«Λόγια αγάπης» Β΄

ΛΟΓΙΑ  ΑΓΑΠΗΣ 

Γεώργιος Κ. Τζανάκης,  Ἀκρωτήρι Χανίων

    Μετὰ τὴν ἀπαραίτητη εἰσαγωγή (βλέπε «Λόγια αγάπης» Α΄) γιὰ τὸ πῶς καὶ γιατὶ γράφτηκε ἡ ἐπιστολὴ τοῦ Ἐφέσου Μάρκου στὸν Πάπα (κατόπιν πιέσεων τοῦ Καρδιναλίου Ἰουλιανοῦ καὶ τοῦ Μυτιλίνης ὥστε μὲ ἐγκωμιαστικὰ λόγια νὰ τὸν προτρέψει -ὁ ἅγιος Μάρκος τὸν Πάπα- νὰ συνεχίσει τὸ ἔργο γιὰ τὴν ἕνωσι) ἄς δοῦμε πιὸ ἀναλυτικὰ τὰ λεγόμενα τοῦ ἀρχιμανδρίτου π. Ἀγαθάγγελου Σίσκου (στὸ ἑξῆς: π. Ἀ.Σ.):

...όσοι διαφωνούν με το Διάλογο της Ορθοδόξου με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αλλά και με τις άλλες Προτεσταντικές Ομολογίες...[1]

   Κανεὶς καὶ ποτὲ δὲν διαφωνοῦσε οὔτε διαφωνεῖ μὲ τὸν διάλογο μὲ ὁποιονδήποτε. (Ἐννοῶ τοὺς ἁγίους τῆς ἐκκλησίας, τοὺς ὄντως θεολόγους καὶ ὅσους πιστεύουν ὑγιῶς στὸν Θεό). Μὲ τὸν τρόπο καὶ τὴν στοχοθεσία τοῦ διαλόγου ποὺ κάνουν οἱ οἰκουμενιστὲς διαφωνοῦν ὅσοι ἔχουν στοιχειώδη ὀρθόδοξη αἴσθησι. Αὐτὸ σὰν ὑπενθύμησι. Ἂν χρειαστὴ μπορεῖ νὰ τεκμηριωθῆ εὔκολα αὐτὴ ἡ αὐτονόητη θέσι.

    Ἰσχυρίζεται ὁ π. Ἀ.Σ. ὅτι ὁ ἅγιος Μάρκος ὁ Εὐγενικός:

   αναγνωρίζει και ονομάζει τον Πάπα Ρώμης Αγιώτατο[2]

   Ὅποιος ἀκούσει τὰ λόγια τοῦ π. Ἀ.Σ. συμπεραίνει ὅτι ὁ ἅγιος Μάρκος ἀναγνωρίζει τὸν Πάπα ὡς ἁγιώτατο, δηλαδὴ τὸν δέχεται ὡς ὁμόδοξο –πὼς θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι ὄχι μόνον ἅγιος ἀλλὰ 

ἁγιώτατος, ἄν πίστευε ἄλλη πίστη ἀπὸ τὴν πίστη τοῦ ἁγίου Μάρκου;– καὶ αὐτὸ μάλιστα τὸ κοινοποιεῖ, τὸν ὀνομάζει, τὸ διακηρύσσει σὲ ὅλους. Αὐτὸ σημαίνουν τὰ λεγόμενα τοῦ π. Ἀ.Σ. καὶ ὁπωσδήποτε τὸ καταλαβαίνει αὐτό (ὁ π. Ἀ.Σ.), γι᾿ αὐτὸ ἐξ ἄλλου καὶ τὸ λέει. Γιὰ νὰ δικαιολογήση τὶς σημερινὲς ἀντίστοιχες ἀπόψεις καὶ ἐνέργειες τῶν οἰκουμενιστῶν ἱεραρχῶν.

