες ἀποτελοῦν ἀπροσπέλαστο ἐμπόδιο στήν ἑνότητα μέ τούς αἱρετικούς καί τούς σχισματικούς, προσπαθεῖ μέ τούς μεταπατερικούς θεολόγους νά τούς ξεπεράσει, δημιουργώντας νέα ἐκκλησιολογία καί ἀναγορεύοντας τόν οἰκουμενικό πατριάρχη σέ πάπα τῆς Ἀνατολῆς, σέ πρῶτο ὄχι μεταξύ ἴσων (primus inter pares), ἀλλά σέ πρῶτο ἄνευ ἴσων (primus sine paribus). Ἡ ὑπέρβαση αὐτή τῶν Ἱερῶν Κανόνων, τῶν ὁποίων προηγουμένως ἦταν φύλακας, κλονίζει τό κῦρος τῆς Κωνσταντινούπολης καί ὁδηγεῖ σέ ἀμφισβήτηση καί τῶν «πρεσβείων τιμῆς», διότι αὐτά μετατράπηκαν κατά τό παπικό πρότυπο σέ «πρωτεῖο ἐξουσίας».
Ἡ ὕπαρξη ἑνός πάπα στήν Ἀνατολή διευκολύνει τά σχέδια τῆς Νέας Τάξεως καί τῆς Νέας Ἐποχῆς, γιά νά ἐπιτύχουν τούς στόχους τῆς παγκοσμιοποίησης. Μέ τόν πάπα τῆς Ρώμης τά πηγαίνουν καλά, ἀφοῦ ὡς μονάρχης δέν ἔχει ἀνάγκη συνοδικῶν, συλλογικῶν ἀποφάσεων. Τό ἴδιο ἐπιδιώκεται καί στήν Ἀνατολή. Ὁ πατριάρχης Βαρθολομαῖος ἀγνοεῖ τήν σύνοδο τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας, στήν ὁποία ὑπάγεται ἡ Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας, ἀγνοεῖ τήν σύνοδο τῆς κανονικῆς τοπικῆς ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας ὑπό τόν μητροπολίτη Ὀνούφριο, ἀγνοεῖ τό σύνολο τῶν αὐτοκεφάλων ὀρθοδόξων ἐκκλησιῶν, πού ἀρνοῦνται νά ἀναγνωρίσουν τό νέο ψευδοαυτοκέφαλο τῶν Οὐκρανῶν σχισματικῶν καί κάνει τό πᾶν νά παρασύρει τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος στόν γκρεμό τοῦ σχίσματος, ὅπου ὁδηγεῖ τήν Ἐκκλησία.
Γνωρίζουμε ὅλοι τά γεωπολιτικά σχέδια τῶν Δυτικῶν καί τοῦ πάπα γιά ἀποδυνάμωση καί ἐξασθένηση τῆς Ὀρθοδοξίας, ἰδιαίτερα τῆς ἰσχυρῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας, μέ τήν ὁλοφάνερη παρέμβαση Ἀμερικανῶν πολιτικῶν καί διπλωματῶν, οἱ ὁποῖοι πιέζουν προκαθημένους καί ἐπισκόπους νά ἀκολουθήσουν τόν πατριάρχη Βαρθολομαῖο, σέ ἕνα νέο μεγάλο σχίσμα, ἀλλά καί στήν ἀπώλεια τῆς προκαθεδρίας τοῦ Ἕλληνα πατριάρχη στό συνοδικό σύστημα λειτουργίας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ὅλοι οἱ σπουδάσαντες Θεολογία, ἀλλά καί οἱ μελετῶντες τίς πηγές, γνωρίζουμε ὅτι τό πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι συνοδικό καί ὄχι μοναρχικό, ὅπως τό διέστρεψε ὁ Παπισμός. Σέ σταδιακή διαστροφή, ὥστε νά καταντήσουμε στό μοναρχικό, ὁδηγεῖ καί ἡ γνώμη πού διατυπώνεται ἐσχάτως ὅτι δέν εἶναι μόνο συνοδικό, εἶναι καί ἱεραρχικό. Δέν θά ἀναιρέσουμε τώρα αὐτήν τήν νεωτερίζουσα ἐπισκοποκεντρική καί παπίζουσα ἐκκλησιολογία, διότι ἄλλος εἶναι ὁ σκοπός τοῦ παρόντος ἄρθρου.
