Ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων: Για τις μεθόδους των αιρετικών!

Ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων:

Για τις μεθόδους των αιρετικών!

    Απόσπασμα ομιλίας του αγίου Κύριλλου Ιεροσολύμων, που πιθανότατα εκφωνήθηκε την Μεγάλη Τεσσαρακοστή του έτους 350 μ.Χ. Προέρχεται από τις γνωστές Κατηχήσεις και συγκεκριμένα την 4η κατά σειρά. Η ομιλία αυτή παρουσιάζει ένα διάγραμμα των βασικών δογμάτων και των κανόνων της Χριστιανικής  ζωής. Ο αναγνώστης καλείται να διαβάσει προσεκτικά και να διαπιστώσει ο ίδιος το ύφος ενός αγίου ανδρός αναφορικά με τις αιρέσεις. Αφιερώνεται ειδικά σε αγαπολόγους και σε αυτούς που ο ηθικισμός τους περισσεύει... και εύκολα σκανδαλίζονται.

  «Η κακία μιμείται την αρετή, και το ζιζάνιο προσπαθεί να παρουσιαστεί σαν σιτάρι. Εξωτερικά βέβαια εξομοιώνεται με το σιτάρι, αλλά οι έμπειροι το ξεχωρίζουν από τη γεύση του.

   Και ο διάβολος παρουσιάζεται σαν άγγελος φωτεινός, όχι γιατί θέλει να γυρίσει εκεί οπού ήταν (διότι, όπως το αμόνι, έχει άκαμπτη καρδιά και η προαίρεσή του είναι αμετανόητη), αλλά για να τυλίξει με το σκοτάδι της αβλεψίας και τη μολυσματική κατάσταση της απιστίας εκείνους που ζουν ισάγγελη ζωή.

   Πολλοί λύκοι περιφέρονται με ένδυμα προβάτου, που έχουν βέβαια ενδύματα προβάτων, αλλά και νύχια και δόντια.

   Και έτσι, φορώντας το δέρμα του άκακου ζώου και εξαπατώντας με την εμφάνισή τους τους αθώους, χύνουν με τα δόντια τους το φθοροποιό δηλητήριο της ασέβειας.

   Έχουμε λοιπόν ανάγκη από τη Θεία Χάρη, από νηφάλια διάνοια και από άγρυπνα μάτια, ώστε ούτε το ζιζάνιο να το φάμε για σιτάρι, και από την άγνοιά μας να υποστούμε βλάβη, ούτε να εκλάβουμε τον λύκο ως πρόβατο και να αρπαχτούμε από αυτόν, ούτε να εξαπατηθούμε και να θεωρήσουμε αγαθόν άγγελο τον καταστροφέα διάβολο, και να τον αφήσουμε να μας καταπιεί.

  Διότι «τριγυρίζει σαν λιοντάρι βρυχόμενο, ψάχνοντας να βρει κάποιον για να τον καταπιεί».

   Γι' αυτό και η Εκκλησία συμβουλεύει, γι' αυτό υπάρχουν και τα σχολεία αυτά, γι' αυτό γίνονται τα αναγνώσματα.

   Η Θεοσεβής ζωή συνίσταται από δύο πράγματα· από δόγματα ευσεβή και από πράξεις αγαθές.

   Και ούτε τα δόγματα χωρίς αγαθά έργα είναι ευπρόσδεκτα από τον Θεό, ούτε τα έργα που δεν συνοδεύονται από ευσεβή δόγματα τα δέχεται ο Θεός. [...]

   Και οι μεν ειδωλολάτρες παρασύρουν με την ευγλωττία» (Παρ. 5.3), ενώ οι Εβραίοι με την αγία Γραφή, την οποία παρερμηνεύουν
οικτρά και εξαπατούν όσους τους πλησιάζουν. Αυτοί από μικρά παιδιά μέχρι τα γηρατειά τους μελετούν και γερνάνε μέσα στην αμάθεια.

   Οι οπαδοί πάλι των αιρέσεων με την ηθικολογία και την ευγλωττία τους εξαπατούν τις καρδιές των απονήρευτων ανθρώπων, καλύπτοντας κάτω από το χριστιανικό τους όνομα» (Ματθ. 24.4). Γι' αυτό ακριβώς γίνονται και η διδασκαλία της πίστεως και οι επεξηγήσεις πάνω σ' αυτήν».