   Ἡ πραγματικότης ὅμως εἶναι τελείως διαφορετική. Τοῦ ζητεῖται φορτικὰ νὰ γράψη ἐγκωμιαστικὴ ἐπιστολὴ πρὸς τὸν Πάπα καὶ νὰ τὸν προτρέπη νὰ συνεχίση τὶς ἐνέργειές του γιὰ τὴν ἕνωσι. Στὴν ἐπιστολὴ αὐτὴν δύο φορὲς προσφωνεῖται ὡς μακαριότατος πατήρ[3] καὶ τρεῖς φορὲς ὡς ἁγιώτατος πατήρ[4]. Δὲν χρειάζεται νὰ τονιστεῖ ὅτι οἱ προσφωνήσεις ἔχουν τυπικὸ χαρακτήρα, εἶναι θέμα «πρωτοκόλλου» θὰ ἔλεγε κανείς. Ἐξ ἄλλου πῶς θὰ μποροῦσε νὰ τὸν ἀποκαλέση μέσα στὰ πλαίσια μιᾶς ἐγκωμιαστικῆς κατὰ παραγγελία ἐπιστολῆς; Θὰ τὸν ἔλεγε: Αἱρετικέ Πάπα; ἢ κακόδοξε Πάπα; ἢ ἑτερόδοξε Πάπα; ἢ ἀξιότιμε ἢ κάτι ἄλλο;

    Γιὰ νὰ μὴν φανεῖ ὅτι προσπαθῶ νὰ «δικαιολογήσω» τὴν στάσι τοῦ Ἐφέσου στὶς προσφωνήσεις του μέσα στὰ πλαίσια τῆς ἐπιστολῆς αὐτῆς παραθέτω τὸν τρόπο ποὺ προσφωνοῦσαν οἱ μὲν τοὺς δέ, στὴν σύνοδο αὐτήν (καὶ γενικώτερα βέβαια, ἀντίστοιχα συνηθίζονται):

    Ὡς Μακαριώτατο προσφωνοῦσαν τὸν Πάπα οἱ ὀρθόδοξοι, ἀλλὰ καὶ οἱ Λατῖνοι. Τὸν Βασιλέα Γαληνότατο ἢ ἅγιο. Τὸν Πατριάρχη ἅγιο καὶ ἁγιώτατο. Οἱ Λατίνοι ἐπίσκοποι καὶ καρδινάλιοι ἀποκαλοῦσαν τοὺς ὀρθοδόξους ἐπισκόπους αἰδεσιμωτάτους, τὸ ἴδιο καὶ ὀρθόδοξοι τοὺς Λατίνους. Καμμιὰ φορὰ καὶ σεβασμιωτάτους:

    Πατριάρχης πρὸς Πάπα: «ἡμεῖς μετὰ τὸ εἰσελθεῖν εἰς τὰ ὅρια τῆς σῆς μακαριότητος...»[5]

Βασιλεὺς πρὸς Πάπαν (σχέδιο ἀπαντήσεως): «σκεψάσθω ἡ σή μακαριότης...»[6]

    Ρωσίας, Νικαίας καὶ μέγας Ἐκκλησιάρχης: «Ἡμεῖς ἀπήλθομεν δεσπόται ἅγιοι, εἰς τὸν μακαριώτατον πάπαν...»[7]

   Καρδινάλιος Ἰωάννης: «ἐπειδὴ δὲ ὁ Γαληνότατος κύριος ὁ βασιλεὺς ἐζήτησε τοῦτο, καὶ ἤρεσε καὶ τῷ μακαριωτάτῳ δεσπότῃ ἡμῶν...»[8]   «Ἀρκούντως εἴρηται περὶ τὸ ῥητὸν τοῦτο καὶ διὰ τοῦτο καθὼς ἀρέσκει τῷ μακαριωτάτῳ πάπᾳ καὶ τῷ βασιλεῖ τῷ ἁγίῳ, ἀρεσκόμεθα καὶ ἡμεῖς μεταβῆναι ἐφ᾿ ἕτερα»[9],    «... ἀπὸ κοινῆς συμφωνίας τῆς μεταξὺ τοῦ μακαριωτάτου πατρὸς καὶ τοῦ γαληνοτάτου βασιλέως...»[10],  (πρὸς Ἐφέσου)  «ἄκουσον μετὰ μακροθυμίας σεβασμιώτατε πάτερ, καὶ σύνες τὰ λεγόμενα»[11]

    Βασιλεὺς πρὸς ἐπισκόπους καὶ πατριάρχην: «... ἐγὼ τε καὶ ὁ ἅγιος πατριάρχης...»[12]

    Πάπας: «...καὶ ἐάν ἀσθενῆ ὁ γαληνότατος βασιλεύς, ἢ ὁ πάπας, ἢ ὁ ἁγιώτατος πατριάρχης...»[13]

    Ὁ λατινόφρων συγγραφεὺς τῶν «Πρακτικῶν τῆς Συνόδου» (ἄλλοι λένε ὅτι ἦταν ὁ Μυτιλήνης ἄλλοι κάποιος Γεώργιος ἐπίσκοπος, δὲν ἔχει σημασία): «τούτων καὶ ἑτέρων ὁμοίων ρηθέντων ἀπὸ τοῦ ἁγιωτάτου πάπα...»[14]