3. Ξεχάσθηκε ἡ ἀπόφαση τῶν Προκαθημένων γιά τό Οὐκρανικό
Κυρίως ἐπιθυμοῦμε καί μέ ἕνα ἄλλο ἀποδεικτικό στοιχεῖο, ντοκουμέντο, νά δείξουμε ὅτι ὁ οἰκουμενικός πατριάρχης πού καυχᾶται, διότι τόν τελευταῖο καιρό ἵδρυσε καί ἐνεργοποίησε τόν ἄγνωστο στήν ἐκκλησιαστική ἱστορία θεσμό τῆς «Σύναξης τῶν Προκαθημένων», μέ παπίζουσες ἀντισυνοδικές καταβολές, δέν σέβεται οὔτε αὐτά πού ἀποφασίζουν οἱ προκαθήμενοι καί ὁ ἴδιος, ὅπως δέν σεβάσθηκε οὔτε τίς συνοδικές ἀποφάσεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας γιά τούς σχισματικούς τῆς Οὐκρανίας, οὔτε συνοδικές ἀποφάσεις τοπικῶν ἐκκλησιῶν στήν ψευδοσύνοδο τῆς Κρήτης γιά ἀναβολή τῆς «συνόδου» ἤ γιά βελτίωση τῶν προσυνοδικῶν κειμένων, ὅπως δέν σεβάσθηκε τόν ἴδιο τόν ἑαυτό του, ὁ ὁποῖος προηγουμένως ἀναγνώριζε τήν δικαιοδοσία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας ἐπί τῆς Οὐκρανίας καί τίς ἐπιβληθεῖσες ποινές στούς σχισματικούς καί ὑποσχόταν νά μήν ἀναμιχθεῖ.
Συγκεκριμένα: Ξαναδιαβάζοντας αὐτές τίς ἡμέρες τό «Μήνυμα» πού δημοσιοποίησε ἡ «Σύναξις τῶν Προκαθημένων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν», πού συνῆλθε στό Φανάρι ἀπό 6-9 Μαρτίου τοῦ 2014, καί ἀσχολήθηκε μέ θέματα πού ἀπασχολοῦν τήν Ἐκκλησία, εἴδαμε ὅτι μεταξύ αὐτῶν ἀσχολήθηκε καί μέ τό Οὐκρανικό, γιά τό ὁποῖο ἔγραψαν οἱ Προκαθήμενοι, προεστῶτος τοῦ πατριάρχου Βαρθολομαίου, στήν παράγραφο τρία (3) τοῦ κοινοῦ «Μηνύματος» τά ἑξῆς: «Ἐνθέρμως προσευχόμεθα ὑπέρ τῆς διεξαγωγῆς εἰρηνικῶν διαπραγματεύσεων καί τῆς ἐν προσευχῇ καταλλαγῆς πρός ἔξοδον ἐκ τῆς ἐν Οὐκρανίᾳ συνεχιζομένης κρίσεως. Καταδικάζομεν τάς ἀπειλάς βιαίας καταλήψεως Ἱερῶν Μονῶν καί Ναῶν καί προσευχόμεθα διά τήν ἐπιστροφήν τῶν ἀδελφῶν ἡμῶν, τῶν σήμερον εὑρισκομένων ἐκτός τῆς κοινωνίας μετά τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας».
Ἀπό τό «Μήνυμα» προκύπτουν δύο σοβαρά ζητήματα. Ἐν πρώτοις, ὅτι οἱ σχισματικοί στήν Οὐκρανία προέβαιναν ἤ ἀπειλοῦσαν νά προβοῦν σέ βιαιότητες καί καταλήψεις Ἱερῶν Μονῶν καί Ναῶν τῆς κανονικῆς Ἐκκλησίας καί ἐπίσης, τό καί σπουδαιότερο, ὡς λύση οἱ προκαθήμενοι ἔβλεπαν τήν ἐν μετανοίᾳ ἐπιστροφή τῶν σχισματικῶν στήν κοινωνία μέ τήν κανονική Ἐκκλησία. Μέ τήν αὐθαίρετη ἀντικανονική καί διαιρετική ἀναγνώριση τῶν σχισματικῶν ἐκ μέρους τῆς Κωνσταντινούπολης τίποτε ἀπό αὐτά δέν ἐπιτεύχθηκε. Οἱ σχισματικοί ἀποκαταστάθηκαν χωρίς μετάνοια καί ἐπιστροφή, καί οἱ βιαιότητες ἐναντίον τῆς κανονικῆς Ἐκκλησίας συνεχίζονται ἐνισχυμένες. Καί ἀντί τῆς ἑνότητας αὐξήθηκαν καί οἱ διαιρέσεις μεταξύ τῶν σχισματικῶν, ἀφοῦ ὁ πρωτεργάτης τοῦ σχίσματος ἀλλά καί τῆς ψευδοαυτοκεφαλίας «πατριάρχης» Κιέβου Φιλάρετος δέν ἀναγνωρίζει οὔτε ὑπακούει στόν νέο προκαθήμενο τῆς «αὐτοκέφαλης» ἐκκλησίας «μητροπολίτη» Ἐπιφάνιο.