Κυρίλλου Ιεροσολύμων, ΕΠΕ 1, 133-135

 Πηγή

Τὸ εὐρύτερο κείμενο:

  Μιμεῖται τὴν ἀρετὴν ἡ κακία, καὶ τὸ ζιζάνιον βιάζεται σῖτος νομισθῆναι· σχήματι μὲν πρὸς τὸν σῖτον ἐξομοιούμενον, ἐκ δὲ τῆς γεύσεως ὑπὸ τῶν διακριτικῶν ἐξελεγχόμενον. Καὶ ὁ Διάβολος μετασχηματίζεται εἰς ἄγγελον φωτὸς, οὐχ ἵνα ἐπανέλθῃ ὅπου καὶ ἦν· [ὥσπερ γὰρ ἄκμων, ἀνήλατον τὴν καρδίαν κτησάμενος, ἀμετανόητον λοιπὸν ἔχει τὴν προαίρεσιν] ἀλλ' ἵνα τοὺς ἰσάγγελον βίον πολιτευομένους, ἀβλεψίας σκότει, καὶ ἀπιστίας λοιμώδει περιβάλλῃ καταστάσει. Πολλοὶ λύκοι περιάγουσιν ἐν ἐνδύμασι προβάτων, προβάτων μὲν ἐνδύματα κεκτημένοι, οὐ μὴν καὶ ὄνυχας καὶ ὀδόντας· ἀλλὰ τὴν ἥμερον περικείμενοι δορὰν καὶ τῷ σχήματι τοὺς ἀκάκους ἀπατῶντες, τὴν φθοροποιὸν τῆς ἀσεβείας ἐκ τῶν ὀδόντων προσχέουσιν ἰόν. Χρεία τοίνυν θείας ἡμῖν χάριτος, καὶ νηφαλίου διανοίας καὶ βλεπόντων ὀφθαλμῶν· ἵνα μήτε τὸ ζιζάνιον ὡς σῖτον φαγόντες, ἐξ ἀγνοίας βλαβῶμεν· μήτε τὸν λύκον πρόβατον ὑπολαβόντες, θηρευθῶμεν· μήτε ἄγγελον ἀγαθὸν, τὸν ὀλεθροποιὸν Διάβολον ὑποπτεύσαντες, καταποθῶμεν. Περιέρχεται γὰρ ὡς λέων ὠρυόμενος, ζητῶν τίνα καταπίῃ, κατὰ τὴν γραφήν. Διὰ τοῦτο ἡ Ἐκκλησία νουθετεῖ, διὰ τοῦτο τὰ παρόντα διδασκαλεῖα, διὰ τοῦτο τὰ ἀναγνώσματα γίνονται. Ὁ γὰρ τῆς θεοσεβείας τρόπος ἐκ δύο τούτων συνέστηκε, δογμάτων εὐσεβῶν, καὶ πράξεων ἀγαθῶν. Καὶ οὔτε τὰ δόγματα, χωρὶς ἔργων ἀγαθῶν εὐπρόσδεκτα τῷ Θεῷ· οὔτε τὰ μὴ μετ' εὐσεβῶν δογμάτων ἔργα τελούμενα, προσδέχεται ὁ Θεός. Τί γὰρ ὄφελος, εἰδέναι μὲν τὰ περὶ Θεοῦ δόγματα καλῶς, καὶ πορνεύειν αἰσχρῶς; τί δ' αὖ πάλιν ὄφελος σωφρονεῖν μὲν καλῶς, καὶ βλασφημεῖν ἀσεβῶς; Μέγιστον τοίνυν κτῆμά ἐστι, τὸ τῶν δογμάτων μάθημα· καὶ χρεία νηφαλίου ψυχῆς, ἐπειδὴ πολλοί εἰσιν οἱ συλαγωγοῦντες, διὰ τῆς φιλοσοφίας καὶ κενῆς ἀπάτης. Καὶ οἱ μὲν Ἕλληνες, διὰ τῆς εὐγλωττίας κατασύρουσι· Μέλι γὰρ ἀποστάζει ἀπὸ χειλέων γυναικὸς πόρνης· οἱ δὲ ἐκ περιτομῆς, διὰ τῶν θείων γραφῶν, ἃς παρεξηγοῦνται κακῶς, τοὺς προσερχομένους ἀπατῶσιν· ἐκ παιδίου μελετῶντες ἕως γήρως, καὶ ἐν ἀμαθίᾳ καταγηρῶντες. Αἱρετικῶν δὲ παῖδες, διὰ τῆς χρηστολογίας καὶ εὐγλωττίας ἀπατῶσι τὰς καρδίας τῶν ἀκάκων· ὥσπερ μέλιτι, τῇ του Χριστοῦ προσηγορίᾳ τὰ τῶν δυσσεβῶν δογμάτων ἰοβόλα συγκαλύπτοντες. Περὶ ὧν ἁπάντων ἅμα λέγει ὁ Κύριος· Βλέπετε μή τις ὑμᾶς πλανήσῃ. Διὰ τοῦτο καὶ ἡ τῆς Πίστεως διδασκαλία, καὶ αἱ εἰς αὐτὴν ἐξηγήσεις γίνονται.