    Εἶναι πιστεύω προφανὲς τὸ κλίμα. Ἅγιοι, ἁγιώτατοι, μακαριώτατοι, αἰδεσιμώτατοι, σεβασμιώτατοι προσφωνοῦσαν οἱ μὲν τοὺς δέ. Φυσικὰ δὲν εἶχαν οἱ λέξεις τὴν φόρτισι ποὺ ἔχουν οἱ λέξεις αὐτὲς ὅταν χρησιμοποιοῦνται σὲ ὄντως ἁγίους. Ἄλλο νὰ λὲς ἅγιε δέσποτα, σὲ ἕναν δεσπότη, ἤ ἅγιε πρωτοσύγγελε καὶ ἄλλο ἅγιε Παΐσιε ἤ ἅγιε Δημήτριε.

    Μέσα στὸ ἴδιο κλίμα ἦταν καὶ οἱ προσφωνήσεις τοῦ Ἐφέσου, ἁγίου (ἀναγνωρισμένου ἀπὸ τὴν ἐκκλησία, πλέον) Μάρκου Εὐγενικοῦ:

Ἐφέσου πρὸς Καρδινάλιο Ἰουλιανόν:

  «ἐπεὶ ἐτάχθη καὶ συνεφωνήθη ἐγγράφως καὶ παρὰ τοῦ μακαριωτάτου πάπα, καὶ παρὰ τοῦ βασιλέως τοῦ ἁγίου, καὶ τοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου ἡμῶν, ἵνα διαλεχθῶμεν περὶ τῆς δόξης καθὼς εἶδεν ἀκριβῶς τοῦτο ἡ αἰδεσιμότης σου, μετὰ γὰρ τῆς βουλῆς τῶν αἰδεσιμοτάτων καρδιναλίων ταῦτα συνεφωνήθησαν.»[15] καὶ «ἀπὸ γὰρ τῆς ἀφηγήσεως τῆς σῆς αἰδεσιμότητος...»[16] «ἀλλὰ γινώσκει ἡ σὴ τιμιότης ὅτι...»[17]

    Στὴν περίπτωσι ποὺ ὁ ἅγιος Μάρκος ἀπευθύνθηκε δημοσίως στὸν Πάπα ὡς μέλος τῆς ἀντιπροσωπείας τῶν ὀρθοδόξων (μαζὶ μὲ τὸν Ρωσίας καὶ τὸν μέγα Χαρτοφύλακα -τὸν Συρόπουλο) τὸν προσφώνησε ὡς μακαριώτατο: «ἰδού ἀπαιτεῖ ἡ μακαριότης σου..»[18]

    Βέβαια δὲν πρέπει νὰ ξεχνοῦν, ὅσοι ἀσχολοῦνται μὲ τὸ ζήτημα αὐτό, ὅτι πέραν τῆς δεοντολογίας γιὰ ἀνθρώπους ποὺ βρίσκονται σὲ ξένη χώρα προσπαθῶντας νὰ ἐξασφαλίσουν βοήθεια γιὰ τὴν χώρα τους ποὺ κινδυνεύει, ὑπῆρχε καὶ ἐντολὴ τοῦ βασιλέως γιὰ τὸν τρόπο προσφωνήσεως τῶν λατίνων, ποὺ ἦταν καὶ λογική. Ὅταν ἔγραψε ἕνα σχέδιο λόγου ὁ Νικαίας καὶ τὸ ἐδωσε στὸν Βασιλέα νὰ τὸ δῆ, ὁ Βασιλεὺς τὸν ἔψεξε διότι τοὺς προσφώνησε: «Ἄνδρες Λατίνοι». «Δὲν ταιριάζει», τοῦ λέει. «Πὲς κάτι τιμητικὸ καὶ ἀποδεκτὸ στὸ αὐτί»: 

  «Εὐθὺς ἐν προοιμίοις λέγεις ὦ, ἄνδρες Λατῖνοι, καὶ ἐστὶν ἀνοίκειον. Εὐσχημονέστερον γὰρ εἰπεῖν ἔδει: πατέρες αἰδέσιμοι ἢ ἄλλο τι τίμιον καὶ ἀκοαῖς εὐαπόδεκτον...»[19]

    Προσφωνήσεις τιμητικὲς καὶ νὰ χαϊδεύουν τὰ αὐτιά. Καὶ δὲν ἦταν παράξενο. Λογικὸ ἦταν γιὰ τὴν κατάστασι τῶν ἀνατολικῶν, ἀλλὰ καὶ γιὰ κάθε ἄνθρωπο ποὺ συνομιλεῖ μὲ ἄλλον μὲ στόχο τὴν ἐξεύρεσι λύσεως...