4. Ἡ ἐνδεδειγμένη λύση. Νά ἀναγνωρίσει ἡ Κωνσταντινούπολη τό λάθος, καί νά ἐπιστρέψουν οἱ σχισματικοί στήν κανονική Ἐκκλησία
Ἡ ἐπισήμανση τῆς ἀπόφασης αὐτῆς τῶν Προκαθημένων ἐξηγεῖ καί τήν ἄρνησή τους νά ἀναγνωρίσουν τούς σχισματικούς ὡς τήν κανονική ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας, χωρίς μετάνοια καί ἐπιστροφή στήν κανονική Ἐκκλησία ἀπό τήν ὁποία ἀποσχίσθηκαν. Δέν ὑπάρχει ἡ κανονική Ἐκκλησία; Θά τήν ἀγνοήσουμε καί θά τήν ἐξαφανίσουμε; Θά ἐπιτρέψουμε στόν ἴδιο τόπο πολλές δικαιοδοσίες, ὅπως ἀντικανονικά προτείνεται ἀπό κάποιους «εἰδήμονες», οἱ ὁποῖοι, ἀφοῦ προκάλεσαν σύγχυση καί χάος μέ ἄλλες προτάσεις προηγουμένως, ἀθεμελίωτες καί παράλογες, τώρα ἀρχίζουν νά ἀντιλαμβάνονται τά περί σχίσματος καί νά προτείνουν χειρότερες λύσεις;
Θά ἦταν πράξη εὐθυκρισίας ἀλλά καί ταπείνωσης, ἄν ἡ Κωνσταντινούπολη ἀναγνώριζε τό λάθος της, βλέποντας καί τήν ἐπιδείνωση τῆς κατάστασης καί τίς περαιτέρω διαιρέσεις, καί ἄρχιζε ἀπό τήν ἀρχή τίς εἰρηνικές διαπραγματεύσεις μέ τή συμμετοχή καί ἄλλων τοπικῶν ἐκκλησιῶν, ὡς ἕνα εἶδος μείζονος συνόδου. Δέν κάνουν μόνον τά πρόσωπα λάθη, κάνουν καί οἱ ἐκκλησίες, ὅπως αὐτό ἔχει ἀποδειχθῆ στήν ἱστορία, μέ τήν ἀποδοχή αἱρέσεων ἤ τήν πρόκληση σχισμάτων. Σέ ἀνάλογη περίπτωση ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς, ἀναφερόμενος στήν Ἐκκλησία τῆς Ρώμης, λέγει ὅτι εἶναι ἡ μόνη ἐκκλησία πού δέν ἀναγνωρίζει τά λάθη της καί δέν θέλει νά σηκωθεῖ ἀπό τήν πτώση της, ἐνῶ ὑπάρχουν πολλές ἐκκλησίες πού ἔπεσαν, ἀλλά σηκώθηκαν. Μοιάζει, λέγει, μέ τόν ἐλέφαντα, ὁ ὁποῖος λόγῳ τοῦ βάρους του, ἄν πέσει, δέν μπορεῖ νά σηκωθεῖ, χωρίς βοήθεια⁴. Τήν πεσμένη σέ λάθη, ἐπί ἕνα αἰώνα τώρα, Νέα Ρώμη μέ τούς νέους πάπες-πατριάρχες, πρέπει νά βοηθήσει ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος νά ἀναγνωρίσει τό λάθος της καί νά σηκωθεῖ, ὅπως πράττουν ὅλες οἱ ἄλλες τοπικές ἐκκλησίες καί ὄχι νά τήν ἐνθαρρύνει στήν πτώση της. Θά εἶναι ἡ δεύτερη, μετά τήν Ρώμη, ἐκκλησία, πού ἐπιμένει στήν πτώση της καί σάν τόν ἐλέφαντα δέν θέλει νά σηκωθεῖ, διότι ἀρνεῖται ἐγωϊστικά τήν βοήθεια τῶν ἄλλων καί κάνει τοῦ κεφαλιοῦ της.