    Θεωρῶ τὰ παρατεθέντα ἀρκετὰ γιὰ νὰ ἀποδειχθῆ ὅτι αὐτὸ ποὺ βλέπει ὁ π. Ἀ.Σ. στὴν μνημονευθεῖσα ἐπιστολὴ καὶ διατυμπανίζει στοὺς ἀκροατές του ὅτι ὁ ἅγιος Μάρκος «ἀναγνωρίζει καὶ ὀνομάζει τὸν Πάπα Ρώμης Ἁγιώτατο», εἶναι παραπλανητικό. Δὲν λέει ὅτι σὲ μία ἐπιστολὴ ποὺ γράφτηκε στὶς παραπάνω συνθῆκες καὶ γιὰ τοὺς λόγους ποὺ προαναφέρθησαν, ποὺ δὲν ἔγινε οὔτε δημόσια οὔτε θεσμικά, ποὺ εἶχε ἐντελῶς ἐπαινετικὸ χαρακτήρα, ἀναφέρεται ἡ τυπικὴ προσφώνησις ἁγιώτατε πάτερ, ἀλλὰ θεωρεῖ, ὁ π. Ἀ.Σ, ὅτι ὁ ἅγιος Μάρκος ἀναγνωρίζει καὶ ὀνομάζει τὸν Πάπα ἁγιώτατο. Ὅπως ἐξηγήθηκε, καὶ χρειάζεται τὴν ἐλαχίστη φαιὰ οὐσία γιὰ νὰ γίνει ἀντιληπτό, ὁ ἅγιος Μάρκος δὲν ἀναγνωρίζει τὸν Πάπα ὡς ἁγιώτατο οὔτε τὸν ὀνομάζει ἁπλῶς τὸν προσφωνεῖ σὲ μιὰ ἐπιστολὴ ποὺ τὸν πίεσε ὁ Καρδινάλιος Ἰουλιανὸς νὰ γράψη.

    Ἐξ ἄλλου στὴν ἴδια αὐτὴ ἐπιστολὴ πρὸς τὸν Πάπα ὁ ἅγιος Μάρκος λέγει ξεκάθαρα γι᾿ αὐτοὺς ποὺ προξένησαν τὴν διαίρεσι, δηλαδὴ τοὺς Λατίνους: «Θεωρῶ ὅτι αὐτὸς ποὺ εἰσήγαγε αὐτὴ τὴν διαίρεσι στὴν ἐκκλησία καὶ ἔσκισε τὸν ἄνωθεν ὑφαντὸν χιτώνα τοῦ Δεσποτικοῦ σώματος θὰ καταδικαστῆ χειρότερα ἀπὸ τοὺς σταυρωτὲς τοῦ Χριστοῦ καὶ ἀπὸ ὅλους τοὺς  ἀπ᾿ αἰῶνος ἀσεβεῖς καὶ αἱρετικούς».

    «Ἐγὼ μὲν οἶμαι τὸν τὴν διαίρεσιν ταύτην εἰσαγαγόντα καὶ τὸν ἄνωθεν ὑφαντὸν χιτῶνα τοῦ Δεσποτικοῦ σώματος διασχίσαντα μείζονα τῶν σταυρωτῶν ὑποστήσεσθαι δίκην καὶ τῶν ἀπ᾿ αἰῶνος ἁπάντων ἀσεβῶν καὶ αἱρετικῶν».[20]

    Ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν ἐπιστολὴ ποὺ ἐπικαλεῖται ὁ π. Ἀ.Σ. φαίνεται καθαρὰ πῶς ἀντιλαμβάνεται ὁ ἅγιος Μάρκος τὴν πραγματικὴ κατάστασι τοῦ φρονήματος τῶν λατίνων. Αὐτὸ τὸ φρόνημα προσπαθεῖ νὰ πείση τὸν Πάπα νὰ ἀλλάξη.