• 1. Θεσσαλονίκη 2018, Ἐκδόσεις «Τό Παλίμψηστον».
• 2. Θεσσαλονίκη 2019, Ἐκδόσεις «Τό Παλίμψηστον».
• 3. Πρόκειται γιά τά σωματεῖα α) Ἑταιρεία Ὀρθοδόξων Σπουδῶν β) Ὀρθόδοξος Χριστιανικός Σύλλογος «Ἰωσήφ ὁ Ἡσυχαστής» καί γ) Ὀρθόδοξος Χριστιανικός Σύλλογος «Ζωοδόχος Πηγή».
• 4. Περί τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, Λόγος δεύτερος, 2, εἰς Γρηγοριου του Παλαμα, Συγγράμματα, τόμ. 1. ἐπιμελείᾳ Π. Χρηστου, Θεσσαλονίκη 1962, σελ. 78-79: «Τό μέν οὖν τοῦ ὀρθοῦ διαπεσεῖν κοινόν ἐγένετο ταῖς ἐκκλησίαις ἁπάσαις, ἄλλοτε ἄλλῃ διά τοῦ μακροῦ χρόνου λυμηναμένου τοῦ χείρονος. Τό δέ διαπεσοῦσαν μηκέτ᾽ ἐπανελθεῖν μόνης τῆς τῶν Λατίνων ἐγένετο, καίτοι μεγίστης τε καί κορυφαίας οὔσης καί τῶν πατριαρχικῶν θρόνων ἐξόχου περιωπῆς· καί ταὐτόν ταύτῃ συμβέβηκε, μεγίστῃ τῶν ἐκκλησιῶν οὔσῃ, τῷ μεγίστῳ τῶν ζώων ἐλέφαντι. Ὅν φασι μηδ᾽ ὕπνου καιρόν ἐπ᾽ ἐδάφους ἀνακλίνεσθαι πρός ἄνεσιν, τοῖς δέ πλαγίοις ἄρθροις μικρόν ἐποκλάζοντα διαναπαύεσθαι· ἄν δέ πού τι παθών καταπέσῃ, μηκέτ᾽ ἀνίστασθαι δύνασθαι. Ἀλλά τοῖς μέν ἐλέφασι τό βάρος τοῦ σώματος αἴτιον καί ἡ πολυσαρκία δύσχρηστός τε οὖσα καί κάτω πιέζουσα, καθάπερ τις ἐπικειμένη μόλυβδος πολυτάλαντος, τοῖς δέ Λατίνοις ὁ τύφος οἶμαι τό μόνον, μικροῦ δέω λέγειν, πάθος ἀνίατον, ὅ καί τῷ μόνῳ πονηρῷ κρίμα κατά τόν ἀπόστολον ἰδιαίτατον· δι᾽ ὅ κἀκεῖνος εἰς αἰῶνας ἀνίατος. Ἄν δέ τό τῶν Λατίνων τοῦτο φῦλον τοῦτον ἀπόθωνται -δύνανται γάρ, καί γάρ ἄνθρωποι- τάχ᾽ ἄν ἡμεῖς οἱ τοῦ ὀρθοῦ πάντες συναχθέντες εἰς ἕν καί οἶόν τισι προνομαίαις, ὅ καί τοῖς καταπεσοῦσιν ἐλέφασι παρά τῶν μή κειμένων ἡ φύσις ἐξεῦρε βοήθημα, τοῖς θεοπνεύστοις λογίοις χρησάμενοι διαναστήσομέν τε καί στήσομεν ὀρθίους, ἀπαρεγκλίτως ἐχομένους τοῦ κανόνος τῆς εὐσεβείας. Ἐθελοντάς δέ κειμένους ὀνήσει τό παράπαν οὐδέν, κἄν παρ᾽ αὐτῶν τῶν οὐρανίων νόων σκευάζηταί τε καί προσάγηται τό τῆς ψευδοδοξίας ἴαμα· τούτων γάρ λόγος προφητικοῖς ῥήμασιν ἐκπεφασμένος, ὡς ῾῾ἰατρεύσαμεν τήν Βαβυλῶνα καί οὐκ ἰάθη᾽᾽».
Πηγή