    Βέβαια ἄν ὅλα αὐτὰ ἀκούγονται ἀπὸ τὸ στόμα ἑνὸς ἀνθρώπου ποὺ εἶναι Γραμματέας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στὴν «Συνοδικὴ ἐπιτροπὴ διαλόγου μὲ τὴν Ρωμαιοκαθολικὴ ἐκκλησία» (ὁ π. Ἀ.Σ. εἶναι αὐτός) καταλαβαίνει καὶ ὁ πλέον ἀνυποψίαστος ποὺ πηγαίνουμε καὶ μὲ τί στρατηγούς. Σὰν τοὺς ἄλλους, τοὺς πολιτικούς, ποὺ διαφεντεύουν τὴν χώρα στοὺς διαλόγους μὲ δανειστὲς καὶ ἐπίβουλους γείτονες... Καὶ ἡμεῖς καθεύδομεν... καὶ ἁπλὰ τοὺς παρακολουθοῦμε, περιμένοντας τί;

     Βέβαια, στὴν παροῦσα συγκυρία, ποὺ φτάσαμε στὸ ἔσχατο κατάντημα νὰ κινδυνεύουμε νὰ ἐπιτρέψουν οἱ λαμπροὶ πολιτικοί μας νὰ ὀνομαστῆ τὸ συνονθύλευμα τῶν Σκοπίων ὡς Μακεδονία, μὲ δῆθεν γεωγραφικοὺς ἢ ἄλλους προσδιορισμούς -ἐπειδὴ δὲν ὑπάρχει χρεία ἐνημερώσεως ἢ διευκρινήσεων, τὰ πράγματα βοοῦν ἀπὸ μόνα τους- τὸ μόνο ποὺ μένει εἶναι ἡ ἔμπρακτος ἀντίθεσις καὶ ἀντίστασις σὲ αὐτὲς τὶς σχιζοφρενεῖς καὶ προδοτικὲς κινήσεις. Τὸ ἐλάχιστο  ποὺ μπορεῖ νὰ κάμη κανείς εἶναι νὰ διαμαρτυρηθῆ καὶ νὰ διαδηλώση τὴν ἀντίθεσί του μὲ κάθε τρόπο.

    Ἂς μάθουμε νὰ ἀγωνιζόμαστε γιὰ τὰ καίρια καὶ προφανὴ καί, Θεοῦ θέλοντος, θὰ δοῦμε πῶς θὰ ἀντιμετωπίσουμε καὶ τὶς ἐκ τῶν ἔνδον ἐπιβουλές… ποὺ ἀπεργάζονται οἱ ἐφιέμενοι τοῦ λατινισμοῦ[21] (καὶ τοῦ οἰκουμενισμοῦ καὶ τῆς πανθρησκείας, τώρα πλέον εἶναι τρία σὲ ἕνα ὅπως λέγεται, ἢ μᾶλλον τὰ τρία αὐτὰ εἶναι ἕνα).

Γεώργιος Κ. Τζανάκης

  Ἀκρωτήρι Χανίων, 18 Ἰανουαρίου 2018

---

[1] http://aktines.blogspot.gr/2017/12/flashtv.html#more

[2] ὅ.π.

[3] https://drive.google.com/file/d/0B2MIhqeftC46b0QydGdmNnk4MnM/view σελ.196  και 202  

[4] https://drive.google.com/file/d/0B2MIhqeftC46b0QydGdmNnk4MnM/view σελ.198,200 καὶ 204.

[5] Συρόπουλου Ἀπομνημονεύματα. Vera Historia Unionis non Verae inter Graecos et Latinos. Adriani Vlaco. MDCLX.

[6] Sancta Generalis Florentina Synodus. Excudebat Stephanus Paulinus. σελ. 575.

[7] ὅ.π. σελ. 569.

[8] ὅ.π. σελ. 475.

[9] ὅ.π. σελ. 491.

[10] ὅ.π. σελ. 520.

[11] ὅ.π. σελ. 493.

[12] ὅ.π. σελ. 551.

[13] ὅ.π. σελ. 598.

[14] ὅ.π. σελ. 599.

[15] Συρόπουλου Ἀπομνημονεύματα. Vera Historia Unionis non Verae inter Graecos et Latinos. Adriani Vlaco. MDCLX σελ. 121.

[16] ὅ.π. σελ. 131.

[17] Sancta Generalis Florentina Synodus. σελ.525.

[18] Συρόπουλου ὅ.π. σελ 148.

[19] Συρόπουλου ὅ.π. σελ 134.

[20] https://drive.google.com/file/d/0B2MIhqeftC46b0QydGdmNnk4MnM/view  σελ. 202.

[21] Συρόπουλου ὅ.π. σελ 255.

Πηγή